Ο Τhomas Erikson είναι αναγνωρισμένος εκπαιδευτής, ομιλητής σεμιναρίων, αλλά και δημοφιλής συγγραφέας. Τα τελευταία είκοσι χρόνια πραγματοποιεί ετησίως 120 με 150 παρουσιάσεις και διαλέξεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το “Ανάμεσα σε Ηλίθιους” βρίσκεται συνεχώς στις λίστες των ευπώλητων από το 2014 που πρωτοεκδόθηκε στη Σουηδία. Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου στα ελληνικά, “Ανάμεσα σε ψεύτες” έρχεται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στις αρχές Μαΐου. Λίγες ημέρες νωρίτερα συνομιλήσαμε μαζί του για πολλά κι ενδιαφέροντα θέματα. 

– Μια πρώτη γνωριμία…
Υπήρξα τραπεζικός υπάλληλος στη Σουηδία, προτού στραφώ στη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αρχίσω να διδάσκω επικοινωνία και ηγεσία. Έχω ενήλικα παιδιά — και εξακολουθούν να είναι οι καλύτεροι δάσκαλοί μου. Είμαι παντρεμένος με συγγραφέα, οπότε η συγγραφή είναι σχεδόν πάντα στο επίκεντρο. Το 2013 εξέδωσα το βιβλίο Surrounded by Idiots και από τότε ταξιδεύω στον κόσμο δίνοντας διαλέξεις. Τίποτα στη διαδρομή μου δεν υπήρξε σε ευθεία γραμμή. Αρκετά πράγματα ήταν αποτέλεσμα συγκυριών. Έμαθα όμως να ζω με αυτό: ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις με σιγουριά πού θα σε οδηγήσει η ζωή. Αυτή την άνοιξη δημιουργώ παραρτήματα σε όλη την Ευρώπη και αναζητώ ικανούς και φιλόδοξους ανθρώπους και στην Ελλάδα. 

– Έχετε μελετήσει τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους; Πώς συνδέονται, κατά τη γνώμη σας, με τη σύγχρονη ψυχολογία; Ποιοι στοχαστές επηρέασαν το τελικό σας μοντέλο; 
Όποιος έχει σπουδάσει φιλοσοφία, έχει προσπαθήσει να κατανοήσει την έννοια της Αλήθειας (Aletheia). Δεν έχω έναν αγαπημένο φιλόσοφο, αλλά με εντυπωσιάζει το γεγονός ότι πολλά από όσα ανακαλύπτουμε σήμερα μέσω της επιστημονικής έρευνας είχαν ήδη διατυπωθεί πριν από χιλιάδες χρόνια. Διαβάζοντας, για παράδειγμα, τον Παρμενίδη, συνειδητοποιείς πως στην ουσία λίγα πράγματα είναι πραγματικά καινούργια. Οι άνθρωποι παραμένουν οι ίδιοι, μόνο ο κόσμος γύρω τους αλλάζει. Έχουμε την ανάπτυξη της τεχνολογίας και άλλα μέσα, αλλά εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε αλλάξει σχεδόν καθόλου. 

– Με αφορμή το νέο σας βιβλίο από τις Εκδόσεις Διόπτρα, “Ανάμεσα σε Ψεύτες”, πιστεύετε ότι η αλήθεια είναι υποκειμενική έννοια; 
Πρέπει να κατανοήσουμε πως κάποιοι άνθρωποι προσπαθούν συνειδητά να ανατρέψουν τα πάντα και να αμφισβητήσουν πράγματα που ήταν αποδεκτά ως γεγονότα εδώ και αιώνες. Υπάρχουν πλέον άνθρωποι που δεν ξέρουν καν τι είναι μια γυναίκα. Πρόσφατα συνάντησα μια καθηγήτρια σε ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο η οποία προσπάθησε να με πείσει ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε ούτε καν τα μαθηματικά. Υποστήριζε ουσιαστικά ότι το δύο συν δύο δεν είναι απαραίτητα ίσο με τέσσερα — θα μπορούσε κάλλιστα να κάνει και πέντε. Γιατί; Διότι, αν μπορώ να σε πείσω για μια τέτοια παραδοξότητα, τότε μπορώ να σε κάνω να πιστέψεις σχεδόν οτιδήποτε. Όταν αρχίζουμε να αμφιβάλλουμε για τα πράγματα που θεωρούσαμε αληθινά, τότε γινόμαστε εξαιρετικά επιρρεπείς στον χειρισμό. Και η κατάσταση έχει ξεφύγει πια.

