Ο Λουίς Σεπούλβεδα (Luis Sepúlveda, 1949-2020) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και αναγνωρίσιμους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής, γνωστός για την ικανότητά του να συνδυάζει την τέχνη της αφήγησης με την κοινωνική και περιβαλλοντική ευαισθησία. Γεννημένος στην Χιλή, ο Σεπούλβεδα υπήρξε πολιτικός ακτιβιστής και αντίπαλος της δικτατορίας του Πινοσέτ, γεγονός που τον οδήγησε σε φυλάκιση και εξορία. Αυτή η εμπειρία του πρόσφερε μια μοναδική προοπτική για τη ζωή και τη φύση, στοιχεία που διαπνέουν το έργο του.
Η πιο γνωστή του νουβέλα, “Ο γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης”, αφηγείται την ιστορία ενός ηλικιωμένου άνδρα που ζει σε απομονωμένο χωριό του Αμαζονίου και αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τη σύγκρουση μεταξύ της φύσης και της ανθρώπινης απληστίας. Μέσα από τις σελίδες του, ο Σεπούλβεδα εκφράζει μια βαθιά αγάπη για το περιβάλλον και τους ανθρώπους που το προστατεύουν, ενώ ταυτόχρονα καταγγέλλει τις καταστροφικές συνέπειες της νεοαποικιοκρατίας.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το παιδικό του βιβλίο “Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει”, το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει κερδίσει τις καρδιές μικρών και μεγάλων αναγνωστών. Μέσα από απλές αλλά ισχυρές αφηγήσεις, ο Σεπούλβεδα προάγει μηνύματα φιλίας, αλληλεγγύης και σεβασμού προς τη φύση. Μερικά ακόμη γνωστά βιβλία του στην χώρα μας είναι τα “Ο κόσμος του τέλους του κόσμου”, “Ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer”, “Η τρέλα του Πινοσέτ” και “Η δύναμη των ονείρων”.
Το 1973 έγινε μέλος της προσωπικής φρουράς του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς φυλακίστηκε από τους συνεργούς του πραξικοπηματία στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ. Το 1975, έπειτα από πιέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, βγήκε από την φυλακή και το 1977 διέφυγε απο την Χιλή. Το 1979 πολέμησε στο πλευρό των νικαραγουανών ανταρτών Σαντινίστας. Το 1990 -έτος πτώσης της δικτατορίας Πινοσέτ- επέστρεψε στη Χιλή. Ο Λουίς Σεπούλβεδα δεν ήταν απλώς ένας συγγραφέας· ήταν ένας φωνή για τους αδύναμους, ένας υπερασπιστής της δικαιοσύνης και της οικολογίας. Το έργο του συνεχίζει να εμπνέει αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, προσκαλώντας τους να σκεφτούν βαθύτερα για τις σχέσεις τους με τον κόσμο γύρω τους.
Σε όλα τα μέρη του κόσμου τα πάθη είναι τα ίδια. Σε όλα τα μέρη οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες επιθυμίες, τις ίδιες αξίες. Πιθανόν διατυπώνονται με διαφορετικούς τρόπους, αλλά είναι ίδιες.
Έχουμε κάνει τρομερά λάθη. Οι λατινοαμερικάνοι της γενιάς μου ριχτήκαμε το 1968 στον πολιτικό αγώνα και διαπράξαμε τρομερά λάθη. Ήταν όμως αναγκαίο να γίνει αυτό, ώστε να βρούμε νέες πηγές ελπίδας.
Η επανάσταση είναι αναγκαία. Χάρη σ´ αυτή διασφαλίζεται ότι η ουτοπία θα παραμείνει στην κουβέντα. Μπορεί με την επανάσταση να μην αλλάζει ο κόσμος, αλλά σίγουρα ανανεώνεται η ανάγκη για την επιδίωξη της ουτοπίας.
Οι Χιλιανοί συγγραφείς δίνουν από καιρό μια εικόνα πολύ λυπημένων ανθρώπων. Εγώ είμαι όμως το τελείως αντίθετο. Είμαι ένας ζωντανός και αλέγρος τύπος που του αρέσει να διασκεδάζει. Κι αν ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, είναι γιατί έχω παντού φίλους και έχω την επιθυμία να κάνω κι άλλους φίλους.
Η ζωή με τα βιβλία μου έχουν σχέση. Προσπαθώ να μπολιάσω τα βιβλία μου με την ηθική που τηρώ στη ζωή μου και να μπολιάσω τη ζωή μου με την αισθητική που προτείνω στα βιβλία μου.
