Τον συνάντησα στο Tiki Bar ανάμεσα σε ψεύτικους κοκοφοίνικες, μάνγκο, ξωτικά κοκτέιλ και χαβανέζικα τρόπαια. Τον αναγνώρισα από μακριά καθώς εκείνη τη στιγμή τον φωτογράφιζε η φωτογράφος μας, πράο και χαμογελαστό. Καθώς χαιρετηθήκαμε, παρατηρούσα ότι στα σημεία που έπεφτε ο απογευματινός ήλιος, τα μάτια του έπαιρναν μια κεχριμπαρένια απόχρωση, αφήνοντας μια πρώτη εντύπωση σεμνότητας και καλοσύνης.
Ο Πάνος Μπίρμπας γεννήθηκε στην Αθήνα και ζει στην Αθήνα. Αφού έζησε κάποια χρόνια στο Λονδίνο, επέστρεψε, κι έκτοτε ζει κι εργάζεται εδώ ως κοινωνικός λειτουργός. Η σόλο πορεία του ξεκινά με την κυκλοφορία του πρώτου του προσωπικού album “Mournful” το 2013 και του single “Lullaby” το 2015. Το 2017 κυκλοφορεί από την Violins Productions το δεύτερο προσωπικό του δίσκο με τίτλο “Finchley Road“.
Ακούγοντας το άλμπουμ του “Dandellion”, που πρόκειται να κυκλοφορήσει στις 8 Δεκεμβρίου από την United we Fly, μου άφησε μια αίσθηση λυτρωτικής κάθαρσης. Οι τρομπέτες, τα πλήκτρα και τα έγχορδα, συγχρωτίζονται σε μια λυρική νοσταλγία, επιμένοντας σε κάτι υπερβατικό. Το όλο σκηνικό έρχονται να συμπληρώσουν τα γυναικεία φωνητικά και ντουέτα με την Rosey Blue, την Etten και την Λόλα Γιαννοπούλου που περιπλέκονται αρμονικά με τη φωνή του Πάνου, σε μια τρυφερή συνέργεια που δημιουργεί γέφυρες και κλιμακώσεις όπου η λυρική πληθώρα εναλλάσσεται με την απλότητα. Σε πολλά σημεία του ο δίσκος θυμίζει μουσική κινηματογράφου, ενώ παράλληλα «ξύνει» τον φλοιό της ψυχής, με τρόπο θεραπευτικό, ενισχύοντας την πίστη ότι η μουσική είναι βάλσαμο.
Συζητώντας για την μουσική, την κοινωνία, και την αισιοδοξία, ο Πάνος, σαν πολλούς ανθρώπους της γενιάς μας, μου μετέφερε έναν μετριοπαθή πεσιμισμό, κάτι απόλυτα κατανοητό που στα δικά μου μάτια περισσότερο φαντάζει σαν μια ρομαντική διαμαρτυρία.
Με αφορμή την live παρουσίαση του άλμπουμ του “Dandelion” την Τρίτη 12 Δεκεμβρίου στο Gazarte, ο Πάνος Μπίρμπας μιλά στο OLAFAQ.
