Ο αχανής χώρος των social media και οι εφαρμογές γνωριμίας σίγουρα μας δίνουν άπειρες επιλογές μιας τεράστιας δεξαμενής ανθρώπων από τους οποίους στο τέλος θα επιλέξουμε με ποιον ίσως ταιριάζουμε περισσότερο για να προχωρήσουμε ίσως σε μια γνωριμία. Ο διαδικτυακός και μη φυσικός χώρος παρέχει τόσο την ελευθερία των επιλογών αλλά παράλληλα μας δίνει και τη δυνατότητα να αυτοσυστηνόμαστε κάθε φορά εκ νέου. Παρουσιάζουμε δηλαδή τον εαυτό μας σαν να μιλάει για μας κάποιος τρίτος, χωρίς ουσιαστικά να είμαστε υπόλογοι τόσο στους αντικειμενικούς όρους, όσο και στην αλήθεια. Κάποιες φορές μπορεί να πούμε ένα μικρό ψεματάκι για το βάρος μας, να παραλείψουμε μια βασική πληροφορία για τη δουλειά που κάνουμε, ή να παραποιήσουμε κάποια στοιχεία για την οικογενειακή μας κατάσταση, μιας και ο συνομιλητής μας δύσκολα μπορεί να διασταυρώσει την πληροφορία. Σίγουρα λίγο πολύ όλοι το έχουμε κάνει.

Το 80% των ανθρώπων λένε ψέματα για τον εαυτό τους στα προφίλ γνωριμιών τους. Αλλά το τι ψέματα λένε εξαρτάται πιθανότατα από το φύλο τους. Οι άντρες τείνουν να έλκονται από το σώμα μιας γυναίκας, ενώ οι γυναίκες τείνουν να αξιολογούν περισσότερο την ικανότητα ενός άνδρα να παρέχει. Βάσει αυτού, τα δύο φύλα διαφέρουν στους λόγους που προσπαθούν να εξαπατήσουν τον συνομιλητή τους. Η επιστήμη της έλξης δεν ήταν ποτέ καθόλου απλή. Ενώ υπάρχουν ορισμένες αναγνωρίσιμες τάσεις, είναι πολύ δύσκολο να κατηγοριοποιήσεις τους ανθρώπους.

Μια μικροσκοπική, κυκλική φωτογραφία προφίλ δεν φανερώνει πολλά. Αν συνυπολογίσετε  το photoshop και τα φίλτρα, τότε η εικόνα που μπορεί να έχετε για κάποιον στο διαδίκτυο μπορεί συχνά να απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Είναι ίσως υπερβολικό να πούμε ότι ο κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των εφαρμογών διαδικτυακών γνωριμιών είναι γεμάτος ψέματα, καθαυτός, αλλά σίγουρα είναι μια αχανής θάλασσα από μισές αλήθειες. Σύμφωνα με μια μελέτη, περίπου το 80% των ανθρώπων παρέχουν πληροφορίες για τον εαυτό τους που «αποκλίνουν» σε μεγάλο βαθμό από την αλήθεια.

Για παράδειγμα, οι άνδρες τείνουν να λένε ψέματα για το ύψος τους και οι γυναίκες τείνουν να λένε ψέματα για το βάρος τους. Και οι δύο είναι αρκετά ελαστικοί σχετικά με την ηλικία τους, ενώ και οι δύο είναι οι πιο παραπλανητικοί σχετικά με τη φωτογραφία του προφίλ τους. Λίγο πολύ όλοι είμαστε ένοχοι, επιλέγοντας μια φωτογραφία για προφίλ που τραβήχτηκε δέκα χρόνια πριν, ή μιας φωτογραφία όπου ο φωτισμός είναι ευνοϊκός και κάνει τη μύτη μας να μοιάζει πιο λεπτεπίλεπτη, ή κάποια φωτό όπου τα μαλλιά μας φαίνονται πολύ πιο πλούσια και λαμπερά απ’ότι είναι στην πραγματικότητα. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τίποτα από αυτά δεν πρόκειται να μας οδηγήσει σε ποινή φυλάκισης, αλλά αυτές οι μικρές απάτες είναι «πανταχού παρούσες».

