Όσα χρόνια παρακολουθώ τις συνεντεύξεις της Ρένιας Λουϊζίδου πάντα είχα την ίδια εντύπωση. Ακόμη και σε μια εποχή που οι δημοφιλείς γυναίκες ηθοποιοί μιλούσαν, ειδικά στις τηλεοπτικές τους εμφανίσεις, σαν να τις ντούμπλαρε μια κοινή φωνή που επιθυμούσε στερεοτυπικά τα ίδια πράγματα εκείνη ήταν μια από τις λίγες που διέφερε και εκφραζόταν με προσωπικό λόγο λέγοντας κάποια πράγματα που κάποτε δεν θεωρούταν καθόλου αυτονόητα.

Η συνέντευξη που κάναμε μαζί, η πρώτη φορά που συνομιλούμε, μου επιβεβαίωσε αυτή την αίσθηση. Κανείς δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι δεν είναι ειλικρινής, ότι δεν θα πει αυτό που πιστεύει και ότι δεν θα βάλει όριο για το τι πρέπει να μοιραστεί δημοσίως. Και όλα αυτά με χιούμορ και αμεσότητα. Ναι, η αμεσότητα είναι το μεγάλο της προσόν στη συζήτηση.

Με αφορμή, λοιπόν, το “Sexy Laundry” στο οποίο θα τη δούμε από 7 Δεκεμβρίου μαζί με τον Σπύρο Παπαδόπουλο στο θέατρο Κάππα μιλήσαμε για τον χρόνο που περνά, τα στερεότυπα που έχουμε καταπιεί και εμείς ως γυναίκες και την επιθυμία της είναι να χαρούμενη και αξιοπρεπής.

– Ολοκληρώνεις σύντομα τις παραστάσεις στις «Μάγισσες του Σάλεμ», βρίσκεσαι σε πρόβες για το “Sexy Laundry” με τον Σπύρο Παπαδόπουλο και δεν κάνεις τηλεόραση σε μια εποχή που το μισό ελληνικό θέατρο παίζει σε σειρές. Πώς προέκυψε αυτό;

Έφτασα σε μια ηλικία που θα ήθελα να τα κάνω ένα ένα τα πράγματα, κάπως να μπορώ να τα απολαύσω χωρίς να μη με κυνηγάνε. Δεν αντέχω πια πολύ αυτό το κυνηγητό του χρόνου. Αλλά τι να κάνουμε που είναι έτσι η δουλειά;

– Στο “Sexy Laundry” υποδύεσαι την Άλις που ζει πολλά χρόνια μαζί με τον σύντροφό της.

Είναι ένα ζευγάρι στο οποίο και οι δύο βρίσκονται σε ένα είδος κρίσης μέσης ηλικίας που αυτός δεν το έχει συνειδητοποιήσει και αυτή το έχει. Πηγαίνουν σε ένα ξενοδοχείο με ένα βιβλίο-βοήθημα του στιλ «πώς να αναζωπυρώσετε τη σχέση σας» που προτείνει διάφορες ασκήσεις για να κάνουν καλύτερο σεξ. Προσπαθούν να κάνουν τις ασκήσεις αλλά με μεγάλη αποτυχία γιατί πότε βρίσκουν αντίσταση στις άμυνες του ενός και πότε στις άμυνες του άλλου. Είναι ένα αστείο και τρυφερό έργο, μια φέτα ζωής.

– Άλλες οι άμυνες οι δικές του, άλλες οι δικές της;

Άντρες και γυναίκες έχουν διαφορετικό λογισμικό σε ορισμένα πράγματα. Σε αυτά δεν είναι ζήτημα ισότητας ή μη αλλά έχει να κάνει με τη προσέγγιση των πραγμάτων. Δεν έχουμε την ίδια φυσιολογία, δεν έχουμε το ίδιο σώμα και λειτουργούμε με άλλες συνθήκες ως κορμιά. Από εκεί και πέρα πολλά πράγματα είναι εντελώς κοινωνικά κατασκευάσματα και έχουν να κάνουν με τη θέση της γυναίκας. Στο συγκεκριμένο ζευγάρι η γυναίκα δεν έχει κάτι να διεκδικήσει κάτι από τον άνδρα, είναι ανεξάρτητη, εργαζόμενη, αυτός την αγαπάει, τη σέβεται. Το θέμα μας εδώ είναι ότι τα χρόνια έχουν περάσει και η ζωή της μοιάζει να τελειώνει. Εκείνη αρνείται να παραδώσει τα όπλα, εκείνος είναι πιο συμβιβασμένος με τη φθορά που έχει έρθει. Βεβαίως, υπάρχουν ισχυρότατοι κοινωνικοί λόγοι που απαιτούν από τη γυναίκα να μην υποστεί φθορά ενώ αυτό δεν ισχύει για έναν άνδρα. Δεν εγκαλείται ένας άνδρας γιατί μεγάλωσε, γιατί πάχυνε, γιατί απέκτησε φαλάκρα ενώ η γυναίκα καθημερινά και με όλους τους τρόπους και δυστυχώς πολλές φορές αυτό συμβαίνει από μια γυναίκα σε μια άλλη. Το λέω αυτό μόνο και μόνο γιατί τελικά αυτά τα στερεότυπα τα έχουμε καταπιεί και εμείς οι ίδιες.