Ο παππούς μου ήταν ένας μοναδικός τύπος. Ήταν ένας από τους ιδρυτές των πρώτων αναρχικών συλλόγων της Λατινικής Αμερικής. Ήταν εξαιρετικά συνεπής με τις ιδέες και τις πράξεις του. Αυτός διάλεξε το πρώτο μου βιβλίο από τη βιβλιοθήκη και μου το έδωσε να το διαβάσω.
Εξακολουθεί να με γοητεύει η γενναιοδωρία του Τσε. Δεν έδωσε ποτέ διαταγή που δεν μπορούσε να εκτελέσει ο ίδιος. Σε όλη τη διάρκεια του αντάρτικου αγώνα που έδωσε -στην Κούβα, στην Αφρική, στην Βολιβία- ήταν ο τελευταίος που έτρωγε. Υπέφερε από τρομερό άσθμα και όμως, ήταν ο τελευταίος που έπαιρνε φάρμακα.
Άλλο μάρτυρας, άλλο ήρωας. Ο μάρτυρας φλερτάρει με τον θάνατο περιμένοντας κάτι, μια ανταμοιβή. Ο ήρωας βλέπει τον θάνατο σαν μια ακόμη λεπτομέρεια.
Πιστεύω ότι αυτό που μας κάνει να διακρινόμαστε περιέχει 5% ταλέντο και 95% δουλειά και πειθαρχία. Στη δουλειά μου πρέπει να ιδρώσεις πολυ για να τα καταφέρεις. Εγώ μάλιστα αντιστάθηκα πολύ στο ταλέντο μου. Ας είναι καλά οι φίλοι μου· αυτοί με πίεσαν να δω αυτό που είχα.
Οι συζητήσεις περί λογοτεχνίας μεταξύ λογοτεχνών μού προκαλούν αφόρητη πλήξη. Είναι ήδη αρκετό το να γράφεις. Γιατί να χάνεις χρόνο μιλώντας γι’ αυτό; Επιπλέον, σε αυτές τις συζητήσεις υπάρχει φοβερός ναρκισσισμός.
Δεν αντέχω να γίνεται λόγος για «εσωτερική φυλακή» και τέτοια. Φυλακή είναι μόνο μία και θα είναι πάντα μια φρικτή εμπειρία, μια εξευτελιστική εμπειρία. Εκεί μέσα γίνεται προσπάθεια να σε καταστρέψουν ως ανθρώπινο ον, να καταστρέψουν το ηθικό σου, τα όρια σου.
Παραλίγο να τρελαθώ. Όταν με έβαλαν για έξι μήνες στο κελί της απομόνωσης, αναγκάστηκα να κάνω κάποιες πνευματικές ασκήσεις για να μην τρελαθώ. Διηγήθηκα στον εαυτό μου όλες τις ταινίες με τον Χοντρό και τον Λιγνό που είχα δει, θυμήθηκα όλα τα ωραία βιβλία που είχα διαβάσει, έγραψα φανταστικά γράμματα στη γυναίκα μου και στον μικρό τότε γιο μου, έπαιξα νοερά σκάκι με τον Καπαμπλάνκα και τον κέρδισα.
Περιφρονώ την εξουσία. Γιατί η εμπειρία μού έχει δείξει ότι η εξουσία διαφθείρει. Για λόγους πνευματικής υγιεινής, προσπαθώ λοιπόν να κρατιέμαι όσο πιο μακριά γίνεται από αυτή. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι είμαι ο υπ’ αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος για την εξουσία.
Οι πνευματικές ελίτ δίνουν στον εαυτό τους μια σημασία που δεν έχουν. Θεωρούν ότι αντιπροσωπεύουν με τον καλύτερο τρόπο κάτι που δεν υπάρχει. Αυτό που κινεί τον κόσμο, αυτό που κινεί τις κοινωνίες είναι οι μεγάλες συλλογικές αντιφάσεις. Οι πνευματικές ελίτ αρνούνται την ύπαρξη αυτών των συλλογικών αποφάσεων και τις συγχέουν με τις δικές τους ασήμαντες αντιφάσεις.
Λυπάμαι κάποιους ανθρώπους. Κάποιοι Λατινοαμερικάνοι που ήταν μαζί μου στα δύσκολα χρόνια του αγώνα σήμερα έχουν παραδοθεί στην εξουσία· είναι γραμματείς, υπουργοί και τέτοια. Τους λυπάμαι, νιώθω για αυτούς μεγάλη θλίψη. Τους βλέπουν ασφυκτιούν στις γραβάτες τους, τους βλέπω να αναλώνονται πώς να μην χάσουν το κρατικό αυτοκίνητο και το δικαίωμα να ταξιδεύουν business class στο αεροπλάνο.
