Ο Ρόμπερτ (ή Μπομπ) Γουίλσον είναι ο παγκοσμίως γνωστότερος πειραματιστής της θεατρικής τέχνης. Γεννήθηκε το 1941 στο Γουέικο του Τέξας, το 1963 μετακόμισε στο Μπρούκλιν και το 1965 πήρε δίπλωμα Αρχιτεκτονικής από το Ινστιτούτο Πρατ. Το 1968 ίδρυσε την πειραματική ομάδα Byrd Hoffman School of Byrds και το 1969 ανέβασε τις παραστάσεις «Ο βασιλιάς της Ισπανίας» και «Ο βίος και η πολιτεία του Σίγκμουντ Φρόιντ». Το 1973 εξερεύνησε τις δυνατότητες της αργής κίνησης στη δωδεκάωρης διάρκειας παράσταση «Ο βίος και η πολιτεία του Ιωσήφ Στάλιν». Σήμερα ο Γουίλσον συνεχίζει ακούραστα να πειραματίζεται σε κάθε θεατρικό είδος και δραστηριοποιείται σχεδόν αποκλειστικά σε φημισμένες ευρωπαϊκές σκηνές -Berliner Ensemble, Όπερα της Ζυρίχης, Όπερα του Παρισιού. Αυτή την στιγμή σκηνοθετεί την παράσταση «Οθέλλος» του Τζουσέπε Βέρντι στην Εθνική Λυρική Σκηνή και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
Δεν ξέρω τι βλέπουν οι άλλοι. Ούτε καν αν βλέπουν. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν ρίξει το βάρος της επικοινωνίας στις λέξεις και ότι έχουν ξεμάθει να επικοινωνούν με την οπτική γλώσσα.
Συχνά, όταν παρουσιάζω ένα έργο που έχει μια κλασική δομή, το ανακατεύω. Αυτή είμαι μια παιδική συνήθεια, που πάντα με βοηθούσε να ξεπερνώ την πλήξη. Για μένα το ενδιαφέρον κρύβεται στους χίλιους τρόπους με τους οποίους μπορεί κάτι να γίνει.
Νομίζω ότι είμαι καλλιτέχνης, αλλά δεν είμαι βέβαιος γι’ αυτό. Κάνω πολλά πράγματα. Δουλεύω σε αρχιτεκτονικά προγράμματα, δουλεύω το γυαλί, έχω σχεδιάσει έπιπλα, έχω γυρίσει ταινίες, έχω δείξει γλυπτική. Κάνω πολλά πράγματα, αλλά δεν είμαι βέβαιος για την αξία των πραγμάτων.
Υπάρχουν ταλαντούχοι άνθρωποι που δεν τους διακρίνουμε. Επειδή είμαστε αδύναμοι να διακρίνουμε το ταλέντο. Χρειάζεται δηλαδή περισσότερο ταλέντο για να διακρίνει κάποιος το ταλέντο.
Για μένα υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων. Αυτοί που μαθαίνουν από τα εξωτερικά στοιχεία που γίνονται εσωτερικά και εκείνοι που μαθαίνουν από τα εσωτερικά που εξωτερικεύονται, εκείνοι δηλαδή που μαθαίνουν μόνοι τους.
Υπάρχει Θεός. Και αποδέχομαι την ύπαρξη του Θεού και αυτή η θρησκευτικότητα είναι -νομίζω- εμφανής στη δουλειά μου.
Δεν πιστεύω σε εκπαιδευτικά συστήματα. Γι’ αυτό και δεν πιστεύω στις θεατρικές σχολές με τον τρόπο που πιστεύουν άλλοι. Δεν τις απορρίπτω όπως πολλοί, αλλά δεν θεωρώ ότι ένας ηθοποιός που έχει φοιτήσει σε δραματική σχολή είναι καλύτερος από κάποιον που δεν έχει φοιτήσει.