Το ερώτημα, είναι πώς διαφέρουν τα δύο φύλα στην απάτη του φλερτ; Και πώς αισθάνονται όταν το ανακαλύπτουν;

Τι ψάχνω σε έναν σύντροφο

Χρειάζεται μόνο να δείτε το ντοκιμαντέρ του David Attenborough για να σας διδάξει ότι οι τελετουργίες ζευγαρώματος περιλαμβάνουν πολλά προσχήματα. Το κολίμπρι με την πλατιά ουρά θα πέσει από ψηλά ώστε να αποκαλύψει τα θαυμάσια ιριδίζοντα φτερά του λαιμού του και να κάνει έναν ευχάριστο ήχο. Ένας γορίλας θα φουσκώσει και θα χτυπήσει το στήθος του σε μια επίδειξη ανδροπρέπειας που κάνει τα θηλυκά να λιποθυμούν. Η αράχνη μαύρη χήρα κάνει ακόμη και μια μορφή twerk για να αποτρέψει πιθανές θηλυκές συντρόφους από το να την φάνε. Η μαγκιά και γοητεία (για να μην πω η «καγκουριά») βρίσκεται παντού στη φύση και δεν αποτελεί κάτι καινούργιο στη φύση.

Με τους ανθρώπους, δεν είναι πολύ πιο περίπλοκο. Η θεωρία του Δαρβίνου για τη σεξουαλική επιλογή υποδηλώνει ότι όλοι μας ανταγωνιζόμαστε ενδο- και δια-σεξουαλικά για την αναπαραγωγική επιτυχία. Με άλλα λόγια, προσπαθούμε να βρούμε έναν καλό σύντροφο και πολεμάμε τους αντιπάλους μας για να το πετύχουμε. Έτσι, αν ψάχνουμε για εξελικτικές απαντήσεις στην επιστήμη της έλξης, θα περιμέναμε έναν βαθμό ομοιομορφίας σε όλο το είδος, σωστά;

Αποδεικνύεται ότι υπάρχει. Έρευνες σε 33 χώρες, σε έξι ηπείρους και πέντε νησιά, αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι οι άνδρες τείνουν να δίνουν αξία στην «αναπαραγωγική ικανότητα», ενώ οι γυναίκες δίνουν μεγαλύτερη αξία στην «απόκτηση πόρων». Με άλλα λόγια, οι άνδρες αναζητούν τη σωματική έλξη και τη νεότητα, ενώ οι γυναίκες αναζητούν την υψηλότερη κοινωνική θέση και την παροχή υλικών αγαθών.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτές οι τάσεις αντικατοπτρίζονται και στη συμπεριφορά μας στις διαδικτυακές γνωριμίες. Λίγα πράγματα αλλάζουν όταν μεταβαίνουμε από την αρχέγονη σπηλιά στην οθόνη του υπολογιστή μας. Γνωρίζουμε ότι στους άνδρες αρέσουν τα προφίλ ελκυστικών, νεαρών και καλλίγραμμων γυναικών. Οι γυναίκες προτιμούν προφίλ ανδρών με υψηλό εισόδημα καθώς και εκείνων που φαίνονται γενναιόδωροι. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι οι γυναίκες έλκονται επίσης από δικηγόρους, πυροσβέστες και στρατιωτικούς.

Μου είπες ψέματα!

Πολλά από αυτά τα γνωρίζουμε ήδη από την προσωπική μας εμπειρία ή από φίλους. Πολλοί άνθρωποι στο ερωτικό παιχνίδι θα επισπεύσουν τις δυνάμεις τους για να διασφαλίσουν ότι πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, ο τάδε μπορεί να δημοσιεύσει  μια φωτογραφία με τον Μανώλη τον σκύλο του, και να επαναλαμβάνει κάθε τρεις και λίγο  πόσο πολύ φροντίζει τη γιαγιά του (είναι τόσο στοργικός άλλωστε). Είναι ενδιαφέρον ότι μια μελέτη απέδειξε μάλιστα ότι οι άνδρες γίνονται πιο στοργικοί  όταν τους βλέπουν οι γυναίκες. Οι γυναίκες, από την άλλη πλευρά, τείνουν να «ενισχύουν την εμφάνιση τους με μακιγιάζ, κοσμήματα, και σέξι ρούχα».