– Τα βιβλία σας: “Ανάμεσα σε Ηλίθιους”, “Ανάμεσα σε Ψεύτες”, “Ανάμεσα σε Ναρκισσιστές”, “Ανάμεσα σε Ψυχοπαθείς” — ποια είναι η σύνδεση μεταξύ τους και ποια η ειδοποιός διαφορά; 
Όλα αφορούν “χειριστικές” συμπεριφορές. Κάποιοι άνθρωποι χειραγωγούν ασυνείδητα. Άλλοι, όπως οι ναρκισσιστές και οι ψυχοπαθείς το κάνουν συνειδητά και με κακόβουλο τρόπο. Όλοι οι άνθρωποι λένε ψέματα — όχι συνεχώς και σίγουρα όχι για τους ίδιους λόγους. Ή για να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Ή για να αποφύγουν την ευθύνη. Ή για να μην υποστούν δημόσια ταπείνωση. Ή για να σε κάνουν να νιώσεις καλά. Ή, για να σε κάνουν να νιώσεις άσχημα. Όλα εξαρτώνται από τον σκοπό πίσω από το ψέμα. 

– Αγαπάτε το έργο σας. Πόσο σημαντικές είναι για εσάς οι διακοπές; 
Μου αρέσει να διαδίδω αυτού του είδους τη γνώση σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, προτού αποσυρθώ. Δεν το θεωρώ σε καμία περίπτωση βάρος. Εργάζομαι για τον εαυτό μου, οπότε αν κάτι γίνει υπερβολικό δεν μπορώ να κατηγορήσω κανέναν άλλον. Παρ’ όλα αυτά βρίσκω ευκαιρίες να κάνω διαλείμματα. Ο χρόνος στον κήπο είναι ανεκτίμητος. Ένα οικογενειακό δείπνο. Ένα καλό βιβλίο. Ή απλώς να κάθομαι δίπλα στη λίμνη και να κοιτάζω το νερό. 

– Πιστεύετε ότι τα ηλεκτρονικά και ηχητικά βιβλία έχουν την ίδια δυναμική με τα παραδοσιακά έντυπα;  
Απόλυτα όχι! Πλήθος ερευνών δείχνει ότι η ανάγνωση φυσικού βιβλίου ενισχύει σημαντικά τη μάθηση και την εμπειρία ανάγνωσης, σε σχέση με την οθόνη. Είναι μια πιο αργή, στοχαστική διαδικασία, αλλά εξαιρετικά πολύτιμη. Πέρα από αυτό, τα βιβλία είναι και διακοσμητικά αντικείμενα του σπιτιού! Έχω τέσσερις αρκετά μεγάλες βιβλιοθήκες στο σπίτι μου και απλώς λατρεύω να κάθομαι εκεί – να νιώθω την ατμόσφαιρα.

– Πόσο καθοριστικά είναι το σχολείο, η οικογένεια και η εκπαίδευση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου; 
Πώς γίνεσαι αυτό που είσαι; Είναι ένας συνδυασμός φύσης (κληρονομικότητας) και ανατροφής. Ας πούμε ότι είναι 50/50. Κληρονομείς πολλά από τους γονείς σου, αλλά μπορείς απολύτως να διαμορφώσεις τον εαυτό σου όταν είσαι νέος. Οι φίλοι σου στην παιδική ηλικία, η πρώτη σου χρονιά στο σχολείο, η πρώτη σου δουλειά — όλα αυτά παίζουν ρόλο. Το ζητούμενο είναι να είσαι παρατηρητικός. Να προσέχεις τι συμβαίνει γύρω σου, να μαθαίνεις από τους άλλους. Να διαμορφώσεις τον εαυτό σου σε κάτι που προσφέρει κάτι στον κόσμο και να είσαι κάπως προσεκτικός με ανθρώπους που δεν γνωρίζεις καλά. 

– Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε το μοντέλο κατηγοριοποίησης προσωπικότητας που εφαρμόζετε; 
Το DISC είναι μια μέθοδος που μετρά την εξωστρέφεια έναντι της εσωστρέφειας και τον προσανατολισμό στο έργο έναντι του προσανατολισμού στους ανθρώπους. Προκύπτει έτσι μια μήτρα δύο επί δύο με τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά συμπεριφοράς, τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με χιλιάδες διαφορετικούς τρόπους. Τα τέσσερα χρώματα είναι απλώς ένας ευκολότερος τρόπος για να θυμάται κανείς πώς λειτουργεί το σύστημα.

