Το ραντεβού μας είναι στο Low Profile, στην οδό Βουλής. Είναι η δεύτερη φορά που κάνουμε συνέντευξη μαζί, πάνε επτά χρόνια από την πρώτη. Μου φέρνει δώρα μπισκοτάκια, «δεν μπορούσα να έρθω με άδεια χέρια», λέει. Μια γλυκύτατη χειρονομία από έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο, μεγαλωμένο στην Νότια Αφρική του απαρτχάιντ, που με όχημα τους Sharp Ties έφερε στην ελληνική ροκ σκηνή ένα άλλο τρόπο, πιο χορευτικό, πιο new wave πανκ, πιο συγκρουσιακό αφού στη συναυλία τους στο Σπόρτινγκ μέχρι και ξύλο έπεσε μεταξύ ροκάδων και πανκιών.

Ο Τόλης Φασόης, που αγαπήσαμε μέσα από το Get that Beat της δεκαετίας του ’80, είναι ακόμη εδώ μαζί μας και πρόσφατα μας χάρισε μια απολαυστική βραδιά μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της Heroes Tribute Band, θυμίζοντας μας πολλά από τα σπουδαία τραγούδια του πιο υπέροχου Starman που πέρασε απ΄τη Γη, του David Bowie.

Όταν τον κάλεσα στο τηλέφωνο για να του ζητήσω να κάνουμε συνέντευξη με ρώτησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια «Ποιος ενδιαφέρεται για το τι θα πω, Λίνα;». Του απάντησα χωρίς να το σκεφτώ καθόλου «Κατ’ αρχάς εγώ, αλλά βάζω στοίχημα ότι και άλλοι».

Φωτ.: Απόστολος Δελάλης / Olafaq

Ο Τόλης Φασόης τα τελευταία 43 χρόνια διδάσκει λογοτεχνία σε ελληνικό σχολείο, ακούει πολλή μουσική, αφουγκράζεται το καινούργιο και κάνει τους απολογισμούς του. Mιλάει με αφοπλιστική ειλικρίνεια, αυτά είναι όσα μοιράστηκε μαζί μας.

Έχω πολύ μικρό κοινό, το αποτελούν το πολύ 2.000 άνθρωποι. Αν όμως απευθυνόμουν σε 50.000 δεν θα ήμουν εγώ. Βλέπω τους φίλους που μου είναι ενεργοί στη μουσική και ξέρω ότι δεν θα μπορούσα να κάνω αυτό που κάνουν. Για παράδειγμα, τώρα για τη συνέντευξη χρειάστηκε να κάνουμε φωτογράφιση. Ξέρεις πώς αισθάνομαι; Ντρέπομαι που ζω. Και όταν κάνω συνέντευξη αναρωτιέμαι «Ποιος ενδιαφέρεται;».

Όταν ο Πουλικάκος μιλάει, εγώ ακούω γιατί «το ‘χει». Είμαι πολύ ευχαριστημένος που αντιπροσωπεύει αυτός μια γενιά ροκάδων γιατί το κάνει με ειλικρίνεια και ταπεινότητα. Επίσης, έχει πάρα πολύ καλή φωνή. Κανένας δεν μιλάει για τη φωνή του. Είναι on the beat συνέχεια, σαν να έχει τα τύμπανα μέσα στο κεφάλι του. Είναι τρομερό.

Φωτ.: Απόστολος Δελάλης / Olafaq

Όλοι οι μουσικοί είμαστε τρελαμένοι με τον Bowie και γι’ αυτό είναι σπουδαίο όταν παίζουμε τα κομμάτια του μπροστά σε κόσμο. Αυτό που με τρέλανε περισσότερο στη συναυλία στο Νιάρχος είναι τα νέα παιδιά που ήξεραν όλα τα τραγούδια, όλους τους στίχους.

Στη σύγχρονη μουσική μου αρέσουν οι δουλειές των γυναικών που μιλάνε για ταυτότητα, για ελευθερία, για χίλια δυο πράγματα. Μου αρέσει πολύ η Ροζαλία, οι Christine and the Queens και άλλες πολλές.

Έχω 3-4 χρόνια να πάω σε κάποιο underground club της Αθήνας, αλλά όταν πήγαινα χαιρόμουν με το πόσο ακομπλεξάριστα είναι τα νέα παιδιά.

Από την άλλη είναι τρομακτικό ότι βγήκε νέος κόσμος στον δρόμο για να υποστηρίξει τον Τέιτ, είναι τρομακτικό να ακούς μαθητές να λένε ότι είναι οπαδοί του Τραμπ. Κάνουν τσαμπουκά, γιατί δεν έχουν άλλο τρόπο να ξεχωρίσουν στην ελληνική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα ξεχωρίζουν μόνο όσοι παίρνουν 20 γιατί το σύστημα έχει απαξιώσει την μόρφωση˙ απαξίωσαν δηλαδή το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να είναι όπλο κατά του συστήματος.

Το κράτος έχει χουλιγκανοποιήσει όλη τη φάση. Έχει γίνει φοβερά άγριο το παιχνίδι, σε όλους τους τομείς, στην πολιτική, στα εργασιακά. Και τα νέα παιδιά έχουν απηυδήσει με όλα αυτά.