Έτσι, αν γνωρίζουμε ότι τα διαφορετικά φύλα έλκονται από διαφορετικά πράγματα, τότε είναι λογικό να αναστατώνονται επίσης για διαφορετικά πράγματα και όταν τους λένε ψέματα. Αυτό ακριβώς αποδεικνύεται ότι συμβαίνει. Το 2021, μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο Nipissing, δημοσίευσε μια έρευνα στο περιοδικό Archives of Sexual Behavior, κατά την οποία πήρε συνέντευξη από 388 άτομα, ηλικίας από 18 έως 40 ετών, με περίπου τους μισούς να είναι άνδρες και τους άλλους μισούς γυναίκες. Ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν το πόσο αναστατωμένοι θα ήταν αν τους εξαπατούσαν για τάδε ή τον δείνα λόγο, με μια επιπλέον ερώτηση «πόσο πιθανό θα ήταν να ακυρώσετε ένα ραντεβού;» για να ελέγξουν την αυτοαντίληψη των υποκειμένων.

Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι «οι άνδρες αναστατώνονταν περισσότερο όταν εξαπατούνταν σχετικά με την εμφάνιση σε σύγκριση με τις γυναίκες», ενώ «οι γυναίκες αναστατώνονταν περισσότερο από τους άνδρες όταν τους έλεγαν ψέματα σχετικά με το επάγγελμα του υποψήφιου συνοδού τους». Αυτό φαίνεται να υποστηρίζει τις παραπάνω υποθέσεις  του «τι βρίσκουμε ελκυστικό». Αυτό που είναι ενδιαφέρον, ωστόσο, είναι ότι και τα δύο φύλα ήταν εξίσου αναστατωμένα όταν εξαπατήθηκαν «σχετικά με τη γενναιοδωρία», διαψεύδοντας τον ισχυρισμό ότι «οι γυναίκες, περισσότερο από τους άνδρες, προτιμούν τη γενναιοδωρία».

Ανατρέποντας την τάση

Για κάποιους ανθρώπους, όλα αυτά μπορεί να φαίνονται προφανή. Αλλά, αν εντρυφήσετε βαθύτερα στην έρευνα, θα διαπιστώσετε ότι τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα από ό,τι φαίνεται αρχικά.

Πρώτον, δεν είναι απλώς ότι οι άνδρες εκτιμούν την εξωτερική εμφάνιση περισσότερο από τις γυναίκες. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι σε αντίθεση με τα ευρήματα προηγούμενων ερευνών, δεν βρέθηκε σημαντική διαφορά ανάμεσα στα φύλα  για την αξία που δίνεται στην εξωτερική εμφάνιση μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αυτό που είναι πιο πιθανό να ισχύει, λοιπόν, είναι ότι οι άνδρες έχουν έναν πιο ομοιόμορφο ορισμό της «ελκυστικότητας» από ό,τι οι γυναίκες: νεότητα, σωματική διάπλαση, μέγεθος και ούτω καθεξής. Οι γυναίκες, αντίθετα, είναι πιο πιθανό να θεωρούν άλλες πτυχές σημαντικές για την ελκυστικότητα, όπως η εξυπνάδα, η γενναιοδωρία, το χιούμορ κ.ο.κ. Εν ολίγοις, για πολλές γυναίκες, η φυσική έλξη δεν ορίζεται αποκλειστικά από την εξωτερική εμφάνιση.

Σίγουρα η επιστήμη της έλξης κάνει πάρα πολλές γενικεύσεις, αλλά αν φωνάζετε «όλα αυτά είναι ανοησίες!» στην οθόνη σας τα τελευταία πέντε λεπτά που διαβάζετε αυτό το άρθρο, τότε, για εσάς, μάλλον έτσι είναι. Δεν υπάρχει τίποτα σε μια τάση που να αποκλείει την πιθανότητα να την ανατρέψουμε. Ας το δούμε και σαν μια πρόκληση. Το να ανατρέπουμε τις τάσεις είναι κάτι στο οποίο εμείς οι άνθρωποι είμαστε πολύ καλοί. Στην καθημερινή πραγματικότητα όλων μας, το ποιον βρίσκουμε ελκυστικό είναι πιθανότατα το ίδιο μοναδικό όσο είμαστε κι εμείς.