Η Δανάη Λουκάκη, σου βγάζει μια ασφάλεια πως όταν είναι στην ομάδα σου όλα θα πάνε καλά και ό,τι και να γίνει, ο αγώνας θα γυρνάει πάντα υπέρ σου. Μετράει πολλά χιλιόμετρα σε θεατρικές σκηνές ακούγοντας -δικαίως- έξτρα χειροκροτήματα, είναι μέρος τη τηλεοπτικής ζωής πολλών εκεί έξω/μέσα λόγω της μεγάλης επιτυχίας των «Άγριων Μελισσών» και τώρα, συμμετέχει σε μία διαφορετική «Αντιγόνη» στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Γυρνάει πίσω στις βάσεις μόνο για να προχωράει καλύτερα στους φουτουριστικούς δρόμους, εμπνέει αβίαστα την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό και μέσα σε όλο αυτό το χάος που ζούμε, η πίστη της στους ανθρώπους είναι σε ζωντανή σύνδεση με την αισιοδοξία.
Λίγο πριν την πρεμιέρα της παράστασης στην Πειραιώς 260, προσπαθήσαμε να πούμε δυνατά όσα σκεφτόμαστε, με τα rec και τα φωτογραφικά κλείστρα, ανοιχτά.
– Οι «Άγριες Μέλισσες» έκλεισαν τρία χρόνια τον αέρα με «θεατρικούς» ηθοποιούς στο καστ. Τι κατάφερε η σειρά σχετικά με την αλλαγή των τηλεοπτικώ στερεοτύπων;
Πέρασαν πολλοί ηθοποιοί είτε με μικρούς είτε με μεγάλους ρόλους και αυτό ήταν καταπληκτικό. Έχει σταματήσει πια αυτός ο διαχωρισμός του «εμπορικού» και του «θεατρικού» ηθοποιού. Οι γενιές των 90s και των 00s βίωσαν τρομερό bullying από το θεατρικό σύστημα για να μην παίζουν στην τηλεόραση. Αυτό που συζητούσαμε χθες στο γύρισμα είναι πως τελικά το ίδιο το θέατρο, τους άδειασε. Νομίζω ότι η κρίση ανέτρεψε το θεατρικό καθεστώς και οι άνθρωποι για να ζήσουν καλύτερα έπρεπε να δουλεύουν στην τηλεόραση.
– Δηλαδή δεν είσαι ποιοτικός ηθοποιός αν παίζεις στην τηλεόραση;
Παλαιότερα σε απέκλειαν από τις «σοβαρές» θεατρικές παράστασεις αν έπαιζες στην τηλεόραση. Αυτός ο διαχωρισμός για μένα δεν θα έπρεπε να ισχύει γιατί μια δουλειά που έχει μεγάλη απήχηση δεν σημαίνει ότι στερείται την ποιότητα.
– Δεν έχει αποενοχοποιηθεί αυτή η λογική από τη νέα γενιά ηθοποιών πλέον;
Ναι, και συνέβη εξαιτίας της κρίσης. Τα θέατρα άρχισαν να αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα και οι ηθοποιοί έπρεπε να έχουν κι άλλες επαγγελματικές επιλογές και άρχισαν να γίνονται ελάχιστες τηλεοπτικές δουλειές με καλά χρήματα.
Τώρα, ο κορωνοϊός έχει διογκώσει τα πράγματα. Η χρονιά που ξεκίνησε η πανδημία, ήταν καταστροφική για το θέατρο. Ο κόσμος ήταν μαγκωμένος, τα μέτρα που ίσχυαν ήταν αλλοπρόσαλλα και ανέβηκαν λίγες παραστάσεις.
Το φθινόπωρο του 2020, άρχισαν πάλι να ανοίγουν τα θέατρα και πάλι τα έκλεισαν. Εγώ ξεκίνησα να παίζω σ’ ένα έργο και μετά από 11 παραστάσεις σταματήσαμε. Τώρα λοιπόν, ας πούμε ότι επανέρχονται σιγά σιγά τα πράγματα στους κανονικούς τους ρυθμούς.
– Γιατί όμως δεν το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι ωραίο ότι μια σειρά έκανε γνωστούς στο ευρύ κοινό ηθοποιούς που βλέπουμε πολλά χρόνια στο θέατρο; Είναι μια λογική που ξεκινάει από τις δραματικές σχολές;
Παλιά υπήρχαν τεράστια θεατρικά ρεύματα, όπως αυτό του Εθνικού και του θεάτρου Τέχνης και ο κόσμος δεν τολμούσε να φύγει έξω από αυτά. Έλεγαν «πού ακούστηκε να κάνεις τηλεόραση; Φεύγεις απο εδώ». Εγώ τελείωσα το θέατρο Τέχνης το 2016 και ξέρω διάφορα τέτοια περιστατικά από αφηγήσεις άλλων. Όπως και στο Εθνικό, έτσι και στη δική μας σχολή, παράλληλα με τις σπουδές σου δεν επιτρεπόταν να κάνεις οτιδήποτε άλλο είτε αυτό ήταν τηλεόραση είτε παραστάσεις άλλων θεάτρων και ίσχυε όσο φοιτούσα εκεί.
Τη σχολή μου και το θέατρο Τέχνης τα λατρεύω αλλά θεωρώ ότι η κοινωνία, η τέχνη και το κοινό εξελίσσονται συνεχώς οπότε οφείλουμε να πηγαίνουμε ανάλογα με το ρεύμα και την εποχή ώστε να βελτιώνεται και η εκπαίδευση των ηθοποιών και να μην υπάρχει στασιμότητα.
Για παράδειγμα, θεωρώ εξαιρετικό αυτό που συμβαίνει στο εξωτερικό, όπου επικρατεί μεγαλύτερη ελευθερία και έχουν περισσότερες επιλογές. Σπουδαίες ηθοποιοί όπως η Maggie Smith και η Judi Dench δεν έχουν κάνει τηλεόραση παράλληλα με το θέατρο και το σινεμά; Μην τρελαινόματε τώρα. Σε όλους αυτούς δεν λένε «είσαι του θεάτρου», «είσαι της τηλεόρασης» κλπ. Επίσης, υπάρχουν κι αυτοί οι καλλιτέχνες που αυτοπροσδιορίζονται και λένε πως δεν θέλουν να κάνουν θέατρο και δεν είναι επιβεβλημένη εξωγενώς αυτή η επιλογή.
– Κι επιστρέφουμε πάλι στο καθεστώς της ταμπέλας.
Υπάρχει ρατσιμός και μέσα στην τηλεόραση. Δηλαδή έχει τύχει να μην έχουν παρακολουθήσει κάποιοι την πορεία και τις σπουδές μου, που πχ εκτός από τη δραματική σχολή του Τέχνης έχω σπουδάσει και performance στο Goldsmith του Λονδίνου, και να με ρωτούν μόνο για την εμπειρία μου στην τηλεόραση. Ήταν η κωμωδία «Αστέρας Ραχούλας», για την οποία είμαι πάρα πολύ υπερήφανη αλλά ορισμένοι το βλέπουν αλλιώς.
Δεν ανέχομαι να λένε, όχι μόνο για μένα αλλα και για συναδέλφους που εκτιμώ, ότι «η τάδε είναι τηλεοπτική και εμπορική ηθοποιός μωρέ». Παντού θα τους βρεις αυτούς τους ανθρώπους, και σε υψηλές θέσεις μάλιστα.
Καλώς ή κακώς, ενώ σπούδαζα και ήμουν άγνωστη, προέκυψε η «Ραχούλα» και μπήκα στην τηλεόραση εντελώς τυχαία. Τη βλέπω σαν ένα μέσο για να εξελίσσομαι μέσα από αυτό σαν ηθοποιός όχι σαν κάτι που με πάει πίσω. Μαθαίνω πάρα πολλά πράγματα και κυρίως πώς να είμαι σωστή επαγγελματίας. Θυμώνω γιατί είμαι νέα χωρίς τεράστια εμπειρία και δεχόμαστε μια φοβερή υποτίμηση από ανθρώπους της δουλειάς μας, που μπορεί να μη σου δώσουν σημασία αν δεν μάθουν για τις δουλειές και τις σπουδές σου.
– Πρέπει δηλαδή να αποδεικνύεις συνεχώς την αξία σου;
Ακριβώς. Πρέπει να αποδεικνύω σε μόνιμη βάση ότι δεν είμαι ελέφαντας. Κάποιοι π.χ. που με έβλεπαν μόνο στις «Μέλισσες», μπορεί να απορούν που είμαι στο Φεστιβάλ Αθηνών ενώ έχω ξεκινήσει από εδώ! Το 2015, ενώ ήμουν στη σχολή παίξαμε εδώ. Όμως αυτό αν είσαι στενόμυαλος, δεν θα το καταλάβεις. Μπορεί να γίνω ζεν σε λίγα χρόνια και να μην έχω τόσα νεύρα μ’ αυτό! (γέλια).
