Το 2021, σε ένα κωμικοτραγικό γύρισμα της μοίρας, το Netflix ανεβάζει ένα ντοκιμαντέρ για το τελευταίο κατάστημα ενοικίασης DVD και βιντεοκασετών της αλυσίδας Blockbuster, στις ΗΠΑ, αυτό που κάποτε απασχολούσε 60.000 υπαλλήλους. Ακολουθώντας μια αντιστρόφως ανάλογη πορεία το ίδιο το Netflix, η πλατφόρμα των 167 εκατομμυρίων συνδρομητών, που πλέον ορίζει την παγκόσμια ψυχαγωγία, ξεκίνησε από ένα ταπεινό video club στην Καλιφόρνια και μέσα σε 20 χρόνια έγινε η πλατφόρμα των 20 δισ. δολαρίων.

Στη μεταπανδημική Αθήνα, του 2022, οι μάσκες αφαιρούνται σιγά-σιγά αλλά το τραύμα έχει μείνει. Ένας κλάδος που χτυπήθηκε από την τεχνολογία αλλά και από την καραντίνα ήταν αυτός των βιντεοκλάμπ. Κι ενώ οι κασέτες, το βίντεο δηλαδή, έχει πολλά χρόνια εξαφανιστεί παραχωρώντας τη θέση του στο DVD, όλοι συνεχίζουμε να τα αποκαλούμε όπως τα πρωτοακούσαμε.

«Φυσικά και έχει αλλάξει αυτό μέσα στα χρόνια και θα αλλάξει κι άλλο», λέει ο Γιάννης Αϊβαλιώτης, ιδιοκτήτης του βιντεοκλάμπ Imagine στον Άλιμο. Έχω να επισκεφτώ το μαγαζί του από το 2017, αλλά θυμάμαι ότι είχα τον 1401. «Από που να το πιάσεις; Ξεκίνησε με την οικονομική κρίση και κορυφώθηκε με το λοκντάουν της πανδημίας».

«Δεν ενισχύθηκε η κίνηση τότε;», ρωτάω χωρίς να το πολυσκεφτώ. «Όχι φυσικά, γιατί ήμασταν κλειστά. Ενώ δε θα ’πρεπε, κανονικά. Γιατί εμείς θα μπορούσαμε να είμαστε ανοιχτοί, να προσφέρουμε ταινίες, αφού όλοι ταινίες βλέπαμε μιας και ο κόσμος ήταν κλεισμένος στο σπίτι. Τόσο απλά. Μάλλον από σύγχυση, λοιπόν, κλείσαμε γιατί κανένας από τους κυβερνώντες δε σκέφτηκε ότι υπάρχουν βιντεοκλάμπ, φαντάζομαι. Μεσουράνησε το Netflix και οι παλτφόρμες ενώ τα βιντεοκλάμπ που απασχολούν κόσμο, όπως κι εγώ, μείναμε αμέτοχοι γιατί ο σύλλογος μας δεν μπορούσε να παρακολουθήσει αυτή την κατάσταση. Ήταν η χαριστική βολή», απαντά.

«Πέρσι το καλοκαίρι, αν με ρώταγες, θα σου έλεγα ότι υπάρχουν εκατό βιντεοκλάμπ. Τώρα μπορώ να σου πω ότι μπορεί να είμαστε εβδομήντα ή ακόμα και πενήντα».

«Εδώ είναι μια λέσχη, μια λέσχη φίλων. Ερχόμενος κανείς μέσα στον χώρο κάνει μια μίνι ψυχοθεραπεία. Μου λες εσύ τα προβλήματά σου, σου λέω εγώ τα δικά μου, αφουγκραζόμαστε τις ανησυχίες ο ένας του άλλου. Είμαστε εδώ από το 2004, αισίως 19 χρόνια, σε ένα επάγγελμα που ναι, είναι βιοποριστικό μέσο αλλά είναι και χόμπι και αυτό είναι ευλογία θεού, να τα συνδυάσει κάποιος», εξηγεί γνωρίζοντας ότι σύντομα πρέπει να σκεφτεί τη διάδοχη κατάσταση.

«Πόσα βιντεοκλάμπ δηλαδή υπάρχουν;», τον ρωτάω μιας και αναφέρθηκε στο συλλογικό κομμάτι πριν. «Δεν μπορώ να σου πω με βεβαιότητα διότι έχουμε υποστεί μία πανωλεθρία. Ειδικά μετά την πανδημία που με κινηματογραφική ταχύτητα οι πλατφόρμες, οι εξέλιξη της τηλεόρασης και τα stream, συν το παράνομο κατέβασμα, μιας και είμαστε μία από τις μοναδικές χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης που τρώμε κάθε μήνα πρόστιμο για τα παράνομα κατεβάσματα, για τα οποία ενώ έχουν ψηφιστεί νόμοι δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν τηρούνται».

