Μετά την Αλβανική Ριβιέρα, η γειτονική μας χώρα, η Αλβανία, έχει ακόμη ένα λόγο και μια αιτία να βρίσκεται στο επίκεντρο κάποιων σημαντικών εξελίξεων, καθώς είναι ο νέος «παράδεισος» για αρχαιολόγους και κυνηγούς θησαυρών.

Προ μηνών, στα σύνορα της Αλβανίας με τη Βόρεια Μακεδονία βρέθηκε ο παλαιότερος ανθρώπινος οικισμός στην Ευρώπη.

Στα νερά της λίμνης Οχρίδας στο χωριό Λιν στα σύνορα της Αλβανίας με τη Βόρεια Μακεδονία οι αρχαιολόγοι βρήκαν ξύλινους πασσάλους που είναι τα απομεινάρια ανθρώπινου οικισμού.

Οι έρευνες έδειξαν ότι είναι η αρχαιότερη ανθρώπινη κατοικία σε ευρωπαϊκό έδαφος.

«Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέξαμε από τον άνθρακα ο οικισμός ανήκει στην πρώιμη νεολιθική εποχή, δηλαδή είναι περίπου 5.800 χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού, δηλαδή είναι 6.800 ετών, που το κάνει μέχρι στιγμής τον πιο παλιό οικισμό που έχει βρεθεί στην Ευρώπη» δήλωσε η αρχαιολόγος Φροσέντα Τόλα στο Euronews.

Αυτά τα ευρήματα από την αρχαιολογική έρευνα ανοίγουν νέες προοπτικές για γνώση σχετικά με την ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

«Στην πραγματικότητα δείχνει ότι ο πολιτισμός ή καλύτερα οι οικισμοί είναι πραγματικά παλιοί στην Ευρώπη γιατί μέχρι στιγμής οι μόνοι οικισμοί που έχουν χρονολογηθεί είναι στην Μικρά Ασία και στην Αφρική και η Ευρώπη άργησε λίγο με τις χρονολογήσεις, αλλά τώρα αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι ήταν επίσης εδώ, καλλιεργούσαν, είχαν δημιουργήσει τις ζωές τους και είναι νωρίτερα από ότι είχαμε βρει και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την ιστορία της Ευρώπης», δήλωσε η Τόλα.

Στην Αλβανία ο τελευταίος υποθαλάσσιος θησαυρός στην Μεσόγειο

Την ίδια στιγμή, η κούρσα για την διάσωση του τελευταίου υποθαλάσσιου θησαυρού στην Μεσόγειο συνεχίζεται.

Ανεξερεύνητα εδώ και δεκαετίες, τα νερά και ο βυθός της Αλβανίας είναι γεμάτος με έργα τέχνης σημαντικής αρχαιολογικής αξίας. Για το λόγο αυτό κι έχουν ξεκινήσει προσπάθειες να καταγραφούν πριν αυτά βρεθούν από αρχαιοκάπηλους.

Οι αρχαιολόγοι κάνουν λόγο για έναν τεράστιας αρχαιολογικής σημασίας υποθαλάσσιο θησαυρό που πρέπει να ανακαλυφθεί πάση θυσία.

«Είναι απίστευτο το τι βρίσκεται εκεί κάτω», δήλωσε ο Ματέους Πολακόφσκι, ένας ενάλιος αρχαιολόγος στο πανεπιστήμιο του Southampton, μέλος μιας ομάδας αρχαιολόγων και τεχνικών που εργάζονται εδώ και πάνω από 10 χρόνια πυρετωδώς στο πλοίο «Ηρακλής» για να καταγράψουν τον υποβρύχιο πλούτο του βυθού της Αλβανίας.

Η μισή ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον αλβανικό βυθό ανήκει στον Ένβερ Χότζα, που κατέλαβε την εξουσία το 1945 και διοίκησε την Αλβανία ως ένα απομονωμένο βασίλειο, κάτι σαν την Βόρεια Κορέα της Ευρώπης.

Όταν άρχισε η χρήση εξοπλισμού κατάδυσης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το αλβανικό καθεστώς το απαγόρευσε ως όπλο… αστικής εξέγερσης, ως ένα εργαλείο με το οποίο θα μπορούσαν να ξεφύγουν στο πιο κοντινό ελληνικό νησί, την Κέρκυρα.

Κάπως έτσι, η χώρα κατέληξε μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης. Ωστόσο, χάρη… στην απαγόρευση των καταδύσεων, ο βυθός της διαθέτει θησαυρούς ανυπολόγιστης αξίας.

Οι ενάλιοι αρχαιολόγοι ελπίζουν σήμερα ότι η Αλβανία θα αποφύγει τη μοίρα της Ελλάδας και της Ιταλίας, των οποίων τα ιστορικά πλούτη έχουν λεηλατηθεί από αρχαιοκάπηλους δύτες.