Δεν μπαίνω λοιπόν στη διαδικασία να αποδεικνύω την αξία μου και τι επιδόσεις έχω. Σ’ αυτή τη φάση που είμαι, το ζήτημα μου είναι πώς να βρίσκομαι κάπου μακροπρόθεσμα. Δεν με απασχολεί να γίνω μόνο πρωταγωνίστρια αλλά να μπορώ να παίζω ένα ευρύ ρεπερτόριο και να υπάρχω σε καλές δουλειές.
– Κατ’ επέκταση έχουν παίξει ρόλο και τα social media και ο βιαστικός τρόπος που επιλέγουμε να διαβάσουμε «διαγώνια» ένα κείμενο για τον οποιονδήποτε; Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε;
Όχι μόνο αυτό αλλά δεν βλέπουμε και μπροστά μας (γέλια). Επειδή στη σειρά υποδύομαι μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας στα 30s, οι ρόλοι που μου πρότειναν πρόσφατα ήταν μόνο γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας.
Είναι εύκολη η τυποποίηση γιατί δεν βγάζει απο τη διαδικασία να σκεφτείς. Ο καθένας απο εμάς δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Πόσο μάλλον αν είσαι ηθοποιός που έχεις τη δυνατότητα να ερμηνεύσεις πάρα πολλούς ρόλους και να έχεις μια μεγάλη γκάμα. Το βλέπω σαν μαθήματα ζωής που μου δείχνουν πώς λειτουργεί η κοινωνία.
– Αυτά τα 3 χρόνια, τι σε εξέπληξε θετικά από τη συνύπαρξη με όλους αυτούς τους ανθρώπους;
Το δόσιμο κάποιων υπέροχων ανθρώπων που δεν το περίμενα. Αντίστοιχα από εκείνους που περίμενα κάτι θετικό, συνάντησα μια μεγάλη αδιαφορία. Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ συμπεριφορές και επειδή «πιάνω» πολλά που μπορεί να μην τα προσέξουν οι άλλοι, τα επεξεργάζομαι και προσπαθω να μην με χαλάνε.
– Βάζεις εύκολα όρια;
Κυρίως στον εαυτό μου και μετά στους άλλους. Με ζορίζει αν δεν έχουν καταλάβει κάτι που έχω καταλάβει εγώ και μπορεί να με κάνει να φαίνομαι παράξενη. Προσπαθώ λοιπόν να μη μιλάω πια τόσο αλλά μερικές φορές σκέφτομαι πχ «πώς γίνεται να μη βλέπουμε το ίδιο;». Αποφεύγω να γίνω «σταλεγάκιας» γιατί δεν είναι δουλειά μου πάντα αλλά αρκετές φορές έρχονται στα λόγια μου (γέλια). Χαίρομαι βέβαια όταν αυτό δεν συμβαίνει και δεν επιβεβαιώνομαι οπότε θα αναγνωρίσω ότι ήμουν απλά καχύποπτη.
Σε κάτι άλλο που με έχει βοηθήει η τηλεόραση είναι να ξέρω ποια είναι η δουλειά μου και οι αρμοδιότητες μου. Όταν είμαστε μια μικρότερη ομάδα, κάνουμε όλοι τα πάντα φυσικά. Όταν όμως είμαστε μέρος μίας μεγάλης παραγωγής με πολλές και διαφορετικές ειδικότητες, πρέπει να αφήνεις τον καθένα να κάνει τη δουλειά του χωρίς να επεμβαίνεις –εκτός αν χρειαστεί- ώστε να υπάρχει αλληλοσεβασμός και στήριξη.
– Τι κάνει μια ομάδα πετυχημένη;
Ένας πολύ καλός αρχηγός. Επίσης, χρειάζεται να γίνεται ξεκάθαρο στον καθένα τι πρέπει να κάνει και φυσικά ευγένεια και σεβασμός. Και αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα να μπορώ να απευθυνθώ σε κάποιον αρμόδιο να μου δώσει τη λύση. Δεν συμφωνώ να καίμε τους ανθρώπους που αποκαλούμε «πολυεργαλεία» γιατί τους βαραίνουμε με πολλές ευθύνες χωρίς λόγο.
– Στην κοινωνία έχουμε κάποιον που να μας εμπνέει;
Όχι, κι αυτό είναι φοβερό. Ο καθένας είναι μόνος του και μας λείπει η έμπνευση. Επίσης, στην τέχνη τώρα, δεν έχουμε μεγάλες μορφές και προσωπικότητες που να δίνουν έναν άλλο τόνο στα πράγματα και να επηρεάζουν την πολιτική και δεν το χρωματίζω κομματικά.
Έχουμε καλλιτέχνες μεγάλης ηλικίας που έχουν προλάβει αυτές τις δόξες. Πρόσφατα σκεφτόμουν τη Μάγια Λυμπεροπούλου, η οποία έφυγε από τη ζωή πριν λίγο καιρό και τον σπουδαίο Βασίλη Παπαβασιλείου. Υπάρχουν σημαντικοί άνθρωποι που μπορούν να μας επηρεάσουν αλλά είτε είναι λίγοι και δεν βγαίνουν μπορστά είτε δεν έχουν το σθένος, το κουράγιο και την όρεξη να συνδιαλαγούν με την κοινωνία. Ο πρώτος που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος μας επηρεάζει ακόμα σε πολλούς τομείς και τώρα στη δική μας εποχή, μπορεί να το κάνει σε ένα άλλο πλαίσιο, ο Σταμάτης Κραουνάκης.
– Γιατί γυρνάμε συνεχώς πίσω για να βρούμε μεγάλες κι επιδραστικές προσωπικότητες; Είναι και λίγο παγίδα η παρελθοντολαγνεία;
Για μένα δεν είναι παρελθοντολαγνεία, είναι απογοήτευση! Νομίζω πως είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο η έλλειψη μεγάλων προσωπικοτήτων στη σύγχρονη εποχή και νομίζω πως φταίει η μη επαφή της διαννόησης με τον λαό. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Οδυσσεας Ελύτης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης γι’ αυτό είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στον κόσμο. Θα μου πεις ήταν άλλα τα ζητούμενα, είχαμε δικτατορίες, εμφυλίους, κατοχή αλλά ο λαός τραγουδούσε ποίηση.
Η τέχνη έφτανε στην εργατιά και η ψυχή του εργάτη στη «Δραπετσώνα που δεν έχουμε ζωή», ένιωθε μια ανάταση. Αυτή που νιώθω κι εγώ τώρα χωρίς να έχω περάσει εμφύλιο και όλα αυτές τις άσχημες περιόδους. Αν εγώ λοιπον τόσα χρόνια μετά νιώθω αυτά τα συγκλονίστικά συναισθήματα ακούγοντας τη μουσική και τους στίχους αυτών των ανθρώπων, χωρίς να το καταλαβαίνω γίνομαι κοινωνός μιας άλλης κατάστασης. Τώρα πλακωνόμαστε στα βραβεία Mad.
– Έβαζαν κάποιες βάσεις που εμείς πρέπει να τις εξελίξουμε και η διαφορά μας είναι πως εκείνοι δεν είχαν την ανάγκη να διατυμπανίζουν πόσο σημαντικοί βλέποντας μόνο το μετά.
Μα η ταπεινότητα είναι μεγάλη αρετή. Πιστεύω πως τα αίτια είναι βαθύτερα και ισχύει σε όλο τον κόσμο. Όταν χάνεις το ενδιάμεσο παραγωγικό στάδιο, είναι πολύ σοβαρό θέμα.
– Τι παρατηρείς στα social media ως μέρος της δουλειάς σας;
Με δυσκολεύει λίγο γιατί δεν πολλές φορές δεν μπορώ να το δω ως μέρος της δουλειάς μας.Δεν το αποκηρύσσω και το χρησιμοποιώ. Απλά μου φαίνεται πολύ περίεργο πως οι φωτογραφίες και οι followers σου πρέπει να είναι το αποδεικτικό της δουλειάς σου. Δεν καταλαβαίνω γιατί όλα πρέπει να τα ανεβάζουμε δημόσια και να δείχνουμε τέλειοι και «φασαίοι». Όπως καταλαβαίνεις έχω μηδενική ανοχή πια σε πολλά θέματα (γέλια). Όμως, επειδή σ’ αυτή την εποχή έτυχε να ζω, δεν θα σταματήσω να προσπαθώ για όλα.
Πολλοί μιλάνε με τόσο μεγάλη άνεση για όλα που έχουμε ξεχάσει πως για να γίνεις σπουδαίος, χρειάζεται πολλή δουλειά. Οι διάττοντες αστέρες σε όλους τους χώρους, δεν μου λένε τίποτα. Είναι λίγο άσχημο πώς τη δική μου πορεία όπως και αρκετών άλλων, την κάνουν να φαίνεται ασήμαντη.