– Όπως λέει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο, «Όλες οι ιστορίες στον κόσμο είναι η ζωή». Ποια είναι η δική σου ιστορία;
Γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα στην Αθήνα. Από πάντα ήταν πολύ καθοριστική η σχέση μου με τη μουσική. Ξεκίνησα να μαθαίνω μουσική από μικρός γύρω στα 7-8, καθώς ο πατέρας μου ήταν ένας άνθρωπος που είχε πάρα πολλούς δίσκους -μεγάλωσα σκέψου σε ένα σπίτι με 3000 βινύλια. Ξεκίνησα να μαθαίνω μουσική μόνο και μόνο επειδή με συγκινούσαν τα ερεθίσματα που άκουγα στο σπίτι μου μεγαλώνοντας. Ο πατέρας μου με είχε γράψει σε ένα ωδείο με την ελπίδα ότι θα μάθαινα αρμονία και θα γινόμουν βιρτουόζος σε κάποιο όργανο. Μεγαλώνοντας ωστόσο, και αρχίζοντας να ακούω μουσική του Cohen, του Dylan και άλλων, κατάλαβα ότι το νόημα δεν ήταν εκεί που το έψαχνα, αλλά, αντιθέτως στην ουσία και στην ιστορία όπως λες κι εσύ στην ερώτηση. Έτσι άρχισα να αντιλαμβάνομαι τη μουσική ως ένα ατελείωτο storytelling, γεγονός που με ώθησε να ασχοληθώ με τη μουσική και τη στιχουργία μέσα στα χρόνια. Ήθελα να διηγηθώ κάποιες ιστορίες, είτε πραγματικές, είτε φανταστικές, σαν μια μορφή ψυχοθεραπείας. Αυτό ήταν πάντοτε για μένα η μουσική. Στην πορεία σπούδασα κοινωνικός λειτουργός, άρχισα να δουλεύω με πρόσφυγες κι εξακολουθώ να δουλεύω με πρόσφυγες. Ταξίδεψα στην Αγγλία όπου έζησα και για κάποια χρόνια, προσπαθώντας να δω και το μουσικό κομμάτι εκεί. Σε όλα αυτά τα χρόνια έγραφα τραγούδια τα οποία ωστόσο άργησα πολύ να τα βγάλω παραέξω. Εν τέλει, αποφάσισα να τα μοιραστώ, μάλλον σαν αντίδραση στον πατέρα μου όποιος ενώ λάτρευε τη μουσική, μου έλεγε «μην ασχοληθείς ποτέ με τη μουσική».
– Θυμάσαι ποια ήταν η πρώτη φορά που έπαιξες μπροστά σε κοινό;
Η πρώτη φορά που έπαιξα μπροστά σε κοινό ήταν to το 2006 με τους Seasons, την μπάντα που είχα στην Αγγλία με τους οποίους κάναμε και τα πράγματα μετά. Αυτό το λάιβ ήταν ένα τρομερό βάπτισμα του πυρός με 1000 με 1500 άτομα και ίσως. Υπήρξαν τώρα που το θυμάμαι και κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες με κάποιες μικρές μπάντες στην Ελλάδα πριν απ’ αυτό, αλλά το κοινό ήταν πολύ περιορισμένο.
– Θες να μας πεις λίγα λόγια για το άλμπουμ σου Dandelion που θα κυκλοφορήσει από την you United we fly σε λίγες μέρες;
Καταρχήν, όλο το άλμπουμ γράφτηκε μέσα στην καραντίνα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μουσικές του εγκλεισμού. Ήταν πάλι μια διαδικασία θεραπευτική όπου προσπαθούσα να γράψω μουσική στο σπίτι μόνο με ένα Midi, έχοντας στο μυαλό μου τη στιγμή που θα βγούμε από αυτήν την κατάσταση και ξαναδούμε τους ανθρώπους που αγαπάμε, τους μουσικούς, τους φίλους που παίζουμε μαζί. Στον δίσκο έχουν αποτυπωθεί κυρίως ιστορίες για άνθρωπος που αγαπάω πάρα πολύ. Για τα παιδιά που αγαπώ πάρα πολύ στο Bloom, για τον άνθρωπό μου στο Waltz, για τον πατέρα μου στο April, το οποίο παρεμπιπτόντως γράφτηκε την ημέρα που πέθανε, το 2018 στο ξεκίνημα της καραντίνας. Έχουν αποτυπωθεί με έναν εντελώς αγνό και πρωτόλειο τρόπο. Προσπάθησα να κρατήσω ακριβώς τις πρώτες ιδέες που είχα για τα τραγούδια κι αυτή νομίζω ότι είναι η ομορφιά του δίσκου. Έχουν αποτυπωθεί οι μελωδίες έτσι όπως τις πρωτοσφύριζε κάποιος.
– Απ’ ότι καταλαβαίνω ο δίσκος θα περιλαμβάνει πολλές συνεργασίες. Ήδη στο single Bloom, σε ακούμε παρέα με την Rosie blue και την Etten. Πες μας αν θες λίγα λόγια για τις συνεργασίες συνεργασίες του δίσκου.
