To φως που περνάει μέσα από το μεγάλο παράθυρο έχει τα κιτρινισμένα χρώματα του μεσημεριού. Μια οθόνη από θολό γυαλί φανερώνει τον καλεσμένο της τηλεδιάσκεψης, καταγράφοντας με ανατριχιαστική ακρίβεια την ησυχία του δωματιού του, φωτισμένο από ένα μεγάλο παράθυρο που αφήνει το φως να μπει, προσέχω τον πίνακα στον πίσω τοίχο, μια γυναικεία φιγούρα σε σκοτεινό τοπίο, δεν μπορώ να καταλάβω αν σκύβει για να πιεί νερό γιατί το UI του zoom κρύβει σημαντικές λεπτομέρειες, ανάμεσα στα παράθυρα της δικής μου οθόνης, στην οποία διαθλώνται οι γρύλιες πίσω μου, σχηματίζοντας μια μόνιμη ζαλιστική οφθαλμαπάτη, μπλέκοντας κάποια μπαλκόνια της Αθήνας με ένα δωμάτιο κάπου στην Ευρώπη, και όλα μοιάζουν σαν ένα ψυχεδελικό μεσημέρι, Ερυθρού Σταυρού και Μακκά γωνία, πάνω από ένα φαρμακείο που δεν κλείνει ποτέ, με την ηχώ του Βuried Bones να πλανάται ως ονειροτράγουδο στις ξεχασμένες αναμνήσεις ενός δευτέρου ορόφου.

Ο Stuart A. Staples, φοράει το ακουστικό του, φαίνεται ότι μιλάει αλλά δεν τον ακούω, δεν με ακούει, ανοίγω το μικρόφωνο του υπολογιστή που το έχω συνέχεια κλειστό για να μην μας ακούν τα φαντάσματα του ίντερνετ, τώρα ακουγόμαστε, γυμνές φωνές, η μία χωρίς ορχηστρική υποστήριξη από πνευστά, έγχορδα και άλλα τέτοια κόλπα, από τις ορχηστρικές ποπ ρίζες του στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Κάνοντας καριέρα δημιουργώντας «αφοσιωμένη» ποπ δωματίου, οι Tindersticks βρίσκονται στα όρια μεταξύ σημασίας και της μόδας εδώ και 30 χρόνια.

Η φωνή τους, κατά κάποιον περίεργο τρόπο, ήταν πάντα μέσα στο «τώρα» ή τουλάχιστον έτσι τoν αισθανόμουν πάντα, τον Staples: ως έναν ασταμάτητο δημιουργό, είτε μαζί με τους Tindersticks είτε με τη σόλο δουλειά του, ένας άνθρωπος που δεν έχει σταματήσει να δημιουργεί εδώ και 30 χρόνια. Το παραγωγικό του έργο ως συνθέτης, και συγκεκριμένα η μουσική έκταση που έχει απλώσει στις τρεις ταινίες της Γαλλίδας σκηνοθέτιδας Claire Denis, έχει αποφέρει στον καλλιτέχνη τη δέουσα διεθνή φήμη -το “High Life” του 2018, με πρωταγωνιστή τον Robert Pattinson, κέρδισε το βραβείο “Καλύτερης Μουσικής” στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Γάνδης… Οι σκέψεις μπλοκάρουν ξαφνικά στη Γάνδη, νομίζω ότι έχω ξεχάσει τις ερωτήσεις, ίσως είναι κρυμμένες πίσω από τη διασύνδεση που μας ενώνει, μετρημένες 30, μια για κάθε χρόνο που γιορτάζουν φέτος, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να τις προλάβω στα 30 λεπτά που έχω στη διάθεσή μου…

– Τι όμορφο ηλιόλουστο δωμάτιο! Σπάνια εικόνα για βρετανικό μεσημέρι…

Xεχε… Δεν είμαι στην Αγγλία, τα τελευταία χρόνια δεν ζω πολύ εκεί. Είμαι κάπου στο κέντρο της Γαλλίας, εδώ είναι το στούντιο μου.

