Ο Γιόχαν Κρόιφ γεννήθηκε 25 Απριλίου 1947 στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας. Σε ηλικία 12 ετών εντάχθηκε στις Ακαδημίες του Άγιαξ και μέσα σε μία πενταετία βρέθηκε στη μεγάλη ομάδα και έγινε ο φυσικός ηγέτης της, πετυχαίνοντας 190 γκολ σε 229 συμμετοχές. Εκτός από τον Άγιαξ αγωνίστηκε στην Μπαρτσελόνα (1973-78), στις αμερικανικές Los Angeles Aztecs (1979-80) και Washington Diplomats 1980-81) και στην ισπανική Λεβάντε (1981). Στη συνέχεια επέστρεψε στον Άγιαξ (1981-83) και την περίοδο 1983-84 έκλεισε την καριέρα του στη Φέγενορντ. Ως ποδοσφαιριστής κατέκτησε Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ολλανδίας, Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ισπανίας, Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ και Διηπειρωτικό. Με την Εθνική Ολλανδίας αγωνίστηκε σε 48 αγώνες και πέτυχε 33 γκολ. Μετά το τέλος της αγωνιστικής δράσης του ανέλαβε ως προπονητής τον Άγιαξ και την Μπαρτσελόνα. Πέθανε πριν από έξι χρόνια, στις 24 Μαρτίου 2016 και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
– Να ξέρατε τι είστε για μένα…
Μην υπερβάλλετε!
– Δεν υπερβάλλω καθόλου… Όταν ξεκινούσαμε στην εφημερίδα να κάνουμε αυτό το αφιέρωμα, ένας μόνο ήταν ο προσωπικός μου στόχος, να συναντήσω εσάς. (γέλια)
Γιατί θέλατε τόσο πολύ να με συναντήσετε; Τι θα άλλαζε στη ζωή σας;
– Τίποτε και όλα. Πολύ με ενδιαφέρει να συναντήσω σε αυτήν τη ζωή όλους όσοι με επηρέασαν…
Εγώ σε τι επίπεδο σας επηρέασα;
– Τι να σας πρωτοπώ; Για μένα αντιπροσωπεύατε την καλλιτεχνική διάσταση του ποδοσφαίρου. Δεν κλοτσούσατε απλώς την μπάλα, δοκιμάζατε το μυαλό σας, ρισκάρατε με όπλο τη φαντασία σας… Όλα αυτά και άλλα πολλά μαζί…
Είναι πολύ σημαντικό να έχεις ως παιδί πρότυπα. Τα πρότυπα είναι στηρίγματα. Η εφηβεία ενός παιδιού είναι γεμάτη σεισμούς…Διαρκώς σεισμοί συμβαίνουν μέσα του. Κάθε λίγο και λιγάκι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του και νομίζει ότι θα γκρεμοτσακιστεί. Σε τέτοιες στιγμές τα πρότυπα είναι στηρίγματα. Πιανόμαστε από αυτά και ισορροπούμε. Δεν έχει σημασία αν τα πρότυπά μας είναι τόσο σημαντικά από κοντά. Σημασία έχει πόσο μας βοηθούν από μακριά. Ίσως, αν τότε με γνωρίζατε ως άνθρωπο, ίσως λέω, να μην αποτελούσα πρότυπο για σας…
– Μετριοφροσύνη ή έλλειψη εκτίμησης στον εαυτό σας;
Ούτε το ένα ούτε το άλλο… Θέλω να πω ότι, όταν γνωρίζεις από κοντά έναν άνθρωπο, οι λεπτομέρειες του χαρακτήρα του αποσπούν το μάτι και δεν μπορείς να δεις τη γενική προσφορά του. Δυστυχώς, οι άνθρωποι, όταν ζουν κοντά στο βασιλιά, από κάποια στιγμή και μετά τον αντιμετωπίζουν ως άνθρωπο με τα ελαττώματά του, με τις αδυναμίες του. Νιώθουν πολύ γρήγορα ότι και αυτός είναι ένας κοινός άνθρωπος σαν αυτούς. Τον απομυθοποιούν, με άλλα λόγια. Γι’ αυτό, οι κοντινοί του βασιλιά θαυμάζουν πάντα τον απέναντι βασιλιά. Το δικό τους βασιλιά μόνο τον κριτικάρουν.
