Γεννήθηκε στο Νιέρι της Κένυας, μεγάλωσε στην Κάλυμνο της Ελλάδας όταν έφτασε στα 8 του χρόνια μαζί με το δίδυμο αδελφό του, στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος της ιεραποστολικής εκκλησίας .Ο Νικόδημος Μάινα Κινύουα, ιδρυτής και Πρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Asante, που ασχολείται με τους μετανάστες δεύτερης γενιάς και επικεφαλής Στρατηγικής και Συντονισμού στο Φόρουμ Προσφύγων, κατεβαίνει υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Αθηνών, όπου και ζει.

Συναντηθήκαμε σε ένα καφέ στην πλατεία Μεσολογγίου στο Παγκράτι, λίγο αφότου είχε ολοκληρώσει την περιοδεία του στην περιοχή. Ήταν χαρούμενος από την υποδοχή του κόσμου παρά τις δυσκολίες που είχε αντιμετωπίσει λόγω “ρατσιστικών κρουσμάτων”. «Η επαρχία βοηθά πολύ στην ενσωμάτωση» είπε αναφερόμενος στην παιδική του ηλικία στην Κάλυμνο. «Εκείνα τα χρόνια είχαν βγει στη δημοσιότητα ο Τζόρνταν, ο Πίπεν, ο Πελέ, ο Τζονσον. Όταν βρεθήκαμε εμείς ξαφνικά μπροστά τους η τοπική κοινωνία έβλεπε μαύρους αστέρες του αθλητισμού και αντιμετώπισε τα πράγματα με τον τρόπο που τα έβλεπε στην τηλεόραση».

Ο λόγος του παραμένει βαθιά ανθρώπινος και οι θέσεις του καθαρές ακόμα και όταν αναφέρεται σε βιώματα φυλετικής βίας. Ίσως γιατί το οικογενειακό του μυθιστόρημα δεν φέρει σημάδια διχασμού , ίσως γιατί προέρχεται από έναν τόπο γεμάτο όμορφες μυρωδιές- όπως λέει- και μεγάλωσε σε ένα νησί του Αιγαίου σε μια χώρα – τότε- χωρίς φράκτες. Γι’ αυτό όχι μόνο οραματίζεται- αλλά και ενσαρκώνει- έναν κόσμο με γέφυρες και όχι με τείχη

– Πως ήταν η ζωή σε ένα ελληνικό νησί για δέκα παιδιά από την Αφρική που έφτασαν τη δεκαετία του 80;
Η επαρχία βοηθά πολύ στην ενσωμάτωση. Εμείς ζούσαμε όλοι μαζί σε ένα σπίτι, όπου υπήρχε φυσικά έλεγχος και εποπτεία της Μητρόπολης. Η ελληνορθόδοξη οικουμενική εκκλησία ανήκει στο Πατριαρχείο. Τα Δωδεκάνησα ανήκουν στην Κωνσταντινούπολη διοικητικά. Έτσι δέκα παιδιά ξεκινήσαμε από την Κένυα για την Κάλυμνο. Πηγαίναμε στο σχολείο, κάναμε αθλήματα, ζούσαμε ωραία.

– Δεν είναι παράδοξο που μια μικρή κλειστή κοινωνία ήταν πιο φιλόξενη από όσο ήταν στην πορεία μια μεγαλύτερη κοινωνία όπως η ελληνική πρωτεύουσα;
Όταν μια μικρή κοινωνία περάσει το πρώτο σοκ και έχει μπροστά της ξένους ανθρώπους που είναι παιδιά, τότε όχι, δεν είναι παράδοξο. Εκείνα τα χρόνια είχαν βγει στη δημοσιότητα ο Τζόρνταν, ο Πίπεν, ο Πελέ, ο Τζονσον. Όταν βρεθήκαμε εμείς ξαφνικά μπροστά τους η τοπική κοινωνία έβλεπε μαύρους αστέρες του αθλητισμού και αντιμετώπισε τα πράγματα με τον τρόπο που τα έβλεπε στην τηλεόραση. Εγώ έκανα στίβο και ήμουν πολύ καλός.

