Το συμβάν

Είναι παράξενο το πώς κάποια γεγονότα που αλλάζουν τη συνηθισμένη ροή της ζωής μας συμβαίνουν μια μέρα που ξεκινά σαν όλες τις άλλες. Ένα όμορφο Σάββατο του Σεπτεμβρίου, πήγα στο γυμναστήριο για το καθιερωμένο μου ομαδικό πρόγραμμα που ονομάζεται “Βodycombat”. Τι είναι πάλι τουτο, θα μου πείτε. Πρόκειται για μια υψηλής έντασης αερόβια προπόνηση η οποία είναι εμπνευσμένη από τις πολεμικές τέχνες, χωρίς σωματική επαφή μεταξύ των αθλουμένων. Φόρεσα τα γάντια μου και συγκεντρώθηκα στο σκοπό μου. Χωρίς να θέλω να σας κουράσω, θα ήθελα απλά να προσθέσω πως είναι το αγαπημένο μου πρόγραμμα και το κάνω πολλά χρόνια. Είναι αρκετά έντονο και απαιτεί καλή γνώση τεχνικών Mixed Martial Arts που περιλαμβάνουν Karate, Tae Kwon Do, Muai Thai, Kick Boxing, Capoeira, Brazilian Jiu Zitsu και άλλα. Αυτό καθιστά το πρόγραμμα κάτι περισσότερο από απλή γυμναστική. Για μένα είναι ένα 55λεπτο πνευματικό ταξίδι (μην γκριτζάρετε, σας βλέπω). Αρκετά όμως με την περιγραφή που μάλλον ελάχιστους από εσάς θα ενδιαφέρει. Σε ένα Muai Thai momentum λοιπόν, παίρνω μια βαθιά ανάσα και σηκώνομαι στον αέρα για γυριστή κλωτσιά. Σε κλάσματα του δευτερολέπτου, εκτροχιάστηκα και βρέθηκα από τον αέρα στο παρκέ. Προσγειώθηκα στραβά στον αστράγαλό μου που γύρισε ολόκληρος, κι εγώ έπεσα κάτω σφαδάζοντας. Καθώς πετούσα στον αέρα, σκέφτηκα: «Θα ξυπνήσω από λεπτό σε λεπτό, αυτό είναι μόνο ένα κακό όνειρο».

Χτύπησα αρκετά δυνατά στο έδαφος και βρισκόμουν σε κατάσταση άρνησης καθώς άρχισα να νιώθω ένα έντονο κάψιμο που άρχισε να ανεβαίνει στο δεξί μου πόδι. Το πόδι μου κατέρρευσε κάτω από το ίδιο μου το βάρος. Η αίσθηση ήταν οδυνηρή και ανατριχιαστική. Ομολογώ πως ήταν από τις λίγες στιγμές που τρόμαξα στη ζωή μου, και, πιστέψτε με, έχω βρεθεί σε αρκετά σκηνικά τρόμου.

Στο ΙΚΑ Αλεξάνδρας – μια ανθρώπινη εμπειρία

Το ίδιο βράδυ αφού μου ήταν αδύνατο να πατήσω το πόδι ή να κοιμηθώ και ο πόνος ήταν αφόρητος, μια φίλη γιατρός μου πρότεινε να πάω στο ΙΚΑ Αλεξάνδρας, λέγοντάς μου πως η κατάσταση εκεί είναι πιο «ανθρώπινη». Και όντως ήταν. Από μια άποψη πάντα. Οι γιατροί ήταν ευγενέστατοι και άκρως βοηθητικοί, και δεν χρειάστηκε να περιμένω τεράστιες ουρές για να εξεταστώ. Περιμένοντας ωστόσο στην ουρά για ακτινογραφία, τα πράγματα θα λέγαμε δεν ήταν και τόσο….ανθρώπινα.