– Μιλάτε σαν να είστε πικραμένος από κάτι…
Όχι, όχι… Απλώς, μιλάω με τη σοφία ενός ανθρώπου που έχει ζήσει όλα αυτά και δεν γυρίζει την πλάτη στην αλήθεια, έστω και αν μερικές φορές δεν τον βολεύει. Μου αρέσει, εκτός από το να ζω, να σκέφτομαι ό,τι έζησα.Δεν με ενδιαφέρει να περνάω τη ζωή μου χωρίς να με βασανίζει το “γιατί” κάθε στιγμή.
– Μερικές φορές το γιατί στερεί κάτι από τον αυθορμητισμό μας…
Δεν λέω να προπορεύεται το “γιατί” των πράξεών μας. Όχι, όχι… Το “γιατί” που έπεται μιας πράξης μας είναι όμως αναγκαίο. Κάθε πράξη μάς ανοίγει μια πόρτα· μια λάθος πόρτα ή μια σωστή πόρτα. Έχει σημασία να ξέρουμε αν η πόρτα που ανοίξαμε είναι η σωστή ή η λάθος πόρτα. Γενικά, κάνουμε μια ενέργεια που είναι παντρεμένη με το αδύνατο και όμως πιάνει… Από τη στιγμή που πιάνει, έχει μεγάλη σημασία να την επαναλάβεις.Αν υπάρχει περίπτωση να επαναληφθεί, θέλει σκέψη. Το μόνο που μπορεί να σε κάνει να νιώθεις βέβαιος σκεπτόμενος την επανάληψη είναι το δεδομένο ότι μία φορά τουλάχιστον αυτή η ενέργειά σου πέτυχε.
– Πιστεύετε ότι το ποδόσφαιρο σήμερα έχει αλλάξει;
Σε επίπεδο τεχνικής;
– Σε όλα τα επίπεδα… Ως παιχνίδι, γενικότερα.
Δεν μου αρέσουν οι γενικές ερωτήσεις. Εγώ δεν μιλάω για το ποδόσφαιρο γενικά… Είμαι ειδικός και νομίζω ότι αυτό με διαφοροποιεί από τον κοινό φίλαθλο ή θεατή. Έχω παίξει ποδόσφαιρο, η ζωή μου είναι όλη αφιερωμένη στο συγκεκριμένο παιχνίδι, άρα βλέπω τα πράγματα από μέσα.
– Σε τι διαφέρει η ματιά του ανθρώπου που βλέπει τα πράγματα από μέσα από εκείνη αυτού που τα βλέπει ως θεατής;
Απλό… Εγώ ξέρω τις δυσκολίες και τις ευκολίες του παιχνιδιού. Αν δεν έχεις μπει στο γήπεδο, δεν έχεις την αίσθηση της δυσκολίας, έχεις μόνο απαιτήσεις, δεν ξέρεις τη δυσκολία του σωστού μέσα στο γήπεδο.
– Ας επανέλθουμε – κατάλαβα τι λέτε… Πείτε μου τώρα, το ποδόσφαιρο έχει πλέον αλλάξει;
Σε επίπεδο τεχνικής, παλιά τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα. Αυτό που μετρούσε στην εποχή μου ήταν το πάθος του παιχνιδιού. Και εμείς φοβόμασταν τα πόδια μας, τους τραυματισμούς, αλλά αυτό δεν μας εμπόδιζε να ρισκάρουμε. Ίσα ίσα που το διασκεδάζαμε… Το ποδόσφαιρο για μας ήταν παιχνίδι, με όλη τη σημασία της λέξης. Τώρα έπαψε να είναι παιχνίδι και έγινε μόνο επάγγελμα.
– Αν παίζατε ποδόσφαιρο σήμερα, πιστεύετε ότι θα εξακολουθούσατε να είστε ο καλύτερος;
Στο μέτρο που η τεχνική θα είχε τη σημασία που είχε και στο παρελθόν, ναι. Νομίζω ότι θα ήμουν ένας από τους καλύτερους και σήμερα.