– Το metoo αλλάζει τα δεδομένα;

Χρωστάμε στο metoo ότι οι φωνές δυνάμωσαν, τα στόματα άνοιξαν με όσα λάθη έχουν γίνει και θα γίνουν. Αυτό το βήμα σαφώς και έπρεπε να γίνει και πρέπει να πάει και παρακάτω. Πρέπει απλώς να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να διαχειριστούμε σωστά το metoo και τα όσα φέρνει γιατί χοντράδες και λάθη θα γίνουν, δεν υπάρχει περίπτωση. Δεν αλλάζει ποτέ μια κατάσταση με λουλούδια και καρδούλες τρέχοντας στα λιβάδια. Δεν έχει αλλάξει έτσι ποτέ τίποτα στην ιστορία του ανθρώπου. Σε όλες τις κοινωνικές επαναστάσεις έγιναν λάθη, δεν λέω ότι καλώς γίνονται, αλλά γι’ αυτό καλούμαστε να τα διαχειριστούμε.

– Σε θυμάμαι ότι στις συνεντεύξεις σου, σε μια εποχή δεν πολυμιλούσαμε γι’ αυτά, είχες πάντα το θάρρος της γνώμης σου.

Κάποια στιγμή όταν ήμουν γύρω στα 40 άρχισα να δέχομαι στα καλά καθούμενα ερωτήσεις του τύπου αν θα κάνω λίφτινγκ ή αν κάνω ήδη κάτι. Μια, δυο, τρεις φορές και στην ουσία αυτό δεν σταμάτησε ποτέ. Ποτέ δεν είχα κανένα πρόβλημα να κάνει ο καθένας πάνω του ό,τι καταλαβαίνει αλλά άρχισα να στραβώνω από το γεγονός ότι οι συνομήλικοι μου άντρες πρωταγωνιστές ποτέ δεν ερωτήθηκαν για κάτι παρόμοιο.  Δέχτηκα κι αυτές τις τρομερές ερωτήσεις του στιλ «και πώς έκανες παιδί αφού δούλευες στο θέατρο» που ειλικρινά δεν ξέρω αν έχει ποτέ ερωτηθεί γι’ αυτό άνδρας ηθοποιός. Εκεί αισθάνθηκα ότι δεν μπορώ να μην πω αυτό που πιστεύω και αυτό που σκέφτομαι. Κατέληξα ότι θα είναι πολύ δειλό και υποκριτικό από μέρους μου να μην πω αυτό που νομίζω για αυτά τα πράγματα και απλώς άρχισα να λέω την αλήθεια, αυτό που αισθανόμουν. Στην αρχή δεν ήταν πολύ τρέντι, ας το πω έτσι, με κοιτούσαν σαν ούφο αλλά ήρθε ο χρόνος που όλα αυτά είναι μέινστριμ.

– Εσύ ένιωθες καλά με αυτή σου τη στάση παρότι σε κοιτούσαν σαν ούφο;