Καθώς υπήρχε μια ακανόνιστη ουρά και όλοι ψαχνόντουσαν «ποιος είναι ο τελευταίος;», «α! άρα εγώ είμαι μετά από εσάς», «δηλαδή εσείς είστε μετά από τον κύριο», «εγώ δεν είμαι στην ουρά, συνοδεύω την αδερφή μου» – ένα παιχνίδι μουσικές καρέκλες, χωρίς τη μουσική. Τότε, μια κυρία βγήκε από το ασανσέρ φορτσάτη, και απευθυνόμενη σε μια άλλη κυρία που καθόταν δίπλα μου που δεν γνώριζε, ενθουσιασμένη από την πολυφωνική πανδαισία των ρούχων της, άρχισε διθυραμβικά να την ραίνει με επιδοκιμασίες: «Μπράβο σας που επιλέγετε να φοράτε χρώματα, έτσι θα έπρεπε να είναι όλοι, να εκπέμπουν μια θετικότητα, όχι σαν αυτούς τους κακομοίρηδες που φοράνε όλο μαύρα και κάθονται και μιζεριάζουν, και μεταφέρουν τη μιζέρια τους γύρω μας, μου χαλάνε τη μέρα». Εγώ καθόμουν ακριβώς δίπλα τους φορώντας ένα μαύρο φόρεμα. Αγνοώντας το γεγονός ότι ήμουν τραυματισμένη, μου ρίχνει μια επικριτική ματιά και με διδακτικό ύφος απευθύνεται και πάλι στην κυρία-πρότυπο: «Εσείς που φοράτε πολύχρωμα λουλούδια, εσείς θα ανθίσετε». Οκ, το πιάσαμε πήγα να πω, και μεμιάς όλες αυτές οι αυθαίρετες μπουρδίτσες άρχισαν να με βάζουν σε σκέψεις: «Μήπως εγώ το προκάλεσα;», «Μήπως είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία;», «Μήπως τελικά όντως φταίνε τα μαύρα ρούχα;», «Μπα, όλα αυτά είναι μπούρδες, είμαστε μορφωμένοι άνθρωποι». Κάτι όμως που μπορούσα να σκεφτώ με σχετική σιγουριά είναι πως το συναισθηματικό τραύμα συχνά ακολουθείται το σωματικό τραύμα.

Τις σκέψεις μου τις διέκοψε η ίδια πάλι κυρία, καθώς άρχισε να «αρπάζεται» με μία άλλη κυρία που ήταν όρθια, και περίμενε πολύ πριν από αυτήν. Από την ομιλία μπορούσα να καταλάβω πως η κατηγορούμενη δεν ήταν από την Ελλάδα, και η αρωγός χρωματιστών ρούχων προσπαθούσε να την πείσει ότι περίμενε για ακτινογραφία πολύ πιο πριν από αυτήν, πράγμα που σε καμία περίπτωση δεν ίσχυε. Άρχισαν τα μπινελίκια και κάτι παιδιάστικα επιχειρήματα, μέχρι που το πράγμα άρχισε να φουντώνει και πιάστηκαν στα χέρια. Εγώ λόγω ποδιού δεν μπορούσα πρακτικά να κάνω τίποτα, πέρα από να τους ζητήσω να ηρεμήσουν, ενώ έτρεξε μια γιατρός και μια άλλη κυρία. Ευτυχώς πάνω στην ώρα με έσωσε ο ακτινολόγος που με κάλεσε με το επώνυμό μου. Και ευτυχώς απ’όσο μπορούσα να διακρίνω πίσω από τη μάσκα, ήταν και κούκλος με πολύ ωραία μπάσα φωνή που για λίγο με έκανε να ξεχάσω εντελώς τον πόνο μου. Το πόρισμά; Ευτυχώς δεν ήταν κάταγμα, αλλά διάστρεμμα. Με επιστημονικούς όρους, διάστρεμμα ποδοκνημικής 3ου Βαθμού: πλήρης ρήξη του συνδέσμου που μπορεί να προκαλέσει πλήρη αστάθεια της άρθρωσης.

Με πατερίτσες στους αθηναϊκούς δρόμους

Μιας και σε δυο μέρες πρόκειται να διεξαχθούν οι δημοτικές εκλογές αυτή η μαρτυρία έχει μάλλον μια κάποια αξία να το μοιραστώ αυτό μαζί σας. Η εμπειρία στους αθηναϊκούς δρόμους είναι ούτως ή άλλως μια «ξέφρενη» εμπειρία για όλους ανεξαιρέτως τους πεζούς, πόσω μάλλον για έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει κινητικά προβλήματα. Στην πλειάδα δομικών έργων, που έχουν κατακλείσει ολόκληρη την πόλη και η Αθήνα μοιάζει σαν ξεκοιλιασμένο λούτρινο αρκουδάκι, αυτή η μοναδική εμπειρία κορυφώνεται. Καλείσαι σε πρόκληση αθλητικών ελιγμών στηρίζοντας τις πατερίτσες από τη μια πλάκα πεζοδρομίου στην άλλη, κι από κει σε μια αυτοσχέδια γέφυρα από τρεμάμενα ξύλα, ώστε να ισορροπήσεις πάνω από απόνερα και λύμματα που ελλοχεύουν κάτω από τα πόδια σου ή για να είμαι πιο ακριβολόγος στο πόδι σου, μιας και το άλλο πόδι βρίσκεται μονίμως στον αέρα.