Ο Λουίς Σεπούλβεδα (Luis Sepúlveda, 1949-2020) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και αναγνωρίσιμους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής, γνωστός για την ικανότητά του να συνδυάζει την τέχνη της αφήγησης με την κοινωνική και περιβαλλοντική ευαισθησία. Γεννημένος στην Χιλή, ο Σεπούλβεδα υπήρξε πολιτικός ακτιβιστής και αντίπαλος της δικτατορίας του Πινοσέτ, γεγονός που τον οδήγησε σε φυλάκιση και εξορία. Αυτή η εμπειρία του πρόσφερε μια μοναδική προοπτική για τη ζωή και τη φύση, στοιχεία που διαπνέουν το έργο του.
Η πιο γνωστή του νουβέλα, “Ο γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης”, αφηγείται την ιστορία ενός ηλικιωμένου άνδρα που ζει σε απομονωμένο χωριό του Αμαζονίου και αναγκάζεται να αντιμετωπίσει τη σύγκρουση μεταξύ της φύσης και της ανθρώπινης απληστίας. Μέσα από τις σελίδες του, ο Σεπούλβεδα εκφράζει μια βαθιά αγάπη για το περιβάλλον και τους ανθρώπους που το προστατεύουν, ενώ ταυτόχρονα καταγγέλλει τις καταστροφικές συνέπειες της νεοαποικιοκρατίας.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το παιδικό του βιβλίο “Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει”, το οποίο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει κερδίσει τις καρδιές μικρών και μεγάλων αναγνωστών. Μέσα από απλές αλλά ισχυρές αφηγήσεις, ο Σεπούλβεδα προάγει μηνύματα φιλίας, αλληλεγγύης και σεβασμού προς τη φύση. Μερικά ακόμη γνωστά βιβλία του στην χώρα μας είναι τα “Ο κόσμος του τέλους του κόσμου”, “Ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer”, “Η τρέλα του Πινοσέτ” και “Η δύναμη των ονείρων”.
Το 1973 έγινε μέλος της προσωπικής φρουράς του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς φυλακίστηκε από τους συνεργούς του πραξικοπηματία στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ. Το 1975, έπειτα από πιέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, βγήκε από την φυλακή και το 1977 διέφυγε απο την Χιλή. Το 1979 πολέμησε στο πλευρό των νικαραγουανών ανταρτών Σαντινίστας. Το 1990 -έτος πτώσης της δικτατορίας Πινοσέτ- επέστρεψε στη Χιλή. Ο Λουίς Σεπούλβεδα δεν ήταν απλώς ένας συγγραφέας· ήταν ένας φωνή για τους αδύναμους, ένας υπερασπιστής της δικαιοσύνης και της οικολογίας. Το έργο του συνεχίζει να εμπνέει αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, προσκαλώντας τους να σκεφτούν βαθύτερα για τις σχέσεις τους με τον κόσμο γύρω τους.
Σε όλα τα μέρη του κόσμου τα πάθη είναι τα ίδια. Σε όλα τα μέρη οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες επιθυμίες, τις ίδιες αξίες. Πιθανόν διατυπώνονται με διαφορετικούς τρόπους, αλλά είναι ίδιες.
Έχουμε κάνει τρομερά λάθη. Οι λατινοαμερικάνοι της γενιάς μου ριχτήκαμε το 1968 στον πολιτικό αγώνα και διαπράξαμε τρομερά λάθη. Ήταν όμως αναγκαίο να γίνει αυτό, ώστε να βρούμε νέες πηγές ελπίδας.
Η επανάσταση είναι αναγκαία. Χάρη σ´ αυτή διασφαλίζεται ότι η ουτοπία θα παραμείνει στην κουβέντα. Μπορεί με την επανάσταση να μην αλλάζει ο κόσμος, αλλά σίγουρα ανανεώνεται η ανάγκη για την επιδίωξη της ουτοπίας.
Οι Χιλιανοί συγγραφείς δίνουν από καιρό μια εικόνα πολύ λυπημένων ανθρώπων. Εγώ είμαι όμως το τελείως αντίθετο. Είμαι ένας ζωντανός και αλέγρος τύπος που του αρέσει να διασκεδάζει. Κι αν ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο, είναι γιατί έχω παντού φίλους και έχω την επιθυμία να κάνω κι άλλους φίλους.
Η ζωή με τα βιβλία μου έχουν σχέση. Προσπαθώ να μπολιάσω τα βιβλία μου με την ηθική που τηρώ στη ζωή μου και να μπολιάσω τη ζωή μου με την αισθητική που προτείνω στα βιβλία μου.