– Αν σου συμβεί κάποια μεγάλη επιτυχία όπως αυτή των «Μελισσών», το απολαμβάνεις ή σκέφτεσαι το παρακάτω;
Όχι, δυστυχώς ανήκω σ’ αυτή την κατηγορία που είμαι πολύ αγχωμένη και ανήσυχη. Δεν έχω βρει ησυχία σ’ αυτές τις 3 σεζόν (γέλια). Με απασχολεί να είμαι σωστή στη δουλειά μου και τι θα κάνω μετά.
– Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές, οι οποίες σου έχουν συμβεί στη ζωή και στον τρόπο σκέψης σου, από το 2016 που αποφοίτησες έως τώρα;
Είμαι σε μία φάση εκκαθαρίσεων γενικά με όλες τις σχέσεις της ζωής μου γιατί κατάλαβα ότι κάποια στιγμή πρέπει να περνάμε από αυτό το στάδιο σε υγιές επίπεδο πάντα. Έχω περάσει από πολλά στάδια αυτά τα χρόνια κι ευτυχώς με εξέλιξαν. Έχω αποφασίσει πως θα κάνω τη δουλειά μου όπως θέλω και πως κάποια στιγμή στο μέλλον, κάποιος θα το εκτιμήσει. Δεν έχω πιάσει κανένα ταβάνι με τις «Μέλισσες», έχω πάρα πολύ δρόμο ακόμα. Επιπλέον κάτι αλλο που έχω μάθει είναι να προσπαθω όσο μπορω να έχω εμπιστοσύνη στην κρίση μου. Είμαι ενοχική και πάντα σκέφτομαι αν έχω προσβάλει ή στεναχωρήσει κάποιον αλλά αν αισθανθω προσβεβλημενη, είναι πραγματικά σοβαρό αυτό που έχει συμβεί.
– Δίνεις δεύτερη ευκαιρία στους φίλους σου αν συμβεί κάτι άσχημο μεταξύ σας;
Ναι, πάντα θα δώσω ευκαιρίες στους ανθρώπους που νοιάζομαι και μ’ ενδιαφέρουν. Έχω πάρα πολύ υπομονή με τις ανθρώπινες σχέσεις.
– Πώς αντιμετωπίζεις αυτή τη μαζική αγάπη από τον κόσμο λόγω της μεγάλης επιτυχίας της σειράς;
Χαίρομαι πολύ και με συγκινεί τρομερά αυτό που ζούμε αυτές τις μέρες που τελείωσαν τα γυρίσματα του τρίτου κύκλου. Με σταματάνε εντελώς ετερόκλητοι άνθρωποι στο δρόμο και μου λένε ότι θα τους λείψουμε και παράλληλα στέλνουν άπειρα μηνύματα στα social media με κατεβατά για το πόσο ωραία ένιωθαν με τη σειρά. Δεν ξέρω αν θα ξαναζήσω κάτι τέτοιο.
– Νιώθεις μια παραπάνω ευθύνη για το πώς θα συμπεριφερθείς δημόσια;
Φυσικά, τεράστια ευθύνη. Αλλά εγώ νιώθω και τεράστια ευθύνη απέναντι στα γατιά και στα δέντρα στο δρόμο για να είναι καλά (γέλια). Είμαι πολύ του καθήκοντος και να μπαίνουν όρια. Μπορεί να ακούγομαι αποστειρωμένη αλλά μέσα από αυτό βιώνω και μια μεγάλη ελευθερία, έχω και τρέλα και αυθορμητισμό.
– Είσαι τώρα στην παράσταση «Αντιγόνη» στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στο πλάισιο του αφιερώματος «Antigonisms», και παράλληλα βιώνουμε και το φαινόμενο της Μεγάλης Παραίτησης. Η Αντιγόνη αντέδρασε απέναντι στο άδικο και η νέα γενιά τωρα, αρνείται να συμβιβαστεί και είναι δυστυχισμένη.
Πιστεύω πάρα πολύ στην αντίδραση. Όταν κάτι δεν σου αρέσει κάτι και είσαι δυστυχισμένος, πρέπει να μιλάς ανοιχτα. Αρκετές φορές θα υπερασπιστώ ανθρώπους που τους ενοχλούν και δεν αντιδρούν γιατί δεν μ’ αρέσει η αδικία. Δεν λέω ότι είναι απαραίτητα σωστό γιατί μπορεί ο άλλος να μην είναι έτοιμος να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να βγω τελικά η χαμένη. Όταν ήμουν για σπουδές στο Λονδίνο, ήμουν δυστυχισμένη εκεί αλλά ένιωθα την καταπίεση πως πρέπει να μείνω εκεί για να φτιάξω τη ζωή μου και να συμβιβαστώ γιατί τότε ήμασταν στο πικ της κρίσης. Οι γονείς μου έλεγαν «είσαι τρελή που θα γυρίσεις;» αλλά εγώ, παρόλοπου δούλευα εκεί παράλληλα, αποφάσισα να γυρίσω γιατί προτιμούσα να λιάζομαι και να είναι καλύτερη η ψυχική μου υγεία παρά να τρέχω συνέχεια όλη μέρα μες το άγχος.
– Τώρα που συμβαίνουν και όλα αυτά τα άσχημα γύρω μας, βάζουμε πιο πολύ από ποτέ σε προτεραιότητα την ευτυχία μας;
Ναι και νομίζω ότι συνδιαλεγόμαστε με το παράλογο σε μόνιμη βάση και πρέπει να κρατήσουμε μια ψυχική ακεραιότητα. Στην παράσταση μας, η Αντιγόνη αποφασίζει να αντιδράσει άμεσα απέναντι στο παράλογο και από την άλλη έχουμε έναν Κρέοντα, ο οποίος υπερασπίζεται το δίκιο του, σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονες. Ο καθένας πράττει το βέλτιστο σύμφωνα με την προσωπική του ηθική και και δεν υποχωρούν. Μπορούν να γίνουν πολλές αναγωγές με τη σύγχρονη εποχή αλλά η μεγάλη διαφορά είναι οι ψυχολογικοί όροι που έχουν μπει στη δική μας καθημερινότητα. Στις ιδέες αυτών των έργων δεν χωρούσαν αμβισβήτηση τότε. Όμως με σημερινούς όρους, θα λέγαμε να συμβιβαστούν και να τα βρουν αυτοί οι δύο κάπου στη μέση.
– Άρα θα μπορούσαμε να πούμε πως είμαστε η εποχή της διαπραγμάτευσης.
Αυτό ακριβώς. Στις αρχαίες τραγωδίες δεν υπάρχει καμία διαπραγμάτευση και είναι το εντυπωσιακό στοιχείο που καθιστά και τα πρόσωπα, τραγικά. Είναι πάρα πολύ συγκινητικό ότι ο καθένας πράττει χωρίς να υπολογίζει το κόστος και έχοντας επίγνωση πως μπορεί να αφανιστεί με την εκάστοτε απόφαση που θα πάρει.
– Νιώθεις πως σ’ αυτή την πολύ άγρια εποχή για τις γυναίκες, η Αντιγόνη θα μπορούσε να είναι ένα σύγχρονο πρότυπο και πρωταγωνίστρια στα social media;
Ναι και έχουμε βάλει το στοιχείο του viral στην παράσταση γιατί όλα διαδραματίζονται σε ένα τηλεοπτικό πλατώ. Έχει χάσει τον πατέρα της, τη μητέρα της, τον Οιδίποδα, τον Πολυνείκη, την Ιοκάστη και την επόμενη μέρα του εμφυλίου που έχουν σκοτωθεί όλοι αυτοί, αυτό το κορίτσι χωρίς να της συμπαραστέκεται η Ισμήνη, μόνο κατόπιν εορτής, παίρνει αυτή τη συγκλονιστική απόφαση. Οπότε δεν μπορείς να μην την θαυμάζεις απεριόριστα.
Τι λάθος μπορούμε να κάνουμε με τον όρο του «φεμινισμού»;
Πέρα από τη θεωρία, χρειάζεται πολλή δουλειά να εφαρμοστεί στην πράξη ώστε και στις ίδιες τις γυναίκες να μην είναι ξένος αυτός ο όρος. Θεωρώ σημαντικό το φεμινιστικό κίνημα να προσεγγίσει τους άνδρες και τις γυναίκες με ψυχραιμία και με σωστά επιχειρήματα. Με απασχολεί να μη χάνουμε το δίκιο μας από επικοινωνιακό λάθος και για να γίνει αποδεκτός ο φεμινισμός και όσα πρεσβεύει.
Μ’ αυτο που λέω τώρα μπορεί να πέσουν να με φάνε γιατί πρέπει να γίνονται άμεσα όλες οι αντιδράσεις και συμφωνώ. Είναι πολύ δύσκολη αυτή η διαχείριση και θαυμάζω τους συναδέλφους που παίρνουν μέρος σε διάφορες δράσεις για να στηρίξουν αυτή την κατάσταση. Πρέπει να είμαστε όλοι μαζί σε αυτό για να πετύχουμε κάτι ουσιαστικό.
