Ένα ρομπότ με θέμα τη γάτα, με μεγάλα γαλανά μάτια και την ονομασία BellaBot, ρίχνει ματιές δεξιά και αριστερά σε ένα εστιατόριο στο Τόκιο αναζητώντας τους πελάτες που παρήγγειλαν ένα παρφέ φράουλας καλυμμένο με κρέμα και μια μεγάλη καυτή πίτσα.
«Η παραγγελία σας είναι εδώ», λέει το ρομπότ φτάνοντας με μια απότομη στροφή 90 μοιρών, κάνοντας τα πρόσωπα των πελατών στο τραπέζι να φωτιστούν. Η 71χρονη Γιασούκο Ταγκάουα και ο συνάδελφός της από το Νεπάλ, Ραντζίτ Ντάμι Κάουας είναι οι μόνοι άνθρωποι που εργάζονται στην αίθουσα του κατάμεστου εστιατορίου στη γειτονιά Μίτα, λίγα βήματα μακριά από τον Πύργο του Τόκιο στο κέντρο της πόλης.
Αυτό δεν είναι σκηνή από φανταστική ταινία του Studio Ghibli, αλλά μια ολοένα και πιο συνηθισμένη εικόνα σε περισσότερα από 2.000 εστιατόρια που λειτουργούν σε όλη τη χώρα από την Skylark Holdings Co., τη μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων με εξυπηρέτηση τραπεζιών στην Ιαπωνία.
Αντιμέτωπες με μια σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού και έναν από τους μεγαλύτερους σε Μ.Ο. ηλικίας πληθυσμούς στον κόσμο οι επιχειρήσεις του τομέα των υπηρεσιών στην Ιαπωνία επενδύουν ολοένα και περισσότερο σε ρομπότ που δεν χρειάζονται εξειδικευμένη επίβλεψη και μπορούν να δουλέψουν δίπλα στους ανθρώπους αντί να τους αντικαταστήσουν. Τα λεγόμενα «ρομπότ υπηρεσιών» διευκολύνουν επίσης τις εταιρείες να απασχολούν ηλικιωμένους ή ξένους εργαζομένους — στοιχείο κρίσιμο για την κάλυψη των κενών — βοηθώντας τους να ανταπεξέλθουν στα γλωσσικά εμπόδια ή στις σωματικές απαιτήσεις της εργασίας.
«Η δουλειά μου δεν είναι καθόλου δύσκολη όταν συνεργάζομαι με ρομπότ», είπε η Ταγκάουα, καθώς σκούπιζε τα τραπέζια. Εργάζεται έως και 20 ώρες την εβδομάδα στο εστιατόριο Gusto της Skylark στη Μίτα, όπου επίσης βοηθά στην εκπαίδευση νέων ανθρώπινων υπαλλήλων. Ξεκίνησε να εργάζεται εκεί πριν από έξι χρόνια και λέει πως περίπου το μισό της δουλειάς της πλέον γίνεται με τη βοήθεια μηχανών. Η ψηφιακή διεπαφή του εστιατορίου με τις παραγγελίες γίνονται μέσω τάμπλετ και παραδίδονται στους πελάτες από ρομπότ. Αυτό διευκολύνει επίσης τη ζωή των ξένων εργαζομένων, όπως ο Κάουας, ο οποίος ξεκίνησε να εργάζεται εκεί τον Ιανουάριο. «Στην αρχή το να βλέπω όλα αυτά τα ρομπότ-γάτες ήταν μια έκπληξη, αλλά σίγουρα αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα».
Η Ιαπωνία παλεύει με δημογραφικές προκλήσεις εδώ και χρόνια και δεν διαφαίνεται καμία προοπτική ανακούφισης για τις επιχειρήσεις που χρειάζονται εργατικό δυναμικό. Η χώρα έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ και σύμφωνα με το Recruit Works Institute μέχρι το 2040 θα αντιμετωπίσει έλλειψη 11 εκατομμυρίων εργαζομένων. Ένα κυβερνητικό ινστιτούτο εκτιμά ότι σχεδόν το 40% του πληθυσμού της Ιαπωνίας θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω έως το 2065.