– Αν είχατε τη δυνατότητα να στήσετε μια φανταστική ομάδα, μύθοι του ποδοσφαίρου σήμερα θα την αποτελούσαν;
Το να μαζέψεις τα μεγαλύτερα ονόματα του ποδοσφαίρου δεν θα ήταν αρκετό για να δημιουργήσεις την καλύτερη ομάδα του κόσμου. Αυτό που μετράει σε μια ομάδα είναι το να μπορεί ο ένας παίκτης να συμπληρώνει τον άλλο, να υπάρχει συνοχή ανάμεσα στους παίκτες.Ακόμη και αν βάλεις μαζί δύο αστέρια του ποδοσφαίρου –για παράδειγμα, εμένα και τον Πελέ–, από τη στιγμή που υπάρχει μόνο μία μπάλα, ουσιαστικά, δεν θα έχει κανένα νόημα. Ίσως θα ήταν καλύτερα να έχεις ένα φανταστικό πασαδόρο αντί εμάς τους δύο σε μία ομάδα.Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καλός παίκτης έχει ανάγκη κάποιον άλλον καλό παίκτη για να λάμψει, για να αποδώσει… Εγώ, χωρίς τον Χούλσοφ ή τον Νέσκενς, δεν θα ήμουν ο Κρόιφ που εσείς αγαπήσατε.
– Κατά τη γνώμη σας, ποιος θα είναι ο καλύτερος παίκτης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γαλλίας;
Σίγουρα, ο Ρονάλντο. Έτσι κι αλλιώς, προσωπικά, τέτοιου είδους παίκτες εκτιμώ, σαν τον Ρονάλντο ή τον Ντελ Πιέρο. Βλέπεις ότι το πάθος τους δεν έχει όρια, κανένας δεν μπορεί να φτάσει την τεχνική τους… Ο Ρονάλντο ξέρετε γιατί διακρίνεται;
– Γιατί;
Απλώς, γιατί ρισκάρει. Ενώ θα έπρεπε να είναι ο πρώτος που θα φυλαγόταν, γιατί είναι το βάρος του σε χρυσάφι η αξία του σήμερα…Δεν μπορείς να λάμψεις αν δεν ρισκάρεις, τελεία και παύλα.
– Ποια ομάδα θεωρείτε φαβορί για το Κύπελλο;
Φαβορί από ποια άποψη; Για την κατάκτηση του τρόπαιου; Σίγουρα, τη Βραζιλία. Αν όμως με ρωτούσατε ποια ομάδα ξεχωρίζω για τον ενθουσιασμό της, για το παιχνίδι της μέσα στο γήπεδο, η επιλογή μου θα στρεφόταν σε πολλές κατευθύνσεις, μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε θα συγκαταλεγόταν η ομάδα της Γερμανίας. Για μένα, προσωπικά, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι το να περνάς καλά, να διασκεδάζεις ο ίδιος μέσα στο γήπεδο. Το ποδόσφαιρο είναι παιχνίδι. Τουλάχιστον, αυτός είναι ο βασικός στόχος του. Κάθε φορά που μπαίνεις μέσα στον αγωνιστικό χώρο είναι μοναδική, κάθε αγώνας είναι κάτι μοναδικό.Και απαιτεί από τους παίκτες το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Γι’ αυτό, η ομάδα που πάντα θα ξεχωρίζω είναι αυτή που, ενώ το διασκεδάζει πρώτα η ίδια, δίνει στον αγώνα τα πλείστα, χωρίς να βάζει όρια. Για μένα, πιο σημαντικό είναι να παίξουν οι παίκτες καλό ποδόσφαιρο, παρά να νικήσουν.
– Σήμερα με ποιον τρόπο το ποδόσφαιρο επηρεάζει τον κόσμο;
Σίγουρα, κανένας δεν μπορεί να υποτιμήσει την επιρροή που ασκεί. Και, πρώτα απ’ όλα, εξαιτίας της τηλεόρασης. Σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια θεατές οι οποίοι ενδιαφέρονται για ποδόσφαιρο. Η αυξημένη ενασχόληση των μίντια αυξάνει και το ενδιαφέρον των χορηγών και, κατ’ επέκταση, το ύψος των ποσών τα οποία επενδύονται στον τομέα αυτόν του αθλητισμού. Σήμερα οι επιχειρήσεις έχουν μπει για τα καλά μέσα στον αθλητισμό. Το ποδόσφαιρο είναιπια το ίδιο μια τεράστια επιχείρηση. Είναι το άθλημα που, κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα πήρε τεράστιες διαστάσεις και είχε παγκόσμιο αντίκτυπο. Νομίζω ότι το ποδόσφαιρο παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και από φιλοσοφική άποψη, έχει αναχθεί σε πολύ σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο. Έχει γίνει το αντικείμενο ενός πάθους δίχως όρια. Θεωρώ, επίσης, ότι για τις νέες γενιές έχει λειτουργήσει σαν ένα είδος διεξόδου. Η νέα γενιά χρειάζεται πρότυπα, όπως είπαμε, χρειάζεται κάποια σημεία αναφοράς. Με βάση τις θεμελιώδεις αξίες του αθλητισμού και του ομαδικού πνεύματος, οι παίκτες μπορούν να αποτελέσουν ισχυρότατα σημεία αναφοράς για τη νεολαία.