– Πόσο δύσκολο σου ήταν να φύγεις από την πατρίδα σου σε μια τόσο τρυφερή ηλικία;
Φύγαμε μαζί με τον αδελφό μου. Ο πατέρας μου ήταν ορθόδοξος ιερέας και έκρινε χρέος του να προσφέρει στα παιδιά του τη δυνατότητα ενός καλύτερου μέλλοντος. Οι γονείς μου είχαν εννέα παιδιά. Επέλεξαν εμένα και το δίδυμο αδελφό μου για να ταξιδέψουν στην Ελλάδα. Ήμασταν οκτώ ετών. Στην αρχή λυπηθήκαμε. Όταν φτάσαμε όμως στο νησί και παίζαμε ποδόσφαιρο, το ξεχάσαμε. Έπειτα στενοχωρηθήκαμε ξανά το βράδυ και μετά πάλι το ξεχάσαμε. Δεν υπάρχει πικρία. Είναι πάντα και εύκολο και δύσκολο να φύγεις από κάπου. Ακόμα και όταν φεύγω για διακοπές, σκέφτομαι ποιος θα ποτίσει τα λουλούδια, θα βρω το σπίτι μου όπως το άφησα; Καμιά φορά φοβάμαι τις διακοπές. Γιατί ξέρω πως η επόμενη ημέρα θα είναι πιο φορτωμένη. Πάντα βρίσκω όμως για τον εαυτό μου. Για τα παιδιά μου.

– Ποια είναι η πιο έντονη μνήμη σου από την Κένυα;
Η πιο έντονη εικόνα που έχω είναι από τις τελευταίες ημέρες που περνούσαμε όλοι μαζί ως οικογένεια. Η γιαγιά μου μας έδινε συμβουλές επειδή φοβόταν πως δεν θα μας ξαναέβλεπε. Μας έλεγε να θυμάστε τις μυρωδιές του τόπου και της οικογένειας και να μάθετε γρήγορα ελληνικά για να κατανοείτε τους ανθρώπους ‘’στη χώρα που μιλούν γρήγορα’’ Έτσι έβλεπαν την Ελλάδα. Ήταν πολύ στοργική και δάκρυζε συνέχεια. Στην Αφρική οι οικογένειες είναι μητριαρχικές και η γιαγιά μου είχε μια πολύ στιβαρή παρουσία.

– Από πότε έχεις να τους επισκεφτείς;
Έχω να πάω στην Κένυα από το 2012. Περιμένουμε να μεγαλώσουν τα παιδιά για να πάμε όλοι μαζί γιατί θα πρέπει να κάνουν εμβόλια. Μη σου φαίνεται μακρινό το 2012. Είμαι τόσο συνδεδεμένος με την Ελλάδα που προτιμώ να πάμε διακοπές στο εξοχικό μας εδώ. Θα ήθελα να πάρουμε τα παιδιά και να ζήσουμε στην Ακράτα αλλά μετά σκέφτομαι πως έχουνε το σχολείο και τους φίλους τους εδώ και δεν θα ήθελα να τους αποσταθεροποιήσω. Βλέπω τη μάνα μου και τα αδέλφια μου χάρη στην τεχνολογία μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχω αεροπορικό εισιτήριο ανοιχτό για τη μητέρα μου μήπως πειστεί κάποια στιγμή να έρθει στην Ελλάδα. Πάντα κάτι συμβαίνει και το αναβάλει. Ίσως λόγω των υποχρεώσεων της, τα εγγόνια της εκεί, δεν μπορεί να αφήσει τη συνήθεια της.