Οι ελλείψεις είναι ιδιαίτερα έντονες σε τομείς όπως η φιλοξενία και η φροντίδα ηλικιωμένων. Από τον Ιανουάριο υπήρχαν περίπου τρεις ανοιχτές θέσεις για κάθε “υποψήφιο” σερβιτόρο, ενώ ο λόγος αυτός ήταν περίπου τέσσερις προς έναν για τους φροντιστές, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.
Η αγορά ρομπότ υπηρεσιών στην Ιαπωνία αναμένεται να ξεπεράσει τα ¥400 δισεκατομμύρια ($2,7 δισεκατομμύρια) έως το 2030, σχεδόν τριπλασιάζοντας το μέγεθός της σε σχέση με το 2024 σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Fuji Keizai Co. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αγορά προβλέπεται να φτάσει τα ¥2,57 τρισεκατομμύρια ($17,2 δισεκατομμύρια) φέτος από ¥1,35 τρισεκατομμύρια το 2021.
«Η αγορά ρομπότ υπηρεσιών βρίσκεται μόλις στην αρχή της ανάπτυξής της», δήλωσε ο Τακαγιούκι Ίτο, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ρομποτικής.
Τα ρομπότ υπηρεσιών βοηθούν τους ανθρώπους σε διάφορες εργασίες από αυτόματες ηλεκτρικές σκούπες και ρομποτικά κατοικίδια συντροφιάς σε νοικοκυριά έως ρομπότ επιτήρησης που παρακολουθούν εμπορικά κέντρα και συσκευές που ελέγχουν τα αποθέματα και βοηθούν τους εργαζομένους στην εκτέλεση παραγγελιών σε αποθήκες.
Η Ιαπωνία βασίζεται όλο και περισσότερο σε εργαζόμενους από το εξωτερικό για να αντιμετωπίσει τη χρόνια έλλειψη εργατικού δυναμικού, ενώ η κυβέρνηση ενθαρρύνει επίσης τις επιχειρήσεις να απασχολούν μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, παρέχοντας επιδοτήσεις για τη διατήρηση εργαζομένων ηλικίας 65 ετών και άνω.
Η Skylark χρησιμοποιεί περίπου 3.000 ρομπότ-γάτες, τα οποία διαθέτουν 3D αισθητήρες, δεκάδες εκφράσεις προσώπου και μπορούν να μεταφέρουν βαριά πιάτα με φαγητό. Η εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 4.000 εργαζομένους ηλικίας 65 ετών και άνω, από περίπου 2.270 το 2020. Οι ξένοι εργαζόμενοι αποτελούν πλέον το 3,3% του προσωπικού μερικής απασχόλησης έναντι 2,6% το 2020.
Το κόστος εργασίας ως ποσοστό των εσόδων μειώθηκε στο 32,6% το 2024 από 40,2% το 2021. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Intelligence, τα ρομπότ εξοικονομούν στην εταιρεία περίπου ¥5 δισεκατομμύρια ετησίως σε εργατικά κόστη.
Ενώ τα βιομηχανικά ρομπότ υπάρχουν από τη δεκαετία του 1960, τα ρομπότ παροχής υπηρεσιών εμφανίστηκαν μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Είναι γενικά φθηνότερα από τα βιομηχανικά ρομπότ και συχνά χειρίζονται από άτομα χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις.
Περίπου 1.000 εταιρείες παγκοσμίως κατασκευάζουν σήμερα ρομπότ παροχής υπηρεσιών σύμφωνα με τον Werner Kraus, επικεφαλής έρευνας αυτοματισμού και ρομποτικής στο Fraunhofer Institute for Manufacturing Engineering and Automation IPA.
Πίσω στο εστιατόριο της Skylark στη Μίτα, η Ταγκάουα δηλώνει ενθουσιασμένη για τη συνεργασία της με περισσότερες μηχανές. «Ίσως μπορέσουν να βοηθήσουν και στην κουζίνα», λέει, χαϊδεύοντας ένα από τα ρομπότ-γάτες με μια δόση τρυφερότητας. Απίστευτο κι όμως αληθινό.