– Επαγγελματικά, τι σχεδιάζετε για το μέλλον; Η καριέρα σας ως προπονητή;
Μάλλον οδεύει προς το τέλος της. Θέλω να ασχοληθώ με την υλοποίηση κάποιων σχεδίων που έχω στο μυαλό μου για τη δημιουργία μιας ακαδημίας, θέλω να συμβάλω στο να ιδρυθούν αθλητικά πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη. Έχει ήδη ξεκινήσει ένα στη Βαρκελώνη και ελπίζω να ολοκληρωθούν οι προσπάθειες για άλλο ένα στη Μαδρίτη, καθώς και στη Βρετανία και στην Ολλανδία. Τα πανεπιστήμια αυτά δεν θα αφορούν μόνο το ποδόσφαιρο, αλλά όλα τα αθλήματα και όλες τις επιμέρους δουλειές που έχουν σχέση με τον αθλητισμό. Για τους μικρότερους θα λειτουργεί συγχρόνως μορφωτικό και προπονητικό πρόγραμμα. Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί ένας παίκτης να συνεχίσει τις σπουδές του.Ο δικός μου γιος παίζει ποδόσφαιρο. Επίσης, τα αθλητικά πανεπιστήμια θα αφορούν τους παλαιότερους παίκτες και, γενικότερα, ανθρώπους οι οποίοι ενδιαφέρονται τόσο για τον αθλητισμό όσο και για άλλες δραστηριότητες που άπτονται του αθλητισμού – οικονομικές, διοικητικές, αθλητική δημοσιογραφία… Θα ήθελα πάρα πολύ να μπορέσουν αυτά τα πανεπιστήμια να «ανακυκλώσουν» τους παλαιότερους παίκτες. Τέτοιου είδους δουλειές θα μπορούσαν να τους δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία.
– Αν είχατε τη δυνατότητα να ξεκινήσετε πάλι από το μηδέν, θα κάνατε τα ίδια πράγματα ή υπάρχουν και κάποια για τα οποία έχετε μετανιώσει;
Θα έκανα όλα τα πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, θα έκανα ξανά τα ίδια λάθη και θα είχα τις ίδιες επιτυχίες. Όχι, δεν μετανιώνω για τίποτε… Λάθη, λανθασμένα βήματα… όλα είναι μέσα στη ζωή.
– Μου αρέσει που στην απάντησή σας υπάρχει η βεβαιότητα της επιτυχίας.
Μα η επιτυχία δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της αξιοποίησης των όποιων δυνατοτήτων μας… Για μένα, οι πραγματικά αποτυχημένοι αυτού του κόσμου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που πίστεψαν ότι μπορούν να κάνουν περισσότερα από τις δυνατότητές τους και σε αυτούς που δεν πίστεψαν στις δυνατότητές τους καθόλου. Το μέτρο της επιτυχίας έχει να κάνει με τις δυνατότητές μας. Βέβαια, ζούμε σε μια εποχή που μας οδηγεί να βάζουμε στοιχήματα τα οποία, συχνά, δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Δεν είμαστε ευτυχείς με αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς αλλά μόνο αν καταφέρουμε να κάνουμε αυτό που κάνει και ο διπλανός μας. Μετράμε την επιτυχία μας συγκρίνοντάς τη με την επιτυχία του άλλου. Δεν μας φτάνει που ζούμε άνετα οικονομικά, θέλουμε να έχουμε περισσότερα, όσα έχει και ο απέναντι… Αυτό αρρωσταίνει την ψυχή μας και μας κάνει δυστυχείς. Δυστυχώς,τώρα πρέπει να διακόψουμε… Μου είναι πολύ ευχάριστη η κουβέντα μαζί σας, αλλά πρέπει να διακόψουμε, γιατί με περιμένει το επόμενο ραντεβού… Μετά το Μουντιάλ μπορούμε, όποτε θέλετε, να τα ξαναπούμε.
– Σας ευχαριστώ.
Κι εγώ.
