Tο πρώτο ερωτικό γράμμα του Αγίου Βαλεντίνου που έχουμε στα χέρια μας στάλθηκε το 1477 στην Αγγλία από την Μάργκερι Μπρους στον αρραβωνιαστικό της, Τζον Πάστον. Η επιστολή απευθύνεται «Στον Αγαπημένο μου Βαλεντίνο». Είναι η πρώτη φορά στη γραπτή ιστορία, που κάποιος χρησιμοποιεί τη λέξη «Βαλεντίνος» για να αναφερθεί στο ταίρι του. Ένα τέτοιο έγγραφο έχει ενδιαφέρον, γιατί μας επιτρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο τι απασχολούσε ένα ζευγάρι του 15ου αιώνα. Είναι μια μικρή στιγμή κρυσταλλωμένη στον χρόνο για πάντα. 

Πριν από αυτό το γράμμα, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ήταν μια λιγότερο γνωστή ονομαστική εορτή. Κατά τον Μεσαίωνα, η 14η Φεβρουαρίου θεωρείτο ως η αρχή της εποχής του ζευγαρώματος των πουλιών, αλλά από τον 14ο αιώνα άρχισε να κάνει την εμφάνισή της στην αγγλική ποίηση ως η γιορτή των ερωτευμένων.

Ίσως, σε 600 χρόνια και τα δικά μας ερωτικά DMs να είναι εκθέματα σε μουσεία. Ίσως το μεθυσμένο μήνυμα που έστειλες στην πρώην σου και το χιλιομετανιώνεις, να είναι κάποτε μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. 

Μερικά λόγια για το ζευγάρι

Για να κατανοήσουμε το περιεχόμενο του γράμματος και τη δυναμική των δύο πρωταγωνιστών της ιστορίας, χρειάζεται να ξέρουμε κάποια πράγματα για το ζευγάρι. Η Μάργκερι Μπρους, που γράφει το γράμμα, ήταν μια νεαρή κοπέλα γύρω στα 15-20. Ο αρραβωνιαστικός της, Τζον Πάστον, ήταν 33 ετών με 10 αποτυχημένους αρραβώνες στο ενεργητικό του. Όντας ο δευτερότοκος γιος της οικογένειάς του, ήξερε ότι δε θα κληρονομούσε τίποτα από τους γονείς του. Για να εξασφαλισει την οικονομική του ευημερία, είχε ζητήσει από την Μάργκερι να αυξήσει το ποσό της προίκας της, διαφορετικά θα ακύρωνε τον γάμο, προσθέτοντας άλλον έναν αποτυχημένο αρραβώνα στο πλούσιο βιογραφικό του. Ως απάντηση και με αφορμή την ημέρα των ερωτευμένων, η Μάργκερι του έγραψε ένα γράμμα. 

Να τι έλεγε το γράμμα της

«Επιθυμώ να ακούσω για την ευημερία σου, την οποία παρακαλώ πολύ τον Παντοδύναμο Θεό να διαφυλάξει». Μετάφραση: Ελπίζω αυτό το γράμμα να σε βρίσκει καλά. 

«Και αν σε ευχαριστεί να ακούσεις για τη δική μου ευημερία, δεν είμαι καλά ούτε στο σώμα ούτε στην καρδιά, ούτε θα είμαι μέχρι να σε ακούσω». Το κορίτσι υποφέρει και λογικά έχει αρπάξει και κάποια γρίπη, από αυτές που θερίζουν τον Φεβρουάριο. 

«Διότι κανένα πλάσμα δεν ξέρει τι πόνο υπομένω, Και ακόμη και στον πόνο του θανάτου δεν θα το αποκάλυπτα». Εδώ του λέει, σε ελεύθερη μετάφραση, «χωρίς νερό μπορώ χωρίς εσένα όχι». 

«Και η μητέρα μου έχει αναφέρει το θέμα στον πατέρα μου». Φτάνουμε στο ζουμί. Το θέμα της είναι ότι έχει ζητήσει από τους γονείς της να αυξήσουν την προίκα της, προκειμένου να μπορέσει να παντρευτεί με τον σύντροφό της. 

«αλλά δεν μπορεί να δώσει περισσότερα από όσα ήδη γνωρίζεις, και ένας Θεός ξέρει πόσο πολύ λυπάμαι. Αλλά αν με αγαπάς, όπως πιστεύω αληθινά ότι με αγαπάς, δεν θα με αφήσεις γιαυτό. Γιατί εγώ ποτέ δε θα σε εγκατέλειπα». Έχουμε ξεκάθαρη έκκληση στο συναίσθημα. 