– Στην Αθήνα ήρθες για σπουδές;
Ναι, σπούδασα μάρκετινγκ και διαφήμιση αλλά δεν ασχολήθηκα ιδιαίτερα με αυτό. Εργάστηκα σε διάφορες οργανώσεις και μετά ίδρυσα την Asante για να αγωνιστούμε για τα δικαιώματα της δεύτερης γενιάς μεταναστών.

– Πότε πήρες την ελληνική υπηκοότητα;
Το 2013.

– Δύσκολα;
Ναι! Μετά από 20 χρόνια αναμονής αλλά χωρίς ρουσφέτι. Εκείνη την εποχή που φτάσαμε εμείς δεν υπήρχε μεταναστευτικό πλαίσιο. Υπήρχε ένα παράδοξο παλιά. Το 1991 ή 19992 έπρεπε να πάμε στη Νομαρχία για τα χαρτιά μας. Φαντάσου στην Κάλυμνο όταν πήγαμε για την υπηκοότητα ο υπάλληλος δεν είχε δει ξανά μπροστά του αυτή τη διαδικασία. Δεν μπορούσαμε να εκπροσωπήσουμε το σχολείο μας σε πανελλαδική κλίμακα. Τι να πεις σε ένα παιδί 12 ετών; Πως να του εξηγήσεις το ότι δεν μπορεί ενώ είναι καλός στα αθλήματα;

– Γιατί δεν έλυσε ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ το ζήτημα της πολιτογράφησης;
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει δικαιολογία που δεν έδωσε μεγάλη έμφαση στα θέματα που είχαν να κάνουν με την πολιτογράφηση, στο ζήτημα της νομιμότητας των ανθρώπων που ζουν εδώ. Εκείνη την εποχή όμως είχε λύσει άλλα και μεγάλα προβλήματα. Η χώρα ήταν στα βράχια. Υπήρχαν μεγάλες ροές από τη Συρία. Εγώ τότε ήμουν απέναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ήμουν σε διάφορες οργανώσεις και ζητούσαμε περισσότερη δραστηριοποίηση από την κυβέρνηση. Ήταν και δικό μας λάθος που δεν πλησιάσαμε τότε την κυβέρνηση για να κρατήσουμε την αυτονομία μας. Θα έπρεπε τότε όσοι μπορούσαμε να βοηθούσαμε να μπουν τα πράγματα σε μια σωστή κυβέρνηση. Από το 2019 ήμασταν σε συνεχή συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ, όπως και με το ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγαλύτερη ευελιξία και ξέρω πως υπάρχουν άνθρωποι στο κόμμα που θέλουν να κοιτάξουν με μεγαλύτερη ευαισθησία αυτά τα θέματα. Και σήμερα είναι εντελώς διαφορετικές οι συνθήκες από το 2014. Σήμερα δεν είναι η χώρα στα βράχια. Σήμερα η κοινωνία είναι στα βράχια.

– Θα ήθελες να αναλάβεις χαρτοφυλάκιο σχετικό με το μετανάστευση;
Προσπαθούμε μέσα από τη δική μου υποψηφιότητα να αναδείξουμε τα προβλήματα . Δεν θέλω επειδή είμαι μαύρος να μου λένε “ασχολήσου με τους μετανάστες” και να υπάρχει τέτοιος περιορισμός. Τα παιδιά μου πάνε εδώ σχολείο. Η γυναίκα μου είναι Ελληνίδα. Ναι, προφανώς έχω να πω περισσότερα πράγματα για αυτά τα ζητήματα από άλλους. Ενδεχομένως όμως η προσωπική μου εμπειρία να μη μου επιτρέπει να δω όλη τη γκάμα των προβλημάτων. Καλύτερα να μου πουν να βοηθήσω σε αυτό τον τομέα αλλά όχι να αναλάβω. Υπάρχουν για παράδειγμα ζητήματα ασφάλισης για τους πολίτες τρίτων χωρών.

