Μεταξύ Νοεμβρίου 1984 και Μαΐου 1985, μια παράξενη «ασθένεια» εξαπλώθηκε στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας. Σύμφωνα με το Journal of Nervous and Mental Disease, τα θύματα, που ήταν κυρίως νεαροί άνδρες, πείστηκαν ότι τα πέη τους βυθίζονταν σταδιακά στο όσχεο τους, με τον κίνδυνο να μην αναδυθούν ποτέ ξανά. Ο κατανοητός πανικός των ανδρών στη σκέψη ότι θα έχαναν τα πολύτιμα μέλη τους επιδεινώθηκε από την πεποίθηση ότι, αν ο φαλλός τους υποχωρούσε εντελώς, θα πέθαιναν. Ευτυχώς, κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε σε καμία περίπτωση.

Τι προκάλεσε λοιπόν αυτό το περίεργο επεισόδιο; Όπως αποδεικνύεται, δεν ήταν ούτε ιός ούτε βακτήριο, αλλά μια ισχυρή πολιτισμική παθογένεια: η πεποίθηση.

Μαζική κοινωνιογενής ασθένεια

Οι άρρενες κάτοικοι της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ είχαν «προσβληθεί» από τον κόρο, που ορίζεται ως «μια οξεία κατάσταση πανικού άγχους, κατά την οποία ο προσβεβλημένος άνδρας πιστεύει ή αντιλαμβάνεται ότι το πέος του συρρικνώνεται ή αποσύρεται και ίσως εξαφανίζεται». Σε σπανιότερες περιπτώσεις, η κατάσταση προσβάλλει και γυναίκες, πείθοντας τις πάσχουσες ότι το στήθος και το αιδοίο τους συρρικνώνονται.

Γνωστή ως σουο-γιανγκ στα κινεζικά, η κόρο  περιγράφηκε για πρώτη φορά ήδη από το 200 π.Χ. στο πρώτο εγχειρίδιο κινεζικής ιατρικής, το Κλασικό Κείμενο Εσωτερικής Ιατρικής του Κίτρινου Αυτοκράτορα. Θεωρήθηκε ότι προκαλείται από την ανισορροπία των ζωτικών δυνάμεων Γιν και Γιανγκ, πιθανόν λόγω «υπερβολικής σεξουαλικής δραστηριότητας», και ότι θεραπεύεται με διαδικασίες όπως ο βελονισμός.

Το προαναφερθέν ξέσπασμα πριν από δεκαετίες έπληξε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους. Οι ντόπιοι ομολόγησαν ότι η συρρίκνωση του πέους προκλήθηκε από ένα μετακινούμενο  πνεύμα αλεπούς, που πηδούσε από χωριό σε χωριό. Οι γιατροί Johan Mattelaer και Wolfgang Jilek της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουρολογίας μελέτησαν το γεγονός:

«Όπως μας είπαν οι ντόπιοι πληροφοριοδότες, η παραδοσιακή θεραπεία των θυμάτων του κόρο ήταν ότι διάφοροι θεραπευτές εναλλάσσονταν κρατώντας σταθερά το πέος για ώρες, ενώ άλλοι εκτελούσαν τελετουργίες εξορκισμού, συνοδευόμενες από θόρυβο κυνηγιού του πνεύματος αποτελούμενο από  κροτίδες φωτιάς, γκονγκ και τύμπανα… Το πνεύμα αλεπούς που το κατείχε υποτίθεται ότι έπρεπε να εκδιωχθεί από το θύμα με χτυπήματα, αλλά το θύμα έπρεπε να υποφέρει τα χτυπήματα και τελικά ανακουφιζόταν όταν πίστευαν ότι το πνεύμα βγαίνει από το σώμα του “ασθενούς”,  πιέζοντας το από το μεσαίο δάχτυλο με ξυλάκια chopsticks».

Στην πραγματικότητα, το κόρο δεν προκαλείται ούτε από πνεύματα ούτε από το υπερβολικό σεξ και ούτε θεραπεύεται με chopsticks. Η συρρίκνωση του πέους προκαλείται ουσιαστικά από τις χαμηλές θερμοκρασίες ή από το απλό άγχος. Οι νεαροί Κινέζοι άνδρες που πιστεύουν ακράδαντα στη φολκλορική εξήγηση για την εξαφάνιση του φαλλού μπορούν να παρερμηνεύσουν αυτή την κοινή φυσιολογική αντίδραση ως επίθεση κόρο.

«Το κόρο στην Κίνα περιγράφεται καλύτερα ως μια κοινωνική ασθένεια που υποστηρίζεται από πολιτισμικούς μύθους οι οποίοι τείνουν να επηρεάζουν τους νέους που στερούνται κατάλληλης σεξουαλικής αγωγής  για να εξηγήσουν τη σωματική τους ανάπτυξη», έγραψε το 1997 ο Δρ Sheung-Tak Cheng του City University of Hong Kong.

Έτσι, τυχόν κρούσματα αποτελούν περιπτώσεις μαζικής κοινωνιογενούς ασθένειας, μια ταχεία εξάπλωση των συμπτωμάτων σε μια ομάδα χωρίς εμφανή σωματικά αιτία. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η «πανούκλα του χορού» – κατά την οποία οι άνθρωποι κυριολεκτικά χόρευαν μέχρι θανάτου – πιστεύεται ότι αποτελεί ένα άλλο παράδειγμα μαζικής κοινωνιογενούς ασθένειας. Πιο πρόσφατα, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πίστεψαν ότι έπασχαν από το σύνδρομο Tourette αφού παρακολούθησαν ορισμένα βίντεο στο TikTok.

Όσον αφορά το επεισόδιο της Γκουανγκντόνγκ, μια διεθνής ομάδα ιστορικών περιέγραψε το 2007:

«Τα κρούσματα άρχισαν μόνο σε πόλεις όπου αναφερόταν το πνεύμα της αλεπούς, με τάση να εξαπλωθούν σε όσους παρατηρούσαν άμεσα τις επιθέσεις του Κόρο. Αυτό υποδηλώνει ότι οι παρατηρητές υιοθέτησαν μια πεποίθηση επειδή την είδαν σε άλλους, με τρόπο μιμητικό. Αυτό είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό της μαζικής κοινωνιογενούς ασθένειας».

Μια θεραπεία για το κόρο

Ενώ τα κρούσματα του κόρο εμφανίζονταν σποραδικά πριν από το γεγονός της Γκουανγκντόνγκ, έκτοτε είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Ως επί το πλείστον, οι νέοι Κινέζοι, οι οποίοι είναι πιο επιρρεπείς στην ψυχογενή πάθηση, είναι πολύ πιο μορφωμένοι τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες και τείνουν να ζουν σε αστικές περιοχές όπου οι λαϊκές δοξασίες και οι μεταφυσικές πεποιθήσεις και δεισιδαιμονίες είναι λιγότερο διαδεδομένες. Όπως αποδεικνύεται, η απόλυτη θεραπεία για το κόρο είναι η αντικατάσταση της δεισιδαιμονίας με την τεκμηριωμένη ιατρική.