– Καταλαβαίνω… Η δουλειά σας και οι συναυλίες σας συνεπάγονται πολλά ταξίδια. Πώς όλοι αυτοί οι τόποι, οι πόλεις, όλη αυτή η γεωγραφία βρίσκουν το δρόμο τους στα ποιήματα και στα τραγούδια σας;

Με το ταξίδι τα πράγματα είναι λίγο περίεργα, γιατί το μυαλό μου είναι ελεύθερο, αλλά κατά έναν περίεργο, και ορισμένο, τρόπο… Μου αρέσει για παράδειγμα να είμαι στο σπίτι μου, αλλά σύντομα θα μου λείπουν τα ταξίδια… Μετά όταν ταξιδεύω, σκέφτομαι ότι μου λείπει το σπίτι μου. Μου λείπουν μέρη, που δεν έχω επισκεφθεί πρόσφατα. Ανήκω στους ανθρώπους που συνεχώς τους λείπει κάτι…

– Το λέτε εύκολα αυτό;

Καθόλου. Το να βρίσκομαι στο Παρίσι ή στο Βερολίνο ή απλά να νιώθω ότι περπατάω τους δρόμους στα μέρη που αγαπάω, ξέρετε τα ταξίδια… Tα ταξίδια για μένα είναι μια πράξη εξισορρόπησης, γιατί νομίζω ότι είναι τόσο σημαντικό για εμένα να μην εγκλωβίζομαι στον ίδιο χώρο για πολλή ώρα, αλλά να έχω την ευκαιρία να βγω έξω από αυτόν και αυτό να τροφοδοτεί αυτό που κάνουμε ως συγκρότημα. Ναι, δεν ξέρω, η γεωγραφία έχει μια λεπτή δύναμη, αλλά είναι πολύ σημαντική, ξέρετε, είναι ένα πολύ ισχυρό στοιχείο της μουσικής μας.

– Στο μακρύ μουσικό σας ταξίδι υπήρξε κάποια στιγμή που συνειδητοποιήσατε ότι η μουσική, και ευρύτερα ο ήχος σας, μπορεί να έχει ένα χειροπιαστό αντίκτυπο στους ανθρώπους;

Όχι ιδιαίτερα, γιατί θα έλεγα ότι όλη η πορεία μου είναι μια διαδικασία αργής και σταδιακής μάθησης. Ή ίσως, μπορεί να μιλάμε, για μια συνειδητοποίηση όταν πλέον κάποια πράγματα αρχίζουν να μπαίνουν στη θέση τους. Όταν είσαι νέος σε ελκύουν πράγματα που μπορεί να νομίζεις ότι ξέρεις, πράγματα που δεν χρειάζεται να εξηγήσεις, που απλά σου αρέσουν και τα διαλέγεις, ή τα πετάς, άλλα τα κρατάς, στην πορεία επιλέγεις άλλα, και αυτό είναι που εννοώ μιλώντας για μια σταδιακή μάθηση. Για παράδειγμα, αυτά τα δύο χρόνια του εγκλεισμού και της απομόνωσης λόγω της πανδημίας, ήταν δύσκολα, σωστά; Για όλους τους μουσικούς. Φέτος που μπορούμε να παίξουμε πάλι ζωντανά και να βγούμε στο δρόμο, αυτό το συναίσθημα να ξαναπαίξουμε για τον κόσμο είναι τόσο βαθύ. Νομίζω ότι κάθε μουσικός θα σας το πει. (σιωπή) Υποθέτω ότι πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου ως ένα άτομο που κυρίως κάθεται στο στούντιό του και γράφει μουσική. Αλλά νομίζω ότι το να ξαναβγώ και να τραγουδήσω για τους ανθρώπους, μου έδειξε ότι η πράξη του να τραγουδάς για τους άλλους είναι πολύ σημαντική, και με εξέπληξε. Και κάπως έτσι το επεξεργάζομαι ακόμα όλο αυτό, για να είμαι ειλικρινής. Κάπως έτσι είναι με την ζωή μου: σαν πραγματικά να έγινε κάτι που ήταν τόσο φυσικό να γίνει, αλλά ταυτόχρονα εγώ είχα μια διαφορετική άποψη γι’ αυτό. Και το ακολούθησα σαν να ήξερα τι έκανα. Έκανα το ίδιο πράγμα, απλά είχα ένα διαφορετικό είδος αντίληψης.

