Ο Άρθουρ Πεν, γεννημένος το 1922 στη Φιλαδέλφεια, υπήρξε μια εμβληματική μορφή του αμερικανικού κινηματογράφου, με καριέρα που εκτείνονταν σε περισσότερες από πέντε δεκαετίες. Η πρώτη του ταινία, “Ο δραπέτης των 7 πολιτειών” (1958), αποτέλεσε μια ψυχολογική προσέγγιση της θρυλικής ιστορίας του Billy the Kid, με τον Πολ Νιούμαν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτή η ταινία, αν και αρχικά απέτυχε εμπορικά, κέρδισε αναγνώριση στην Ευρώπη και έθεσε τις βάσεις για την καριέρα του Πεν.
Το 1962, ο Πεν μεταφέρει στην οθόνη τη θεατρική επιτυχία “Το θαύμα της Άνι Σάλιβαν”, μια συγκινητική ιστορία που εξερευνά τη σχέση ανάμεσα στην Άννι Σάλιβαν και την τυφλή και κωφή Χέλεν Κέλερ, κερδίζοντας δύο Όσκαρ για τις πρωταγωνίστριες. Η συνεργασία του με τον Μάρλον Μπράντο το 1966 στην ταινία “Καταδίωξη” ενίσχυσε τη φήμη του ως σκηνοθέτη που εξερευνά τις σκοτεινές πτυχές της αμερικανικής κοινωνίας.
Η πιο εμβληματική του ταινία, “Μπόνι και Κλάιντ” (1967), άλλαξε τον τρόπο που οι ταινίες γκανγκστερών προσεγγίζονταν, συνδυάζοντας στοιχεία κωμωδίας και βίας με μια νέα αφήγηση. Ο Πεν συνέχισε να σκηνοθετεί σημαντικές ταινίες όπως το “Μεγάλο Aνθρωπάκι” (1970) και “Φυγάδες του Μιζούρι” (1976), καθιστώντας τον έναν από τους πιο επιδραστικούς σκηνοθέτες της εποχής του. Με την ικανότητά του να συνδυάζει την τέχνη με την κοινωνική κριτική, ο Άρθουρ Πεν άφησε μια διαρκή κληρονομιά στον κόσμο του κινηματογράφου.
Συμπαθούσα πάντα τις μειονότητες. Αλίμονο πάντως σε αυτούς που δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό που σας λέω. Αν κάποια στιγμή κερδίζουμε στη ζωή μας λίγο περισσότερα χρήματα από τους άλλους, δεν είναι γιατί είμαστε πιο έξυπνοι. Είναι για να μπορούμε να καθίσουμε ένα μεγαλύτερο διάστημα χωρίς να κάνουμε τίποτε, χωρίς να δουλεύουμε. Παίρνουμε περισσότερα χρήματα για να έχουμε να ζούμε αξιοπρεπώς μη δουλεύοντας για ένα διάστημα.
Το είδος της δουλειάς που κάνουμε απαιτεί να καθόμαστε πού και πού. Δεν μπορούμε να παράγουμε σε αυτούς τους άγριους ρυθμούς. Κάνουμε μια πνευματική δουλειά και το πνεύμα είναι μια δεξαμενή που αδειάζει και θέλει γέμισμα. Εγώ πάντα την καλή μου αμοιβή την αντιμετώπιζα σαν το δικαίωμα που μου δίνει η δουλειά μου να αγοράσω λίγο ελεύθερο χρόνο. Το κέρδος του καλά αμειβόμενου και επιτυχημένου στη δουλειά του καλλιτέχνη πρέπει να μετατρέπεται πάντα σε χρόνο. Τίποτε δεν είναι πιο πολύτιμο σε αυτήν τη ζωή από τον χρόνο.