*Mε στοιχεία από το Bloomberg
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Ένα ρομπότ με θέμα τη γάτα, με μεγάλα γαλανά μάτια και την ονομασία BellaBot, ρίχνει ματιές δεξιά και αριστερά σε ένα εστιατόριο στο Τόκιο αναζητώντας τους πελάτες που παρήγγειλαν ένα παρφέ φράουλας καλυμμένο με κρέμα και μια μεγάλη καυτή πίτσα.
«Η παραγγελία σας είναι εδώ», λέει το ρομπότ φτάνοντας με μια απότομη στροφή 90 μοιρών, κάνοντας τα πρόσωπα των πελατών στο τραπέζι να φωτιστούν. Η 71χρονη Γιασούκο Ταγκάουα και ο συνάδελφός της από το Νεπάλ, Ραντζίτ Ντάμι Κάουας είναι οι μόνοι άνθρωποι που εργάζονται στην αίθουσα του κατάμεστου εστιατορίου στη γειτονιά Μίτα, λίγα βήματα μακριά από τον Πύργο του Τόκιο στο κέντρο της πόλης.
Αυτό δεν είναι σκηνή από φανταστική ταινία του Studio Ghibli, αλλά μια ολοένα και πιο συνηθισμένη εικόνα σε περισσότερα από 2.000 εστιατόρια που λειτουργούν σε όλη τη χώρα από την Skylark Holdings Co., τη μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων με εξυπηρέτηση τραπεζιών στην Ιαπωνία.
Αντιμέτωπες με μια σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού και έναν από τους μεγαλύτερους σε Μ.Ο. ηλικίας πληθυσμούς στον κόσμο οι επιχειρήσεις του τομέα των υπηρεσιών στην Ιαπωνία επενδύουν ολοένα και περισσότερο σε ρομπότ που δεν χρειάζονται εξειδικευμένη επίβλεψη και μπορούν να δουλέψουν δίπλα στους ανθρώπους αντί να τους αντικαταστήσουν. Τα λεγόμενα «ρομπότ υπηρεσιών» διευκολύνουν επίσης τις εταιρείες να απασχολούν ηλικιωμένους ή ξένους εργαζομένους — στοιχείο κρίσιμο για την κάλυψη των κενών — βοηθώντας τους να ανταπεξέλθουν στα γλωσσικά εμπόδια ή στις σωματικές απαιτήσεις της εργασίας.
«Η δουλειά μου δεν είναι καθόλου δύσκολη όταν συνεργάζομαι με ρομπότ», είπε η Ταγκάουα, καθώς σκούπιζε τα τραπέζια. Εργάζεται έως και 20 ώρες την εβδομάδα στο εστιατόριο Gusto της Skylark στη Μίτα, όπου επίσης βοηθά στην εκπαίδευση νέων ανθρώπινων υπαλλήλων. Ξεκίνησε να εργάζεται εκεί πριν από έξι χρόνια και λέει πως περίπου το μισό της δουλειάς της πλέον γίνεται με τη βοήθεια μηχανών. Η ψηφιακή διεπαφή του εστιατορίου με τις παραγγελίες γίνονται μέσω τάμπλετ και παραδίδονται στους πελάτες από ρομπότ. Αυτό διευκολύνει επίσης τη ζωή των ξένων εργαζομένων, όπως ο Κάουας, ο οποίος ξεκίνησε να εργάζεται εκεί τον Ιανουάριο. «Στην αρχή το να βλέπω όλα αυτά τα ρομπότ-γάτες ήταν μια έκπληξη, αλλά σίγουρα αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα».
Η Ιαπωνία παλεύει με δημογραφικές προκλήσεις εδώ και χρόνια και δεν διαφαίνεται καμία προοπτική ανακούφισης για τις επιχειρήσεις που χρειάζονται εργατικό δυναμικό. Η χώρα έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ και σύμφωνα με το Recruit Works Institute μέχρι το 2040 θα αντιμετωπίσει έλλειψη 11 εκατομμυρίων εργαζομένων. Ένα κυβερνητικό ινστιτούτο εκτιμά ότι σχεδόν το 40% του πληθυσμού της Ιαπωνίας θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω έως το 2065.