– Εννοείτε ότι δεν είχατε πολλές αξιώσεις. Αλλά, σε αυτό το προσωπικό μουσικό σας ταξίδι, πώς καταφέρατε να βρείτε τη φωνή σας;

Χάνοντας κάτι άλλο. Νομίζω ότι έχει να κάνει και με το να χάνεις πράγματα, όχι μόνο να βρίσκεις. Για να βρεις τη φωνή σου, πρέπει να ξέρεις ότι όταν είσαι νέος “φοράς” τις επιρροές σου. Όταν ακούω τα πρώτα μας τραγούδια ή την πρώιμη μουσική μας, οι επιρροές είναι πραγματικά προφανείς και νομίζω πως σταδιακά, ελπίζω, ότι τις ξεπέρασα, και τις ξεπέρασα ξανά. Κάπως, λοιπόν, συνδέεις αυτές τις επιρροές με την μουσική σου και τελικά καταλαβαίνεις ότι κατά κάποιο τρόπο δεν θέλεις να έχεις τέτοια σχέση μαζί τους. Να τις ξεπερνάς, δηλαδή, κάθε τόσο. Οπότε, μέσα από αυτό βρίσκεις σταδιακά πολλές αλήθειες, και μέσα από τη δική σου φωνή μπορεί να βρείς μια άλλη φωνή σου κάπου αλλού, κάπως πιο λυπημένη.

– Το νεανικό σας όραμα ενός μουσικού, πλήρους απασχόλησης, τι προσδοκίες έκρυβε;

Μέχρι να γίνω μουσικός, πλήρους απασχόλησης όπως λέτε, είχα σχεδόν εγκαταλείψει την προσπάθεια. Ξέρετε από τα 17 μέχρι τα 27 μου μόνο εγώ ενδιαφερόμουν για την μουσική μου (γέλια). Λίγο αργότερα, κατάφερα να βρω τον Dan και τον David και έτσι είχαμε δύο ακόμα που ενδιαφέρονταν για την μουσική μας. Αλλά στο Nότινγχαμ, το να είσαι 27 και να προσπαθείς να αντέξεις, ήταν πάρα πολύ δύσκολο. Ήμασταν έτοιμοι να τα παρατήσούμε. Έπρεπε να κάνουμε ταξίδια, να κλείνουμε ραντεβού με δισκογραφικές, για να τις κάνουμε να ενδιαφερθούν για την μουσική μας. Επειδή ο τρόπος που πίστευα εγώ ή ο τρόπος που οι άλλοι έλεγαν ότι για να προοδεύσεις στη μουσική πρέπει να στέλνεις την μουσική σου στις δισκογραφικές εταιρείες και να ενδιαφερθούν αυτοί για εσένα. Οπότε νομίζω ότι μόλις… Από τη στιγμή που το καταλάβαμε αυτό αποφασίσαμε να σταματήσουμε. Σταματήσαμε να ασχολούμαστε με τη μουσική βιομηχανία, και τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Όταν φτιάξαμε το πρώτο single στην κουζίνα μας, κόψαμε 570 αντίτυπα από αυτό και πουλήσαμε 500 αντίτυπα. Μετά φτιάξαμε ένα EP σε 2000 αντίτυπα και ο κόσμος το αγόρασε και αυτό, και μας έδωσε δύναμη να προχωρήσουμε μπροστά, να συνεχίσουμε να εξερευνούμε αυτό το χώρο, που ήταν μόνο ο δικός μας χώρος. Και αυτά τα λίγα πράγματα που μας έδωσε η μουσική στην αρχή ήταν τόσο δυνατά, και τόσο ξεχωριστά για να μας κάνουν να συνεχίσουμε.

