Ας πιάσουμε την ιστορία από το τέλος της. O James William Burkhart, γνωστός στην οικογένειά του ως o “Καουμπόης”, ήταν ένα 2χρονο αγοράκι που υπέφερε από πόνο στο αυτί. Το αγοράκι έπασχε σχεδόν μόνιμα από μια ασθένεια που του προκαλούσε συνεχώς ωτίτιδες. Στις 9 Μαρτίου 1923, η κατάστασή του επιδεινώθηκε τόσο πολύ που η μητέρα του, Mollie, αποφάσισε να τον πάει σε γιατρό αντί να διανυκτερεύσει στο σπίτι της αδερφής της όπως σκόπευε.

Γύρω στις 3 το επόμενο πρωί, μια έκρηξη συγκλόνισε συθέμελα την πόλη τους. Μια βόμβα είχε εκραγεί κάτω από το σπίτι της αδερφής της Mollie. Ως αποτέλεσμα, η αδερφή της και η υπηρέτριά της πέθαναν ακαριαία. Ο κουνιάδος της Mollie τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε από τα τραύματά του τέσσερις ημέρες αργότερα.

Οι δολοφονίες αυτές ήταν οι τελευταίες σε μια σειρά ύποπτων θανάτων που έπληξαν την οικογένεια της Mollie. Μια άλλη αδερφή της είχε πεθάνει από μια «ιδιόμορφη ασθένεια» το 1918. Τρία χρόνια αργότερα, η μεγαλύτερη αδερφή της Mollie βρέθηκε δολοφονημένη σε ένα χωράφι. Η μητέρα της, Lizzie, πέθανε λίγους μήνες μετά, από μια ύποπτη δηλητηρίαση.

Η Mollie είχε κάθε λόγο να πιστεύει ότι ήταν η επόμενη στη λίστα του δολοφόνου (ή των δολοφόνων). Τώρα κατείχε τα δικαιώματα της οικογενειακής της γης, μια κληρονομιά αξίας εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων (λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό). Το υπέδαφος της γης της ήταν πλούσιο σε πετρέλαιο. Η Mollie και ο γιος της σώθηκαν από τύχη. Αν δεν είχαν πάει στον γιατρό το μοιραίο βράδυ, θα βρίσκονταν κι αυτοί νεκροί στο σπίτι των Smith.

Έναν αιώνα μετά τη βομβιστική επίθεση, το Killers of the Flower Moon, η νεότερη ταινία του μεγάλου σκηνοθέτη Martin Scorsese, μιλά για ένα από τα μελανότερα σημεία της αμερικανικής ιστορίας. Γνωστή ως Βασιλεία του Τρόμου (Reign of Terror), πρόκειται για ένα κύμα δολοφονιών που ρήμαξε τόσο την οικογένεια της Mollie όσο και το ευρύτερο έθνος των ιθαγενών Osage στις αρχές του 20ου αιώνα.

Μετά την ανακάλυψη πετρελαίου στα εδάφη των ιθαγενών Osage μέσα και γύρω από την πόλη Pawhuska της Οκλαχόμα, στα τέλη του 1800, οι Osage έγιναν οι πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο κατά κεφαλήν, συγκεντρώνοντας μεγάλο πλούτο που οι λευκοί άποικοι σχεδίαζαν να κλέψουν. Σε διάστημα λίγων μόλις ετών, τουλάχιστον 24 ιθαγενείς Osage, με κάποιους ιστορικούς να μιλούν ακόμη και για 150, πέθαναν κάτω από βίαιες ή ύποπτες συνθήκες.

«Ήταν μια πραγματικά ανησυχητική στιγμή στην ιστορία μας εξαιτίας αυτού που μας έκαναν», λέει η Tara Damron, μέλος του Osage Nation και διευθύντρια έργου στην Ιστορική Εταιρεία της Οκλαχόμα. «Η ειρωνεία είναι ότι τα χρήματα αυτά ήταν των Osage, η γη ήταν των Osage, και δεν ήταν ποτέ των λευκών συνωμότων».

