Η ζωή ενός πεζού στο κέντρο της Αθήνας μοιάζει τουλάχιστον με δέκαθλο, ένα από τα πιο επίπονα αγωνίσματα, όχι μόνο λόγω της διάρκειάς του, αλλά και της πολυδιάστατης προπόνησης που είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν οι αγωνιζόμενοι, ώστε να ανταπεξέλθουν σε δέκα διαφορετικά αγωνίσματα.

Για να περπατάς λοιπόν στο κέντρο, είναι απαραίτητο να είσαι ικανός σε δέκα επιμέρους αγωνίσματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα:

Άλμα εις μήκος: Στα πλαίσια δομικών έργων, καλείσαι σε πρόκληση αθλητικών ελιγμών από τη μια πλάκα πεζοδρομίου στην άλλη, κι από κει σε μια αυτοσχέδια γέφυρα από τρεμάμενα ξύλα, ώστε να ισορροπήσεις πάνω από απόνερα και λύμματα που ελλοχεύουν κάτω από τα πόδια σου.

Άλμα εις ύψος: Αν είσαι ηλικιωμένος ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο χρησιμοποιείς μπαστούνι, πρέπει να πάρεις φόρα και να περάσεις πάνω απ’ τα αμάξια που είναι σταθμευμένα στα πεζοδρόμια, χωρίς να σωριαστείς κάτω.

110 μέτρα μετ’ εμποδίων: Αν το σουπερμάρκετ βρίσκεται στα 110 μέτρα από το σπίτι σας, μη γελιέστε. Δεν είναι 110 απλά μέτρα, αλλά 110 μέτρα μετ’ εμποδίων. Σε αυτό το αγώνισμα συστήνεται το χαμήλωμα του κορμού κατά την υπερπήδηση των εμποδίων και τρεις διασκελισμοί ανάμεσα σε εμπόδια όπως τραπεζοκαθίσματα, διαφημιστικές ταμπέλες, γλάστρες αυθαίρετα τοποθετημένες, μηχανάκια, σκουτεράκια, άκυρους κάδους, παρκαρισμένα φορτηγά ανατροφοδότησης, κώνους σήμανσης που τοποθετήθηκαν απλά σε ένα άσχετο σημείο και για ακατανόητη αιτία, σκαλωσιές, ερείπια κτιρίων και πεταμένα μπάζα.

1500 μέτρα: Αφορά αγώνα δρόμου ημιαντοχής των πεζών. Εδώ τρέχεις όσο πιο γρήγορα μπορείς για να αποφύγεις αμάξια που έρχονται «μανιασμένα» κατά πάνω σου με ταχύτητα 80 χλμ/ώρα, καθώς διασχίζεις αμέριμνα και χαλαρά μια διάβαση πεζών, που η χρηστική της αξία στην Ελλάδα ποτέ δεν καθιερώθηκε ως τέτοια.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι το να κυκλοφορείς με τα πόδια στις ελληνικές πόλεις, βασική προϋπόθεση είναι να βρίσκεσαι σε πολύ καλή φυσική κατάσταση, σε δραστήρια ηλικία, και με δεξιότητες παρκουρίστα. Πέρα από την πλάκα όμως, στις περισσότερες ελληνικές πόλεις σήμερα η κυκλοφορία των πεζών αντιμετωπίζει σειρά προβλημάτων εξαιτίας της προτεραιότητα που δίνεται στην κυκλοφορία των οχημάτων. Η άνεση και η ασφάλεια της κυκλοφορίας των πεζών αποτελούν δεύτερη (ή και ανύπαρκτη) προτεραιότητα ως αποτέλεσμα της επί δεκαετίες αδράνειας των πολιτών και της Πολιτείας.

Ρώτησα λοιπόν τον κ. Νίκο Στάππα, γεωλόγο και πρόεδρο της Κίνησης για την Προστασία των Πεζών ΠΕΖΗ για τα ζητήματα που απασχολούν την καθημερινή μας ασφάλεια και πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η ζωή των πεζών, των ευάλωτων ομάδων, των παιδιών και των ηλικιωμένων στις ελληνικές πόλεις.