Ας πούμε, τα σεξιστικά σχόλια που δεχόμαστε στη δουλειά από συναδέλφους ή από εργαζόμενους στο συνεργείο χωρίς να το καταλαβαίνουν πως κάνουν κάτι λάθος, έχει περάσει κανονικά στη ζωή μας και τα δεχόμαστε τις περισσότερες φορές χωρίς σχόλια. Για να τα αντιμετωπίσουμε σωστά ώστε να σταματήσουν αυτές οι συμπεριφορές, θέλει τρομερή ψυχραιμία, που προφανώς δεν την έχουμε πάντα γιατί τρελαίνεται ο εγκέφαλος σου εκείνη την ώρα.
Υποστηρίζω όλα τα δραστήρια κινήματα, τα οποία παίρνουν θέση, αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις και προσπαθούν να ξυπνήσουν τον κόσμο. Επειδή υπάρχει έμφυλο πρόσημο σε όλα αυτά, δυστυχώς οι άνδρες δεν έχουν μάθει να σκέφονται διαφορετικά και σ’ αυτό φταίει η οικογένεια και ο τρόπος που έχουν μεγαλώσει. Επίσης, μην ξεχνάμε και τις γυναίκες που συμπεριφέρονται με ακραίο σεξισμό κατά των γυναικων.
– Σχολιάζετε κάτι από αυτά στην παράσταση και ποιος είναι ο δικό σου ρόλος;
Τα έχουμε βάλει όλα αυτά στο έργο. Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της πρώτης παρουσίασης της νέας κυβέρνησης με την οικογένεια του, ο Κρέοντας (Γεράσιμος Σκιαδαρέσης) λέει «εγώ δε θα δεχτώ να με βάλουν κάτω γυναίκες». Εγώ λοιπόν, είμαι η παρουσιάστρια του τηλεοπτικού δελτίου και του πάνελ ενός καναλιού που έχει άμεση σχέση με την κυβέρνηση, και επί της ουσίας είναι η εκπρόσωπος τύπου. Οπότε σ’ αυτό το σημείο που λέει τη συγκεκριμένη ατάκα, μου λέει η floor manager να γελάσω πάρα πολύ χωρίς να σχολιάσω σοβαρά.
Το να καλύπτει μια γυναίκα τέτοιες καταστάσεις με αυτό τον τρόπο προφανώς είναι τραγελαφικό. Επιπλέον και κάνει πιο έντονη την τραγικότητα του «κάτω» κειμένου, που ειδικά τώρα, είναι απίστευτα επίκαιρο. Ο χαρακτήρας μου πρέπει πάσει θυσία να επιβιώσει όσο και αν συγκρούεται εσωτερικά με το καθεστώς. Έχει γίνει μια πολύ ωραία δραματουργική επεξεργασία στο πλαίσιο του έργου και το κείμενο έχει μείνει άθικτο. Δείχνει πώς η εξουσία κυβερνάται από ένα μέρος της κοινής γνώμης και το τρόπου που τα social media σχετίζονται με τις κυβερνήσεις.
– Ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη όταν διάβασες πρώτη φορά την ιδέα του ανεβάσματος;
Ενθουσιάστηκα και είπα «πώς γίνεται και δεν το έχουμε σκεφτεί όλα αυτά τα χρόνια». Είναι πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα γιατί υπάρχουν κάμερες, live μετάδοση, τάμπλετ, κινητά και με έναν πολύ πετυχημένο τρόπο, το κοινό και ο θίασος γίνονται ένα.
– Τι θα ήθελες να βγει από αυτή την παράσταση;
Να πετύχουμε την αναγωγή με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τον κανιβαλισμό που επικρατεί στα πάνελ με τους βαρύγδουπους τίτλους. Όπως επίσης και να διηγηθούμε με αμεσότητα μια ιστορία που μπορεί να την έχουμε δει πχ στην Επίδαυρο σε ένα πιο κλασικό ανέβασμα και να μην έχουμε καταλάβει κάποια πράγματα.
– Τα τελευταία χρόνια έχουμε επιστρέψει πάντως στην αμεσότητα σχετικά με τον τρόπο που προσεγγίζουμε τα θεατρικά κείμενα και ειδικά τα «μεγάλα».
Ναι και είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε τον τρόπο που αποδίδεται ένα κείμενο ώστε να γίνεται κατανοητό και να έχει μια μεταδοτικότητα. Ζούμε στην εποχή που είναι μεγαλύτερη η αμεσότητα της πληροφορίας και δεν νομίζω πως τα σύγχρονα ανεβάσματα, όπως το δικό μας, καταργούν τα κείμενα. Ίσα ίσα που αναδεικνύουν την ουσία τους και σε βοηθάει να σκεφτείς τι συμβαίνει τώρα στη ζωή σου. Με απασχολεί πολύ να καταλαβαίνει ο άλλος τι λέμε και να μην περνάνε τα λόγια έτσι αδιάφορα.
Κάνουμε πρόβες δυομισι μήνες και σε διάφορες στιγμές ανακάλυψα τι λενε οι ήρωες, κάτι που δεν το είχα καταλάβει τόσα χρόνια. Κι επίσης συνειδητοποιούσα τι έλεγα κι εγώ και σταματούσα την πρόβα γιατί έκανα συνδέσεις με διαφορετικές σκηνές.
Οι συγγραφείς δεν ήταν και οι παρατηρητές της εποχής;
Ο Αιμίλιος Χειλάκης μου είχε πει την ωραία ιστορία που κρύβεται πίσω από το έργο και δεν την ήξερα. Ο Θεμιστοκλής μετά τον περσικό πόλεμο, τον έδιωξαν από την Αθήνα. Πήγε στην Περσία και τον δέχτηκαν ως τον στρατηγό από τον οποίο ηττήθηκαν. Κάποια στιγμή πεθαίνει και οι Αθηναίοι συζητούν αν θα τον θάψουν έξω από τα τείχη ή μέσα στην πόλη. Σ’ εκείνη τη φάση λοιπόν άρχισε να γράφει ο Σοφοκλής την «Αντιγόνη».
– Για φινάλε, τι σου προκαλεί αισιοδοξία;
H πίστη μου στους ανθρώπους.
Προσπαθώ πολύ στο χάος που ζούμε να πιαστώ από κάπου. Την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν πάρα πολύ στεναχωρημένη με κάτι και είχα βγάλει τον σκύλο μου βόλτα σε άθλια κατάσταση. Πάω να πάρω καφέ από ένα μαγαζι που πάω κάποια πρωινά και μόλις μου έδωσε τον καφέ, ο σκύλος μου καταλάθος με έσπρωξε με αποτέλεσμα να πέσει ο καφές κάτω. Άρχισα να κλαίω λόγω της μεγάλης φόρτισης και η ιδιοκτήτρια, μου έφτιαξε αμέσως άλλο καφέ, έβαλε σε ένα σακουλάκι μπισκότα για τον σκύλο, μ’ αγκάλιασε και μου είπε «Σ’ αγαπάω και όλα θα πάνε καλά». Ε πώς να μην έχω πίστη στη ζωή μετά από κάτι τέτοιο;
INFO ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΝΑΚΙ ΣΟΥ
Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Πειραιώς 260
Έως τις 7 Ιουλίου
Μετάφραση Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επιμέλεια Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος
Σκηνογραφία – Φωτισμοί Marco Turcich
Κοστούμια – Αντικείμενα Μαρία-Σεσίλ Ιγγλέση
Μουσική – Γιώργος Πούλιος
Σχεδιασμός ήχου – Jeph Vanger
Δραματουργία – Or Benezra-Segal
Επιμέλεια εκφώνησης λόγου – Νίκος Παναγιωτόπουλος
Επιμέλεια κίνησης – Κορίνα Κόκκαλη
Βοηθός σκηνογράφου – φωτιστή Μαρίζα Σουλιώτη
Βοηθός σκηνοθέτη – Θωμαΐς Τριανταφυλλίδου
Βοηθός επιμέλειας κίνησης – Μαριλένα Σιταροπούλου
Γραφιστικά – Βίντεο – Χρήστος Μαγγανάς
Τηλεοπτικό συνεργείο – Green Screen Studio
Μακιγιάζ – Ελισσάβετ Πέτρου
Διεύθυνση παραγωγής – Ιφιγένεια Γιαννιού
Παίζουν: Γεράσιμος Σκιαδαρέσης (Κρέοντας), Κίττυ Παϊταζόγλου (Αντιγόνη), Ελένη Καραγιώργη (Ευριδίκη), Χριστίνα Δαλαμάγκα (Ισμήνη), Φοίβος Παπακώστας (Αίμονας), Βίκυ Κυριακουλάκου (Τειρεσίας), Λάμπρος Γραμματικός (Φύλακας, Άγγελος)
Χορός Δανάη Λουκάκη (Κορυφαία), Γιώργος Μπινιάρης, Ντέμπορα Οντόγκ, Βασίλης Καλφάκης, Ντίνος Γκελαμέρης, Νέγρος του Μοριά, Ζωή Δρακοπούλου
Η Δανάη Λουκάκη, σου βγάζει μια ασφάλεια πως όταν είναι στην ομάδα σου όλα θα πάνε καλά και ό,τι και να γίνει, ο αγώνας θα γυρνάει πάντα υπέρ σου. Μετράει πολλά χιλιόμετρα σε θεατρικές σκηνές ακούγοντας -δικαίως- έξτρα χειροκροτήματα, είναι μέρος τη τηλεοπτικής ζωής πολλών εκεί έξω/μέσα λόγω της μεγάλης επιτυχίας των «Άγριων Μελισσών» και τώρα, συμμετέχει σε μία διαφορετική «Αντιγόνη» στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.