To Killers of the Flower Moon είναι βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του David Grann (ο οποίος υπογράφει το σενάριο της ταινίας). Μιλά για την πραγματική, ματωμένη ιστορία των Osage και της Βασιλείας του Τρόμου.

Πώς το πετρέλαιο άλλαξε τη ζωή των Osage

Η ιστορία της Βασιλείας του Τρόμου ξεκινά τον 19ο αιώνα, όταν λευκοί άποικοι και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανάγκασαν τους Osage να εγκαταλείψουν τα προγονικά τους εδάφη στις σημερινές περιοχές του Μιζούρι, Άρκανσο, Οκλαχόμα και Κάνσας. Αναζητώντας μια νέα πατρίδα (πόσο ειρωνικό να ψάχνεις για σπίτι μέσα στο σπίτι σου), οι Osage αγόρασαν στρέμματα αξίας 1,5 εκατομμυρίου στη βορειοανατολική Οκλαχόμα το 1872, ιδρύοντας αυτό που τότε ονομαζόταν Osage Reservation και σήμερα Osage County.

Το γεγονός ότι οι Osage κατείχαν νομικά τη γη τους, τους παρείχε ένα μέτρο προστασίας από τις ολοένα και πιο θρασύδειλες αρπαγές γης από την κυβέρνηση. Σύμφωνα με τον νόμο Dawes του 1887, οι γαίες αυτές παραχωρήθηκαν για καλλιέργεια σε μεμονωμένες οικογένειες ιθαγενών. Με στόχο την κοινωνική αφομοίωσή τους, η κυβέρνηση έδινε έμφαση στην ιδιωτική ιδιοκτησία έναντι του παραδοσιακού κοινοτικού τρόπου ζωής των αυτόχθονων λαών. Οποιαδήποτε «πλεονάζουσα» γη εκτός των μεριδίων θα άνηκε στους λευκούς αποίκους.

Σε αυτήν την συμφωνία με την κυβέρνηση, οι Osage κινήθηκαν έξυπνα και διαπραγματεύτηκαν ευνοϊκότερους όρους από άλλα ιθαγενή έθνη. Το 1906, έκλεισαν άλλη μια συμφωνία με τις ομοσπονδιακές αρχές, αυξάνοντας το μερίδιο των Osage και εξασφαλίζοντας ότι η φυλή τους θα διατηρήσει την κοινοτική ιδιοκτησία των ορυκτών κάτω από τα εδάφη της.

Αντί να επιτρέψουν σε μια μικρή ομάδα της φυλής να πλουτίσει από τα δικαιώματα πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι Osage αποφάσισαν να μοιραστούν εξίσου τον πλούτο από τους υπόγειους πόρους της γης του. Καθένα από τα 2.229 μέλη της φυλής έλαβε δικαίωμα στη γη ή χρηματικό αντάλλαγμα από το πετρέλαιο. Τα χρήματα αυτά μπορούσαν να κληρονομηθούν αλλά όχι να πουληθούν. Ένα άτομο θα μπορούσε να κληρονομήσει πολλαπλά δικαιώματα (όπως έκανε η Mollie μετά τον θάνατο των μελών της οικογένειάς της).

Εναλλακτικά, τα δικαιώματα του κεφαλαίου θα μπορούσαν να διαιρεθούν καθώς μεταβιβάζονταν από γενιά σε γενιά, επιτρέποντας σε πολλούς κληρονόμους πρόσβαση στο οικογενειακό μερίδιο. Το πιο σημαντικό όμως σε αυτήν την ιστορία είναι το εξής: ακόμη και μη ιθαγενείς μπορούσαν να κληρονομήσουν γη, αν παντρεύονταν έναν / μια Osage. Και φυσικά οι λευκοί κάτοικοι που κυνηγούσαν το εύκολο χρήμα, εκμεταλλεύτηκαν δεόντως αυτό το “παραθυράκι”.