Ο Γιόχαν Κρόιφ γεννήθηκε 25 Απριλίου 1947 στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας. Σε ηλικία 12 ετών εντάχθηκε στις Ακαδημίες του Άγιαξ και μέσα σε μία πενταετία βρέθηκε στη μεγάλη ομάδα και έγινε ο φυσικός ηγέτης της, πετυχαίνοντας 190 γκολ σε 229 συμμετοχές. Εκτός από τον Άγιαξ αγωνίστηκε στην Μπαρτσελόνα (1973-78), στις αμερικανικές Los Angeles Aztecs (1979-80) και Washington Diplomats 1980-81) και στην ισπανική Λεβάντε (1981). Στη συνέχεια επέστρεψε στον Άγιαξ (1981-83) και την περίοδο 1983-84 έκλεισε την καριέρα του στη Φέγενορντ. Ως ποδοσφαιριστής κατέκτησε Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ολλανδίας, Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, Πρωτάθλημα και Κύπελλο Ισπανίας, Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ και Διηπειρωτικό. Με την Εθνική Ολλανδίας αγωνίστηκε σε 48 αγώνες και πέτυχε 33 γκολ. Μετά το τέλος της αγωνιστικής δράσης του ανέλαβε ως προπονητής τον Άγιαξ και την Μπαρτσελόνα. Πέθανε πριν από έξι χρόνια, στις 24 Μαρτίου 2016 και αυτά είναι κάποια από τα λόγια βαθιάς σοφίας και προσωπικής εμπειρίας που μας αφήνει παρακαταθήκη.
– Να ξέρατε τι είστε για μένα…
Μην υπερβάλλετε!
– Δεν υπερβάλλω καθόλου… Όταν ξεκινούσαμε στην εφημερίδα να κάνουμε αυτό το αφιέρωμα, ένας μόνο ήταν ο προσωπικός μου στόχος, να συναντήσω εσάς. (γέλια)
Γιατί θέλατε τόσο πολύ να με συναντήσετε; Τι θα άλλαζε στη ζωή σας;
– Τίποτε και όλα. Πολύ με ενδιαφέρει να συναντήσω σε αυτήν τη ζωή όλους όσοι με επηρέασαν…
Εγώ σε τι επίπεδο σας επηρέασα;
– Τι να σας πρωτοπώ; Για μένα αντιπροσωπεύατε την καλλιτεχνική διάσταση του ποδοσφαίρου. Δεν κλοτσούσατε απλώς την μπάλα, δοκιμάζατε το μυαλό σας, ρισκάρατε με όπλο τη φαντασία σας… Όλα αυτά και άλλα πολλά μαζί…
Είναι πολύ σημαντικό να έχεις ως παιδί πρότυπα. Τα πρότυπα είναι στηρίγματα. Η εφηβεία ενός παιδιού είναι γεμάτη σεισμούς…Διαρκώς σεισμοί συμβαίνουν μέσα του. Κάθε λίγο και λιγάκι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του και νομίζει ότι θα γκρεμοτσακιστεί. Σε τέτοιες στιγμές τα πρότυπα είναι στηρίγματα. Πιανόμαστε από αυτά και ισορροπούμε. Δεν έχει σημασία αν τα πρότυπά μας είναι τόσο σημαντικά από κοντά. Σημασία έχει πόσο μας βοηθούν από μακριά. Ίσως, αν τότε με γνωρίζατε ως άνθρωπο, ίσως λέω, να μην αποτελούσα πρότυπο για σας…
– Μετριοφροσύνη ή έλλειψη εκτίμησης στον εαυτό σας;
Ούτε το ένα ούτε το άλλο… Θέλω να πω ότι, όταν γνωρίζεις από κοντά έναν άνθρωπο, οι λεπτομέρειες του χαρακτήρα του αποσπούν το μάτι και δεν μπορείς να δεις τη γενική προσφορά του. Δυστυχώς, οι άνθρωποι, όταν ζουν κοντά στο βασιλιά, από κάποια στιγμή και μετά τον αντιμετωπίζουν ως άνθρωπο με τα ελαττώματά του, με τις αδυναμίες του. Νιώθουν πολύ γρήγορα ότι και αυτός είναι ένας κοινός άνθρωπος σαν αυτούς. Τον απομυθοποιούν, με άλλα λόγια. Γι’ αυτό, οι κοντινοί του βασιλιά θαυμάζουν πάντα τον απέναντι βασιλιά. Το δικό τους βασιλιά μόνο τον κριτικάρουν.