«Και αν μου το ζητήσεις, θα βάλω τα δυνατά μου να αγαπήσω μόνο εσένα και κανέναν άλλον. Και αν οι φίλες μου πουν ότι κάνω λάθος, δεν θα με εμποδίσουν». Η κοπέλα είναι από αυτά τα άτομα που με το που μπαίνει σε σχέση ξεγράφει την παρέα. Είμαι σίγουρη ότι στις φίλες της έχει πει ότι τον έχει μπλοκ. 

«Και σε ικετεύω αυτό το γράμμα να μην το δει κανείς». Πού να ήξερε ότι αυτό το γράμμα θα έμπαινε σε μουσείο και θα το έβλεπαν χιλιάδες ζευγάρια μάτια, μεταξύ των οποίων και τα δικά σου, φίλε αναγνώστη. 

«Αυτό το γράμμα γράφτηκε στο Τόπκροφτ, με βαριά καρδιά». Το Τόπκροφτ είναι η εκκλησία του χωριού. Προφανώς ο περισσότερος κόσμος και ειδικά οι γυναίκες του 15ου αιώνα ήταν  αγράμματες, οπότε το γράμμα αυτό ζήτησε να της το γράψει ένας ιερέας. Φαντάσου να πρέπει να ζητάς από τον παπά της ενορίας να σου γράφει τα μηνύματα που στέλνεις στον γκόμενο. Ευτυχώς που δεν του έγραψε και τίποτα πιο κίνκυ. Και πάλι καλά που ο παπάς δεν ήταν μια στάλα πιο ιντριγκαδόρος, να κεντίσει και κανένα ψέμα μέσα στο γράμμα, να βάλει το ζευγάρι να μαλώνει ανήμερα του Αγίου Βαλεντίνου. «Α ναι και πήγα και με τον κολλητό σου τον Χρήστο, ελπίζω να μη σε πειράζει. Φιλάκια». 

Και τελικά, είχε αίσιο τέλος η ερωτική τους ιστορία; Βεβαίως, αλλά με τη βοήθεια ενός από μηχανής θεού. Μετά από αυτό το γράμμα, η μητέρας της κοπέλας μίλησε στα συμπεθερικά και στον μέλλοντα γαμπρό της και του ζήτησε να το πάρει το κορίτσι, αφού ταιριάζουν. Τόνισε, μάλιστα, ότι θα ήταν κρίμα να την κεράσει τέτοια πίκρα την ημέρα των ερωτευμένων. Πάντα η μάνα βγάζει το φίδι από την τρύπα, είτε στην Αγγλία του 15ου αιώνα είτε στην Αθήνα το 2023. Δύο μήνες μετά, το ζευγάρι παντρεύτηκε και μάλιστα στην ίδια εκκλησία που η Μάργκερι είχε γράψει το γράμμα. Δύο χρόνια αργότερα, ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας Πάστον πέθανε -πιθανότατα από βουβωνική πανώλη- και έτσι ο Τζον έγινε ο αρχηγός του οίκου, ανεβαίνοντας κι άλλο κοινωνικά. Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλούτσικα. 

Στο παρακάτω link, σου απαγγέλλω κιόλας το γράμμα:

@cindychatzi

Το πρώτο ερωτικό γράμμα του Αγίου Βαλεντίνου #ιστορια #ψυχολογιαγιαολους #εγκληματολογία #μπεςφοργιου #mpesfyp #mpesfypkalomou #mpesfy #mpesfypgamw

♬ original sound – Cindy Chatzi

Μερικά λόγια για την επιστολή

Η επιστολή προέρχεται από μια από τις μεγαλύτερες συλλογές της αγγλικής ιδιωτικής αλληλογραφίας του 15ου αιώνα, γνωστή ως επιστολές της οικογενείας Πάστον. Η συλλογή προσφέρει μια μοναδική ματιά στην προσωπική ζωή της οικογένειας Πάστον από το χωριό Νόρφολκ- περίπου είκοσι μίλια βόρεια του Νόργουιτς. Οι Πάστονς είχαν ανέλθει από την αγροτιά στην αριστοκρατία μέσα σε λίγες μόνο γενιές. 

Σε αυτή την επιστολή βλέπουμε μια συναρπαστική εικόνα των έμφυλων και κοινωνικών κανόνων καθώς και των επιχειρηματικών τεχνικών διαπραγμάτευσης που εμπλέκονταν στη σύναψη ενός γάμου κατά τον Μεσαίωνα. Η Μάργκερι προσπαθεί να πείσει τον Τζον ότι θα τον παντρευόταν, ό,τι κι αν γινόταν. Είτε το γράμμα της ήταν είτε μια γνήσια έκφραση αγάπης είτε μια οξυδερκής κίνηση για να εξασφαλίσει τον γάμο της (το βασικότερο μέσο επιβίωσης για μια γυναίκα εκείνη την εποχή), δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την τρυφερότητα και την ποιητικότητα που διακρίνει το γράμμα αυτό.