«Θα έπρεπε να κλείσουν όλα τα παράνομα σάιτ», συνεχίζει ο Γιάννης. «Κλείνουν, ανοίγουν, κλείνουν, ανοίγουν, αυτό το ανοιγόκλεισμα μας έχει τσακίσει. Δεν μπορούμε να το ανταγωνιστούμε. Κι ο σύλλογος έχει αποδυναμωθεί. Είναι πάρα πολύ λίγα τα σημεία που έχουν μείνει. Πέρσι το καλοκαίρι, αν με ρώταγες, θα σου έλεγα ότι υπάρχουν εκατό. Τώρα μπορώ να σου πω ότι μπορεί να είμαστε εβδομήντα ή ακόμα και πενήντα. Δεν ξέρω πόσοι συνάδελφοι από εμάς έχουν μείνει γιατί δεν έχουμε πλέον επαφές μεταξύ μας, έχουμε χάσει κι αυτό».

Οι ερωτικές ταινίες χτυπήθηκαν πρώτα από όλες

«Μεγάλο πρόβλημα, επίσης, είναι η απουσία εταιρειών διανομής», μου εξηγεί. «Έχει μείνει μόνο μία πλέον, η Tanweer Entertainment, η οποία κάνει ό,τι μπορεί αλλά δεν έχουμε την πληθώρα ταινιών που είχαμε παλιά. Για τις καινούργιες ταινίες μιλάω. Επίσης, το ίδιο συμβαίνει με τη χαμηλή προσέλευση του κόσμου στις κινηματογραφικές αίθουσες. Αυτή τη στιγμή έχουμε μπει σε μία άλλη φάση, του κομπιούτερ και του τηλεκοντρόλ. Κι ενώ εδώ, εμείς έχουμε όλα όσα έχουν όλες οι πλατφόρμες μαζί, μια τεράστια γκάμα ταινιών, πάνω από 20.000 τίτλους, εκτός από σειρές, οι οποίες έχουν σταματήσει εδώ και καιρό να διανέμονται, και μπορούμε να καλύψουμε ακόμα και τις πιο απαιτητικές περιπτώσεις πελάτη, το πράγμα έχει στραφεί στις πλατφόρμες. Το Netflix με όλες του τις αδυναμίες, επειδή έχει πολύ καλό product management και πολύ καλό μάρκετινγκ προωθεί αυτά που θέλει να προωθήσει».

«Από το 2012-13, μαζί με την οικονομική κρίση, αρχίσαμε να έχουμε μια φθίνουσα πορεία και στις στατιστικές μας και στα νούμερά μας. Αυτό βέβαια δε φάνηκε αμέσως γιατί όλοι οι χώροι είχαν πρόβλημα τότε, οπότε δεν ήσουν ο μοναδικός. Είχαμε έξι άτομα προσωπικό, μαζί με μένα και τον συνέταιρό μου ήμασταν οκτώ. Μετά από 19 χρόνια κλείνει ο κύκλος. Είναι η φυσική εξέλιξη της ζωής των προϊόντων και της τεχνολογίας. Αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να βγει ένα δισκάκι ή κάτι άλλο για κάποια συσκευή σε φυσικό format… Τα λάπτοπ πλέον δεν έχουν καν θέση για DVD, πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα καταργηθούν ακόμα και τα στικάκια». Ο Γιάννης παρατηρεί την εποχή που του παίρνει μέσα από τα χέρια του ό,τι αγαπάει πιο πολύ.

«Οι εφημερίδες έπαιξαν κι αυτές το ρόλο τους μοιράζοντας DVD απλόχερα. Ο καταναλωτής έδινε 5 ευρώ για να πάρει ένα DVD που μπορούσε να το νοικιάσει με 1,70 ευρώ. Είναι λίγο οξύμωρο».

Τον ρωτάω τι είδους ταινίες προτίμησε η συγκεκριμένη περιοχή. «Ήρωες που στηρίχθηκαν πάνω σε κάποια μανιέρα, σε κάποιο τέμπο, όπως Σταλόνε, Σβαρτζενέγκερ, Βαντάμ, Σιγκάλ και λοιπά αγαπήθηκαν πολύ στην περιοχή. Καθώς και οι εμπορικοί ηθοποιοί, η Τζούλια Ρόμπερτς για παράδειγμα. Στην πορεία όμως άρχισε να βρίσκει διανομή στην Ελλάδα ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος και δη της Γαλλίας και της Ισπανίας. Ο κόσμος άρχισε να ψάχνεται και φυσικά αυτό μας έκανε να αναπτυχθούμε και να φτιάξουμε ένα κοινό, το οποίο να μπορεί να τα βλέπει όλα. Από κλασικό κινηματογράφο μέχρι εναλλακτικό και εμπορικό. Να ανεβάσουμε το ποιοτικό επίπεδο».