Σύμφωνα με την Ιστορική Εταιρεία της Οκλαχόμα, τα γεματα πόρους εδάφη του καταφυγίου παρήγαγαν περισσότερο πλούτο από ό,τι όλα τα αμερικανικά εδάφη μαζί σε δύο δεκαετίες. Μερικοί λευκοί μίσθωσαν κοιτάσματα πετρελαίου από τη φυλή, κάνοντας τους Osage τόσο πλούσιους που μια εφημερίδα τους θεώρησε ως τους «πιο αξιοζήλευτους» ανθρώπους στη χώρα. Μια ανάλυση του 1920 υπολόγισε ότι κάθε Osage λάμβανε περίπου 10.000 $ με 153.000 $ ετησίως (με τη σημερινή αξία).

«Οι Osage ταξίδευαν σε Cadillacs και Lincolns και είχαν φλαμίνγκο και παγώνια», λέει η Meg Standing Bear Jennings, αδελφή του σημερινού αρχηγού των Osage. Κάποιοι αγόρασαν ακόμη και ιδιωτικά αεροπλάνα. Η ζήλια των λευκών για τον πλούσιο τρόπο ζωής της φυλής ήταν εμφανέστατη ακόμη και στον Τύπο της εποχής, με τους δημοσιογράφους να περιγράφουν τους Osage ως «τους πιο τεμπέληδες ανθρώπους στη Γη», ένα «πρωτόγονο είδος ανθρώπου» που «άργησε να εκπολιτιστεί».

Καθώς ο πλούτος των Osage μεγάλωνε, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έλαβε μέτρα για τον περιορισμός της οικονομικής αυτονομίας της φυλής. Το 1921, το Κογκρέσο ψήφισε ένα μέτρο που απαιτούσε από κάθε μέλος της φυλής να υποβληθεί σε τεστ ικανοτήτων για τη διαχείριση των περιουσιών του. Σε όσους κρίθηκαν ανίκανοι από το Γραφείο Ινδικών Υποθέσεων, έστελναν έναν λευκό “κηδεμόνα” για να επιβλέπει «όλες τις δαπάνες τους, μέχρι την οδοντόκρεμα που αγόραζαν στο γωνιακό κατάστημα», γράφει ο Grann. Αυτό το βλέπουμε από την αρχή της ταινίας, όπου η Mollie πρέπει να ζητά την άδεια ενός τέτοιου κηδεμόνα κάθε φορά που θέλει να τραβήξει χρήματα από την τράπεζα.

Το σύστημα ήταν διεφθαρμένο εξαρχής, με την κυβέρνηση να διορίζει ισχυρούς λευκούς πολίτες στη θέση των κηδεμόνων. Επιπλέον την ετικέτα του «ανίκανου» την κολλούσαν σε άτομα με πλήρη καταγωγή από το έθνος των Osage. Όσοι είχαν μικτή καταγωγή είχαν περισσότερο κοινωνικό και φυλετικό προνόμιο. Πολλοί κηδεμόνες έκαναν κατάχρηση της θέσης τους, πουλώντας προϊόντα και υπηρεσίες σε ιθαγενείς σε πολύ διογκωμένες τιμές ή κλέβοντάς τους χρήματα.

«Δεν νομίζω ότι πολλοί καταλαβαίνουν πόσο περιορισμένοι ήταν οι Ινδιάνοι της Αμερικής, επειδή δεν θεωρούμασταν καν πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι το 1924», λέει η Tara Damron. «Οι Ινδιάνοι ήταν επίσης η μόνη ομάδα ανθρώπων που έπρεπε να αποδείξουν την καθαρότητα του αίματός τους», δηλαδή το ποσοστό της ιθαγενούς καταγωγής τους.

Το χρονικό των δολοφονιών

Όπως πολλοί Osages, η Mollie, η μητέρα της, Lizzie και η μεγαλύτερη αδερφή της, Anna, είχαν λευκούς κηδεμόνες. Ο Scott Mathis, ιδιοκτήτης της Big Hill Trading Company, επέβλεπε τα οικονομικά της Anna και της Lizzie, ενώ ο Ernest, ο λευκός άντρας της Mollie από το 1917, διαχειριζόταν την περιουσία της.

