Ο Μιχάλης Προβατάς ανήκει σε εκείνη τη σπάνια κατηγορία δημοσιογράφων που αντιμετωπίζουν τον λόγο σαν την καλύτερη αφορμή για να στηθεί ένας χώρος συνάντησης, και όχι ως μέσο ανάδειξης. Η δουλειά του διατρέχεται από μια σταθερή εμμονή με το ουσιώδες: τι λέγεται όταν αφαιρείς τον θόρυβο, τι αποκαλύπτεται όταν ο ρόλος χαλαρώνει και ο άνθρωπος μένει μόνος απέναντι στους άλλους. Στο “Main Characters”, την ιδέα και την επιμέλεια μιας νέας σειράς βίντεο, της οποίας υπογράφει για το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, αυτή η προσέγγιση αποκτά μορφή, ρυθμό και χώρο.

Η επιλογή μιας στρογγυλής τράπεζας, χωρίς κανέναν μεσολαβητή, χωρίς κανέναν να συντονίζει, μοιάζει περισσότερο με πολιτική στάση κι όχι με κάποιο σκηνοθετικό εύρημα. Ο Προβατάς αποσύρεται συνειδητά από το κέντρο για να αφήσει τις φωνές να συγκρουστούν, να συμπέσουν, να σιωπήσουν και να ξαναβρούν τον εαυτό τους. Το αποτέλεσμα καταλήγει σε μια διαδικασία έκθεσης και ακρόασης, όπου η εμπειρία προηγείται της αφήγησης και η γυναικεία ευθραυστότητα γίνεται δύναμη.

Στο πρώτο επεισόδιο, πέντε γυναίκες ηθοποιοί συναντιούνται για να υπάρξουν μέσα στον διάλογο: με φόβους, αντιφάσεις, διαδρομές και λέξεις που δεν έχουν λειανθεί για δημόσια κατανάλωση. Κι εκεί ακριβώς βρίσκεται και ο πυρήνας του “Main Characters”· στην επιμονή ότι ο πολιτισμός δεν είναι event, αλλά σχέση. Ότι ο πρωταγωνιστής δεν είναι αυτός που φαίνεται περισσότερο, αλλά αυτός που τολμά να είναι παρών. Έτσι, η Κόρα Καρβούνη, η Κατερίνα Μισηχρόνη, η Ιωάννα Παππά, η Νίκη Σερέτη και η Τόνια Σωτηροπούλου συναντιούνται στο πρώτο επεισόδιο όχι για να αφηγηθούν μια επιτυχημένη διαδρομή, αλλά για να ανοίξουν τον χώρο της εμπειρίας: να μιλήσουν χωρίς ρόλους και φίλτρα για τη ζωή μέσα κι έξω από τη σκηνή, για τη γυναικεία ταυτότητα, τον φόβο, τη δύναμη και τις αντιφάσεις της έκθεσης, σε μια κουβέντα που δεν ζητά απαντήσεις αλλά επιμένει στις σωστές ερωτήσεις.

Ο Μιχάλης Προβατάς επιλέγει το ρίσκο της απλότητας και της ειλικρίνειας. Και μέσα από αυτό το ρίσκο, μας υπενθυμίζει κάτι σχεδόν ξεχασμένο: ότι όλοι είμαστε main characters όχι όταν μιλάμε πιο δυνατά, αλλά όταν ακούμε πραγματικά και όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να φανεί όπως είναι.

– Μιχάλη, πώς γεννήθηκε η ιδέα για το “Μain Characters”; Θυμάσαι τη στιγμή ή κάποια άλλη συζήτηση από την οποία ξεκίνησαν όλα;
Ναι, φυσικά, πριν από τρία χρόνια περίπου, αμέσως μετά την ολοκλήρωση ενός άλλου project όπου είχα την ιδέα και την επιμέλεια, το “Σημείο Συνάντησης”. Ήταν μία παραγωγή με σημαντική απήχηση και αποτύπωμα καθώς παραπλήσιες ιδέες συνεχίζουν να υλοποιούνται έως σήμερα. Εκεί, παρατηρούσαμε διαλόγους ανάμεσα σε διαφορετικά ζευγάρια χωρίς μεσολαβητή. Έπειτα, ήταν ένα δημιουργικό ρίσκο και μία εξέλιξη να ανεβεί ο πήχη δυσκολίας και αντί για δύο προσωπικότητες που αναπτύσσουν μία συγκεκριμένη δυναμική, να εξεταστεί τι θα συνέβαινε με μία ομάδα ανθρώπων.

