Σύμφωνα με τις κοινωνικές τάσεις, το να είσαι ελκυστικός είναι επιθυμητό – σε όλες τις κοινωνίες, από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ελκυστικοί άνθρωποι έχουν ένα εισιτήριο στην «πρώτη θέση» για τη ζωή.

Και ενώ το «προνόμιο» της ομορφιάς είναι σίγουρα κάτι που υπάρχει, η ζωή δεν είναι πάντα τόσο εύκολη για τους ελκυστικούς και όμορφους ανθρώπους.

Η γενική αντίληψη είναι ότι όσοι διαθέτουν ελκυστικά χαρακτηριστικά είναι γενικά αρεστοί. Στην τηλεόραση, οι όμορφοι άνθρωποι φαίνονται πάντα να έχουν μια ενεργή κοινωνική ζωή και να περιβάλλονται πάντα από φίλους και ανθρώπους έτοιμους να ικανοποιήσουν κάθε τους επιθυμία. Αλλά αυτό απέχει από την πραγματικότητα.

Πολυάριθμες μελέτες που διεξήχθησαν από ψυχολόγους και ειδικούς σε θέματα ανθρώπινης συμπεριφοράς έχουν διαπιστώσει ότι, αντίθετα με την γενικότερη πεποίθηση, οι ελκυστικοί άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα πιο μοναχικοί από τους λιγότερο όμορφους.

Τι είναι το «προνόμιο ομορφιάς» και το φαινόμενο του «φωτοστέφανου»;

Το προνόμιο της ομορφιάς είναι η θεωρία ότι οι άνθρωποι που θεωρούνται όμορφοι, σύμφωνα με τα συμβατικά πρότυπα ομορφιάς και τυγχάνουν καλύτερης μεταχείρισης από την κοινωνία. Ψυχολογικές μελέτες διαπίστωσαν μάλιστα ότι οι όμορφοι άνθρωποι έχουν ένα αθέμιτο πλεονέκτημα σε ορισμένες κοινωνικές συνθήκες – σε μια δικαστική αίθουσα, είναι λιγότερο πιθανό να κριθούν ένοχοι από τους ενόρκους και σε ακαδημαϊκούς χώρους, ενώ μπορεί να λάβουν υψηλότερους βαθμούς συγκριτικά με άλλους συμφοιτητές τους για εργασίες ίδιας ποιότητας.

Επιπλέον, μια μελέτη του 2014 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Behavioral and Experimental Finance έδειξε ότι σε επιχειρηματικούς χώρους, οι ελκυστικοί άνθρωποι έχουν επίσης αθέμιτο πλεονέκτημα και διαφορετική μεταχείριση.

Το φαινόμενο του φωτοστέφανου είναι η γνωστική προκατάληψη που οδηγεί σε αρκετά προνόμια. Ουσιαστικά, είναι το προσωνύμιο για την πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφορικής ψυχολογίας κατά την οποία η κοινωνία αυτόματα και υποσυνείδητα υποθέτει ότι ένας όμορφος άνθρωπος έχει όλες τις ικανότητες για οτιδήποτε επιθυμήσει. Οι ψυχολόγοι το ονομάζουν αυτό ευρετικό σύστημα –  «ό,τι είναι όμορφο είναι καλό».

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού κάποιος είναι ελκυστικός, που είναι μια επιθυμητή ιδιότητα, υποθέτουμε ότι είναι μορφωμένος, αγαπητός, έχει πολύ χιούμορ, είναι πλούσιος κ.ο.κ. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ανεξάρτητα από τις δημοφιλείς παραδοχές, αυτό το φαινόμενο φωτοστέφανου δεν βοηθά απαραίτητα τους ελκυστικούς ανθρώπους στην κοινωνική τους ζωή.

Η εχθρότητα και η ζήλια για τα ελκυστικά άτομα

Μια μελέτη από το Journal of Personality and Social Psychology διαπίστωσε ότι οι ελκυστικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να συνάψουν ουσιαστικές φιλίες με άλλους, ιδίως με άτομα του ίδιου φύλου, και αυτό συμβαίνει λόγω των συναισθημάτων φθόνου ή ζήλιας.

Κάτι που παρουσιάζεται έντονα και σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως γάμοι, πάρτι, μπαρ, όπου προκύπτει ένας υποσυνείδητος ανταγωνισμός – όλοι θέλουν να είναι το πρόσωπο που θα τραβάει την προσοχή και κάνει εντύπωση και ως ανταγωνιστικά όντα, μας αρέσει να τσεκάρουμε τους αντιπάλους μας.

Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε ομάδες, τείνουν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με το πιο ελκυστικό άτομο στην ομάδα, γνωστό και ως κοινωνική σύγκριση. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν επίσης ανασφάλειες σχετικά με την εμφάνισή τους ή τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, και αυτά τα μη επεξεργασμένα ζητήματα αυτοεκτίμησης μπορεί να εκδηλωθούν ως ζήλια προς ένα συγκεκριμένο άτομο.

Αυτός ο υποσυνείδητος ανταγωνισμός απομακρύνει τους ανθρώπους από ένα όμορφο άτομο – οι άνθρωποι θέλουν να μένουν μακριά από ανθρώπους που τους θυμίζουν τις ανασφάλειές τους – και αυτό μπορεί επίσης να δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα προς τους ελκυστικούς ανθρώπους. Σε αυτή την περίπτωση αυτοί οι άνθρωποι εκλαμβάνονται ως «απειλή» και ως εκ τούτου κρατούνται μακριά.