– Μιλάτε σαν να είστε πικραμένος από κάτι…
Όχι, όχι… Απλώς, μιλάω με τη σοφία ενός ανθρώπου που έχει ζήσει όλα αυτά και δεν γυρίζει την πλάτη στην αλήθεια, έστω και αν μερικές φορές δεν τον βολεύει. Μου αρέσει, εκτός από το να ζω, να σκέφτομαι ό,τι έζησα.Δεν με ενδιαφέρει να περνάω τη ζωή μου χωρίς να με βασανίζει το “γιατί” κάθε στιγμή.
– Μερικές φορές το γιατί στερεί κάτι από τον αυθορμητισμό μας…
Δεν λέω να προπορεύεται το “γιατί” των πράξεών μας. Όχι, όχι… Το “γιατί” που έπεται μιας πράξης μας είναι όμως αναγκαίο. Κάθε πράξη μάς ανοίγει μια πόρτα· μια λάθος πόρτα ή μια σωστή πόρτα. Έχει σημασία να ξέρουμε αν η πόρτα που ανοίξαμε είναι η σωστή ή η λάθος πόρτα. Γενικά, κάνουμε μια ενέργεια που είναι παντρεμένη με το αδύνατο και όμως πιάνει… Από τη στιγμή που πιάνει, έχει μεγάλη σημασία να την επαναλάβεις.Αν υπάρχει περίπτωση να επαναληφθεί, θέλει σκέψη. Το μόνο που μπορεί να σε κάνει να νιώθεις βέβαιος σκεπτόμενος την επανάληψη είναι το δεδομένο ότι μία φορά τουλάχιστον αυτή η ενέργειά σου πέτυχε.
– Πιστεύετε ότι το ποδόσφαιρο σήμερα έχει αλλάξει;
Σε επίπεδο τεχνικής;
– Σε όλα τα επίπεδα… Ως παιχνίδι, γενικότερα.
Δεν μου αρέσουν οι γενικές ερωτήσεις. Εγώ δεν μιλάω για το ποδόσφαιρο γενικά… Είμαι ειδικός και νομίζω ότι αυτό με διαφοροποιεί από τον κοινό φίλαθλο ή θεατή. Έχω παίξει ποδόσφαιρο, η ζωή μου είναι όλη αφιερωμένη στο συγκεκριμένο παιχνίδι, άρα βλέπω τα πράγματα από μέσα.
– Σε τι διαφέρει η ματιά του ανθρώπου που βλέπει τα πράγματα από μέσα από εκείνη αυτού που τα βλέπει ως θεατής;
Απλό… Εγώ ξέρω τις δυσκολίες και τις ευκολίες του παιχνιδιού. Αν δεν έχεις μπει στο γήπεδο, δεν έχεις την αίσθηση της δυσκολίας, έχεις μόνο απαιτήσεις, δεν ξέρεις τη δυσκολία του σωστού μέσα στο γήπεδο.
– Ας επανέλθουμε – κατάλαβα τι λέτε… Πείτε μου τώρα, το ποδόσφαιρο έχει πλέον αλλάξει;
Σε επίπεδο τεχνικής, παλιά τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα. Αυτό που μετρούσε στην εποχή μου ήταν το πάθος του παιχνιδιού. Και εμείς φοβόμασταν τα πόδια μας, τους τραυματισμούς, αλλά αυτό δεν μας εμπόδιζε να ρισκάρουμε. Ίσα ίσα που το διασκεδάζαμε… Το ποδόσφαιρο για μας ήταν παιχνίδι, με όλη τη σημασία της λέξης. Τώρα έπαψε να είναι παιχνίδι και έγινε μόνο επάγγελμα.
– Αν παίζατε ποδόσφαιρο σήμερα, πιστεύετε ότι θα εξακολουθούσατε να είστε ο καλύτερος;
Στο μέτρο που η τεχνική θα είχε τη σημασία που είχε και στο παρελθόν, ναι. Νομίζω ότι θα ήμουν ένας από τους καλύτερους και σήμερα.