Η  απόφαση να λέω όσα σκέφτομαι και πιστεύω με απελευθέρωσε. Όταν είσαι στα 40 και είσαι μέσα σε ένα χώρο που ξέρεις πώς πάνε τα πράγματα σε σχέση με την ομορφιά και τη νεότητα όλο αυτό ή το προλαβαίνεις και το διαχειρίζεσαι μέσα σου ή έρχεται και σε βρίσκει και καταντάει μάλλον πιο άγριο, τουλάχιστον αυτή είναι η γνώμη μου. Είναι θέμα στάσης ζωής. Επειδή έχω τον χαρακτήρα που έχω ήξερα ότι εγώ βολεύομαι να σκεφτώ από μόνη μου νωρίτερα κάποια πράγματα και μετά να με βρουν. Προτιμούσα να προετοιμαστώ γιατί έβλεπα αυτό που συμβαίνει γύρω μου και ήξερα ότι έρχεται και η σειρά μου όπως έρχεται η σειρά όλων μας. Η ματαιότητα του πράγματος, δηλαδή το να τα βάλεις με τον χρόνο τον οποίο κανείς ποτέ δεν κέρδισε, σε οδηγεί να καταλάβεις ότι δύο είναι οι προοπτικές: ή θα ζήσεις κι αν πάνε όλα καλά θα γεράσεις ή εάν δεν πάνε θα πεθάνεις και δεν θα προλάβεις να γεράσεις. Δεν υπάρχει τρίτη προοπτική. Οπότε γιατί να το κάνω αυτό στον εαυτό μου αλλά και γιατί να το κάνω και στις άλλες γυναίκες αυτό παρουσιάζοντας μια πραγματικότητα που δεν υπάρχει; Για τρία δευτερόλεπτα ευχαρίστησης να παραστήσω ότι αυτή η φωτογραφία μου δεν ρετουσαρισμένη; Δεν ξέρω δηλαδή εγώ ότι η φωτογραφία μου είναι ρετουσαρισμένη και δεν είμαι έτσι; Κατάλαβα ότι αν απολογείσαι για την εμφάνισή σου σαν να είναι το άλφα και το ωμέγα του τι μπορείς να εκπροσωπήσεις κοινωνικά ως γυναίκα σημαίνει ότι χέστηκαν για το ποια είσαι, πώς παίζεις, τι πιστεύεις, τι άνθρωπος είσαι. Εμείς οι ίδιες είμαστε που πρώτα θα σχολιάσουμε τη φωτογραφία μιας γυναίκας. Κι έτσι μια γυναίκα που η δουλειά της συμβαίνει να είναι «στα φώτα» και εκτεθειμένη την εισπράττει αυτή την πίεση. Την εισπράττεις αυτή την πίεση όσο και να αμυνθείς.

– Και ενώ μιλάμε συνεχώς για την εμφάνιση μιας γυναίκας δεν μιλάμε καθόλου για άλλα πράγματα της καθημερινότητάς της.

Περιμένω επιτέλους πότε θα ακουστεί η λέξη εμμηνόπαυση στην ελληνική τηλεόραση. Όταν συνέβη σε εμένα, διάστημα στο οποίο δεν πέρασα καθόλου καλά σωματικά, και πήγαινα στο γύρισμα δεν είχα άλλο τρόπο παρά να το κανιβαλλίσω όλο αυτό, να κάνω πλάκα μαζί του. Όταν λοιπόν είχε έξω 15 βαθμούς και εγώ είχα μόνιμους 40 με τη βεντάλια, πήγαινα στη δουλειά και έλεγα δυνατά «καταραμένη κλιμακτήριος, ανοίξτε τα παράθυρα», μου έλεγαν «έλα, μη το λες αυτό». Γιατί να μην το πω; Υπάρχει καμιά μας που θα πεθάνει 80 χρονών με περίοδο; Πώς θα γίνει δηλαδή αυτό το πράγμα; Γιατί να μην το πω; Γιατί να βλέπω γυναίκες γύρω μου που ξέρω ότι μπαίνουν στην εμμηνόπαυση και να λένε «έχω έναν πονοκέφαλο, δεν ξέρω γιατί». Ξέρω γω τι έχεις, πες το χριστιανή μου να πιαστούμε από το χέρι. Ό,τι έχεις έχω. Θεωρείται αντιαισθητικό, αντισεξουαλικό και όλα τα αντί κάτι που είναι καθορισμένο από τη φύση. Αυτό είναι παράνοια. Να απολογείσαι για τη φυσική νομοτέλεια. Προσωπικά σε εμένα λειτούργησε αλλιώς, δηλαδή το να μην πω αυτό που θέλω να πω και σκέφτομαι με κάνει αναξιοπρεπή παίζοντας ένα παιχνίδι που είναι βλακώδες.