Το 1921, η Anna είχε μόλις χωρίσει. Περνούσε τον χρόνο της πίνοντας bootleg ουίσκι σε πάρτι με λευκούς άντρες, συμπεριλαμβανομένου του μικρότερου αδερφού του Ernest, Bryan Burkhart. Στις 21 Μαΐου, εμφανίστηκε μεθυσμένη σε ένα γεύμα στο σπίτι της Mollie, μάλωσε με τους άλλους καλεσμένους και συνέχισε να πίνει ουίσκι. Εκείνο το βράδυ, η Anna εξαφανίστηκε. Υπέθεσαν ότι ξαναβγήκε στην πόλη μόνη της, αφού πρώτα ο Bryan την άφησε σπίτι της.

Στις 28 Μαΐου, το σώμα της Anna βρέθηκε σε μια χαράδρα. Ήταν νεκρή για αρκετές ημέρες και σκοτώθηκε από σφαίρα. Την ίδια μέρα, σε ένα άλλο μέρος της κομητείας ανακαλύφτηκε το πτώμα του Charles Whitehorn, που είχε εξαφανιστεί μια εβδομάδα πριν από την Anna. Ο Whitehorn είχε δεχτεί 2 σφαίρες στο μέτωπό του, με το ίδιο είδος όπλου που πιστεύεται ότι χρησιμοποιήθηκε και στη δολοφονία της Anna. Λίγο αργότερα η μητέρα της Anna πέθανε από μια χρόνια ασθένεια.

Αλλά αυτοί δεν ήταν οι μόνοι ανεξήγητοι ή βίαιοι θάνατοι που έλαβαν χώρα στην κοινότητα. Πολλοί Osage, αν και νέοι και φαινομενικά υγιείς, έπεφταν νεκροί υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ακόμη και όσοι λευκοί προσπάθησαν να παρέμβουν για λογαριασμό των Osage, έπεσαν επίσης θύματα των δολοφόνων. Αν και οι Osage απαιτούσαν δικαιοσύνη, προσλαμβάνοντας ιδιωτικούς ντετέκτιβ και δίνοντας ανταμοιβές για πληροφορίες, συχνά αγνοούνταν από τις αρχές. Πολλοί από τους νομικούς και τις αρχές… ήταν στην πραγματικότητα συνένοχοι σε αυτό το σαθρό σύστημα. Για να προστατευτούν, οι Osage τοποθέτησαν φώτα γύρω από τα σπίτια τους, έφεραν όπλα και κάποιοι μετακόμισαν εκτός πολιτείας.

Τον Φεβρουάριο του 1923, κυνηγοί ανακάλυψαν το σώμα του Henry Roan, ενός 40χρονου Osage που υπήρξε παντρεμένος με τη Mollie στα νιάτα τους για λίγο καιρό. Είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι/ Όπως η Mollie έτσι και ο Roan είχε περάσει μεγάλο μέρος της παιδικής του ηλικίας σε ένα οικοτροφείο, όπου οι αυτόχθονες μαθητές αναγκάζονταν να ξεχάσουν τους παραδοσιακούς τρόπους τους και να αφομοιωθούν στην κουλτούρα των λευκών (τέτοια οικοτροφεία στις ΗΠΑ και τον Καναδά λειτουργούσαν μέχρι τις δεκαετίες του ’80 και του ’90).

Αυτή η περίοδος στο ίδρυμα του είχε δημιουργήσει βαθύτατα τραύματα, αφού μέχρι το βίαιο τέλος της ζωής του θεωρείται ότι έπασχε από κατάθλιψη. Ο Roan θεωρούσε τον θείο του Ernest, William Hale, έναν από τους καλύτερούς του φίλους. O Hale είχε “μαγειρέψει” μια ασφάλεια ζωής για τον Roan. Αν πέθαινε, o Hale θα έπαιρνε 25.000$.

Οι θάνατοι έριξαν έναν σκοτεινό πέπλο μυστηρίου και τρόμου πάνω από την κοινότητα. Αλλά η Mollie και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς της συνέχισαν να αναζητούν απαντήσεις, ακόμη και όταν η υγεία της επιδεινώθηκε και οι απειλές για αντίποινα αυξάνονταν. Λίγο αφότου η αδερφή της, Rita και ο κουνιάδος της, Bill μετακόμισαν σε ένα νέο σπίτι, ο Bill είπε σε έναν φίλο του ότι «δεν περίμενε να ζήσει πολύ»—μια πρόβλεψη που αποδείχθηκε προφητική.