Γυρνάει πίσω στις βάσεις μόνο για να προχωράει καλύτερα στους φουτουριστικούς δρόμους, εμπνέει αβίαστα την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό και μέσα σε όλο αυτό το χάος που ζούμε, η πίστη της στους ανθρώπους είναι σε ζωντανή σύνδεση με την αισιοδοξία.
Λίγο πριν την πρεμιέρα της παράστασης στην Πειραιώς 260, προσπαθήσαμε να πούμε δυνατά όσα σκεφτόμαστε, με τα rec και τα φωτογραφικά κλείστρα, ανοιχτά.
– Οι «Άγριες Μέλισσες» έκλεισαν τρία χρόνια τον αέρα με «θεατρικούς» ηθοποιούς στο καστ. Τι κατάφερε η σειρά σχετικά με την αλλαγή των τηλεοπτικώ στερεοτύπων;
Πέρασαν πολλοί ηθοποιοί είτε με μικρούς είτε με μεγάλους ρόλους και αυτό ήταν καταπληκτικό. Έχει σταματήσει πια αυτός ο διαχωρισμός του «εμπορικού» και του «θεατρικού» ηθοποιού. Οι γενιές των 90s και των 00s βίωσαν τρομερό bullying από το θεατρικό σύστημα για να μην παίζουν στην τηλεόραση. Αυτό που συζητούσαμε χθες στο γύρισμα είναι πως τελικά το ίδιο το θέατρο, τους άδειασε. Νομίζω ότι η κρίση ανέτρεψε το θεατρικό καθεστώς και οι άνθρωποι για να ζήσουν καλύτερα έπρεπε να δουλεύουν στην τηλεόραση.
– Δηλαδή δεν είσαι ποιοτικός ηθοποιός αν παίζεις στην τηλεόραση;
Παλαιότερα σε απέκλειαν από τις «σοβαρές» θεατρικές παράστασεις αν έπαιζες στην τηλεόραση. Αυτός ο διαχωρισμός για μένα δεν θα έπρεπε να ισχύει γιατί μια δουλειά που έχει μεγάλη απήχηση δεν σημαίνει ότι στερείται την ποιότητα.
– Δεν έχει αποενοχοποιηθεί αυτή η λογική από τη νέα γενιά ηθοποιών πλέον;
Ναι, και συνέβη εξαιτίας της κρίσης. Τα θέατρα άρχισαν να αντιμετωπίζουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα και οι ηθοποιοί έπρεπε να έχουν κι άλλες επαγγελματικές επιλογές και άρχισαν να γίνονται ελάχιστες τηλεοπτικές δουλειές με καλά χρήματα.
Τώρα, ο κορωνοϊός έχει διογκώσει τα πράγματα. Η χρονιά που ξεκίνησε η πανδημία, ήταν καταστροφική για το θέατρο. Ο κόσμος ήταν μαγκωμένος, τα μέτρα που ίσχυαν ήταν αλλοπρόσαλλα και ανέβηκαν λίγες παραστάσεις.
Το φθινόπωρο του 2020, άρχισαν πάλι να ανοίγουν τα θέατρα και πάλι τα έκλεισαν. Εγώ ξεκίνησα να παίζω σ’ ένα έργο και μετά από 11 παραστάσεις σταματήσαμε. Τώρα λοιπόν, ας πούμε ότι επανέρχονται σιγά σιγά τα πράγματα στους κανονικούς τους ρυθμούς.
– Γιατί όμως δεν το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι ωραίο ότι μια σειρά έκανε γνωστούς στο ευρύ κοινό ηθοποιούς που βλέπουμε πολλά χρόνια στο θέατρο; Είναι μια λογική που ξεκινάει από τις δραματικές σχολές;
Παλιά υπήρχαν τεράστια θεατρικά ρεύματα, όπως αυτό του Εθνικού και του θεάτρου Τέχνης και ο κόσμος δεν τολμούσε να φύγει έξω από αυτά. Έλεγαν «πού ακούστηκε να κάνεις τηλεόραση; Φεύγεις απο εδώ». Εγώ τελείωσα το θέατρο Τέχνης το 2016 και ξέρω διάφορα τέτοια περιστατικά από αφηγήσεις άλλων. Όπως και στο Εθνικό, έτσι και στη δική μας σχολή, παράλληλα με τις σπουδές σου δεν επιτρεπόταν να κάνεις οτιδήποτε άλλο είτε αυτό ήταν τηλεόραση είτε παραστάσεις άλλων θεάτρων και ίσχυε όσο φοιτούσα εκεί.
Τη σχολή μου και το θέατρο Τέχνης τα λατρεύω αλλά θεωρώ ότι η κοινωνία, η τέχνη και το κοινό εξελίσσονται συνεχώς οπότε οφείλουμε να πηγαίνουμε ανάλογα με το ρεύμα και την εποχή ώστε να βελτιώνεται και η εκπαίδευση των ηθοποιών και να μην υπάρχει στασιμότητα.
Για παράδειγμα, θεωρώ εξαιρετικό αυτό που συμβαίνει στο εξωτερικό, όπου επικρατεί μεγαλύτερη ελευθερία και έχουν περισσότερες επιλογές. Σπουδαίες ηθοποιοί όπως η Maggie Smith και η Judi Dench δεν έχουν κάνει τηλεόραση παράλληλα με το θέατρο και το σινεμά; Μην τρελαινόματε τώρα. Σε όλους αυτούς δεν λένε «είσαι του θεάτρου», «είσαι της τηλεόρασης» κλπ. Επίσης, υπάρχουν κι αυτοί οι καλλιτέχνες που αυτοπροσδιορίζονται και λένε πως δεν θέλουν να κάνουν θέατρο και δεν είναι επιβεβλημένη εξωγενώς αυτή η επιλογή.
– Κι επιστρέφουμε πάλι στο καθεστώς της ταμπέλας.
Υπάρχει ρατσιμός και μέσα στην τηλεόραση. Δηλαδή έχει τύχει να μην έχουν παρακολουθήσει κάποιοι την πορεία και τις σπουδές μου, που πχ εκτός από τη δραματική σχολή του Τέχνης έχω σπουδάσει και performance στο Goldsmith του Λονδίνου, και να με ρωτούν μόνο για την εμπειρία μου στην τηλεόραση. Ήταν η κωμωδία «Αστέρας Ραχούλας», για την οποία είμαι πάρα πολύ υπερήφανη αλλά ορισμένοι το βλέπουν αλλιώς.
Δεν ανέχομαι να λένε, όχι μόνο για μένα αλλα και για συναδέλφους που εκτιμώ, ότι «η τάδε είναι τηλεοπτική και εμπορική ηθοποιός μωρέ». Παντού θα τους βρεις αυτούς τους ανθρώπους, και σε υψηλές θέσεις μάλιστα.
Καλώς ή κακώς, ενώ σπούδαζα και ήμουν άγνωστη, προέκυψε η «Ραχούλα» και μπήκα στην τηλεόραση εντελώς τυχαία. Τη βλέπω σαν ένα μέσο για να εξελίσσομαι μέσα από αυτό σαν ηθοποιός όχι σαν κάτι που με πάει πίσω. Μαθαίνω πάρα πολλά πράγματα και κυρίως πώς να είμαι σωστή επαγγελματίας. Θυμώνω γιατί είμαι νέα χωρίς τεράστια εμπειρία και δεχόμαστε μια φοβερή υποτίμηση από ανθρώπους της δουλειάς μας, που μπορεί να μη σου δώσουν σημασία αν δεν μάθουν για τις δουλειές και τις σπουδές σου.
– Πρέπει δηλαδή να αποδεικνύεις συνεχώς την αξία σου;
Ακριβώς. Πρέπει να αποδεικνύω σε μόνιμη βάση ότι δεν είμαι ελέφαντας. Κάποιοι π.χ. που με έβλεπαν μόνο στις «Μέλισσες», μπορεί να απορούν που είμαι στο Φεστιβάλ Αθηνών ενώ έχω ξεκινήσει από εδώ! Το 2015, ενώ ήμουν στη σχολή παίξαμε εδώ. Όμως αυτό αν είσαι στενόμυαλος, δεν θα το καταλάβεις. Μπορεί να γίνω ζεν σε λίγα χρόνια και να μην έχω τόσα νεύρα μ’ αυτό! (γέλια).