– Αν μπορούσατε να πάτε πίσω στο χρόνο όταν ηχογραφούσατε σε εκείνες τις πρώτες μέρες με το συγκρότημα, και σας πήρε μερικά χρόνια για να κάνετε το πρώτο single… Ποια είναι μια σημαντική συμβουλή που θα δίνατε στον νεότερο εαυτό σας;

 Νομίζω ότι όταν έχεις μια ιδέα, είναι πολύ σημαντικό να βρεις έναν τρόπο να την πραγματοποιήσεις. Να τελειώσεις με ό,τι έχει να κάνει μαζί της και να προχωρήσεις μπροστά, ό,τι κι αν γίνει. Δεν έχει σημασία τι κάνεις… Είτε γράφεις ένα μυθιστόρημα, είτε γράφεις ένα τραγούδι, πρέπει να τελειώνεις κάποια στιγμή μαζί του. Και να προχωράς στην επόμενη ιδέα. Δεν έχει σημασία τι θα κάνεις με αυτό που τελείωσες, μπορεί να το ανεβάσεις στο YouTube, μπορεί να μην το ακούσει κανένας, αλλά το να προχωράς από μια ιδέα στην επόμενη, σου επιτρέπει ένα είδος εξέλιξης και κάθαρσης. Αλλά μου πήρε πολύ καιρό για να το συνειδητοποιήσω αυτό και το κατάλαβα πρώτη φορά μόλις μπόρεσα να το κάνω. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ήταν εύκολο να κάνεις 570 singles. Και ευτυχώς για εμάς που ο κόσμος συνδέθηκε με αυτό. Αλλά πάλι λέω ότι μας πήρε 10 χρόνια προσπαθειών, προσπαθώντας να παίξουμε με αυτό το άλλο πρόσωπο. Γιατί όταν προσπαθείς να παίξεις το παιχνίδι κάποιου άλλου, βασικά ο κόσμος θα σε καταλάβει, θα δει αν είσαι αληθινός. Αλλά το παιχνίδι είναι να βρίσκουμε πάντα έναν τρόπο να προοδεύσουμε γιατί αυτό είναι το ζητούμενο, να προχωράμε μπροστά με κάποιο τρόπο.

– Σε ένα ταξίδι που καλύπτει σχεδόν τρεις δεκαετίες, ποιο πιστεύετε ότι είναι το μεγαλύτερο επίτευγμά σας ως συγκρότημα; Δεν χρειάζεται να είναι ένα άλμπουμ, θα μπορούσε επίσης να είναι μια στιγμή για την οποία είστε πραγματικά περήφανοι.

 Για να είσαι μια μπάντα, πρέπει να συναντάς τους ανθρώπους στα μισά του δρόμου. Για να σχηματιστούν βαθιές σχέσεις και κατανόηση, χρειάζεται χρόνος. Δεν περίμενα ποτέ να συμβεί ξανά αυτό μετά το 2003, όταν τελείωσε εκείνη τη φορά η μπάντα μας. Αισθάνομαι ότι είμαστε πιο δυνατοί ως μονάδα πέντε ανθρώπων από ποτέ. Αυτό είναι το πιο εκπληκτικό πράγμα για μένα. Με σπρώχνει στα σωστά τραγούδια, αλλά δεν πρόκειται για αυτά τα τραγούδια. Πρόκειται για κάτι που έχει αυτή την εσωτερική ορμή, που πάντα ζητάει να συμβεί κάτι. Δεν τραβάς κάτι, αυτό σε σπρώχνει. Αυτό είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο.