Η Αλβανία μπορεί να παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανέγγιχτη, αλλά η κυβέρνησή της έχει διαθέσει λίγους μόνο οικονομικούς πόρους για την προστασία αυτής της κληρονομιάς.

Εργαζόμενοι μαζί με δύτες και τηλεχειριζόμενα υποβρύχια οχήματα, οι αρχαιολόγοι του «Ηρακλή» προσπαθούν να καταγράψουν τους θησαυρούς αυτούς πριν χαθούν –ενώ ταυτόχρονα παραδίδουν όλες τις πληροφορίες που συλλέγουν στην αλβανική κυβέρνηση.

Το έργο της ομάδας είναι τεράστιο. Για παράδειγμα, στον κόλπο της Βλόρε, στη νότια ακτή της Αλβανίας, όπου ο «Ηρακλής» ερευνά εδώ και πάνω από πέντε χρόνια για ναυάγια, τα νερά έγιναν κόκκινα από το αίμα στρατιωτών όταν ο Καίσαρ συγκρούστηκε με τις δυνάμεις του Πομπήιου κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Ρωμαϊκού Εμφυλίου Πολέμου του 1ου αιώνα π.Χ.

Η έρευνα χρηματοδοτείται από το Ναυτικό Ίδρυμα RPM, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό με έδρα τη Φλόριντα και επικεφαλής τον Τζέιμς Γκουλντ, δικηγόρο της φίρμας Covington & Burling.

Χρησιμοποιώντας ένα τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο όχημα εξοπλισμένο με κάμερες, ο στόχος του «Ηρακλή» είναι τα αρχαία ναυάγια που βυθίστηκαν στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή μαζί με το φορτία τους από αμφορείς περίπου πριν 2.000 χρόνια.

«Είναι καταπληκτικό να βλέπει κανείς τόσο ξεκάθαρα στο βυθό τόσους πολλούς άθικτους αμφορείς», δήλωσε ο Πολακόφσκι.

Ο βυθός της Αλβανίας, ένα «νεκροταφείο» από ναυάγια

Η αλβανική ακτή αποτέλεσε μια σημαντική γραμμή ανεφοδιασμού και στους δύο παγκόσμιους πολέμους. Τα ναυάγια των πολεμικών πλοίων και των υποβρυχίων αφθονούν στον πυθμένα του ωκεανού. Μόνο στον κόλπο της Βλόρε υπάρχουν 10-12 ναυάγια των δυο πολέμων, όπως η Regina Margherita, η ναυαρχίδα του ιταλικού ναυτικού, η οποία βυθίστηκε το 1916 παίρνοντας μαζί της στο βυθό περίπου 700 ζωές.

Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το ναυάγιο ενός ιταλικού νοσοκομειακού πλοίου που δέχτηκε επίθεση από τους Βρετανούς το 1941. Τρεις μοναχές έχασαν τη ζωή τους, αλλά μια σημαντική επιβάτιδα που κατάφερε να επιβιώσει ήταν η Εντα Τσιάνο, η μεγαλύτερη κόρη του ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι.

Ο πυθμένας της αλβανικής θάλασσας είναι, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, λιγότερο ερευνημένος κι από την επιφάνεια της Σελήνης!

«Είναι σαν να κοιτάς κάτω από την επιφάνεια με ένα φακό», δήλωσε ο Πολακόφσκι. «Είναι απέραντος. Έχουμε ερευνήσει μόλις το 1% της περιοχής».

Και όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που διάφοροι κυνηγοί θησαυρών από την Ιταλία και την Αυστρία έχουν επίσης θεαθεί σε αλβανικά ύδατα, καθώς και ντόπιοι επιχειρηματίες εξοπλισμένοι με καταδυτικό εξοπλισμό κατάδυσης αλλά και την επιθυμία να γίνουν πλούσιοι.

Οπότε μιλάμε για έναν πραγματικό… αγώνα δρόμου ανάμεσα σε επίσημους αρχαιολόγους και αρχαιοκάπηλους.

«Οι κυνηγοί θησαυρών βλέπουν τον εαυτό τους ως τον καπετάνιο Τζακ Σπάροου [από την ταινία «Πειρατές της Καραϊβικής»] και ως τυχοδιώκτες», τονίζει ο Πολακόφσκι και συνεχίζει:

«Σου λένε «εμπιστεύσου και επένδυσε στο σκάφος μας, κι εμείς θα βρούμε ένα ναυάγιο με χρυσό και μετά θα μπορέσεις να το πουλήσεις». Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αυτό το σχέδιο είναι το πιο οικονομικά ατελέσφορο που θα μπορούσε να υπάρξει. Και μόλις τελειώσετε με τα νομικά θέματα, θα δείτε πως είναι ένα σχέδιο υψηλού κινδύνου χωρίς καν κάποια ανταμοιβή», καταλήγει με νόημα.