– Αν είχατε τη δυνατότητα να στήσετε μια φανταστική ομάδα, μύθοι του ποδοσφαίρου σήμερα θα την αποτελούσαν;
Το να μαζέψεις τα μεγαλύτερα ονόματα του ποδοσφαίρου δεν θα ήταν αρκετό για να δημιουργήσεις την καλύτερη ομάδα του κόσμου. Αυτό που μετράει σε μια ομάδα είναι το να μπορεί ο ένας παίκτης να συμπληρώνει τον άλλο, να υπάρχει συνοχή ανάμεσα στους παίκτες.Ακόμη και αν βάλεις μαζί δύο αστέρια του ποδοσφαίρου –για παράδειγμα, εμένα και τον Πελέ–, από τη στιγμή που υπάρχει μόνο μία μπάλα, ουσιαστικά, δεν θα έχει κανένα νόημα. Ίσως θα ήταν καλύτερα να έχεις ένα φανταστικό πασαδόρο αντί εμάς τους δύο σε μία ομάδα.Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καλός παίκτης έχει ανάγκη κάποιον άλλον καλό παίκτη για να λάμψει, για να αποδώσει… Εγώ, χωρίς τον Χούλσοφ ή τον Νέσκενς, δεν θα ήμουν ο Κρόιφ που εσείς αγαπήσατε.
– Κατά τη γνώμη σας, ποιος θα είναι ο καλύτερος παίκτης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γαλλίας;
Σίγουρα, ο Ρονάλντο. Έτσι κι αλλιώς, προσωπικά, τέτοιου είδους παίκτες εκτιμώ, σαν τον Ρονάλντο ή τον Ντελ Πιέρο. Βλέπεις ότι το πάθος τους δεν έχει όρια, κανένας δεν μπορεί να φτάσει την τεχνική τους… Ο Ρονάλντο ξέρετε γιατί διακρίνεται;
– Γιατί;
Απλώς, γιατί ρισκάρει. Ενώ θα έπρεπε να είναι ο πρώτος που θα φυλαγόταν, γιατί είναι το βάρος του σε χρυσάφι η αξία του σήμερα…Δεν μπορείς να λάμψεις αν δεν ρισκάρεις, τελεία και παύλα.
– Ποια ομάδα θεωρείτε φαβορί για το Κύπελλο;
Φαβορί από ποια άποψη; Για την κατάκτηση του τρόπαιου; Σίγουρα, τη Βραζιλία. Αν όμως με ρωτούσατε ποια ομάδα ξεχωρίζω για τον ενθουσιασμό της, για το παιχνίδι της μέσα στο γήπεδο, η επιλογή μου θα στρεφόταν σε πολλές κατευθύνσεις, μεταξύ των οποίων οπωσδήποτε θα συγκαταλεγόταν η ομάδα της Γερμανίας. Για μένα, προσωπικά, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι το να περνάς καλά, να διασκεδάζεις ο ίδιος μέσα στο γήπεδο. Το ποδόσφαιρο είναι παιχνίδι. Τουλάχιστον, αυτός είναι ο βασικός στόχος του. Κάθε φορά που μπαίνεις μέσα στον αγωνιστικό χώρο είναι μοναδική, κάθε αγώνας είναι κάτι μοναδικό.Και απαιτεί από τους παίκτες το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Γι’ αυτό, η ομάδα που πάντα θα ξεχωρίζω είναι αυτή που, ενώ το διασκεδάζει πρώτα η ίδια, δίνει στον αγώνα τα πλείστα, χωρίς να βάζει όρια. Για μένα, πιο σημαντικό είναι να παίξουν οι παίκτες καλό ποδόσφαιρο, παρά να νικήσουν.
– Σήμερα με ποιον τρόπο το ποδόσφαιρο επηρεάζει τον κόσμο;
Σίγουρα, κανένας δεν μπορεί να υποτιμήσει την επιρροή που ασκεί. Και, πρώτα απ’ όλα, εξαιτίας της τηλεόρασης. Σήμερα υπάρχουν εκατομμύρια θεατές οι οποίοι ενδιαφέρονται για ποδόσφαιρο. Η αυξημένη ενασχόληση των μίντια αυξάνει και το ενδιαφέρον των χορηγών και, κατ’ επέκταση, το ύψος των ποσών τα οποία επενδύονται στον τομέα αυτόν του αθλητισμού. Σήμερα οι επιχειρήσεις έχουν μπει για τα καλά μέσα στον αθλητισμό. Το ποδόσφαιρο είναιπια το ίδιο μια τεράστια επιχείρηση. Είναι το άθλημα που, κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα πήρε τεράστιες διαστάσεις και είχε παγκόσμιο αντίκτυπο. Νομίζω ότι το ποδόσφαιρο παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και από φιλοσοφική άποψη, έχει αναχθεί σε πολύ σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο. Έχει γίνει το αντικείμενο ενός πάθους δίχως όρια. Θεωρώ, επίσης, ότι για τις νέες γενιές έχει λειτουργήσει σαν ένα είδος διεξόδου. Η νέα γενιά χρειάζεται πρότυπα, όπως είπαμε, χρειάζεται κάποια σημεία αναφοράς. Με βάση τις θεμελιώδεις αξίες του αθλητισμού και του ομαδικού πνεύματος, οι παίκτες μπορούν να αποτελέσουν ισχυρότατα σημεία αναφοράς για τη νεολαία.