– Ας υποθέσουμε ότι έπρεπε να γράψετε μια έκθεση με τίτλο «Πόνος». Μόνο πόνος. Τι είναι ο πόνος για εσάς;

(σιωπή μεγάλη)

Δεν νομίζω ότι ο πόνος για μένα είναι διαφορετικός από οποιονδήποτε άλλον. Οπότε καταλαβαίνετε περίπου τι θα έγραφα στην έκθεση…

(σιωπή)

Δεν ξέρω… Θέλω να πω, νομίζω ότι… Έχεις ένα… Όχι… Ξέρεις κάτι; Εμείς…

(σιωπή)

Όλοι τον διαχειριζόμαστε, με διαφορετικό τρόπο, τον πόνο. Και ξέρεις τελικά, πρέπει να τον διαχειριστείς για να τα καταφέρεις. Αλλά εγώ δεν το κάνω. Δεν εμπιστεύομαι ανθρώπους που δεν έχουν σχέση με τον πόνο. Δεν εμπιστεύομαι ανθρώπους που δεν έχουν πονέσει ποτέ…

– Αν δεν υπήρχε πόνος και οι άνθρωποι δεν πονούσαν, είτε σωματικά, είτε ψυχικά, είτε υπαρξιακά, θα υπήρχε η Τέχνη;

 (σιωπή)

Ίσως, αλλά όχι όπως την ξέρουμε… Και ίσως δεν θα τη χρειαζόμασταν αν δεν πονούσαμε… Νομίζω ότι θα ήταν σαν να ξέρεις ότι υπάρχει τόση πολύ ομορφιά γύρω σου, και ο κόσμος είναι όμορφος και το ξέρεις, το ξέρεις καλά έτσι; (σιωπή) Και όχι, αλλά…

(σιωπή)

Ναι, εννοώ, εγώ ξέρω καλά για τι πράγμα μιλάς και νομίζω ότι είναι προφανές: κάνω μουσική εδώ και 30 χρόνια και ο κόσμος πιστεύει ότι αυτή η μουσική που φτιάχνω ασχολείται με τον πόνο του, αλλά για μένα είναι… Απλά ασχολείται με τη ζωή. Ναι, ασχολείται με τη ζωή… Και συνήθιζαν να λένε ότι, ξέρεις, δεν έχω γράψει ποτέ ένα τραγούδι χωρίς ελπίδα, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό ισχύει. Γιατί υπήρχαν τουλάχιστον δύο τραγούδια στο The Waiting Room που δεν έχουν καθόλου ελπίδα μέσα τους. Aλλά, η ελπίδα, υπάρχει πάντα στις ανάγκες μας.

– Τι κάνετε όταν δεν βλέπετε σημάδια βοήθειας ή ελπίδας;

Βγαίνω στην επιφάνεια. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλές επιλογές. Η μόνη επιλογή που έχεις είναι να το δεχτείς ή να μην το δεχτείς.

– Αν υπήρχε μόνο μια συναισθηματική λέξη για να περιγράψει τη μουσική των Tindersticks, ποια θα ήταν αυτή;

 Η «αφοσίωση»… Δεν μου αρέσουν λέξεις όπως «μελαγχολία» ή τέτοιες μαλακίες. Νομίζω ότι αυτή η λέξη μου ταιριάζει. Είναι πολύ εύκολο, νομίζω. Ζεις, ζεις τη ζωή σου. Και… Τα συναισθήματα στη ζωή σου έρχονται και σε βρίσκουν. Σε μένα, αυτά, μεταμορφώνονται σε μουσική.