– Τι λες για το ρόλο της Ελλάδας στην ιστορία του Σουδάν;
Ξέρεις πόσο μεγάλος είναι ο αριθμός των Σουδανών που είναι Έλληνες και το ελληνικό κράτος δεν τους αναγνωρίζει; Το ίδιο συμβαίνει και με τους Αιθίοπες.

– Άλλα θέματα που κρίνεις πως είναι κρίσιμο να επιλυθούν;
Η χώρα δεν έχει δυνατότητα παραγωγής και λειτουργίας του πρωτογενούς τομέα. Η πρωτογενή οικονομία είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα και δεν μπορεί να λυθεί αν δεν έχουν συμμετοχή οι άνθρωποι που έχουν βρεθεί εδώ είτε ως πρόσφυγες είτε ως μετανάστες. Ζητούν εργάτες γης γιατί οι αγρότες δεν μπορούν να μαζέψουν τις πατάτες, τις ελιές. Και η Νέα Δημοκρατία λέει θα ‘’φέρω εργάτες από το Μπαγκλαντές’’ αντί να βάλει μέσα στην οικονομία τους ανθρώπους που ζουν ήδη εδώ. Προτιμά δηλαδή να μιλά με όρους αποκλεισμού για να κερδίζει ψήφους. Το κράτος και τα συνδικαλιστικά όργανα των περιφερειών θα πρέπει να μπουν σε μια διαδικασία για να διαμορφώσουν τη νέα οικονομία της χώρας. Εμείς θέλουμε να θέσουμε τους όρους για να γίνουν όλα αυτά με μεγάλη σοβαρότητα και αξιοπρέπεια. Εργασιακά δικαιώματα, άδειες διαμονής, ένταξη. Είναι δυνατόν να έχουμε το φαινόμενο της Μανωλάδας;

– Τι βιώματα έχεις από ρατσιστικές επιθέσεις και κατά πόσο πιστεύεις πως έχει αλλάξει πρόσωπο ο ρατσισμός μέσα στο χρόνο ;
Το 1995 χτύπησαν έναν παιδικό μου φίλο πίσω από το Χίλτον. Ήταν Σάββατο, αργά το βράδυ. Περπατούσε με έναν φίλο του Έλληνα. Χτύπησαν και τους δυο. Στον έναν έσπασαν τα δόντια και τον άλλο, τον παιδικό μου φίλο, τον έστειλαν στο ΚΑΤ. Δηλαδή επιτίθενται όχι μόνο σε αυτούς που μισούν αλλά και αυτούς που είναι μαζί τους. Φυσικά έχω δεχτεί επίθεση και εξύβριση. Έχουμε πρόβλημα ως κοινωνία όχι μόνο γιατί θα γίνει επίθεση σε μένα που είμαι μαύρος αλλά και σε σένα επειδή δεν βρίζεις κάποιους όπως τους βρίζουν οι άλλοι. Ο Φύσσας τι ήταν; Δεν ήταν μετανάστης. Ήταν αλληλέγγυος. Η Χρυσή Αυγή δεν είναι μόνο εγκληματική οργάνωση. Το ίδιο είναι αυτοί και μια ομάδα νονών της νύχτας; Η Χρυσή Αυγή είναι νεοναζιστικό μόρφωμα με πολιτικά χαρακτηριστικά που κάνει εγκλήματα με πολιτικό κίνητρο. Δεν το τοποθέτησαν σωστά. Αν το τοποθετούσαν σωστά θα έπρεπε να κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη και να δουν πόσοι ανάμεσα τους είναι έτσι. Να δουν πως ακόμα και πρωτοκλασάτα στελέχη έχουν και είχαν ξεκάθαρα ρατσιστικό λόγο και δράση. Θα μπορούσαμε πολιτικά να έχουμε δουλέψει περισσότερο. Ακόμα και οι γυναικοκτονίες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν ιδεολογικό πρόσημο. Ο μεγαλύτερος αριθμός των ανθρώπων που έχουν σκοτώσει τις γυναίκες τους προέρχονται από συγκεκριμένο χώρο. Σκοτώνουν τον άλλο επειδή είναι γυναίκα.