Ο κ. Στάππας αρχικά μου διευκρίνισε ότι ο αριθμός των θυμάτων πεζών στα οδικά ατυχήματα στην Ελλάδα είναι από τους υψηλότερους αναλογικά ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη αφού την τελευταία δεκαπενταετία στα ατυχήματα στους ελληνικούς δρόμους αντιστοιχούν κατά μέσο όρο κάθε χρόνο 405 νεκροί, 595 βαριά και 3.570 ελαφρά τραυματίες.

Κατά συνέπεια, η βελτίωση της ασφάλειας των πεζών είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σημαντική μείωση του συνολικού αριθμού των θυμάτων των οδικών ατυχημάτων. Πιο συγκεκριμένα, η διεθνής και η ελληνική εμπειρία έχουν δείξει ότι η πιθανότητα θανάτου του πεζού μειώνεται από το 90% στο 10% όταν μειωθεί το όριο ταχύτητας από 50 χλμ./ώρα σε 30 χλμ./ώρα, όπως επίσης ότι στις περιοχές κατοικίας που εφαρμόστηκαν μέτρα χαμηλού κόστους για τη μείωση της ταχύτητας της κυκλοφορίας (π.χ. Νέο Ψυχικό) παρατηρείται μείωση του αριθμού των ατυχημάτων κατά 60%.

Για την αναστροφή των σημερινών τραγικών συνθηκών κυκλοφορίας των πεζών στις περισσότερες ελληνικές πόλεις, οι συγκοινωνιολόγοι με πολυετή επιστημονική συνεισφορά στα συγκοινωνιακά θέματα της Ελλάδας προτείνουν σειρά μέτρων για τη βελτίωση της κυκλοφορίας των πεζών στις ελληνικές πόλεις, όπως αυτές προκύπτουν από τη διεθνή εμπειρία και την προσαρμογή της στην Ελληνική πραγματικότητα.

– Θεωρείτε ότι οι πεζοί και ιδιαίτερα οι ευπαθείς ομάδες, όπως άτομα μειωμένης κινητικότητας, υπερήλικες, μικρά παιδιά, γονείς με παιδικά καροτσάκια, κλπ. είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι λόγω της δυσκολίας μετακίνησης που αντιμετωπίζουν;

Το πρόβλημα με τις ελληνικές πόλεις και τα χωριά είναι ότι οι χώροι μετακίνησης των πεζών είναι πολλοί άσχημα κατασκευασμένοι. Δεν έχουν φτιαχτεί για τη μετακίνηση των ανθρώπων αλλά για τα οχήματα. Οι επεμβάσεις βελτίωσης που γίνονται, αφορούν κυρίως τα οχήματα, με αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που έχουν κάποιου είδους αναπηρία, είτε μόνιμη, είτε παροδική, είναι να μην μπορούν να μετακινηθούν. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι όλοι μας, κάποια στιγμή της ζωής μας, αντιμετωπίζουμε κάποια δυσκολία μετακίνησης, ένα κτύπημα στο πόδι, μια αρρώστια, είτε μετακίνηση με τα καροτσάκια. Από το να μετακινήσεις ένα παιδί, μέχρι να πας στη λαϊκή με το καροτσάκι. Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να δοθούν χρήματα και να βρεθούν έξυπνες λύσεις ώστε η πόλη μας να γίνει πιο φιλική για τους πεζούς.

– Έχουμε διαφορετικά παραδείγματα στην Ελλάδα;

Σίγουρα σε πολλές πόλεις της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα στο κέντρο της Λάρισας, στην Ορεστιάδα και στην Τρίπολη, έχουμε φτιάξει την κεντρική περιοχή την οποία μπορεί κανεις να περπατήσει σχετικά εύκολα, κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο. Όμως χρειαζόμαστε και διαδρομές. Πρέπει το παιδί να μπορεί να περπατήσει από το σπίτι στο σχολείο του, ή να πλησιάσεις το νοσοκομείο με ασφάλεια κτλ.

– Η ανοικοδόμηση της Αθήνας έγινε ουσιαστικά χωρίς κανέναν πολεοδομικό σχεδιασμό, κυρίως κατά την περίοδο της Χούντας, με πολύ στενά πεζοδρόμια. Θεωρείτε ότι πάνω σε αυτά τα προβληματικά θεμέλια, υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης;

Είναι εξαιρετική η ερώτησή σας αυτή. Ναι θεωρούμε ότι υπάρχει η δυνατότητα βελτίωσης. Για παράδειγμα αυτό που θα μπορούσε να γίνει -σε ορισμένες περιοχές που έχουν πάρα πολύ στενό χώρο- είναι να αφαιρεθεί εντελώς το ένα πεζοδρόμιο και να φαρδύνει το άλλο, και να καθοδηγηθούν οι πεζοί στο φαρδύ πεζοδρόμιο, όπως επίσης πολλές περιοχές τις Αθήνας που δεν έχουν σχεδόν καθόλου χώρο, θα πρέπει να μετατρέπονται σε περιοχές ήπιας κυκλοφορίας, όπου θα έχουν προτεραιότητα οι πεζοί. Τα αυτοκίνητα να μην κινούνται με περισσότερα από 30 χλμ/ώρα.