Οι ελλείψεις είναι ιδιαίτερα έντονες σε τομείς όπως η φιλοξενία και η φροντίδα ηλικιωμένων. Από τον Ιανουάριο υπήρχαν περίπου τρεις ανοιχτές θέσεις για κάθε “υποψήφιο” σερβιτόρο, ενώ ο λόγος αυτός ήταν περίπου τέσσερις προς έναν για τους φροντιστές, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.
Η αγορά ρομπότ υπηρεσιών στην Ιαπωνία αναμένεται να ξεπεράσει τα ¥400 δισεκατομμύρια ($2,7 δισεκατομμύρια) έως το 2030, σχεδόν τριπλασιάζοντας το μέγεθός της σε σχέση με το 2024 σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Fuji Keizai Co. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αγορά προβλέπεται να φτάσει τα ¥2,57 τρισεκατομμύρια ($17,2 δισεκατομμύρια) φέτος από ¥1,35 τρισεκατομμύρια το 2021.
«Η αγορά ρομπότ υπηρεσιών βρίσκεται μόλις στην αρχή της ανάπτυξής της», δήλωσε ο Τακαγιούκι Ίτο, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ρομποτικής.
Τα ρομπότ υπηρεσιών βοηθούν τους ανθρώπους σε διάφορες εργασίες από αυτόματες ηλεκτρικές σκούπες και ρομποτικά κατοικίδια συντροφιάς σε νοικοκυριά έως ρομπότ επιτήρησης που παρακολουθούν εμπορικά κέντρα και συσκευές που ελέγχουν τα αποθέματα και βοηθούν τους εργαζομένους στην εκτέλεση παραγγελιών σε αποθήκες.
Η Ιαπωνία βασίζεται όλο και περισσότερο σε εργαζόμενους από το εξωτερικό για να αντιμετωπίσει τη χρόνια έλλειψη εργατικού δυναμικού, ενώ η κυβέρνηση ενθαρρύνει επίσης τις επιχειρήσεις να απασχολούν μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, παρέχοντας επιδοτήσεις για τη διατήρηση εργαζομένων ηλικίας 65 ετών και άνω.
Η Skylark χρησιμοποιεί περίπου 3.000 ρομπότ-γάτες, τα οποία διαθέτουν 3D αισθητήρες, δεκάδες εκφράσεις προσώπου και μπορούν να μεταφέρουν βαριά πιάτα με φαγητό. Η εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 4.000 εργαζομένους ηλικίας 65 ετών και άνω, από περίπου 2.270 το 2020. Οι ξένοι εργαζόμενοι αποτελούν πλέον το 3,3% του προσωπικού μερικής απασχόλησης έναντι 2,6% το 2020.
Το κόστος εργασίας ως ποσοστό των εσόδων μειώθηκε στο 32,6% το 2024 από 40,2% το 2021. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Intelligence, τα ρομπότ εξοικονομούν στην εταιρεία περίπου ¥5 δισεκατομμύρια ετησίως σε εργατικά κόστη.
Ενώ τα βιομηχανικά ρομπότ υπάρχουν από τη δεκαετία του 1960, τα ρομπότ παροχής υπηρεσιών εμφανίστηκαν μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Είναι γενικά φθηνότερα από τα βιομηχανικά ρομπότ και συχνά χειρίζονται από άτομα χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις.
Περίπου 1.000 εταιρείες παγκοσμίως κατασκευάζουν σήμερα ρομπότ παροχής υπηρεσιών σύμφωνα με τον Werner Kraus, επικεφαλής έρευνας αυτοματισμού και ρομποτικής στο Fraunhofer Institute for Manufacturing Engineering and Automation IPA.
Πίσω στο εστιατόριο της Skylark στη Μίτα, η Ταγκάουα δηλώνει ενθουσιασμένη για τη συνεργασία της με περισσότερες μηχανές. «Ίσως μπορέσουν να βοηθήσουν και στην κουζίνα», λέει, χαϊδεύοντας ένα από τα ρομπότ-γάτες με μια δόση τρυφερότητας. Απίστευτο κι όμως αληθινό.
*Mε στοιχεία από το Bloomberg
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