Προκαταλήψεις στον εργασιακό χώρο, ιδίως στις γυναίκες

Σύμφωνα με μια μελέτη κοινωνικής ψυχολογίας του 2014 που δημοσιεύθηκε στο Sociology Compass, οι πιο ελκυστικοί άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να ανέβουν στην εταιρική ιεραρχία και έτσι, αυτόματα, να αυξήσουν το εισόδημά τους. Στη μελέτη, οι απόφοιτοι MBA, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μπορεί να υπάρχει έως και 15% διαφορά στις αποδοχές μεταξύ του πιο και του λιγότερο ελκυστικού ατόμου σε μια ομάδα.

Μια ακόμη αποκάλυψη είναι ότι αυτή η εισοδηματική διαφορά μπορεί να συσσωρεύσει μια διαφορά περίπου 230 χιλιάδων δολαρίων σε όλη την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου. Ενώ το όμορφο προνόμιο φαίνεται να είναι ένα πλεονέκτημα στους χώρους εργασίας, ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Για παράδειγμα, οι ελκυστικοί άνθρωποι μπορεί να συναντήσουν προκαταλήψεις που τροφοδοτούνται από τη ζήλια όταν πρόκειται για προσλήψεις.

Σύμφωνα με μια μελέτη σχετικά με την αντι-ελκυστική προκατάληψη στη λήψη οργανωτικών αποφάσεων, «αν σας πάρει συνέντευξη κάποιος του ίδιου φύλου, μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να σας προσλάβει, αν κρίνει ότι είστε πιο ελκυστική από αυτούς». Ο λόγος πίσω από αυτό είναι και πάλι η ζήλια και η σχετιζόμενη με τη εχθρότητα των διευθυντών προς τους όμορφους υποψηφίους.

Και ενώ το να είσαι ελκυστικός συνήθως λειτουργεί υπέρ των ανδρών στα επαγγελματικά, οι ελκυστικές γυναίκες αντιμετωπίζουν σεξιστικές προκαταλήψεις που τις εμποδίζουν να προαχθούν σε υψηλές θέσεις.

Επικριτική στάση με την πρώτη ματιά

Ενώ το φαινόμενο του φωτοστέφανου αποδίδει στους ελκυστικούς ανθρώπους διάφορα θετικά χαρακτηριστικά, ορισμένα αρνητικά χαρακτηριστικά αποτελούν επίσης μέρος του πακέτου.

Το αθροιστικό αποτέλεσμα των κομπλιμέντων που έχουν λάβει όλα αυτά τα χρόνια δημιουργεί μια αυτοπεποίθηση, η οποία μπορεί να λειτουργεί εκφοβιστικά για κάποιους και να προκαλεί μία εσωτερική ανησυχία και αμηχανία. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση του απρόσιτου και μία επικριτική στάση με την πρώτη ματιά.

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2016, οι ελκυστικοί άνθρωποι «συχνά δίνουν την αρχική εντύπωση ότι είναι εγωκεντρικοί και δικαιωματικά ανίκανοι». Η μελέτη διαπίστωσε ότι ενώ οι κοινωνικά επιθυμητές ιδιότητες που αποδίδονται σε ένα άτομο αυξάνονται με το επίπεδο ελκυστικότητάς του, η απόδοση εγωκεντρικών ιδιοτήτων αυξάνεται επίσης με το επίπεδο ελκυστικότητάς του. Αυτό οδηγεί σε μείωση του αριθμού των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που ξεκινούν με τα ιδιαίτερα ελκυστικά άτομα. Η μελέτη διαπίστωσε, επίσης, ότι τα “μέτρια” ελκυστικά άτομα είναι τα αγαπημένα όσον αφορά την γενικότερη αντιμετώπισή τους.

Επιτυχία: Τύχη και όχι ταλέντο

Η κοινωνία μας τείνει να αντιλαμβάνεται τους ελκυστικούς ανθρώπους ως λιγότερο ταλαντούχους ή εργατικούς από τους λιγότερο ελκυστικούς. H κοινωνία μας συχνά υποθέτει ότι οι ελκυστικοί άνθρωποι οφείλουν την επαγγελματική ή ακαδημαϊκή τους επιτυχία στην καλή τους εμφάνιση ή στο σεξαπίλ τους.

Έρευνα από το Journal of Personality διαπίστωσε ότι όταν κρίνουμε άτομα του αντίθετου φύλου, τα αντιλαμβανόμαστε ως πιο ταλαντούχα από τους λιγότερο ελκυστικούς ομολόγους τους, αλλά όταν κρίνουμε τα μέλη του δικού μας φύλου, είναι πιο πιθανό να πιστέψουμε ότι η επιτυχία του ελκυστικού ατόμου οφείλεται στην εμφάνισή του και όχι στην πραγματικότητα στο ταλέντο ή την αφοσίωσή του. Για άλλη μια φορά, οι γνωστικές μας προκαταλήψεις μπορεί να μας οδηγήσουν στο να υποθέσουμε ότι επειδή ένα άτομο είναι εμφανίσιμο, η δουλειά του είναι υποδεέστερη.

Εν κατακλείδι, ενώ το να είσαι ελκυστικός εξακολουθεί να είναι επιθυμητό και μπορεί να κάνει τη ζωή ευκολότερη με πολλούς τρόπους, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τα μοναδικά μειονεκτήματα του να είναι κάποιος όμορφος. Από το να μην σας παίρνουν στα σοβαρά στο χώρο εργασίας μέχρι το να μην μπορείτε να κοινωνικοποιηθείτε αποτελεσματικά, το να είστε ιδιαιτέρως ελκυστικοί μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει τη συνολική ποιότητα της ζωής σας.

Με πληροφοροίες από το The List