Η τέχνη θέτει μόνο ερωτήματα για όλα τα προβλήματα. Ποτέ δεν δίνει απαντήσεις. Αν η τέχνη είχε απαντήσεις, θα ήταν θεραπευτική. Η τέχνη δε μας θεραπεύει όμως από την τρέλα, μας εξοικειώνει με την τρέλα. Κάνει την τρέλα μας παιχνίδι.
Αν μικρός δεν έπασχα από τραύλισμα, σίγουρα δεν θα ήμουν αυτό που είμαι σήμερα. Ευτυχώς γιατρεύτηκα στα 17 μου. Πάντως, τέτοιου είδους προβλήματα μας βοηθούν συνήθως να ανακαλύψουμε μια άλλη μεριά του κόσμου που ποτέ δεν θα βλέπαμε. Εγώ, ας πούμε, είδα πως μιλούν οι άνθρωποι με τα μάτια τους για κάτι που κρύβουν τα λόγια τους.
Με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που κάνουν κάτι το οποίο η πλειονότητα αδυνατεί να κατανοήσει. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ενδιαφέροντες, ότι δεν είναι ανάγκη να τους πουδράρουμε ή να τους γυαλίσουμε για να λάμψουν, ότι μπορούν να λάμπουν προβάλλοντας την όποια αδυναμία τους. Η αδυναμία είναι άλλωστε η δύναμη της τέχνης.
Δεν δείχνω ποτέ σε έναν ηθοποιό πώς να ερμηνεύσει. Απλώς τον τοποθετώ στον χώρο και τον αφήνω να ανταπεξέλθει μόνος του στα προβλήματα του. Στις δουλειές μου ο καθένας βρίσκει μόνος του τον τρόπο να επιβιώσει.
Προσπαθώ να μην υπαγορεύω τις αντιδράσεις των θεατών. Αφήνω τα συμπεράσματα στο κοινό. Δεν τα βγάζω εγώ γι’ αυτό. Ποτέ δε με ενδιέφερε η ερμηνεία. Νομίζω ότι η ερμηνεία είναι δουλειά του κοινού.
Το πρόσωπο «μιλάει». Κάποια στιγμή διαπίστωσα ότι στην αργή κίνηση, πριν πει κάποιος κάτι, έχει υπαινιχθεί όλο τον προβληματισμό του στις εκφράσεις του προσώπου του. Για παράδειγμα, κάθε μάνα που δέρνει το παιδί της είναι σε αργή κίνηση μια Μήδεια. Σκέφτεται να το σκοτώσει.
Γεννήθηκα σε έναν πολύ συντηρητικό τόπο. Έχει το μεγαλύτερο ιδρυμα Βαπτιστών στον κόσμο και το Πανεπιστήμιο Μπέιλορ. Όταν μεγάλωνα εκεί, ήταν αμαρτία το να πηγαίνεις στο θέατρο και ήταν αμαρτία για τις γυναίκες να φοράνε παντελόνια.
Η θρησκεία στο σχολείο μου. Θυμάμαι υπήρχε ένα κουτί προσευχής, ώστε ο καθένας μας να ρίχνει χαρτάκι με το όνομα όποιου είχε αμαρτήσει. Τις Παρασκευές όλοι προσευχόμασταν γι ´ αυτούς που τα ονόματά τους ήταν μέσα στο κουτί.
Τι έμαθα στη ζωή μου; Ότι το θέατρο είναι περιπέτεια, ότι οι απαντήσεις είναι φυλακές, ότι τα λάθη διορθώνονται με χαμόγελο, διότι γίνονται πάντα και πρέπει να τα απολαμβάνουμε.
Όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη, βλέπω τους γονείς μου. Πιστεύω ότι είμαστε το είδωλο των γονιών μας. Αυτή την αλήθεια προσπαθούμε να την αποφύγουμε όλη μας τη ζωή, αλλά τελικά δεν τα καταφέρνουμε.