– Τι πιστεύετε ότι κρατάει την Ελλάδα πίσω από το να προστατεύσει τους πεζούς, δημιουργώντας ασφαλείς κι επαρκείς διαδρομές;

Είναι καταρχάς η έλλειψη κατάρτισης σε αυτό το πεδίο, αλλά και ο φόβος ότι θα ενοχληθούν κάποιοι από τους ψηφοφόρους, κυρίως των Δήμων. Βέβαια τα τελευταία χρόνια έχουν χρηματοδοτηθεί τα σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας σε όλους τους Δήμους στην Ελλάδα, που θέτουν κάποιες βασικές αρχές για να αντιμετωπίσουν τα τοπικά προβλήματα, δίνοντας τους τη δυνατότητα να οργανώσουν τα έργα που πρέπει να γίνουν.

– Θεωρείτε δηλαδή ότι αυτή η δυσκαμψία οφείλεται στην έλλειψη ευαισθητοποίησης των πολιτών ή στην πολιτειακή αδράνεια;

Ίσως είναι ένας συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων, είναι συγκοινωνούντα δοχεία, γιατί για την έλλειψη παιδείας στα σχολεία και των οδηγών, πάλι υποχρέωση της πολιτείας είναι. Επίσης οφείλει να στραφεί στην εκπαίδευση αυτών που παίρνουν αποφάσεις. Στους δήμους, στους τεχνικούς των Δήμων, και στους αιρετούς της αυτοδιοίκησης. Για παράδειγμα, σε κάποια συμβούλια κάποιων Δήμων που συμμετείχαμε, διαπιστώσαμε ότι μεγάλα κονδύλια δίνονταν σε διάφορα έργα που δεν βελτίωναν σε τίποτα την κατάσταση, αλλά αντιθέτως παγίωναν λάθος πεζοδρόμια και διαμορφώσεις κτλ. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη εκπαίδευσης. Τον όρο «βιώσιμη κινητικότητα», που εφαρμόζεται εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον αγνοούσαν. Την έμαθαν όταν το Πράσινο Ταμείο πριν από περίπου 5-6 χρόνια, έδωσε επιδοτήσεις για τα σχέδια βιώσιμης κινητικότητας.

– Τί ρόλο παίζει η βιώσιμη κινητικότητα στην υγεία μας; 

Είναι πολύ σημαντικό το να περπατάμε -η Ελλάδα έχει μεγάλο ποσοστό υπέρβαρων- όπως συστήνουν οι καρδιολόγοι, θα πρέπει λοιπόν να περπατάμε γύρω στα 10 χιλιάδες βήματα την ημέρα, περίπου 6 χλμ. Οι διαδρομές στην Ελλάδα δεν προσφέρονται γι’αυτό και δεν είναι ευχάριστες. Αυτό που έχει διαπιστωθεί από ευρωπαϊκές έρευνες είναι ότι για να περπατήσει ένας άνθρωπος τις προτεινόμενες αποστάσεις, είναι καλό να υπάρχει κάτω από το σπίτι του ένας ευχάριστός δρόμος ή πεζόδρομος κίνησης πεζών ή πεζόδρομος. Αυτό θα πρέπει να είναι ο στόχος των πολιτικών και των δημάρχων σε αυτόν τον τομέα.

– Μια ευχή για τους δρόμους μας και τα δικαιώματα των πεζών;

Σε κάθε Δήμο να δημιουργηθεί ένα όραμα για την πόλη και να βρεθούν πραγματικά αποτελεσματικές λύσεις που θα βελτιώσουν τη ζωή των πεζών, που αυτό με τη σειρά του θα βελτιώσει τη ζωή των πολιτών γενικότερα.

Βρείτε την ΠΕΖΗ εδώ.