Η γυναικεία παρουσία είναι πολύ έντονη στον δίσκο. Από πάντα μου άρεσε οι γυναικείες φωνές να μπλέκονται με τη δική μου, γιατί στην ουσία την θεωρώ άχαρη – αλλά για κάποιο λόγο οι άχαρες ανδρικές φωνές συνδυάζονται πολύ ωραία με τις γυναικείες (γέλια), είναι αυτό που τους λείπει. Στον δίσκο έχουν παίξει πέραν από την Rosie και την Etten, και η Λόλα Γιαννοπούλου, τις οποίες θεωρώ σπουδές τόσο στην ερμηνεία, όσο και γενικότερα την καθεμιά ως καλλιτεχνική υπόσταση. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι τρομερές παραγωγικές ιδέες αλλά και το mixing mastering του Γιάννη Χριστοδουλάτου, αλλά και το mixing και editing και βοήθεια στην παραγωγή του Θανάση Αλεξανδρή στο sweetspot που έγινε το δεύτερο σπίτι μας. Και νομίζω ότι όλο αυτό έδεσε τόσο όμορφα και αρμονικά γιατί πρώτα και κύρια ο δίσκος προέκυψε από πολύ δυνατές φιλίες.
– Ποιες είναι οι μουσικές αγάπες και οι προτιμήσεις σου;
Η αλήθεια είναι ότι δεν ακούω πάρα πολλά καινούρια πράγματα, αν και παρακολουθώ την εξέλιξη της ελληνικής σκηνής και μουσικούς που μου αρέσουν, Ωστόσο, οι βασικές επιρροές μου είναι οι μουσικές των 60s και των 70s. Τραγουδοποιοί όπως ο Leonard Cohen, ο Tom Waits και ο Nick Cave, αλλά με ενδιαφέρει επίσης και η αμερικανική προσέγγιση τραγουδοποιίας, όπως για παράδειγμα αυτή του Dylan και του Townes Van Zandt. Νομίζω ότι όλοι αυτοί υπήρξαν πολύ καθοριστικοί στον τρόπο που γράφω και που κυρίως σε αυτό το storytelling που σου ανέφερα πιο πριν. Βέβαια, υπάρχουν προφανώς και πιο καινούργια πράγματα που μου αρέσουν, όπως ο Mark Lanegan και οι Tindersticks και όλοι αυτοί που εντοπίζονται και μέσα στις επιρροές μου στο άλμπουμ. Βέβαια, σ’ αυτό το δίσκο έχω επηρεαστεί αρκετά κι από κινηματογραφική μουσική, όπως για παράδειγμα ο Nino Rota, ο Ennio Morricone αλλά και ο ιταλικός και αμερικανικός κινηματογράφος των 60ς.
– Μιας και αναφέρθηκες στον κινηματογράφο, για ποια ταινία θα ήθελες να είχες γράψει το soundtrack;
“Only Lovers Left Alive”, του Jarmusch.
– Ο έρωτας κατέχει το κομμάτι του λέοντος στο κομμάτι της έμπνευσης;
Ναι, ο έρωτας είναι πάντα μεγάλη έμπνευση, χωρίς ωστόσο να είναι η μόνη. Ενώ μερικά τραγούδια ακούγονται ερωτικά, δεν είναι πάντα. Ανάλογη έμπνευση μπορεί να αντλώ είτε από την κοινωνία, είτε την πολιτική ή μπορεί να είναι η ανάγκη μου να εκφράσω κάποιες ανησυχίες όπως για παράδειγμα για τα παιδιά στο Bloom που σήμερα δοκιμάζονται πιο πολύ από ποτέ. Αλλά σίγουρα ο έρωτας αποτελεί μεγάλή έμπνευση και με επηρεάζει πολύ.