– Κάποιος που γνωρίζει καλά τον τύπο του έχει μεγαλύτερη ευελιξία. Πόσο εύκολο είναι να αναγνωρίσει κανείς το προφίλ κάποιου άλλου;
Μερικοί άνθρωποι είναι πιο “εύκολοι” απ’ ό,τι άλλοι, φυσικά. Σύμφωνα με τη θεωρία DISC, όσοι έχουν μόνο ένα «χρώμα» είναι πιο εύκολοι στην ανάλυση, ενώ όσοι έχουν τρία, πιο περίπλοκοι. Αλλά το πιο σημαντικό είναι το εξής: αν απλώς δώσεις προσοχή στον άλλον αντί να επικεντρώνεσαι στον εαυτό σου, δεν είναι τόσο δύσκολο να αναγνωρίσεις τα βασικά στοιχεία. Παρατήρησε τα προφανή σημάδια πρώτα, τη γλώσσα του σώματος, τον ρυθμό ομιλίας, τις λέξεις που χρησιμοποιεί κ.λπ. Και, αντί να μιλάς εσύ, κράτησε σιωπή και άκου. Η ανάπτυξη των δεξιοτήτων ακρόασης είναι ένα από τα μεγαλύτερα βήματα για να γίνεις ένας εξαιρετικός επικοινωνιακός άνθρωπος. 

– Πώς νιώθετε για την απήχηση που έχουν τα βιβλία και οι διαλέξεις σας;
Λαμβάνω μηνύματα από κάθε ήπειρο σε καθημερινή βάση και είναι πραγματικά εκπληκτικό. Νιώθω βαθιά ευγνωμοσύνη για την ευκαιρία που μου δίνεται να βοηθώ τους ανθρώπους να κατανοούν λίγο καλύτερα ο ένας τον άλλον. Ο κόσμος χρειάζεται σίγουρα περισσότερο ανοιχτόμυαλη σκέψη και λιγότερη κριτική. Αν μπορώ να συμβάλω έστω και κατά ένα μικρό ποσοστό, είμαι ευτυχής. 

– Σε πολλές χώρες, το σχολικό σύστημα προκαλεί απέχθεια προς την ανάγνωση. Ωστόσο, πολλοί νέοι επιστρέφουν στα βιβλία αργότερα. Πώς το εξηγείτε; 
Δεν είμαι ειδικός στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά η προσωπική μου άποψη είναι πως δεν χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες παιδαγωγικές μέθοδοι. Όταν η μάθηση γίνεται βαρετή, κανείς δεν την ακολουθεί. Είναι ανθρώπινο. Είδα μια μελέτη από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία περίπου το 40% των ανθρώπων δεν ανοίγει ποτέ ξανά βιβλίο μετά την αποφοίτησή του. Αυτό που με συναρπάζει είναι το γεγονός ότι φαίνεται πως οι νέοι αρχίζουν να απομακρύνονται από τα κινητά τους και να διαβάζουν περισσότερο. Είναι μια υπέροχη τάση και ελπίζω να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο.

– Ετοιμάζετε κάποιο νέο έργο; Να αναμένουμε ευχάριστες εκπλήξεις; 
Πάντα κάτι συμβαίνει στο γραφείο μου. Θα κυκλοφορήσει μια ανανεωμένη και επεξεργασμένη έκδοση του Surrounded by Idiots (στα Αγγλικά το φθινόπωρο), ένα workbook που θα το συνοδεύει, μια επαγγελματική έκδοση, ενδεχομένως μια έκδοση για νέους – καθώς πιστεύω πως όσο νωρίτερα στη ζωή μαθαίνεις αυτά τα πράγματα, τόσο το καλύτερο – και μια μεγάλη συνέχεια πάνω σε ένα νέο θέμα κάποια στιγμή την επόμενη χρονιά. Για όσους δεν θέλουν να χάσουν τίποτα, προτείνω να γραφτούν στο newsletter στην ιστοσελίδα μου – surroundedbyidiots.com. 

– Έχετε επισκεφθεί την Ελλάδα και την Αθήνα στο παρελθόν, αλλά τώρα σας περιμένουμε στη Θεσσαλονίκη για τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. Πώς αισθάνεστε για αυτό;
Ανυπομονώ να γνωρίσω τη Θεσσαλονίκη! Δεν την έχω επισκεφθεί ποτέ πριν και είμαι βέβαιος ότι θα είναι μια υπέροχη εμπειρία! 

ΙΝΦΟ για το σκονάκι σου:

Ο Thomas Erikson θα βρεθεί στην Ελλάδα για να παρουσιάσει τα βιβλία του & να συναντήσει το αναγνωστικό του κοινό: 

Πέμπτη 8 Μαΐου στις 20.30 στο Public Café Συντάγματος 

Σάββατο 10 Μαΐου στις 19.00 στην Διεθνή Έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News