– Ένα παιχνίδι που άλλοι θέτουν τους κανόνες;

Ακριβώς. Με έχουν ρωτήσει ένα εκατομμύριο φορές επειδή είμαι πολλά χρόνια με τον άντρα μου «τι είναι έρωτας, τι είναι αγάπη;». Πού να ξέρω και γιατί πρέπει να βάλω ένα τίτλο σε αυτό που συμβαίνει; Με ενδιαφέρει να είμαι με ειλικρίνεια χαρούμενη μέσα σε αυτό και όχι το πώς το λέμε. Άσε που δεν σημαίνει το ίδιο πράγμα για όλους τους ανθρώπους. Κάθε ζευγάρι, κάθε ντουέτο που δημιουργείται έχει τελείως άλλες ανάγκες, άλλα πράγματα που το κάνουν ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο. Εγώ μπορώ να ζω μια ζωή και να είμαι τρισευτυχισμένη κι εσύ μπορεί να τη βλέπεις και να λες «πώς αντέχει αυτή η κοπέλα;».

– Η ειλικρίνεια στις συνεντεύξεις σημαίνει ότι μπορείς να μιλήσεις για όλα;

35 χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά δεν με έχει πιάσει ποτέ δημόσια μια πραγματικά εξομολογητική διάθεση σε προσωπικά μου θέματα. Πάντα όταν με ρωτούν τέτοια πράγματα έρχομαι σε δύσκολη θέση και πάντα θα μιλήσω μέχρι ένα όριο. Δεν πιστεύω ότι λέει κανένας τα εσώψυχά του σε μια κάμερα και δεν το βρίσκω και νορμάλ να το κάνει.

Όταν έγινε η τρομερή επιτυχία των «Απαράδεκτων» φοβήθηκες ότι θα γίνεις στόχος τέτοιων αδιάκριτων «επιθέσεων» λόγω φήμης;

Εκείνη η εποχή ήταν τελείως άλλη. Δεν υπήρχαν εκπομπές στην τηλεόραση, δεν υπήρχαν περιοδικά, δεν υπήρχε AGB, δεν μαθαίναμε τα νούμερα. Ήξερες ότι αυτό που κάνεις έχει επιτυχία γιατί σου μιλάγανε στον δρόμο. Δεν υπήρχαν παπαράτσι. Ήταν ένα πολύ αθώο και γιούχου τοπίο, καμία σχέση με το σημερινό.

– Υπήρχε όμως ο κίνδυνος να τυποποιηθείς ως το «Αστροπελέκι»;

Μετά τους «Απαράδεκτους» ήταν, για ένα διάστημα, πολύ δύσκολα τα πράγματα και στην τηλεόραση και στο θέατρο, όχι άδικα αφού οι «Απαράδεκτοι» ήταν το μοναδικό μου στίγμα, μόνο σε αυτό με είχαν δει. Εκείνη την ώρα λες «γαμώτο, γιατί;» αλλά υπήρχε εξήγηση, δεν ήταν κάτι προσωπικό με εμένα. Εκεί κάπως ζορίστηκα επαγγελματικά με την έννοια ότι έπρεπε να κρατηθώ λίγο πιο πίσω από τις δουλειές που μου δινόντουσαν. Πολλοί άνθρωποι δεν καταλάβαιναν τι έκανα ακριβώς και θεωρούσαν ότι αυτό-καταστρεφόμουν επειδή δεν εκμεταλλευόμουν το μομέντουμ.

– Σε έπεισαν ότι μπορεί να είχαν δίκιο;

Το σκέφτηκα γιατί πάντα ακούω ό,τι μου λένε. Αλλά παράλληλα σκέφτηκα ότι άιντε έγινα πρωταγωνίστρια μέσα σε δυο χρόνια αλλά κάνοντας αυτό που μου ζητάνε, έναν συγκεκριμένο τύπο, μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Θα είμαι χαρούμενη; Όχι. Οπότε πήγα εκεί που θεωρούσα ότι θα ήμουν αξιοπρεπής και χαρούμενη ταυτόχρονα. Δεν έγινα ηθοποιός για να γίνω γνωστή. Όταν αποφάσισα να γίνω ηθοποιός δεν υπήρχε καν η ιδιωτική τηλεόραση, γινόμασταν ηθοποιοί για να παίξουμε στο θέατρο. Οπότε κάτι άλλο μας περίμενε έτσι κι αλλιώς, η συνθήκη της τηλεόρασης ήταν κάτι νέο που προέκυψε, κάτι που δεν μπορούσες να μη λάβεις υπόψη σου και να μη συντονιστείς μαζί του. Όμως δεν έγινα ηθοποιός ούτε για να με αναγνωρίζουν στον δρόμο, ούτε για να τα καταφέρω σε ένα επίπεδο ανταγωνισμού. Θέλω να πω ότι πήγα εκεί που έλεγε το γούστο μου και όχι σε αυτό που ήθελε, ενδεχομένως, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Αυτές δεν είναι αποφάσεις που παίρνεις σε κανένα φοβερό συμβούλιο με τον εαυτό σου αλλά είναι μια ροή του ποιος είσαι και πού νιώθεις καλύτερα. Ε, και τι έγινε που 4-5 χρόνια ήταν πιο δύσκολα οικονομικά; Όταν αποφάσισα να γίνω ηθοποιός πίστευα ότι έτσι δύσκολα θα ήταν σε όλη μου τη ζωή. Είχα βάλει πολύ χαμηλά βιοποριστικά στάνταρτς κι έτσι πίστευα ότι ακόμη κι αν δεν καταφέρω να γίνω ηθοποιός κάτι θα έβρισκα άλλο να κάνω. Πώς λέμε ότι όλοι οι ηθοποιοί έχουν σερβίρει σε μπαρ; Ε, εγώ θα σέρβιρα σε μπαρ εσαεί.