– Υπάρχει ένα κείμενο που συνοδεύει την κυκλοφορία του Bloom, που λέει: «Τα παιδιά που χορεύουν και ζωγραφίζουν τη νύχτα με τα δικά τους χρώματα. Όταν όλα γύρω μας καταστρέφονται, εκείνα συνεχίζουν χωρίς φόβο. Αν καταφέρουμε να τα συναντήσουμε, ίσως καταφέρουμε να ξεκλειδώσουμε και την αυριανή ευτυχία του κόσμου». Κι όμως, δεδομένου ότι σε λίγες μέρες έχουμε την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, πριν μερικές μέρες προηγήθηκε η δολοφονία του 17χρονου Χρήστου Μιχαλόπουλου από αστυνομικούς, και αυτή τη στιγμή που μιλάμε εκατοντάδες παιδιά σκοτώνονται καθημερινά στην Παλαιστίνη. Υπάρχει πιστεύεις χώρος για ελπίδα στην οποιοπαθητική της εποχής μας;
Δεν θα είμαι πολύ αισιόδοξος σε αυτή την απάντηση, γιατί νομίζω ότι η κοινωνία μας έχει υποστεί τέτοια μετάλλαξη ως προς το ηθικό υπόβαθρό της, που σε μεγάλο βαθμό η δική μας ρε γενιά έχει χάσει κατά μεγάλο ποσοστό το παιχνίδι της αλλαγής. Η μεγάλη εικόνα είναι χιλιάδες παιδιά που πεθαίνουν στην Γάζα, ρατσιστικές δολοφονίες ακόμα και στην Ελλάδα που ποτέ δεν πιστεύαμε ότι θα είχαμε τόσες πολλές, όσες στην Αμερική για παράδειγμα, κάθε χρόνο βλέπουμε να επαναλαμβάνεται η δολοφονία ενός παιδιού. Αυτό ακριβώς προσπαθώ να εκφράσω στο Bloom. Ότι η ελπίδα είναι κάποια στιγμή να συναντηθούμε ή αν δε συναντηθούμε ότι κάποιοι άλλοι θα βρουν ένα δρόμο που εμείς δε βρήκαμε. Θεωρώ ότι η δική μας γενιά δεν πρέπει να ελπίζει σε καμιά αλλαγή, γιατί νομίζω ότι εμείς και οι γονείς μας είμαστε οι αποκλειστικοί υπεύθυνοι της κοινωνίας που έχουμε σήμερα. Ο θάνατος φαίνεται να βρίσκεται παντού, την ίδια στιγμή που ο εκφασισμός της κοινωνίας εργαλειοποιείται.
– Αυτό είναι και κάτι που αντιμετωπίζεις και στη δουλειά σου ως κοινωνικός λειτουργός;
Σίγουρα βλέπω την αδιαφορία του δυτικού κόσμου προς οποιονδήποτε υποφέρει. Για οαράδειγμα, βρέθηκα στην Αφρική πρόσφατα, και εκεί μπορείς το δεις ξεκάθαρα τι μπορεί να έχει επιφέρει ο δυτικός κόσμος στον υπόλοιπο πλανήτη, ο οποίος στην πραγματικότητα αποτελεί τα δύο τρίτα ενός πλανήτη που υποφέρει, ενώ εμείς θεωρούμε ότι ζούμε σε έναν σύγχρονο και προηγμένο δυτικό κόσμο το οποίο εγώ προσωπικά δεν καταλαβαίνω από που προκύπτει, όταν για παράδειγμα δεν μας συγκινεί ότι 600 και άνθρωποι πνίγηκαν στην Πύλο. Όταν βλέπεις στις ειδήσεις να λένε ότι οι άνθρωποι κάηκαν στο δάσος της Δαδιάς «επειδή βρέθηκαν εκεί παράνομα», οπότε δεν θα μπορούσαν να λάβουν βοήθεια, τη στιγμή που ίδια η αστυνομία τους κυνηγούσε για να τους συλλάβει και όχι για να τους σώσει από τη φωτιά. Πιστεύω ότι αυτή η ηθική έκπτωση που έχει υποστεί αυτή η κοινωνία είναι μη αναστρέψιμη σε κοντινό χρόνο.
– Δεν πιστεύεις δηλαδή ότι υπάρχει έξοδος από αυτόν τον ζόφο;
Ένα σοκ μόνο θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήριο, ώστε να καταλάβουμε ότι η ευθραυστότητά των κοινωνιών δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους άλλους είναι κάτι που αφορά και εμάς και ότι μπορεί να συμβεί πάρα πολύ εύκολα και πάρα πολύ άμεσα. Επειδή δουλεύω με πρόσφυγες μπορώ να αντιληφθώ τι σημαίνει για παράδειγμα την Δευτέρα να είσαι γιατρός χειρουργός από τη Συρία και να ζεις άνετα, να είσαι εύπορος, να έχεις την οικογένεια σου και την Παρασκευή να έχεις χάσει τους πάντες και να χτυπάς την πόρτα μιας οργάνωσης για ένα κομμάτι ψωμί βρισκόμενος σε μετατραυματικό σοκ, βλέποντας τη ζωή σου να αλλάζει σε πέντε μέρες. Αυτό είναι κάτι που ο δυτικός κόσμος δεν μπορεί εύκολα να το αντιληφθεί. Έτσι, επανέρχομαι στην ερώτηση σου και λέω ότι μάλλον πρέπει να υποστούμε ένα μεγάλο σοκ ως κοινωνία για να καταλάβουμε ότι αυτό αφορά και εμάς και ότι δεν αφορά μόνο τους άλλους.