Δεν μπαίνω λοιπόν στη διαδικασία να αποδεικνύω την αξία μου και τι επιδόσεις έχω. Σ’ αυτή τη φάση που είμαι, το ζήτημα μου είναι πώς να βρίσκομαι κάπου μακροπρόθεσμα. Δεν με απασχολεί να γίνω μόνο πρωταγωνίστρια αλλά να μπορώ να παίζω ένα ευρύ ρεπερτόριο και να υπάρχω σε καλές δουλειές.
– Κατ’ επέκταση έχουν παίξει ρόλο και τα social media και ο βιαστικός τρόπος που επιλέγουμε να διαβάσουμε «διαγώνια» ένα κείμενο για τον οποιονδήποτε; Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε;
Όχι μόνο αυτό αλλά δεν βλέπουμε και μπροστά μας (γέλια). Επειδή στη σειρά υποδύομαι μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας στα 30s, οι ρόλοι που μου πρότειναν πρόσφατα ήταν μόνο γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας.
Είναι εύκολη η τυποποίηση γιατί δεν βγάζει απο τη διαδικασία να σκεφτείς. Ο καθένας απο εμάς δεν είναι μόνο ένα πράγμα. Πόσο μάλλον αν είσαι ηθοποιός που έχεις τη δυνατότητα να ερμηνεύσεις πάρα πολλούς ρόλους και να έχεις μια μεγάλη γκάμα. Το βλέπω σαν μαθήματα ζωής που μου δείχνουν πώς λειτουργεί η κοινωνία.
– Αυτά τα 3 χρόνια, τι σε εξέπληξε θετικά από τη συνύπαρξη με όλους αυτούς τους ανθρώπους;
Το δόσιμο κάποιων υπέροχων ανθρώπων που δεν το περίμενα. Αντίστοιχα από εκείνους που περίμενα κάτι θετικό, συνάντησα μια μεγάλη αδιαφορία. Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ συμπεριφορές και επειδή «πιάνω» πολλά που μπορεί να μην τα προσέξουν οι άλλοι, τα επεξεργάζομαι και προσπαθω να μην με χαλάνε.
– Βάζεις εύκολα όρια;
Κυρίως στον εαυτό μου και μετά στους άλλους. Με ζορίζει αν δεν έχουν καταλάβει κάτι που έχω καταλάβει εγώ και μπορεί να με κάνει να φαίνομαι παράξενη. Προσπαθώ λοιπόν να μη μιλάω πια τόσο αλλά μερικές φορές σκέφτομαι πχ «πώς γίνεται να μη βλέπουμε το ίδιο;». Αποφεύγω να γίνω «σταλεγάκιας» γιατί δεν είναι δουλειά μου πάντα αλλά αρκετές φορές έρχονται στα λόγια μου (γέλια). Χαίρομαι βέβαια όταν αυτό δεν συμβαίνει και δεν επιβεβαιώνομαι οπότε θα αναγνωρίσω ότι ήμουν απλά καχύποπτη.
Σε κάτι άλλο που με έχει βοηθήει η τηλεόραση είναι να ξέρω ποια είναι η δουλειά μου και οι αρμοδιότητες μου. Όταν είμαστε μια μικρότερη ομάδα, κάνουμε όλοι τα πάντα φυσικά. Όταν όμως είμαστε μέρος μίας μεγάλης παραγωγής με πολλές και διαφορετικές ειδικότητες, πρέπει να αφήνεις τον καθένα να κάνει τη δουλειά του χωρίς να επεμβαίνεις –εκτός αν χρειαστεί- ώστε να υπάρχει αλληλοσεβασμός και στήριξη.
– Τι κάνει μια ομάδα πετυχημένη;
Ένας πολύ καλός αρχηγός. Επίσης, χρειάζεται να γίνεται ξεκάθαρο στον καθένα τι πρέπει να κάνει και φυσικά ευγένεια και σεβασμός. Και αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα να μπορώ να απευθυνθώ σε κάποιον αρμόδιο να μου δώσει τη λύση. Δεν συμφωνώ να καίμε τους ανθρώπους που αποκαλούμε «πολυεργαλεία» γιατί τους βαραίνουμε με πολλές ευθύνες χωρίς λόγο.
– Στην κοινωνία έχουμε κάποιον που να μας εμπνέει;
Όχι, κι αυτό είναι φοβερό. Ο καθένας είναι μόνος του και μας λείπει η έμπνευση. Επίσης, στην τέχνη τώρα, δεν έχουμε μεγάλες μορφές και προσωπικότητες που να δίνουν έναν άλλο τόνο στα πράγματα και να επηρεάζουν την πολιτική και δεν το χρωματίζω κομματικά.
Έχουμε καλλιτέχνες μεγάλης ηλικίας που έχουν προλάβει αυτές τις δόξες. Πρόσφατα σκεφτόμουν τη Μάγια Λυμπεροπούλου, η οποία έφυγε από τη ζωή πριν λίγο καιρό και τον σπουδαίο Βασίλη Παπαβασιλείου. Υπάρχουν σημαντικοί άνθρωποι που μπορούν να μας επηρεάσουν αλλά είτε είναι λίγοι και δεν βγαίνουν μπορστά είτε δεν έχουν το σθένος, το κουράγιο και την όρεξη να συνδιαλαγούν με την κοινωνία. Ο πρώτος που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος μας επηρεάζει ακόμα σε πολλούς τομείς και τώρα στη δική μας εποχή, μπορεί να το κάνει σε ένα άλλο πλαίσιο, ο Σταμάτης Κραουνάκης.
– Γιατί γυρνάμε συνεχώς πίσω για να βρούμε μεγάλες κι επιδραστικές προσωπικότητες; Είναι και λίγο παγίδα η παρελθοντολαγνεία;
Για μένα δεν είναι παρελθοντολαγνεία, είναι απογοήτευση! Νομίζω πως είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο η έλλειψη μεγάλων προσωπικοτήτων στη σύγχρονη εποχή και νομίζω πως φταίει η μη επαφή της διαννόησης με τον λαό. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Γκάτσος, ο Οδυσσεας Ελύτης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης γι’ αυτό είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στον κόσμο. Θα μου πεις ήταν άλλα τα ζητούμενα, είχαμε δικτατορίες, εμφυλίους, κατοχή αλλά ο λαός τραγουδούσε ποίηση.
Η τέχνη έφτανε στην εργατιά και η ψυχή του εργάτη στη «Δραπετσώνα που δεν έχουμε ζωή», ένιωθε μια ανάταση. Αυτή που νιώθω κι εγώ τώρα χωρίς να έχω περάσει εμφύλιο και όλα αυτές τις άσχημες περιόδους. Αν εγώ λοιπον τόσα χρόνια μετά νιώθω αυτά τα συγκλονίστικά συναισθήματα ακούγοντας τη μουσική και τους στίχους αυτών των ανθρώπων, χωρίς να το καταλαβαίνω γίνομαι κοινωνός μιας άλλης κατάστασης. Τώρα πλακωνόμαστε στα βραβεία Mad.
– Έβαζαν κάποιες βάσεις που εμείς πρέπει να τις εξελίξουμε και η διαφορά μας είναι πως εκείνοι δεν είχαν την ανάγκη να διατυμπανίζουν πόσο σημαντικοί βλέποντας μόνο το μετά.
Μα η ταπεινότητα είναι μεγάλη αρετή. Πιστεύω πως τα αίτια είναι βαθύτερα και ισχύει σε όλο τον κόσμο. Όταν χάνεις το ενδιάμεσο παραγωγικό στάδιο, είναι πολύ σοβαρό θέμα.
– Τι παρατηρείς στα social media ως μέρος της δουλειάς σας;
Με δυσκολεύει λίγο γιατί δεν πολλές φορές δεν μπορώ να το δω ως μέρος της δουλειάς μας.Δεν το αποκηρύσσω και το χρησιμοποιώ. Απλά μου φαίνεται πολύ περίεργο πως οι φωτογραφίες και οι followers σου πρέπει να είναι το αποδεικτικό της δουλειάς σου. Δεν καταλαβαίνω γιατί όλα πρέπει να τα ανεβάζουμε δημόσια και να δείχνουμε τέλειοι και «φασαίοι». Όπως καταλαβαίνεις έχω μηδενική ανοχή πια σε πολλά θέματα (γέλια). Όμως, επειδή σ’ αυτή την εποχή έτυχε να ζω, δεν θα σταματήσω να προσπαθώ για όλα.
Πολλοί μιλάνε με τόσο μεγάλη άνεση για όλα που έχουμε ξεχάσει πως για να γίνεις σπουδαίος, χρειάζεται πολλή δουλειά. Οι διάττοντες αστέρες σε όλους τους χώρους, δεν μου λένε τίποτα. Είναι λίγο άσχημο πώς τη δική μου πορεία όπως και αρκετών άλλων, την κάνουν να φαίνεται ασήμαντη.