Ο παππούς μου ήταν ένας μοναδικός τύπος. Ήταν ένας από τους ιδρυτές των πρώτων αναρχικών συλλόγων της Λατινικής Αμερικής. Ήταν εξαιρετικά συνεπής με τις ιδέες και τις πράξεις του. Αυτός διάλεξε το πρώτο μου βιβλίο από τη βιβλιοθήκη και μου το έδωσε να το διαβάσω.
Εξακολουθεί να με γοητεύει η γενναιοδωρία του Τσε. Δεν έδωσε ποτέ διαταγή που δεν μπορούσε να εκτελέσει ο ίδιος. Σε όλη τη διάρκεια του αντάρτικου αγώνα που έδωσε -στην Κούβα, στην Αφρική, στην Βολιβία- ήταν ο τελευταίος που έτρωγε. Υπέφερε από τρομερό άσθμα και όμως, ήταν ο τελευταίος που έπαιρνε φάρμακα.
Άλλο μάρτυρας, άλλο ήρωας. Ο μάρτυρας φλερτάρει με τον θάνατο περιμένοντας κάτι, μια ανταμοιβή. Ο ήρωας βλέπει τον θάνατο σαν μια ακόμη λεπτομέρεια.
Πιστεύω ότι αυτό που μας κάνει να διακρινόμαστε περιέχει 5% ταλέντο και 95% δουλειά και πειθαρχία. Στη δουλειά μου πρέπει να ιδρώσεις πολυ για να τα καταφέρεις. Εγώ μάλιστα αντιστάθηκα πολύ στο ταλέντο μου. Ας είναι καλά οι φίλοι μου· αυτοί με πίεσαν να δω αυτό που είχα.
Οι συζητήσεις περί λογοτεχνίας μεταξύ λογοτεχνών μού προκαλούν αφόρητη πλήξη. Είναι ήδη αρκετό το να γράφεις. Γιατί να χάνεις χρόνο μιλώντας γι’ αυτό; Επιπλέον, σε αυτές τις συζητήσεις υπάρχει φοβερός ναρκισσισμός.
Δεν αντέχω να γίνεται λόγος για «εσωτερική φυλακή» και τέτοια. Φυλακή είναι μόνο μία και θα είναι πάντα μια φρικτή εμπειρία, μια εξευτελιστική εμπειρία. Εκεί μέσα γίνεται προσπάθεια να σε καταστρέψουν ως ανθρώπινο ον, να καταστρέψουν το ηθικό σου, τα όρια σου.
Παραλίγο να τρελαθώ. Όταν με έβαλαν για έξι μήνες στο κελί της απομόνωσης, αναγκάστηκα να κάνω κάποιες πνευματικές ασκήσεις για να μην τρελαθώ. Διηγήθηκα στον εαυτό μου όλες τις ταινίες με τον Χοντρό και τον Λιγνό που είχα δει, θυμήθηκα όλα τα ωραία βιβλία που είχα διαβάσει, έγραψα φανταστικά γράμματα στη γυναίκα μου και στον μικρό τότε γιο μου, έπαιξα νοερά σκάκι με τον Καπαμπλάνκα και τον κέρδισα.
Περιφρονώ την εξουσία. Γιατί η εμπειρία μού έχει δείξει ότι η εξουσία διαφθείρει. Για λόγους πνευματικής υγιεινής, προσπαθώ λοιπόν να κρατιέμαι όσο πιο μακριά γίνεται από αυτή. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι είμαι ο υπ’ αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος για την εξουσία.
Οι πνευματικές ελίτ δίνουν στον εαυτό τους μια σημασία που δεν έχουν. Θεωρούν ότι αντιπροσωπεύουν με τον καλύτερο τρόπο κάτι που δεν υπάρχει. Αυτό που κινεί τον κόσμο, αυτό που κινεί τις κοινωνίες είναι οι μεγάλες συλλογικές αντιφάσεις. Οι πνευματικές ελίτ αρνούνται την ύπαρξη αυτών των συλλογικών αποφάσεων και τις συγχέουν με τις δικές τους ασήμαντες αντιφάσεις.
Λυπάμαι κάποιους ανθρώπους. Κάποιοι Λατινοαμερικάνοι που ήταν μαζί μου στα δύσκολα χρόνια του αγώνα σήμερα έχουν παραδοθεί στην εξουσία· είναι γραμματείς, υπουργοί και τέτοια. Τους λυπάμαι, νιώθω για αυτούς μεγάλη θλίψη. Τους βλέπουν ασφυκτιούν στις γραβάτες τους, τους βλέπω να αναλώνονται πώς να μην χάσουν το κρατικό αυτοκίνητο και το δικαίωμα να ταξιδεύουν business class στο αεροπλάνο.