Στις 10 Μαρτίου 1923, μια βόμβα κατέστρεψε το σπίτι του ζευγαριού, σκοτώνοντας τους. Η δημόσια οργή για τις δολοφονίες, σε συνδυασμό με ένα αίτημα προς την κυβέρνηση από τους Osage, έπεισαν τελικά τις ομοσπονδιακές αρχές να ξεκινήσουν έρευνα. Για την ακρίβεια, οι Osage μάζεψαν 20.000$ για να χρηματοδοτήσουν την έρευνα – μόνο τότε η αστυνομία αποφάσισε να βοηθήσει.

Οι δολοφόνοι οδηγούνται σε δίκη

Η έρευνα απέδωσε καρπούς και τα στοιχεία “έδειχναν” δύο υπόπτους: τον William Hale και τον ανιψιό του και σύζυγο της Mollie, Ernest Burkhart. O Hale είχε έρθει στις αρχές του αιώνα στην κοινότητα. Μιλούσε τη γλώσσα των ιθαγενών και είχε στενές σχέσεις μαζί τους. Παρουσιαζόταν ως φίλος, ευεργέτης και αντιπρόσωπος των Osage, αλλά αυτό δεν ήταν παρά φενάκη. Αν και ήταν ήδη εύπορος επιχειρηματίας και προύχοντας, η απλιστία του τον οδήγησε στο να σχεδιάσει μια σειρά από δολοφονίες ιθαγενών, θέλοντας να διεκδικήσει τις περιουσίες τους.

Στο αποτρόπαιο σχέδιό του, κεντρικό ρόλο έπαιξε ο Ernest Burkhart. Όπως είπε και ο διερμηνέας και σύμβουλος στην ταινία του Scorsese, Christopher Côté: «Αυτή η ιστορία λέγεται σχεδόν από την οπτική γωνία του Ernest Burkhart, του δίνουν συνείδηση και δείχνουν ότι υπάρχει αγάπη. Αλλά όταν κάποιος συνωμοτεί για να δολοφονήσει ολόκληρη την οικογένειά σου, αυτό δεν είναι αγάπη. Είναι κάτι που ξεπερνά την κακοποίηση».

Τον Ιανουάριο του 1926, οι αρχές συνέλαβαν τον Hale και τον Ernest για τους φόνους του Bill, της Rita και της υπηρέτριάς τους. Ο Hale εμφανίστηκε καλοντυμένος, με μια διαμαντένια καρφίτσα με το μασονικό σύμβολο, σίγουρος ότι οι διασυνδέσεις του θα τον έσωζαν. Ο Enrnest αρχικά υποστήριξε ότι ήταν αθώος, αλλά έσπασε στην ανάκριση, εμπλέκοντας τον θείο του στους θανάτους όχι μόνο των Smith αλλά και του Roan. Ονόμασε έναν μυστικό πληροφοριοδότη που υποτίθεται ότι είχε προσληφθεί ως δολοφόνο της Anna.

Οι δίκες του Hale, του Ernest και του συν-συνωμότη John Ramsey αποτυπώθηκαν σε όλες τις εφημερίδες της εποχής. Σε μια δραματική ανατροπή, ο Ernest προσπάθησε να ξαναπάει με το μέρος του θείου του, πρωτού αλλάξει γνώμη και ομολογήσει τον ρόλο του στις δολοφονίες. Τον Ιούνιο καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και καταναγκαστικά έργα.

Το 1929 οι Hale και Ramsey καταδικάστηκαν σε ισόβια. Όπως γράφει ο Grann, «Φαινόταν αδύνατο να βρεθούν 12 λευκοί άνδρες που θα καταδίκαζαν έναν δικό τους για δολοφονία Ινδιάνων».Ούτε ο Hale ούτε ο Ernest εξέτισαν πλήρως την ποινή τους: Ο πρώτος αποφυλακίστηκε το 1947 σε ηλικία 72 ετών, ενώ ο δεύτερος αποφυλακίστηκε το 1937 αλλά στάλθηκε πίσω στη φυλακή αφού διέπραξε ληστεία στο σπίτι της αδερφής της Mollie.