– Τι υποδοχή είχες από τον κόσμο κατά τη διάρκεια της περιοδείας σου;
Μεγάλη αποδοχή και ζεστασιά. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχουμε αντιμετωπίσει κάποια προβλήματα, ανθρώπους από την άκρα δεξιά που ήρθαν με επιθετική διάθεση. Αλλά οι σύντροφοι μας ήταν πολύ προστατευτικοί και τους απομάκρυναν.

– Τι πιστεύεις πως πρέπει να αλλάξει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα;
Είμαι πάντα της άποψης πως δεν πρέπει να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα ακόμα και αν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Γιατί αν τα κάνεις όλα μαζί το ίδιο χρονικό διάστημα, είναι σίγουρο πως θα αποτύχεις. Γιατί η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να δεχτεί όλες τις αλλαγές μαζί. Όπως ούτε εγώ είμαι έτοιμος να δεχτώ όλες τις αλλαγές μαζί.

– Για το μάθημα των θρησκευτικών τι λες;
Τη δεκαετία του 80 και του 90 που πήγαινα εγώ σχολείο ήταν διαφορετικό το περιβάλλον. Είχαμε παπάδες να μας κάνουν θρησκευτικά. Δεν είναι πια έτσι. Θυμάμαι πως στο γυμνάσιο έπαιρνα στα θρησκευτικά συνέχεια 20 και το ήθελα για να ανεβάζω το μέσο όρο. Σήμερα θα έκανα αίτηση να μην κάνει το παιδί μου θρησκευτικά. Γιατί παιδαγωγικά δεν βοηθά το παιδί. Θα προτιμούσα να κάνει θρησκειολογία. Εγώ είμαι αφρικανικής καταγωγής. Πως τα παιδιά μου θα μάθουν και τη θρησκεία των Αφρικανών παππούδων του; Ο πατέρας μου ήταν ορθόδοξος ιερέας αλλά μητέρα μου – παρόλο που ακολούθησε το ορθόδοξο δόγμα -πιστεύει στην τοπική θρησκεία, δηλαδή στη φύση.

– Ποια είναι η σχέση του δίδυμου αδελφού σου με την πολιτική;
Ο δίδυμος αδελφός μου είναι νοσηλευτής. Ασχολείται φυσικά με την πολιτική γιατί είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος.

– Τελικά πως επιτυγχάνεται η ένταξη ενός ανθρώπου σε μια κοινωνία;
Αν περιοριστείς στην ομάδα που ανήκεις , δεν μπορείς να ενταχθείς πραγματικά, να συγχρωτιστείς με την κοινωνία σου. Ο γάμος είναι μέρος της ένταξης. Η γυναίκα μου είναι Ελληνίδα. Τα παιδιά μου πάνε στο ελληνικό σχολείο. Είχα πάει στην Αμερική και συνάντησα Έλληνες που δεν μιλούσαν αγγλικά. Γιατί οι εργοδότες τους ήταν Έλληνες ή στις επιχειρήσεις που είχαν δούλευαν μόνο Έλληνες. Πως μπορεί κάποιος να ζει μόνιμα στην Αμερική και να μη μιλάει τη γλώσσα της χώρας; Εγώ δεν θα μπορούσα να κοιμηθώ το βράδυ, θα είχα αυτοκτονικές τάσεις αν μου ζητούσε κάποιος να λέω «πρέπει να αγαπάς την πατρίδα σου για να πάρεις υπηκοότητα». Σέβομαι τον τόπο στον οποίο μεγάλωσα ως αναπόσπαστο κομμάτι μου. Το κράτος δικαίου δε μπορεί, ούτε πρέπει να κάνει διαχωρισμούς. Υπάρχουν κανόνες και δεν είναι δυνατόν να θέτουμε τέτοιους όρους σε κανέναν άνθρωπο.