(σιωπή)

Υπάρχουν πολλές χαρούμενες στιγμές στην μουσική μας, όπως το «Pinky in the Daylight» στο προτελευταίο μας άλμπουμ, ένα ερωτικό τραγούδι. Άλλωστε πιστεύω πώς μια χαρούμενη στιγμή είναι εξίσου δυνατή με μια οδυνηρή στιγμή.

– Ποιες λέξεις έρχονται στην σκέψη σας όταν σκέφτεστε το μέλλον;

Δεν είναι καλή στιγμή να σκέφτεσαι το μέλλον σήμερα.

– Ποιο ήταν το τελευταίο βιβλίο που διαβάσατε και σας άρεσε πολύ;

Είμαι κάπου στην μέση ακόμα, αλλά διαβάζω τη βιογραφία του Lias Saudi, που έγραψε μαζί με την Adelle Stripe, για την ιστορία των Fat White Family και μου αρέσει πολύ.

– Τα προσωπικά σας έργα πως ισορροπούν με εκείνα της μπάντας;

 Τα τελευταία 4-5 χρόνια μπόρεσα να ισορροπήσω τη δουλειά μου, ή αν θέλετε, τα πράγματα με τα οποία ασχολούμαι μόνος μου, με την Claire Denis. Έχει κάνει ίσως… Τρεις ταινίες σε τέσσερα χρόνια, και… Οπότε, ναι, κατάφερα να γράψω μουσική για αυτές, και αυτό είναι κάτι που με χαροποιεί. Αλλά την μεγαλύτερη ισορροπία μου τη βρίσκω όταν σκέφτομαι ότι δεν θέλω να είμαι μόνο συνθέτης ταινιών. Οπότε πρέπει να έχω χρόνο να ασχοληθώ και με το συγκρότημα. Και την ίδια στιγμή η συνεργασία μαζί της είναι πολύ σημαντική και με βοηθάει. Και βοηθάει το συγκρότημα να μεγαλώσει. Και έτσι όλο αυτό γίνεται μια πολύ ωραία άσκηση ισορροπίας.

– Ποια είναι η σχέση σας με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Σας αρέσει που η τεχνολογία μπαίνει με αυτόν τον τρόπο στη ζωή μας;

 Δεν έχω καμία σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και είναι μια απόφαση που έχω πάρει από παλιά, γιατί ποτέ σε όλα αυτά τα χρόνια, και ειδικά στην αρχή, ακόμα και στις καλύτερες φάσης της μπάντας, δεν ήθελα αυτήν την ταμπέλα του “δημόσιου προσώπου”. Πάντα κρυβόμουν, σαν να μην ήθελα να ξέρουν ότι είμαι ένα σημαντικό πρόσωπο για την μπάντα, η φωνή της, ένα δημόσιο πρόσωπο, ένα είδος ανθρώπου… Και μετά ήρθαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ξαφνικά όλοι πίστεψαν ότι θα αγκάλιαζαν τους αστέρες όπως όταν συναντούν τους φίλους τους. Νομίζω ότι οποιαδήποτε αναφορά γίνεται στο έργο σου, πρέπει να τη βλέπεις χαλαρά… Τίποτα δεν έχει καμία αξία εκεί μέσα… Αν κάποιοι άνθρωποι πουν κάτι καλό για σένα, για τη δουλειά σου, και θα νιώσεις καλά γι’ αυτό, θα νιώσεις το ίδιο χάλια όταν κάποιος έχει κάτι κακό να πει για εσένα. Οπότε θα κατέληγα απλά στο συμπέρασμα ότι είναι καλύτερα να μη δίνω σημασία. Και αυτό κάνω…

❈ INFO: Oι Tindersticks, μαζί με ορχήστρα και αγαπημένους τους καλεσμένους, εμφανίζονται στο Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας, την Κυριακή 30 και τη Δευτέρα 31 Οκτωβρίου. Την Τρίτη 1 Νοεμβρίου εμφανίζονται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. .

Facebook Event

Tickets: Megaron.gr | Viva.gr

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News