Ερώτηση: Τι κοινό έχουν ο πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας, συγγραφέας Ιούλιος Βερν, ο συγγραφέας τρόμου Χ.Π. Λάβκραφτ και το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα;

Απάντηση: Το κοινό ενδιαφέρον τους για μια αφιλόξενη γωνιά του Νότιου Ειρηνικού ωκεανού, που μόλις πρόσφατα αναγνωρίστηκε ως το πιο απομακρυσμένο μέρος των ωκεανών του κόσμου – το Σημείο Nemo ή Point Nemo.

Βλέπετε, στον Ειρηνικό Ωκεανό, υπάρχει ένα σημείο που είναι το πιο απομακρυσμένο μέρος από οποιοδήποτε κομμάτι στεριάς σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Είναι ένα μέρος τόσο απομακρυσμένο – στη μέση του μεγαλύτερου ωκεανού του κόσμου – που οι πιο κοντινοί άνθρωποι σε αυτό βρίσκονται… στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Η πλησιέστερη στεριά απέχει 2.688 χιλιόμετρα ή 1.670 μίλια.

Η πλάκα είναι ότι το ακριβές σημείο του Point Nemo εξαρτάται από τις ακριβείς συντεταγμένες τριών διαφορετικών σημείων πάνω στο χάρτη.

Και σίγουρα, η ουσία είναι ότι πουθενά στον κόσμο δεν μπορείτε να βρείτε ένα μέρος πιο μακριά από τη στεριά από το Point Nemo.

Το σημείο βρέθηκε το 1992, από τον κροατο-καναδό τοπογράφο μηχανικό Hrvoje Lukatela, ο οποίος και ονόμασε το μέρος όχι με το όνομα του κινηματογραφικού κλόουν-ψαράκι (το “Finding Nemo” βγήκε στις κινηματογραφικές οθόνες μόλις το 2003) αλλά με το όνομα του Νέμο, του ομώνυμου καπετάνιου του υποβρυχίου Ναυτίλος από το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Είκοσι χιλιάδες λεύγες κάτω από τη θάλασσα».

Point Nemo, το κατάλληλο όνομα

Το Nemo είναι το κατάλληλο όνομα για αυτό που είναι αναμφισβήτητα το πιο απομακρυσμένο μέρος στη Γη, όχι μόνο επειδή στα λατινικά σημαίνει «κανένας», αλλά και επειδή στο μεταγενέστερο μυθιστόρημά του «Το μυστηριώδες νησί», ο Βερν αποκάλυψε ότι η βάση του υποβρυχίου Ναυτίλου του κάπτεν Νέμο ήταν ένα νησί στον Νότιο Ειρηνικό, το οποίο στη συνέχεια καταστράφηκε από μια ηφαιστειακή έκρηξη.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του κ. Lukatela, το σημείο Nemo βρίσκεται 1.670 μίλια (1.451 ναυτικά μίλια, 2.688 χιλιόμετρα) από τρεις διαφορετικές χερσαίες μάζες:

1. στα βόρεια, το Νησί Ducie, μια μικροσκοπική, ακατοίκητη ατόλλη. Πρόκειται για ένα απομακρυσμένο κομμάτι των Νήσων Πίτκαιρν.
2. στα βορειοανατολικά, το Motu Nui, το μεγαλύτερο από τα τρία νησάκια ακριβώς νότια του Νησιού του Πάσχα. Αποτελεί το δυτικότερο άκρο της Χιλής.
3. στα νότια, η χιονισμένη νήσος Maher, κοντά στη νήσο Siple στα ανοικτά της γης Marie Byrd, μέρος της Ανταρκτικής. Ανακαλύφθηκε από την επιχείρηση Highjump του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, το 1946-47.

Το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα έχει «βάλει στο μάτι» αυτό το τμήμα του Νότιου Ειρηνικού εδώ και αρκετό καιρό.

Ακόμα και πριν από την επίσημη ονομασία του ως Point Nemo, ήταν προφανές ότι αυτό το απομακρυσμένο μέρος του κόσμου ήταν το ιδανικό μέρος για την απόρριψη διαστημικών σκουπιδιών.