Ο Ρόμπερτ (ή Μπομπ) Γουίλσον είναι ο παγκοσμίως γνωστότερος πειραματιστής της θεατρικής τέχνης. Γεννήθηκε το 1941 στο Γουέικο του Τέξας, το 1963 μετακόμισε στο Μπρούκλιν και το 1965 πήρε δίπλωμα Αρχιτεκτονικής από το Ινστιτούτο Πρατ. Το 1968 ίδρυσε την πειραματική ομάδα Byrd Hoffman School of Byrds και το 1969 ανέβασε τις παραστάσεις «Ο βασιλιάς της Ισπανίας» και «Ο βίος και η πολιτεία του Σίγκμουντ Φρόιντ». Το 1973 εξερεύνησε τις δυνατότητες της αργής κίνησης στη δωδεκάωρης διάρκειας παράσταση «Ο βίος και η πολιτεία του Ιωσήφ Στάλιν». Σήμερα ο Γουίλσον συνεχίζει ακούραστα να πειραματίζεται σε κάθε θεατρικό είδος και δραστηριοποιείται σχεδόν αποκλειστικά σε φημισμένες ευρωπαϊκές σκηνές -Berliner Ensemble, Όπερα της Ζυρίχης, Όπερα του Παρισιού. Αυτή την στιγμή σκηνοθετεί την παράσταση «Οθέλλος» του Τζουσέπε Βέρντι στην Εθνική Λυρική Σκηνή και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
Δεν ξέρω τι βλέπουν οι άλλοι. Ούτε καν αν βλέπουν. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι έχουν ρίξει το βάρος της επικοινωνίας στις λέξεις και ότι έχουν ξεμάθει να επικοινωνούν με την οπτική γλώσσα.
Συχνά, όταν παρουσιάζω ένα έργο που έχει μια κλασική δομή, το ανακατεύω. Αυτή είμαι μια παιδική συνήθεια, που πάντα με βοηθούσε να ξεπερνώ την πλήξη. Για μένα το ενδιαφέρον κρύβεται στους χίλιους τρόπους με τους οποίους μπορεί κάτι να γίνει.
Νομίζω ότι είμαι καλλιτέχνης, αλλά δεν είμαι βέβαιος γι’ αυτό. Κάνω πολλά πράγματα. Δουλεύω σε αρχιτεκτονικά προγράμματα, δουλεύω το γυαλί, έχω σχεδιάσει έπιπλα, έχω γυρίσει ταινίες, έχω δείξει γλυπτική. Κάνω πολλά πράγματα, αλλά δεν είμαι βέβαιος για την αξία των πραγμάτων.
Υπάρχουν ταλαντούχοι άνθρωποι που δεν τους διακρίνουμε. Επειδή είμαστε αδύναμοι να διακρίνουμε το ταλέντο. Χρειάζεται δηλαδή περισσότερο ταλέντο για να διακρίνει κάποιος το ταλέντο.
Για μένα υπάρχουν δυο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων. Αυτοί που μαθαίνουν από τα εξωτερικά στοιχεία που γίνονται εσωτερικά και εκείνοι που μαθαίνουν από τα εσωτερικά που εξωτερικεύονται, εκείνοι δηλαδή που μαθαίνουν μόνοι τους.
Υπάρχει Θεός. Και αποδέχομαι την ύπαρξη του Θεού και αυτή η θρησκευτικότητα είναι -νομίζω- εμφανής στη δουλειά μου.
Δεν πιστεύω σε εκπαιδευτικά συστήματα. Γι’ αυτό και δεν πιστεύω στις θεατρικές σχολές με τον τρόπο που πιστεύουν άλλοι. Δεν τις απορρίπτω όπως πολλοί, αλλά δεν θεωρώ ότι ένας ηθοποιός που έχει φοιτήσει σε δραματική σχολή είναι καλύτερος από κάποιον που δεν έχει φοιτήσει.