– Γιατί επιλέγεις τη μορφή μιας στρογγυλής τράπεζας χωρίς «μεσολαβητή»; Τι κερδίζει ή και τι μπορεί να ρισκάρει μια κουβέντα χωρίς κάποιον παρουσιαστή/συντονιστή;
Οι παραγωγές λόγου σε μεγάλο βαθμό είναι προσωποκεντρικές και είναι λογικό. Ο συντονιστής είναι πάντα σε πρώτο πλάνο και ουσιαστικά κάθε φορά μαθαίνεις τα ίδια πράγματα που ενδιαφέρουν εκείνον και όχι τόσο πράγματα που θα ήθελε πιθανώς να πει ο καλεσμένος. Οπότε, με τη μορφή της στρογγυλής τράπεζας κερδίζεις μία πιο αυθεντική και ολοκληρωμένη εκδοχή του κάθε προσώπου. Επίσης, ο κύκλος φέρει διαχρονικά μία σειρά από συμβολισμούς, συνειρμούς και δυνατότητες. Από group therapy έως έναν θεατρικό χορό τραγωδίας. Το βασικό ρίσκο είναι η σύνθεση του τραπεζιού. Οι ομοιότητες και οι διαφορές πρέπει να λειτουργούν εντός πλαισίου καθώς ακόμα και ένα μόνο πρόσωπο «εκτός κάδρου» μπορεί να επιφέρει ένα αποτέλεσμα χαώδες, χωρίς ειρμό ή ενδιαφέρον.

– Όταν η σημερινή εικόνα είναι μονταρισμένη και επιμελημένη από όλα τα πιθανά τυχαία λάθη, τι σημαίνει για εσένα «ειλικρινής ανταλλαγή εμπειριών»; Πώς διασφαλίζεις ότι η συζήτηση δεν θα γίνει απλώς ακόμη ένα curated περιεχόμενο;
Αυτό είναι το στοίχημα, χρειάζεται προσπάθεια και προεργασία για να το επιτύχεις στο 100%. Να θέλεις δηλαδή γνήσιο διάλογο χωρίς μετέπειτα να προκύψει κάτι υπερ-επεξεργασμένο ή προορισμένο να προβάλει μία συγκεκριμένη εικόνα. Αρχικά, διαφυλάσσεις τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στους συμμετέχοντες να αισθανθούν ασφαλείς. Από τον χώρο, μέχρι τον τρόπο τοποθέτησης, μέχρι την πλήρη απουσία σκηνοθετικών παρεμβάσεων. Όσο πιο ειλικρινείς οι προθέσεις, τόσο πιο αυθεντικός ο λόγος. Έπειτα, θέλει μία «ουδέτερη» επιμέλεια και μία αποστασιοποιημένη ματιά από τον διάλογο. Εκτιμώ, βέβαια, τις αρετές που φέρει και το curated περιεχόμενο, έχει όμως μία εντελώς διαφορετική φιλοσοφία και αφετηρία όπως επεσήμανες.

– Ο τίτλος “Main Characters” παραπέμπει και στην meme-κουλτούρα του “main character energy”. Πώς τον διαβάζεις εσύ; Ειρωνεία, διεκδίκηση ή σχόλιο πάνω στην εποχή;
Χαίρομαι πολύ με αυτή την ανάγνωση και ακριβώς αυτή τη meme-κουλτούρα είχα στο μυαλό μου από την πρώτη στιγμή. Είναι θέμα διάθεσης η ερμηνεία συνεπώς μπορούν να ισχύουν όλα μαζί: ειρωνεία, διεκδίκηση και κοινωνικό σχόλιο. Όπως όλοι έχουμε πολλούς ρόλους ταυτόχρονα που καθημερινά φέρουμε εις πέρας πχ είσαι γιος, γονιός, σύντροφος, φίλος, συνεργάτης κοκ έτσι είσαι ο πρωταγωνιστής στο δικό σου αφήγημα είτε σε βλέπουν όλοι, είτε κάποιοι, είτε κανείς. Άρα, main character είναι ο κάθε άνθρωπος που μπορεί να ορίζει τον εαυτό του με συνειδητότητα.

– Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον ή κάποια main character σε ένα τέτοιο τραπέζι; Η αναγνωρισιμότητα, η διαδρομή, η ευθραυστότητα, κάτι άλλο;
Η διαδρομή πρωτίστως. Και έπειτα να είναι παρών, συνειδητός και διάφανος.

– Στο πρώτο επεισόδιο συναντιούνται πέντε γυναίκες ηθοποιοί. Γιατί επέλεξες να ξεκινήσεις με ένα γυναικείο ensemble;
Αρχικά, επειδή οι γυναίκες ηθοποιοί σήμερα κρατούν μεγάλο μέρος του πολιτιστικού διαλόγου μέσα από το έργο αλλά και τις τοποθετήσεις τους. Ήταν οργανικό να ξεκινήσουμε από εκεί, από μια ομάδα που φέρει διαφορετικά βιώματα αλλά κοινή αγωνία να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της τόσο στο επάγγελμα όσο και στον δημόσιο χώρο. Προοπτικά, επειδή θα εστιάζουμε σε πρόσωπα Τέχνης, το επόμενο τραπέζι θα μπορούσε να είναι άντρες ηθοποιοί και το μεθεπόμενο μεικτό και έπειτα να εξάγουμε νέα συμπεράσματα.

– Το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης μιλάει εδώ για «άνθρωπο πίσω από την ιδιότητα». Σε ποιον βαθμό αισθάνεσαι ότι το Ίδρυμα λειτουργεί ως «ασφαλής χώρος» για τέτοιου τύπου εξομολογητικές συζητήσεις;
Σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το Ίδρυμα διαθέτει μια σπάνια ισορροπία: κύρος χωρίς απόσταση, όραμα χωρίς φραγμούς… Είναι ένας χώρος που διαχρονικά περικλείει και σέβεται το προσωπικό γνώρισμα μαζί με το καλλιτεχνικό. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου μπορείς να μιλήσεις ανοιχτά όχι μόνο ως ιδιότητα, αλλά και ως άνθρωπος που είναι και το ζητούμενο.

– Πιστεύεις ότι ο πολιτιστικός διάλογος σήμερα έχει ανάγκη από λιγότερα events και περισσότερα τραπέζια σαν αυτά;
Αναμφισβήτητα. Τα τραπέζια αυτά έχουν στόχο να δημιουργήσουν χώρο για βάθος και για σύνδεση. Και νομίζω ότι αυτό λείπει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ποσόστωση αλλά και η ‘ποιότητα’ του διαλόγου εν γένει. Έχουμε όντως πολλά πάνελ, πολλά events αλλά σπάνια μαθαίνουμε πραγματικά κάτι.

– Ποια ήταν η πιο δύσκολη αλήθεια που ακούστηκε σε αυτό το τραπέζι;
Για εμένα ήταν η λέξη «φόβος». Ότι ακόμα και σήμερα μία χειραφετημένη  και εντός ή εκτός εισαγωγικών επιτυχημένη ηθοποιός εξακολουθεί να νιώθει σε συνθήκες ότι φοβάται να ορθώσει ανάστημα σε μία αντιπαράθεση με έναν άντρα.

– Αν έπρεπε να συμπυκνώσεις την ιδέα του “Main Characters” σε μία μόνο πρόταση προς κάποιον που δεν έχει ιδέα τι είναι, ποια θα ήταν αυτή;
Ένα στρογγυλό τραπέζι που χωρά χαρακτήρες και ιστορίες… όπως είναι.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.

 

 

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News