– Επαγγελματικά, τι σχεδιάζετε για το μέλλον; Η καριέρα σας ως προπονητή;
Μάλλον οδεύει προς το τέλος της. Θέλω να ασχοληθώ με την υλοποίηση κάποιων σχεδίων που έχω στο μυαλό μου για τη δημιουργία μιας ακαδημίας, θέλω να συμβάλω στο να ιδρυθούν αθλητικά πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη. Έχει ήδη ξεκινήσει ένα στη Βαρκελώνη και ελπίζω να ολοκληρωθούν οι προσπάθειες για άλλο ένα στη Μαδρίτη, καθώς και στη Βρετανία και στην Ολλανδία. Τα πανεπιστήμια αυτά δεν θα αφορούν μόνο το ποδόσφαιρο, αλλά όλα τα αθλήματα και όλες τις επιμέρους δουλειές που έχουν σχέση με τον αθλητισμό. Για τους μικρότερους θα λειτουργεί συγχρόνως μορφωτικό και προπονητικό πρόγραμμα. Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί ένας παίκτης να συνεχίσει τις σπουδές του.Ο δικός μου γιος παίζει ποδόσφαιρο. Επίσης, τα αθλητικά πανεπιστήμια θα αφορούν τους παλαιότερους παίκτες και, γενικότερα, ανθρώπους οι οποίοι ενδιαφέρονται τόσο για τον αθλητισμό όσο και για άλλες δραστηριότητες που άπτονται του αθλητισμού – οικονομικές, διοικητικές, αθλητική δημοσιογραφία… Θα ήθελα πάρα πολύ να μπορέσουν αυτά τα πανεπιστήμια να «ανακυκλώσουν» τους παλαιότερους παίκτες. Τέτοιου είδους δουλειές θα μπορούσαν να τους δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία.
– Αν είχατε τη δυνατότητα να ξεκινήσετε πάλι από το μηδέν, θα κάνατε τα ίδια πράγματα ή υπάρχουν και κάποια για τα οποία έχετε μετανιώσει;
Θα έκανα όλα τα πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, θα έκανα ξανά τα ίδια λάθη και θα είχα τις ίδιες επιτυχίες. Όχι, δεν μετανιώνω για τίποτε… Λάθη, λανθασμένα βήματα… όλα είναι μέσα στη ζωή.
– Μου αρέσει που στην απάντησή σας υπάρχει η βεβαιότητα της επιτυχίας.
Μα η επιτυχία δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της αξιοποίησης των όποιων δυνατοτήτων μας… Για μένα, οι πραγματικά αποτυχημένοι αυτού του κόσμου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που πίστεψαν ότι μπορούν να κάνουν περισσότερα από τις δυνατότητές τους και σε αυτούς που δεν πίστεψαν στις δυνατότητές τους καθόλου. Το μέτρο της επιτυχίας έχει να κάνει με τις δυνατότητές μας. Βέβαια, ζούμε σε μια εποχή που μας οδηγεί να βάζουμε στοιχήματα τα οποία, συχνά, δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Δεν είμαστε ευτυχείς με αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς αλλά μόνο αν καταφέρουμε να κάνουμε αυτό που κάνει και ο διπλανός μας. Μετράμε την επιτυχία μας συγκρίνοντάς τη με την επιτυχία του άλλου. Δεν μας φτάνει που ζούμε άνετα οικονομικά, θέλουμε να έχουμε περισσότερα, όσα έχει και ο απέναντι… Αυτό αρρωσταίνει την ψυχή μας και μας κάνει δυστυχείς. Δυστυχώς,τώρα πρέπει να διακόψουμε… Μου είναι πολύ ευχάριστη η κουβέντα μαζί σας, αλλά πρέπει να διακόψουμε, γιατί με περιμένει το επόμενο ραντεβού… Μετά το Μουντιάλ μπορούμε, όποτε θέλετε, να τα ξαναπούμε.
– Σας ευχαριστώ.
Κι εγώ.