Αυτά τα ωραία κάποτε. Σήμερα; «Με 20.000 σχεδόν εγγεγραμμένα μέλη κάποτε, η κίνηση αυτή τη στιγμή γίνεται από τα 500 σχεδόν. Όσο για τις ερωτικές ταινίες, αυτές εξασθένησαν πολύ πιο νωρίς, γιατί η άνθηση των σάιτ με το ανάλογο περιεχόμενο τις έδιωξαν από τα βιντεοκλάμπ. Πορνό βρίσκεις πλέον παντού. Οι εφημερίδες έπαιξαν κι αυτές το ρόλο τους μοιράζοντας DVD απλόχερα. Ο καταναλωτής έδινε 5 ευρώ για να πάρει ένα DVD που μπορούσε να το νοικιάσει με 1,70 ευρώ. Είναι λίγο οξύμωρο», καταλήγει ο Γιάννης.

«Είναι σαν να είμαι φούρναρης και να μην έχω αλεύρι»

«Είμαι εδώ από το 1988, το μαγαζί είναι από το 1977. Εποχή βιντεοκασέτας. Πάντα σε αυτόν τον χώρο», λέει ο Μάκης Ρασσιάς του θρυλικού βιντεοκλάμπ Μάκης στην Ηλιούπολη. «Πάμε από το κακό στο χειρότερο, είμαστε συνέχεια πτωτικοί. Από το 2005 και μετά, όταν ξεκίνησε το κατέβασμα, τα παράνομα streaming, όπου όλοι έγιναν κλεπταποδόχοι με τις ευλογίες του κράτους. Γιατί μετά από κάποια χρόνια και με πίεση δικιά μας, τότε είχαμε και σύλλογο, ψηφίστηκε ένα νομοσχέδιο που ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Και το παράνομο κατέβασμα έγινε χόμπι».

Του λέω, ότι μου είπε κι άλλος αυτό. «Μα, έτσι είναι», μου απαντά κοφτά.

Εκείνη την ώρα ένας σταθερός πελάτης μπαίνει, βλέπει τον φωτογράφο κι εμένα και φεύγει. «Θα έρθω μετά», λέει. «Θέλει να περάσει πολλή ώρα», συμπληρώνει ο Μάκης, ο Γερασιμάκης από την Κεφαλλονιά.

«Στην ακμή των ερωτικών ταινιών, πολλές τσόντες. Χαμός γινόταν. Είχαμε κατηγορίες, κρίμα που δεν τις έχουμε πια να τις φωτογραφίσετε, που είχαν πολύ γέλιο».

«Η κατάσταση είναι τραγική, έχουν κλείσει οι εταιρίες, δεν έχουμε έργα να δουλέψουμε. Είναι σαν να έχω καφετέρια και να μην υπάρχει η πρώτη ύλη, ο καφές. Σαν να είμαι φούρναρης και να μην έχω αλεύρι. Σε ταινίες έχουμε ό,τι υπήρχε από παλιά και το έχουμε γυρίσει και στο gaming, δειλά-δειλά, προσπαθούμε δηλαδή. Την πάνω αίθουσα, που ήταν το τμήμα με τις ερωτικές ταινίες, την έχουμε μεταμορφώσει σε game room μήπως και μπορέσουμε να έχουμε από κάπου έσοδα. Μικρύναμε, ανακαινιστήκαμε αλλά υπάρχουμε. Προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να κρατήσουμε την επιχείρηση που αγαπάμε».

«Περιπέτειες, επιστημονικής φαντασίας, κωμωδίες και θρίλερ». Αυτά έβλεπαν στην περιοχή. «Και στην ακμή των ερωτικών ταινιών, πολλές τσόντες. Χαμός γινόταν. Είχαμε κατηγορίες, κρίμα που δεν τις έχουμε πια να τις φωτογραφίσετε, που είχαν πολύ γέλιο. Η Ηλιούπολη είναι από τις καλές περιοχές, συντήρησε τα μαγαζιά, είχαμε κάποτε πάρα πολλά, τώρα παίζει να είμαι μόνος μου. Ο τελευταίος παίζει να έκλεισε προχθές», γελάει πικρά ο Μάκης.