– Αν σου συμβεί κάποια μεγάλη επιτυχία όπως αυτή των «Μελισσών», το απολαμβάνεις ή σκέφτεσαι το παρακάτω;
Όχι, δυστυχώς ανήκω σ’ αυτή την κατηγορία που είμαι πολύ αγχωμένη και ανήσυχη. Δεν έχω βρει ησυχία σ’ αυτές τις 3 σεζόν (γέλια). Με απασχολεί να είμαι σωστή στη δουλειά μου και τι θα κάνω μετά.
– Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές, οι οποίες σου έχουν συμβεί στη ζωή και στον τρόπο σκέψης σου, από το 2016 που αποφοίτησες έως τώρα;
Είμαι σε μία φάση εκκαθαρίσεων γενικά με όλες τις σχέσεις της ζωής μου γιατί κατάλαβα ότι κάποια στιγμή πρέπει να περνάμε από αυτό το στάδιο σε υγιές επίπεδο πάντα. Έχω περάσει από πολλά στάδια αυτά τα χρόνια κι ευτυχώς με εξέλιξαν. Έχω αποφασίσει πως θα κάνω τη δουλειά μου όπως θέλω και πως κάποια στιγμή στο μέλλον, κάποιος θα το εκτιμήσει. Δεν έχω πιάσει κανένα ταβάνι με τις «Μέλισσες», έχω πάρα πολύ δρόμο ακόμα. Επιπλέον κάτι αλλο που έχω μάθει είναι να προσπαθω όσο μπορω να έχω εμπιστοσύνη στην κρίση μου. Είμαι ενοχική και πάντα σκέφτομαι αν έχω προσβάλει ή στεναχωρήσει κάποιον αλλά αν αισθανθω προσβεβλημενη, είναι πραγματικά σοβαρό αυτό που έχει συμβεί.
– Δίνεις δεύτερη ευκαιρία στους φίλους σου αν συμβεί κάτι άσχημο μεταξύ σας;
Ναι, πάντα θα δώσω ευκαιρίες στους ανθρώπους που νοιάζομαι και μ’ ενδιαφέρουν. Έχω πάρα πολύ υπομονή με τις ανθρώπινες σχέσεις.
– Πώς αντιμετωπίζεις αυτή τη μαζική αγάπη από τον κόσμο λόγω της μεγάλης επιτυχίας της σειράς;
Χαίρομαι πολύ και με συγκινεί τρομερά αυτό που ζούμε αυτές τις μέρες που τελείωσαν τα γυρίσματα του τρίτου κύκλου. Με σταματάνε εντελώς ετερόκλητοι άνθρωποι στο δρόμο και μου λένε ότι θα τους λείψουμε και παράλληλα στέλνουν άπειρα μηνύματα στα social media με κατεβατά για το πόσο ωραία ένιωθαν με τη σειρά. Δεν ξέρω αν θα ξαναζήσω κάτι τέτοιο.
– Νιώθεις μια παραπάνω ευθύνη για το πώς θα συμπεριφερθείς δημόσια;
Φυσικά, τεράστια ευθύνη. Αλλά εγώ νιώθω και τεράστια ευθύνη απέναντι στα γατιά και στα δέντρα στο δρόμο για να είναι καλά (γέλια). Είμαι πολύ του καθήκοντος και να μπαίνουν όρια. Μπορεί να ακούγομαι αποστειρωμένη αλλά μέσα από αυτό βιώνω και μια μεγάλη ελευθερία, έχω και τρέλα και αυθορμητισμό.
– Είσαι τώρα στην παράσταση «Αντιγόνη» στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στο πλάισιο του αφιερώματος «Antigonisms», και παράλληλα βιώνουμε και το φαινόμενο της Μεγάλης Παραίτησης. Η Αντιγόνη αντέδρασε απέναντι στο άδικο και η νέα γενιά τωρα, αρνείται να συμβιβαστεί και είναι δυστυχισμένη.
Πιστεύω πάρα πολύ στην αντίδραση. Όταν κάτι δεν σου αρέσει κάτι και είσαι δυστυχισμένος, πρέπει να μιλάς ανοιχτα. Αρκετές φορές θα υπερασπιστώ ανθρώπους που τους ενοχλούν και δεν αντιδρούν γιατί δεν μ’ αρέσει η αδικία. Δεν λέω ότι είναι απαραίτητα σωστό γιατί μπορεί ο άλλος να μην είναι έτοιμος να υπερασπιστεί τον εαυτό του και να βγω τελικά η χαμένη. Όταν ήμουν για σπουδές στο Λονδίνο, ήμουν δυστυχισμένη εκεί αλλά ένιωθα την καταπίεση πως πρέπει να μείνω εκεί για να φτιάξω τη ζωή μου και να συμβιβαστώ γιατί τότε ήμασταν στο πικ της κρίσης. Οι γονείς μου έλεγαν «είσαι τρελή που θα γυρίσεις;» αλλά εγώ, παρόλοπου δούλευα εκεί παράλληλα, αποφάσισα να γυρίσω γιατί προτιμούσα να λιάζομαι και να είναι καλύτερη η ψυχική μου υγεία παρά να τρέχω συνέχεια όλη μέρα μες το άγχος.
– Τώρα που συμβαίνουν και όλα αυτά τα άσχημα γύρω μας, βάζουμε πιο πολύ από ποτέ σε προτεραιότητα την ευτυχία μας;
Ναι και νομίζω ότι συνδιαλεγόμαστε με το παράλογο σε μόνιμη βάση και πρέπει να κρατήσουμε μια ψυχική ακεραιότητα. Στην παράσταση μας, η Αντιγόνη αποφασίζει να αντιδράσει άμεσα απέναντι στο παράλογο και από την άλλη έχουμε έναν Κρέοντα, ο οποίος υπερασπίζεται το δίκιο του, σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονες. Ο καθένας πράττει το βέλτιστο σύμφωνα με την προσωπική του ηθική και και δεν υποχωρούν. Μπορούν να γίνουν πολλές αναγωγές με τη σύγχρονη εποχή αλλά η μεγάλη διαφορά είναι οι ψυχολογικοί όροι που έχουν μπει στη δική μας καθημερινότητα. Στις ιδέες αυτών των έργων δεν χωρούσαν αμβισβήτηση τότε. Όμως με σημερινούς όρους, θα λέγαμε να συμβιβαστούν και να τα βρουν αυτοί οι δύο κάπου στη μέση.
– Άρα θα μπορούσαμε να πούμε πως είμαστε η εποχή της διαπραγμάτευσης.
Αυτό ακριβώς. Στις αρχαίες τραγωδίες δεν υπάρχει καμία διαπραγμάτευση και είναι το εντυπωσιακό στοιχείο που καθιστά και τα πρόσωπα, τραγικά. Είναι πάρα πολύ συγκινητικό ότι ο καθένας πράττει χωρίς να υπολογίζει το κόστος και έχοντας επίγνωση πως μπορεί να αφανιστεί με την εκάστοτε απόφαση που θα πάρει.
– Νιώθεις πως σ’ αυτή την πολύ άγρια εποχή για τις γυναίκες, η Αντιγόνη θα μπορούσε να είναι ένα σύγχρονο πρότυπο και πρωταγωνίστρια στα social media;
Ναι και έχουμε βάλει το στοιχείο του viral στην παράσταση γιατί όλα διαδραματίζονται σε ένα τηλεοπτικό πλατώ. Έχει χάσει τον πατέρα της, τη μητέρα της, τον Οιδίποδα, τον Πολυνείκη, την Ιοκάστη και την επόμενη μέρα του εμφυλίου που έχουν σκοτωθεί όλοι αυτοί, αυτό το κορίτσι χωρίς να της συμπαραστέκεται η Ισμήνη, μόνο κατόπιν εορτής, παίρνει αυτή τη συγκλονιστική απόφαση. Οπότε δεν μπορείς να μην την θαυμάζεις απεριόριστα.
Τι λάθος μπορούμε να κάνουμε με τον όρο του «φεμινισμού»;
Πέρα από τη θεωρία, χρειάζεται πολλή δουλειά να εφαρμοστεί στην πράξη ώστε και στις ίδιες τις γυναίκες να μην είναι ξένος αυτός ο όρος. Θεωρώ σημαντικό το φεμινιστικό κίνημα να προσεγγίσει τους άνδρες και τις γυναίκες με ψυχραιμία και με σωστά επιχειρήματα. Με απασχολεί να μη χάνουμε το δίκιο μας από επικοινωνιακό λάθος και για να γίνει αποδεκτός ο φεμινισμός και όσα πρεσβεύει.
Μ’ αυτο που λέω τώρα μπορεί να πέσουν να με φάνε γιατί πρέπει να γίνονται άμεσα όλες οι αντιδράσεις και συμφωνώ. Είναι πολύ δύσκολη αυτή η διαχείριση και θαυμάζω τους συναδέλφους που παίρνουν μέρος σε διάφορες δράσεις για να στηρίξουν αυτή την κατάσταση. Πρέπει να είμαστε όλοι μαζί σε αυτό για να πετύχουμε κάτι ουσιαστικό.