Η τέχνη θέτει μόνο ερωτήματα για όλα τα προβλήματα. Ποτέ δεν δίνει απαντήσεις. Αν η τέχνη είχε απαντήσεις, θα ήταν θεραπευτική. Η τέχνη δε μας θεραπεύει όμως από την τρέλα, μας εξοικειώνει με την τρέλα. Κάνει την τρέλα μας παιχνίδι.
Αν μικρός δεν έπασχα από τραύλισμα, σίγουρα δεν θα ήμουν αυτό που είμαι σήμερα. Ευτυχώς γιατρεύτηκα στα 17 μου. Πάντως, τέτοιου είδους προβλήματα μας βοηθούν συνήθως να ανακαλύψουμε μια άλλη μεριά του κόσμου που ποτέ δεν θα βλέπαμε. Εγώ, ας πούμε, είδα πως μιλούν οι άνθρωποι με τα μάτια τους για κάτι που κρύβουν τα λόγια τους.
Με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που κάνουν κάτι το οποίο η πλειονότητα αδυνατεί να κατανοήσει. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ενδιαφέροντες, ότι δεν είναι ανάγκη να τους πουδράρουμε ή να τους γυαλίσουμε για να λάμψουν, ότι μπορούν να λάμπουν προβάλλοντας την όποια αδυναμία τους. Η αδυναμία είναι άλλωστε η δύναμη της τέχνης.
Δεν δείχνω ποτέ σε έναν ηθοποιό πώς να ερμηνεύσει. Απλώς τον τοποθετώ στον χώρο και τον αφήνω να ανταπεξέλθει μόνος του στα προβλήματα του. Στις δουλειές μου ο καθένας βρίσκει μόνος του τον τρόπο να επιβιώσει.
Προσπαθώ να μην υπαγορεύω τις αντιδράσεις των θεατών. Αφήνω τα συμπεράσματα στο κοινό. Δεν τα βγάζω εγώ γι’ αυτό. Ποτέ δε με ενδιέφερε η ερμηνεία. Νομίζω ότι η ερμηνεία είναι δουλειά του κοινού.
Το πρόσωπο «μιλάει». Κάποια στιγμή διαπίστωσα ότι στην αργή κίνηση, πριν πει κάποιος κάτι, έχει υπαινιχθεί όλο τον προβληματισμό του στις εκφράσεις του προσώπου του. Για παράδειγμα, κάθε μάνα που δέρνει το παιδί της είναι σε αργή κίνηση μια Μήδεια. Σκέφτεται να το σκοτώσει.
Γεννήθηκα σε έναν πολύ συντηρητικό τόπο. Έχει το μεγαλύτερο ιδρυμα Βαπτιστών στον κόσμο και το Πανεπιστήμιο Μπέιλορ. Όταν μεγάλωνα εκεί, ήταν αμαρτία το να πηγαίνεις στο θέατρο και ήταν αμαρτία για τις γυναίκες να φοράνε παντελόνια.
Η θρησκεία στο σχολείο μου. Θυμάμαι υπήρχε ένα κουτί προσευχής, ώστε ο καθένας μας να ρίχνει χαρτάκι με το όνομα όποιου είχε αμαρτήσει. Τις Παρασκευές όλοι προσευχόμασταν γι ´ αυτούς που τα ονόματά τους ήταν μέσα στο κουτί.
Τι έμαθα στη ζωή μου; Ότι το θέατρο είναι περιπέτεια, ότι οι απαντήσεις είναι φυλακές, ότι τα λάθη διορθώνονται με χαμόγελο, διότι γίνονται πάντα και πρέπει να τα απολαμβάνουμε.
Όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη, βλέπω τους γονείς μου. Πιστεύω ότι είμαστε το είδωλο των γονιών μας. Αυτή την αλήθεια προσπαθούμε να την αποφύγουμε όλη μας τη ζωή, αλλά τελικά δεν τα καταφέρνουμε.