Είναι απαραίτητο το να πάρεις φόρα να και να περάσεις πάνω απ’ τα αμάξια που είναι σταθμευμένα στα πεζοδρόμια κι αν είσαι τυχερός να προσεδαφιστείς με επιτυχία στο έδαφος.

Αν το σουπερμάρκετ βρίσκεται στα 110 μέτρα από το σπίτι σου, μη γελιέσαι. Δεν είναι 110 απλά μέτρα, αλλά 110 μέτρα μετ’ εμποδίων. Προσπαθούσα να ισορροπήσω με τρεμάμενα χέρια ανάμεσα σε εμπόδια όπως τραπεζοκαθίσματα, διαφημιστικές ταμπέλες, γλάστρες αυθαίρετα τοποθετημένες, μηχανάκια, σκουτεράκια, άκυρους κάδους, παρκαρισμένα φορτηγά ανατροφοδότησης, κώνους σήμανσης που τοποθετήθηκαν απλά σε ένα άσχετο σημείο και για ακατανόητη αιτία, σκαλωσιές, ερείπια κτιρίων και πεταμένα μπάζα.

Τα δε αμάξια, παρά το γεγονός ότι σε βλέπουν από μακριά ότι πασχίζεις να διασχίσεις το δρόμο και δυο κοντάρια στα χέρια, όχι μόνο δεν ελαττώνουν ταχύτητα, αλλά έχω και μια αίσθηση ότι αναπτύσσουν, ώστε να σου κόψουν τη φόρα σα να σου λένε, «ώπα φιλαράκι, δεν πρόκειται να με προλάβεις, δεν έκανε τόσα άλματα η τεχνολογία της αυτοκινητοβιομηχανίας για να μας προλάβει ένας πεζός αστακός». Το ότι φυσικά βρίσκεσαι σε μια διάβαση πεζών δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο. Η χρηστική της αξία στην Ελλάδα ποτέ δεν καθιερώθηκε ως τέτοια.

Στο μετρό στη στάση Κεραμικός το ασανσέρ χαλασμένο, κάποιοι άνθρωποι τρέχουν δίπλα σου, οριακά σε σπρώχνουν και άλλοι σου ανοίγουν το δρόμο. Καμία απολύτως συνοχή στο κοινωνικό τερέν. Στο βαγόνι μια κυρία μου πάτησε το «καλό» μου πόδι και όταν έβγαλα μια κραυγή πόνου, με ρώτησε τι γυρεύω τραυματισμένος άνθρωπος στο μετρό. Έλα ντε; Σε μια άλλη περιπέτεια με τις αστικές συγκοινωνίες ένα αγόρι μου παραχώρησε τη θέση του, ενώ ένα κορίτσι μου κράτησε τη σακούλα του σουπερμάρκετ. Ήταν και οι δύο αντίστοιχα γλυκύτατοι.

Καθώς περιηγούμουν στο σπίτι μου και στη γειτονιά μου, ανέπτυξα μια νέα αντίληψη για το πόσο θαυμάσια μπορούν να είναι τα πεζοδρόμια, οι αυτόματες πόρτες και τα ασανσέρ (και φυσικά για την απουσία τους) όταν κάποιος βασίζεται σε δύο πατερίτσες και στην καλοσύνη των άλλων για να πάει κάπου. Δυστυχώς, διαπίστωσα επίσης ότι η «καλοσύνη των άλλων» δεν ήταν τόσο άφθονη όσο αρχικά πίστευα ή περίμενα από την Αθήνα. Επίσης, ανέπτυξα μεγαλύτερη κατανόηση της απογοήτευσης και της αδυναμίας που μπορεί να νιώθουν οι άνθρωποι με περιορισμένη κινητικότητα.

Με τις πατερίτσες μου συμπεριφέρονταν σαν να ήμουν ένας υποβαθμισμένος πολίτης. Αδιάφορα άτομα σχεδόν με ποδοπατούσαν, ενώ άλλοι με αγνοούσαν ή με κοίταζαν από ψηλά. Η κολλητή μου δεχόταν βλέμματα οίκτου ή τρόμου από τους ανθρώπους στην πόλη καθώς με βοηθούσε να μετακινούμαι.

Συναισθηματικό τραύμα

Η ανεξαρτησία, η ελευθερία και η δυνατότητα να έρχεσαι και να φεύγεις όπως θέλεις είναι πολύ ισχυρή. Η απώλεια αυτής της ανεξαρτησίας με έκανε να αισθάνομαι σαν ένα μεγάλο εμπόδιο για τους αγαπημένους μου. Ήμουν θυμωμένη με τον εαυτό μου που δεν ήμουν προσεκτική. Μισούσα το πόδι μου και την τύχη μου. Η ζωή μου αντανακλούσε τις ζημιές που είχε υποστεί το δεξί μου πόδι – είχε γίνει και αυτό κάταγμα και φοβόμουν.