Ας πούμε, τα σεξιστικά σχόλια που δεχόμαστε στη δουλειά από συναδέλφους ή από εργαζόμενους στο συνεργείο χωρίς να το καταλαβαίνουν πως κάνουν κάτι λάθος, έχει περάσει κανονικά στη ζωή μας και τα δεχόμαστε τις περισσότερες φορές χωρίς σχόλια. Για να τα αντιμετωπίσουμε σωστά ώστε να σταματήσουν αυτές οι συμπεριφορές, θέλει τρομερή ψυχραιμία, που προφανώς δεν την έχουμε πάντα γιατί τρελαίνεται ο εγκέφαλος σου εκείνη την ώρα.
Υποστηρίζω όλα τα δραστήρια κινήματα, τα οποία παίρνουν θέση, αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις και προσπαθούν να ξυπνήσουν τον κόσμο. Επειδή υπάρχει έμφυλο πρόσημο σε όλα αυτά, δυστυχώς οι άνδρες δεν έχουν μάθει να σκέφονται διαφορετικά και σ’ αυτό φταίει η οικογένεια και ο τρόπος που έχουν μεγαλώσει. Επίσης, μην ξεχνάμε και τις γυναίκες που συμπεριφέρονται με ακραίο σεξισμό κατά των γυναικων.
– Σχολιάζετε κάτι από αυτά στην παράσταση και ποιος είναι ο δικό σου ρόλος;
Τα έχουμε βάλει όλα αυτά στο έργο. Κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της πρώτης παρουσίασης της νέας κυβέρνησης με την οικογένεια του, ο Κρέοντας (Γεράσιμος Σκιαδαρέσης) λέει «εγώ δε θα δεχτώ να με βάλουν κάτω γυναίκες». Εγώ λοιπόν, είμαι η παρουσιάστρια του τηλεοπτικού δελτίου και του πάνελ ενός καναλιού που έχει άμεση σχέση με την κυβέρνηση, και επί της ουσίας είναι η εκπρόσωπος τύπου. Οπότε σ’ αυτό το σημείο που λέει τη συγκεκριμένη ατάκα, μου λέει η floor manager να γελάσω πάρα πολύ χωρίς να σχολιάσω σοβαρά.
Το να καλύπτει μια γυναίκα τέτοιες καταστάσεις με αυτό τον τρόπο προφανώς είναι τραγελαφικό. Επιπλέον και κάνει πιο έντονη την τραγικότητα του «κάτω» κειμένου, που ειδικά τώρα, είναι απίστευτα επίκαιρο. Ο χαρακτήρας μου πρέπει πάσει θυσία να επιβιώσει όσο και αν συγκρούεται εσωτερικά με το καθεστώς. Έχει γίνει μια πολύ ωραία δραματουργική επεξεργασία στο πλαίσιο του έργου και το κείμενο έχει μείνει άθικτο. Δείχνει πώς η εξουσία κυβερνάται από ένα μέρος της κοινής γνώμης και το τρόπου που τα social media σχετίζονται με τις κυβερνήσεις.
– Ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη όταν διάβασες πρώτη φορά την ιδέα του ανεβάσματος;
Ενθουσιάστηκα και είπα «πώς γίνεται και δεν το έχουμε σκεφτεί όλα αυτά τα χρόνια». Είναι πολύ ενδιαφέρον εγχείρημα γιατί υπάρχουν κάμερες, live μετάδοση, τάμπλετ, κινητά και με έναν πολύ πετυχημένο τρόπο, το κοινό και ο θίασος γίνονται ένα.
– Τι θα ήθελες να βγει από αυτή την παράσταση;
Να πετύχουμε την αναγωγή με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τον κανιβαλισμό που επικρατεί στα πάνελ με τους βαρύγδουπους τίτλους. Όπως επίσης και να διηγηθούμε με αμεσότητα μια ιστορία που μπορεί να την έχουμε δει πχ στην Επίδαυρο σε ένα πιο κλασικό ανέβασμα και να μην έχουμε καταλάβει κάποια πράγματα.
– Τα τελευταία χρόνια έχουμε επιστρέψει πάντως στην αμεσότητα σχετικά με τον τρόπο που προσεγγίζουμε τα θεατρικά κείμενα και ειδικά τα «μεγάλα».
Ναι και είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε τον τρόπο που αποδίδεται ένα κείμενο ώστε να γίνεται κατανοητό και να έχει μια μεταδοτικότητα. Ζούμε στην εποχή που είναι μεγαλύτερη η αμεσότητα της πληροφορίας και δεν νομίζω πως τα σύγχρονα ανεβάσματα, όπως το δικό μας, καταργούν τα κείμενα. Ίσα ίσα που αναδεικνύουν την ουσία τους και σε βοηθάει να σκεφτείς τι συμβαίνει τώρα στη ζωή σου. Με απασχολεί πολύ να καταλαβαίνει ο άλλος τι λέμε και να μην περνάνε τα λόγια έτσι αδιάφορα.
Κάνουμε πρόβες δυομισι μήνες και σε διάφορες στιγμές ανακάλυψα τι λενε οι ήρωες, κάτι που δεν το είχα καταλάβει τόσα χρόνια. Κι επίσης συνειδητοποιούσα τι έλεγα κι εγώ και σταματούσα την πρόβα γιατί έκανα συνδέσεις με διαφορετικές σκηνές.
Οι συγγραφείς δεν ήταν και οι παρατηρητές της εποχής;
Ο Αιμίλιος Χειλάκης μου είχε πει την ωραία ιστορία που κρύβεται πίσω από το έργο και δεν την ήξερα. Ο Θεμιστοκλής μετά τον περσικό πόλεμο, τον έδιωξαν από την Αθήνα. Πήγε στην Περσία και τον δέχτηκαν ως τον στρατηγό από τον οποίο ηττήθηκαν. Κάποια στιγμή πεθαίνει και οι Αθηναίοι συζητούν αν θα τον θάψουν έξω από τα τείχη ή μέσα στην πόλη. Σ’ εκείνη τη φάση λοιπόν άρχισε να γράφει ο Σοφοκλής την «Αντιγόνη».
– Για φινάλε, τι σου προκαλεί αισιοδοξία;
H πίστη μου στους ανθρώπους.
Προσπαθώ πολύ στο χάος που ζούμε να πιαστώ από κάπου. Την προηγούμενη εβδομάδα ήμουν πάρα πολύ στεναχωρημένη με κάτι και είχα βγάλει τον σκύλο μου βόλτα σε άθλια κατάσταση. Πάω να πάρω καφέ από ένα μαγαζι που πάω κάποια πρωινά και μόλις μου έδωσε τον καφέ, ο σκύλος μου καταλάθος με έσπρωξε με αποτέλεσμα να πέσει ο καφές κάτω. Άρχισα να κλαίω λόγω της μεγάλης φόρτισης και η ιδιοκτήτρια, μου έφτιαξε αμέσως άλλο καφέ, έβαλε σε ένα σακουλάκι μπισκότα για τον σκύλο, μ’ αγκάλιασε και μου είπε «Σ’ αγαπάω και όλα θα πάνε καλά». Ε πώς να μην έχω πίστη στη ζωή μετά από κάτι τέτοιο;
INFO ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΟΝΑΚΙ ΣΟΥ
Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Πειραιώς 260
Έως τις 7 Ιουλίου
Μετάφραση Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επιμέλεια Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος
Σκηνογραφία – Φωτισμοί Marco Turcich
Κοστούμια – Αντικείμενα Μαρία-Σεσίλ Ιγγλέση
Μουσική – Γιώργος Πούλιος
Σχεδιασμός ήχου – Jeph Vanger
Δραματουργία – Or Benezra-Segal
Επιμέλεια εκφώνησης λόγου – Νίκος Παναγιωτόπουλος
Επιμέλεια κίνησης – Κορίνα Κόκκαλη
Βοηθός σκηνογράφου – φωτιστή Μαρίζα Σουλιώτη
Βοηθός σκηνοθέτη – Θωμαΐς Τριανταφυλλίδου
Βοηθός επιμέλειας κίνησης – Μαριλένα Σιταροπούλου
Γραφιστικά – Βίντεο – Χρήστος Μαγγανάς
Τηλεοπτικό συνεργείο – Green Screen Studio
Μακιγιάζ – Ελισσάβετ Πέτρου
Διεύθυνση παραγωγής – Ιφιγένεια Γιαννιού
Παίζουν: Γεράσιμος Σκιαδαρέσης (Κρέοντας), Κίττυ Παϊταζόγλου (Αντιγόνη), Ελένη Καραγιώργη (Ευριδίκη), Χριστίνα Δαλαμάγκα (Ισμήνη), Φοίβος Παπακώστας (Αίμονας), Βίκυ Κυριακουλάκου (Τειρεσίας), Λάμπρος Γραμματικός (Φύλακας, Άγγελος)
Χορός Δανάη Λουκάκη (Κορυφαία), Γιώργος Μπινιάρης, Ντέμπορα Οντόγκ, Βασίλης Καλφάκης, Ντίνος Γκελαμέρης, Νέγρος του Μοριά, Ζωή Δρακοπούλου