Εκατοντάδες παροπλισμένα διαστημικά σκάφη – πολλά σοβιετικά/ρωσικά, αλλά και ευρωπαϊκά και ιαπωνικά – έχουν οδηγηθεί στον υγρό τους τάφο σε αυτό, το πιο απομακρυσμένο μέρος του κόσμου, που έχει επίσης το παρατσούκλι «Νεκροταφείο Διαστημοπλοίων».

Δεκαετίες πριν το Point Nemo πάρει το όνομά του και πριν οι δορυφόροι αρχίσουν να πέφτουν βροχή, ο H.P. Lovecraft χρησιμοποίησε αυτά τα μοναχικά νερά ως σκηνικό για το R’lyeh, μια «εφιαλτική πόλη πτωμάτων που χτίστηκε σε ατέλειωτους αιώνες πέρα από την ιστορία από τις τεράστιες, απεχθείς μορφές που διαρρέουν από τα σκοτεινά αστέρια».

Στο βιβλίο του The Call of Cthulhu (1928), η R’lyeh περιγράφεται ως «μια ακτογραμμή από ανάμεικτη λάσπη, λάσπη και ξεραμένη κυκλώπεια τοιχοποιία που δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο από την απτή ουσία του υπέρτατου τρόμου της γης».

Η βυθισμένη αυτή πόλη είναι η φυλακή του γιγάντιου τέρατος Κθούλου, εν μέρει χταπόδι, εν μέρει άνθρωπος, εν μέρει δράκος: «Εκεί βρισκόταν ο μεγάλος Κθούλου και οι ορδές του, κρυμμένοι μέσα σε πράσινες γλοιώδεις κρύπτες», γράφει ο Λάβκραφτ.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Λάβκραφτ τοποθέτησε τη χαμένη του πόλη στις 47°9′S 126°43′W, μόλις 205 μίλια (330 χλμ.) μακριά από το Point Nemo!

Ο August Derleth, συνδημιουργός του Μύθου του Κθούλου, τοποθέτησε το R’lyeh στις 49°51′S 128°34′W, επίσης στη… γειτονιά.

Είναι σαφές ότι και οι δύο αναζητούσαν το πιο απομακρυσμένο μέρος από τη στεριά, αλλά χωρίς το πλεονέκτημα των σύγχρονων δορυφόρων και των υπολογιστών.

Το σημείο Nemo είναι τόσο απομακρυσμένο που είναι αμφίβολο αν κάποιος το έχει επισκεφθεί ποτέ συνειδητά.

Οι συμμετέχοντες στον αγώνα Volvo Ocean Race του 2015, στο σκέλος από το Όκλαντ της Νέας Ζηλανδίας έως την Itajai της Βραζιλίας, ήρθαν πιο κοντά από τους περισσότερους.

Καθώς περνούσαν από το Point Nemo, παρατηρήθηκε ότι τα πλοία βρίσκονταν πιο κοντά στους επιβαίνοντες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), παρά στην υπόλοιπη ανθρωπότητα.

Το πιο αλλόκοτο γεγονός που αφορά στο Σημείο Nemo είναι το εξής: Το 1997, οι ωκεανογράφοι εντόπισαν έναν ήχο εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας που προερχόταν από τα βάθη κάτω από το Point Nemo.

Ο αινιγματικός ήχος, που ονομάστηκε Bloop, ήταν πολύ ισχυρός για να παράγεται ακόμη και από τις γαλάζιες φάλαινες, τα μεγαλύτερα γνωστά θαλάσσια πλάσματα.

Από τότε οι επιστήμονες πρότειναν ότι δημιουργήθηκε από παγόβουνα στην Ανταρκτική.

Δεν αποκλείεται, ωστόσο, ο Bloop να προέρχεται από ένα γιγάντιο, άγνωστο ακόμη υποβρύχιο ζώο.

Ίσως τελικά ο Κθούλου όντως να αναστατώνεται από κάτι και εμείς να μην το έχουμε πάρει ακόμη πρέφα…