Όταν είχε ξεκινήσει το δικαστήριο, η Mollie ήταν βαριά άρρωστη – οι γιατροί της και φίλοι του Hale την είχαν δηλητηριάσει αργά. Ανέκτησε αμέσως την υγεία της μόλις άλλαξε γιατρούς. Όταν έμαθε τον ρόλο του συζύγου της στους θανάτους της οικογένειάς της, η Mollie φέρεται να είπε ότι ο Ernest ήταν «ένας καλός και ευγενικός άνθρωπος [που] δεν θα είχε κάνει κάτι τέτοιο».

Τελικά, όμως, τα στοιχεία εναντίον του Ernest απέδειξαν την ενοχή του. Η Mollie τον χώρισε και όποτε αναφερόταν το όνομα του συζύγου της, έτρεμε από φρίκη. Ο γιος της, ο Καουμπόης, έπρεπε να ζήσει γνωρίζοντας ότι ο πατέρας του είχε προσπαθήσει να τον σκοτώσει. Έτυχε εκείνο το βράδυ να υποφέρει από πόνους στο αυτί και η μητέρα του να τον πήγε στον γιατρό, γλιτώνοντας από την έκρηξη στο σπίτι των Smith.

Όπως λέει στο Time ο Renfro, σύμβουλος στην παραγωγή της ταινίας, η βαθιά προδοσία που βίωσαν η Mollie και τα παιδιά της αντικατόπτριζε την ευρύτερη προδοσία που βίωσαν οι Osage από «τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τους ανθρώπους πουμας εκμεταλλεύτηκαν» για πολλούς αιώνες.

Τέλος καλό όλα καλά;

Όχι βέβαια. Η Βασιλεία του Τρόμου επηρέαζει μέχρι και σήμερα τις ζωές των Osage. Αμέτρητοι φόνοι παραμένουν άλυτοι και πολλά θύματα δεν έλαβαν τη δικαιοσύνη που άξιζαν. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο Hale δεν ήταν ο μόνος που είχε σκεφτεί να θέσει σε λειτουργία ένα τέτοιο σχέδιο για να δολοφονεί ιθαγενείς και να κληρονομεί τις περιουσίες τους στη γη και το υπέδαφος. Σήμερα περίπου το 26% των δικαιωμάτων των Osage επί της γης τους, ανήκουν σε άτομα και ιδρύματα που εκτός της φυλής τους.

Αν σκοπεύετε να δείτε την ταινία, είναι σημαντικό να μην την παρακολουθήσετε απλά σαν μια στενάχωρη ιστορία του παρελθόντος. Οι ζωές των αυτόχθονων επηρεάζονται ακόμη κι αυτή τη στιγμή που μιλάμε από τον ρατσισμό και τον ιμπεριαλισμό του παρελθόντος και του παρόντος. Η απληστία αλλάζει μορφές αλλά δε παύει να είναι δολοφονική. Σε καμία περίπτωση η γενοκτονία των ιθαγενών της Β.Αμερικής δεν τελείωσε με τους Ισπανούς κονκισταδόρες ή στην Άγρια Δύση. Το τραύμα διαιωνίζεται. Το βλέπουμε στη γη των Osage, των Κούρδων, της Παλαιστίνης. Οφείλουμε να ενημερωνόμαστε για τους αγώνες τους και να θυμόμαστε ότι δε νοείται ελευθερία αν δεν είναι για όλους.

WAHZHAZHE ALWAYS | We live our culture and embrace our future. Our language, culture, and traditions define our Nation. We work to preserve and practice these things so our culture continues to grow.#𐓷𐓘𐓻𐓘𐓻𐓟𐓯𐓪͘𐓯𐓪͘𐓷𐓟 #wahzhazhealways pic.twitter.com/GxUm3AZc0u

— Osage Nation (@Osagenation) May 19, 2023

ΠΗΓΗ: Bloomberg, Smithsonian,