– Άλλη εποχή, άλλη Ρένια;

Μερικές φορές με ρωτάνε αν έχω αλλάξει και το εννοούν με κακό πρόσημο και λέω «ρε παιδιά, αν σκεφτώ ότι στα 56 μου είμαι ίδια με τα 25 να πάω να δέσω μια πέτρα στον λαιμό μου». Δηλαδή περάσαν όλα αυτά τα χρόνια και χαμπάρι δεν πήρα; Κάτι που ισχύει για όλους, άντρες και γυναίκες, είναι ότι μπορεί να «χαλάει» το έξω αλλά η ισορροπία μέσα μας δεν συγκρίνεται με εκείνη των 25 μας χρόνων. Εγώ για κανένα λόγο δεν θα ήθελα να γυρίσω στην αντάρα και στη θύελλα που υπήρχε μέσα μου στα 25 μου. Χάνεις κάτι αλλά βρίσκεις τρόπο να εκτιμήσεις το άλλο που έρχεται, τη γαλήνη, το να ξέρεις τι θέλεις, τι σου πάει, του να μην ξοδεύεις τον εαυτό σου λάθος. Εστιάζω σε αυτά και ισοφαρίζω από τη στεναχώρια που έρχεται λόγω της φθοράς, που για να μην κρυβόμαστε υπάρχει αυτή η στεναχώρια. Δεν είναι στεναχώρια μόνο λόγω αλλαγής της εξωτερικής σου εμφάνισης αλλά κυρίως γιατί όλες οι αλλαγές προμηνύουν αυτό που έρχεται. Άλλωστε εμένα προσωπικά με έφερνε σε ένα είδος μελαγχολίας το ότι χρειαζόταν να φτιαχτώ πολύ για να εκτεθώ στον κόσμο. Ένιωθα περίεργα στη σκέψη ότι θα επιστρέψω σπίτι μου ότι θα βγάλω τη βλεφαρίδα, την τρέσα, ότι θα αφήσω τον μισό μου εαυτό στο κομοδίνο. Με έπιανε μια στεναχώρια στη σκέψη ότι τώρα που έγινα «κλαρίνο», πρέπει να ευτυχίσω οπωσδήποτε. Όμως η ευτυχία μου δεν έχει να κάνει με αυτό. Είμαι φουλ υπέρ του να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει για να συντηρήσει ή να αλλάξει την εικόνα του. Το βλέμμα, όμως, και η φωνή του ανθρώπου δεν αλλάζουν. Το βλέμμα του ανθρώπου που έχει δει επί 50 χρόνια πράγματα είναι 50 χρονών. Λίγο ζηλεύω αυτούς που λένε ότι μέσα τους νιώθουν 25 χρονών. Εγώ νιώθω 56 χρονών και κάποιες ημέρες νιώθω 106. Κουράζομαι πολύ περισσότερο από παλιά. Δεν μπορώ να πάω κόντρα στον εαυτό μου. Με προσέχω, με φροντίζω, κάνω γιόγκα αλλά δεν θα κάνω περισσότερα από όσα μπορώ. Δεν έχω παραιτηθεί, έχω συμφιλιωθεί με αυτό που μου συμβαίνει.

➭ Info: “Sexy Laundry” της Michele Riml με τον Σπύρο Παπαδόπουλο και τη Ρένια Λουϊζίδου. Σκηνοθεσία: Σπύρος Παπαδόπουλος. Πρεμιέρα: 7 Δεκεμβρίου. Στο Θέατρο Κάππα (Κυψέλης 2, Κυψέλη).