«Να βγάλω το κλουβί με το πουλί από το κάδρο;», ρωτάει τον Αλέξανδρο, τον φωτογράφο. «Κάποιος ξέχασε το πουλί του τις προάλλες εδώ», μας λέει ενώ μέσα σε όλα θυμάται τις εποχές που στο μαγαζί του είχαν γυριστεί σκηνές από την ταινία «Ένας τίμιος απατεώνας» με τον Θέμη Μάνεση και ένα διαφημιστικό των Hol Video Club με σάουντρακ της Ελπίδας, «Στο βιντεοκλάμπ το παλιό», μια διασκευή του «Στην ντισκοτέκ την παλιά».

«Εδώ πλέον έρχεται όποιος θέλει να αγοράσει κι όχι να νοικιάσει»

Ο Νίκος Μπακογιάννης του βιντεοκλάμπ Planeta, στο Παγκράτι αφηγείται τη δική του ιστορία: «Ήρθαμε εδώ Μάρτιο του 2013, παλιότερα ήμασταν λίγο πιο κάτω από τον Δεκέμβριο του 2009, με DVD και Blue Ray, αλλά εγώ ασχολούμαι με τη διεύθυνση των βιντεοκλάμπ από το 1983. Είμαι από τους πρώτους του χώρου».

«Όταν το 2009, με τους συνεργάτες μου, ξεκινούσαμε την προσπάθεια για να κάνουμε ένα ακόμα βιντεοκλάμπ, εδώ στο Παγκράτι, δε γνωρίζαμε ότι το 2009 θα έρθει το streaming και το γρήγορο ίντερνετ να κάνει τόσο εύκολο το να δει κάποιος μια ταινία online. Μέχρι τότε έπρεπε ο άλλος να κατεβάζει με τις ώρες μία ταινία για να τη δει, οπότε ήταν χόμπι για λίγους. Τώρα έγινε μαζικό. Αυτό σήμανε την αυτόματη μείωση της ενοικίασης των ταινιών σε DVD και σε Blue Ray αν και το δεύτερο δεν πέτυχε ποτέ γιατί δεν το υποστήριξαν οι ίδιες οι εταιρείες που κατασκεύαζαν συσκευές. Παρέμεινε μια μικρή ομάδα ανθρώπων να διαθέτει συσκευές Blue Ray συνδεδεμένες με hdmi καλώδια στις LCD τηλεοράσεις και να απολαμβάνει την υψηλή ευκρίνεια, ενώ τώρα τελευταία που μπήκε στο παιχνίδι και το 4K υπάρχει ένας φανατικός, μικρός κύκλος ανθρώπων που το ακολουθεί» εξηγεί βάζοντας στο παιχνίδι του φυσικού format τους ρέκτες του είδους».

«Για να σας δώσω να καταλάβετε έχουμε δύο κόπιες της ταινίας The Outsiders του Κόπολα, μπορεί δηλαδή να βρει κάποιος διαμάντια. Εάν δεν είχαμε το e-shop δεν θα υπήρχαμε».

«Εμείς, εδώ και τρία, τέσσερα χρόνια έχουμε κάνει ένα e-shop και αντί να νοικιάζουμε ταινίες, η κύρια δραστηριότητα μας είναι να τις πουλάμε σε συλλέκτες σε όλη την Ελλάδα. Κατά κύριο λόγω μεταχειρισμένες ταινίες σε πολύ λογικές τιμές, τουλάχιστον σε σχέση με τις τιμές που τις αγοράζαμε κάποτε εμείς. Απευθυνόμαστε σε συλλέκτες ή σε ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση ή σε ανθρώπους που αγαπούν τον παλιό κινηματογράφο».

«Για να σας δώσω να καταλάβετε έχουμε δύο κόπιες της ταινίας The Outsiders του Κόπολα, μπορεί δηλαδή να βρει κάποιος διαμάντια. Εάν δεν είχαμε το e-shop δεν θα υπήρχαμε. Παραμένουμε εδώ για όσους επισκέπτες έχουν ακόμα την επιθυμία να αγοράσουν ταινίες. Περισσότερο πουλάμε παρά νοικιάζουμε. Έχουμε πάρει το στοκ από τις εταιρείες που έκλεισαν αλλά φυσικά υπάρχει αποθηκευτικό πρόβλημα» καταλήγει φέροντας ακόμα μία φορά τα προβλήματα του αναλογικού κόσμου απέναντι σε αυτά του ψηφιακού. Μια λύση θα ήταν, ίσως, η αποθήκευση στο διάστημα.

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News