Ο καλλιτέχνης μιλάει για το μέλλον. Ένα πρόβλημα που έχω με τον ελληνικό στίχο είναι ότι απλώς περιγράφει κάτι ενώ εγώ χρειάζομαι μια εναλλακτική, μια πρόταση για το πώς να ζήσω. Έχουμε βέβαια και καλούς στιχουργούς, έχω αδυναμία στον Παύλο Παυλίδη.

Φωτ.: Απόστολος Δελάλης / Olafaq

Από τη δεκαετία του 80 βάλαμε όλα μας τα όνειρα και τις ελπίδες στα λεφτά. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν κανένα ενδοιασμό πιστεύοντας ότι τα φράγκα είναι το άλφα και το ωμέγα.

Όταν στραπατσάρεσαι μια ζωή, όταν δεν σου κάνουν αύξηση στον μισθό ενώ όλα ακριβαίνουν, το απλό και το λιτό αποτελούν όαση. Δεν είναι εύκολο να πας στην ουσία και στη λιτότητα, λίγοι το καταφέρνουν.

Έρχομαι από βαθιά αριστερή οικογένεια. Όταν σκέφτομαι πολιτικά και κομματικά, δεν με ενδιαφέρει τι κάνουν τα μεγάλα κόμματα, με ενδιαφέρει τι κάνουν τα αριστερά κόμματα. Τα αριστερά κόμματα έχουν μείνει ακόμα στο «θα διαμαρτυρηθώ στο δρόμο» που βέβαια πρέπει να γίνεται αλλά απαιτώ πιο πολλά από τα αριστερά κόμματα.

Δεν έχω πρόβλημα με τα άλλα κόμματα, έχω πρόβλημα με το δικό μου κόμμα. Έχω πρόβλημα με τους αριστερούς που δεν είναι τόσο ανοιχτόμυαλοι, που αναπαράγουν συντηρητικές νοοτροπίες.

Πιστεύω ότι πριν μπεις στο συλλογικό, που είναι αναγκαίο, πρέπει να κάνεις την προσωπική σου επανάσταση.

Προσωπικά δεν πάω σε πορείες, με πιάνει αγοραφοβία, δεν μπορώ να εκφραστώ έτσι πολιτικά. Όμως στην καθημερινότητα μου, στους μαθητές που συναντώ, στον κόσμο που συναναστρέφομαι η ακεραιότητά μου συνίσταται στο να τους δείχνω ότι ένας αριστερός ζει έτσι. Εκφράζομαι πολιτικά με το πώς ζω.

Φωτ.: Απόστολος Δελάλης / Olafaq

Όταν μεγάλωνα στη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ τα βαγόνια του τραίνου ήταν χωρισμένα για λευκούς και για μαύρους. Θυμάμαι ήταν Κυριακή βράδυ, εκατοντάδες μαύροι βρίσκονταν στις πλατφόρμες περιμένοντας να γυρίσουν σπίτια τους, τους περίμενε άλλη μια σκληρή εβδομάδα. Ελάχιστοι ήμασταν οι λευκοί μέσα στα «λευκά» βαγόνια, οι μαύροι περίμεναν γιατί δεν χωρούσαν όλοι στα δικά τους βαγόνια. Ένας μαύρος με είδε μέσα στο βαγόνι, πλησίασε στο ανοιχτό παράθυρο και με έφτυσε στο πρόσωπο. Τότε κατάλαβα ότι η αλλαγή έρχεται πάντα απ’ αυτούς που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη, δεν θα έρθει από εμένα που είμαι άνετος, στο σπίτι μου, με το αυτοκίνητο μου. Αν μου ανοίξετε την πόρτα και μου πείτε να έρθω μαζί σας στην επανάσταση τότε η επανάσταση είναι αποτυχημένη, γιατί εγώ στα 65 μου είμαι ένας προνομιούχος του παλιού κόσμου.

Θα γίνουν στο μέλλον μεγάλες συγκρούσεις, να είσαι σίγουρη. Βράζει το πράγμα. Οι αλλαγές που θα έρθουν θα είναι κοσμογονικές, όπως έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Το ότι μεγάλωσα σε ένα ρατσιστικό καθεστώς με έκανε να μην μπορέσω ποτέ να βρω το κέντρο βάρους μου και έτσι δεν έκανα κάποια πράγματα στη ζωή μου.

Νιώθω ότι στα 65 μου πρέπει να αποσυρθώ από τη μουσική. Δεν έχω τίποτα να πω, παρότι το καλοκαίρι έγραψα κάποια τραγούδια και ήταν και καλά. Όμως πρέπει να σταματήσω. Αν έχεις πει αυτό που θέλεις δεν χρειάζεται κάτι παραπέρα. Από την άλλη, αγαπάω να τραγουδάω. Δεν ξέρω τι άλλο να πω.

Όλοι μας πουλάμε κάτι. Εγώ πούλησα ότι είμαι τραγουδιστής (γέλια)

Αυτό είναι σίγουρα συνέντευξη; Συζητάμε για τα πάντα, πώς θα βγάλεις άκρη;