Το συναισθηματικό τραύμα δεν διαγιγνώσκεται και συχνά παραβλέπεται ακόμα και από εμάς τους ίδιους. Ούτε μία φορά δεν με ρώτησε κανείς, οι φίλοι μου ή η οικογένειά μου πώς αισθάνομαι ψυχικά και συναισθηματικά. Όλοι ρωτούσαν για το πόδι μου και κανείς για τον σωματικό μου πόνο. Η Λούλου μόνο περιστασιακά ρωτούσε επειδή μπορούσε να καταλάβει ότι περνούσα δύσκολα συναισθηματικά. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ, ξαναζούσα το ατύχημα και φοβόμουν ότι δεν θα είμαι ποτέ το ίδιο ευκίνητη.

Εκτός από το θυμό, είχα επίσης πολύ φόβο – να χάσω σημαντικές συνεντεύξεις που είχα προγραμματισμένες, να χάσω deadlines, να μην μπορώ ποτέ ξανά να περπατήσω ή να τρέξω και να γυμναστώ όπως πριν. Η καλύτερη επιλογή, συνειδητοποίησα, ήταν να αναζητήσω μόνη μου βοήθεια για το συναισθηματικό μου τραύμα. Ήταν μια από τις καλύτερες αποφάσεις που πήρα κατά τη διάρκεια ολόκληρης της διαδικασίας της αποκατάστασης.

Ήμουν καθηλωμένη στο σπίτι και εργαζόμουν με τηλεργασία για την περίοδο που δεν μπορούσα να περπατήσω. Στη συνέχεια άρχισα εντατική φυσικοθεραπεία. Μετά από μερικούς δύσκολους μήνες, μπορούσα να περπατήσω ξανά με άνεση. Σήμερα, μερικά χρόνια μετά το ατύχημα, μπορεί όλο αυτό να φαντάζει μακρινό. Ωστόσο, μερικές φορές μου λείπουν οι πατερίτσες μου, γιατί πολύ απλά τις είχα συνηθίσει, όπως ακριβώς είχαμε συνηθίσει τη μάσκα κατά τη διάρκεια του λοκντάουν!

Ανακάλυψα πτυχές του εαυτού μου που δεν θα είχα μάθει ποτέ αν δεν μου είχε συμβεί αυτό.

Συμπεράσματα

Καθώς αναλογίζομαι τις εμπειρίες μου, έχω μια νέα εκτίμηση για το ρητό που λέει ότι «Ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό». Ξέρω πόσο τρομακτικό και απόκοσμο είναι να ξαπλώνεις αβοήθητος και με πόνο στο πάτωμα, ενώ οι άνθρωποι σε κοιτάζουν επίμονα, κάνοντας ενοχλητικές ερωτήσεις μέχρι αηδίας, ενώ το μόνο που θέλεις είναι παυσίπονα, ύπνο ή και να μην υπάρχεις καθόλου. Και παρόλο που ήταν προσωρινή, μπορώ επίσης να καταλάβω πώς είναι να σε περιφρονεί η κοινωνία ως άτομο με αναπηρία.

Αυτές οι γνώσεις μεταφράστηκαν σε αποκαλύψεις. Έμαθα ότι ο σεβασμός, η οπτική επαφή, το ανθρώπινο άγγιγμα και το να κατεβαίνεις στο επίπεδο των ματιών έχουν ύψιστη σημασία. Γνωρίζω ότι ο πόνος μπορεί να αλλάξει ένα άτομο τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Είναι σημαντικό να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τόσο το σωματικό, όσο και το συναισθηματικό μας τραύμα.

Κατανοώ πώς είναι να μαθαίνεις να περπατάς από την αρχή και πόσο δύσκολο είναι να επανενταχθείς στην κοινωνία μετά από ένα τραυματικό γεγονός που αφήνει σωματικά και συναισθηματικά σημάδια. Έχω υπερασπιστεί ανθρώπους που ήταν ανήμποροι ή φοβόντουσαν να μιλήσουν, όπως οι βαριά ασθενείς και εκείνοι που νιώθουν ότι αγνοούνται από το σύστημα και δεν μιλούσαν από φόβο μήπως χαρακτηριστούν «πρόβλημα».

➪ Δείτε επίσης: Το καθημερινό Δέκαθλο των Πεζών σε πόλεις φτιαγμένες για αυτοκίνητα