– Είναι η Αθήνα η πόλη που αγαπάμε να μισούμε;
Εμένα προσωπικά η Αθήνα μ ’αρέσει πάρα πολύ. Την αγαπώ πάρα πολύ αυτή την πόλη γιατί είναι πανέμορφη. Αν εξαιρέσεις τα κακά, άσχημα κτίρια θεωρώ ότι έχει πάρα πολύ ζωή, δημιουργία και αν δεν βιώναμε κι αυτή την κατάσταση την οποία περιέγραψα νωρίτερα, πιστεύω ότι θα ήταν μία από τις πιο δημιουργικές πόλεις που θα μπορούσε να ζήσει κανείς. Παλαιότερα έψαχνα τον εαυτό μου σε άλλες πόλεις, αναζητώντας που θα μου άρεσε να περισσότερο από εδώ, αλλά νομίζω η Αθήνα είναι από τις πιο μαγικές πόλεις που θα μπορούσες να μένεις.
– Θέλω να μου πεις έναν στίχο που θα έγραφες σε μία κεντρική λεωφόρο της Αθήνας με σπρέι
“Like a bird on the wire/ Like a drunk in a midnight choir /I have tried in my way to be free”.
– Τι θα δούμε στην παρουσίαση του δίσκου στις 12 Δεκεμβρίου στο Gazarte;
Θα παρουσιάσουμε όλο το άλμπουμ και κάποια παλαιότερα κομμάτια μαζί με κάποιες διασκευές καλλιτεχνών που αγαπάω όπως ο Leonard Cohen, και μια άλλη διασκευή από Velvet Underground και κάποια ακόμα πράγματα που τα χούμε αλλάξει αρκετά και μας αρέσουν. Επιπλέον, οι μουσικοί που συμμετέχουν είναι φανταστικοί. Παίζουν ο Βαγγέλης ο Τσιμπλάκης στα τύμπανα τύμπανα, ο Γιώργος Κωνσταντίνου στο μπάσο, ο Πέτρος Κασιμάτης και ο Σωτήρης Πέπελας στις τρομπέτες, ο Σταύρος Παργινός στο τσέλο, ο Αλέξης Στενάκης στα synths, η Δάφνη Σβανιά στα κρουστά, ο Τρύφωνας Λάζος και ο Αργύρης ο Βασιλείου στις ηλεκτρικές κιθάρες. Θα έχουμε καλεσμένους η Rosey που θα μας κάνει την τιμή να συμμετέχει σε όλα τα φωνητικά του live και θα παίξουμε ίσως και κάποια δικά της τραγούδια έτσι εμβόλιμα. Καλεσμένες θα είναι επίσης η Εtten, η Νάντια Πυθαρά που είχα τη χαρά να γράψουμε μαζί το Drunken Walls, αλλά και μια φίλη με καταγωγή από το Μαυρίκιο Nayla Jauffur, με την οποία θα τραγουδήσουμε ένα τραγούδι έκπληξη το οποίο έχουμε διασκευάσει. Αυτοί νομίζω είναι όλοι, δεν πιστεύω να έχω ξεχάσει κάποιον.
– Χαμός ελπίζω να σας χωράει σκηνή
Δεν ξέρω αν θα μας χωράει σκηνή, αλλά σίγουρα θα υπάρχει πολύ καλή διάθεση. Το συγκεκριμένο project ευτυχώς ή δυστυχώς δεν αποτυπώνεται με λιγότερα άτομα και επίσης μου αρέσει τα πράγματα να αποτυπώνονται όπως είναι σε έναν δίσκο.
– Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;
Σίγουρα θα κάνουμε κάποια live ακόμα. Θα παίξουμε και στην επαρχία και προσπαθούμε να κανονίσουμε και ένα live στο εξωτερικό, στην Αγγλία συγκεκριμένα και επιπλέον ετοιμάζουμε και κάποιες καλοκαιρινές εμφανίσεις.