Εκτός από τη δουλειά, υπάρχει και η ζωή. Η οικογένειά μας, η γυναίκα μας, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας. Για να είσαι ευτυχής με τη ζωή σου πρέπει να της διαθέσεις χρόνο. Και η οικογένεια μου ευτυχώς είναι αρκετά μεγάλη για να μου τρώει και αυτή κάμποσο χρόνο. Οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους μας για να ανθήσουν θέλουν φροντίδα και η φροντίδα θέλει χρόνο.
Τη στιγμή που διαβάζεις ένα θεατρικό δεν διαβάζεις την περιγραφή ενός χαρακτήρα, αλλά τα λόγια που λέει ένας ήρωας στο έργο. Τα λόγια αυτά έρχεται μετά ο ηθοποιός που υποδύεται τον συγκεκριμένο ήρωα και τα κάνει δικά του, τα ντύνεται… Ένα κοστούμι σε μια βιτρίνα έχει μια αντικειμενική αξία. Όταν το φορέσει ένας άνθρωπος, χωρίς να χάσει την αντικειμενική του αξία, πέρνει και μια άλλη διάσταση, την υποκειμενική διάσταση του ανθρώπου που το φοράει.
Το κολύμπι στο άγνωστο είναι κουραστικό και απαιτεί μύηση. Οι άνθρωποι όλο τον υπόλοιπο καιρό απέχουν από αυτή την αναζήτηση. Η αναζήτηση πρέπει να μας γίνει τρόπος ζωής για να μας οδηγήσει στην αλήθεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως προτιμούμε να ζούμε χωρίς να λέμε την αλήθεια.
Όλοι οι άνθρωποι, νομίζω, νιώθουμε την ανάγκη να ξέρουμε ότι κάπου υπάρχει, κάπου κρύβεται η αλήθεια. Αυτό είναι μια ισορροπία για μας. Είναι ένας θεός που μας φωτίζει τον δρόμο η αλήθεια. Αν κάπου δεν είναι έστω και κρυμμένη αλήθεια, δεν θα ξέραμε που να πάμε, προς τα πού να τραβήξουμε. Σίγουρα δεν είναι εύκολο να βρεις την αλήθεια. Μερικές φορές γίνεται αυταπάτη, σου ξεφεύγει μέσα από τα χέρια σου, αλλά είναι σημαντικό να ξέρεις τουλάχιστον ότι υπάρχει και ότι κάποιοι ιδιοφυείς άνθρωποι μπορούν να σε βοηθήσουν να την ανακαλύψεις.
Όπως και όπου κι αν γεννηθούμε, κάποια στιγμή αρχίζει η φαντασία μας να δουλεύει και σαν παιδιά ζούμε πλέον με αυτήν παρά με όσα βλέπουμε γύρω μας. Για ένα παιδί που δεν νιώθει ευτυχισμένο ή πονάει ψυχικά, η φαντασία είναι ίσως το καλύτερο μέρος όπου μπορεί να κρυφτεί – να ζητήσει καταφύγιο.
Το ταλέντο είναι απλά το κλειδί για να ανοίξεις την πόρτα. Το τι θα κάνεις μετά μέσα στο σπίτι δεν έχει να κάνει με το ταλέντο. Βγαίνεις έξω στον δρόμο και βλέπεις ανθρώπους να ζουν και να δουλεύουμε ό,τι υπάρχει γύρω τους, με ό,τι είναι χειροπιαστό. Και βλέπεις και άλλους οι οποίοι ζουν με αυτά που τους προμηθεύει η φαντασία τους. Αυτή είναι μια βασική διαφορά του ταλαντούχου από τον κοινό άνθρωπο.
Μου αρέσει να υπάρχω και να δημιουργώ ανάμεσα σε κόσμο. Πέρα απ´ αυτά που σας έλεγα πριν περί αναρχίας, το να κάνεις μια ταινία είναι λίγο πολύ κοινοβιακή κατάσταση, με την έννοια ότι λειτουργείς κλειστά και τα πάντα βασίζονται στη συνεργασία. Είναι μια κατάσταση που έχει τους δικούς της περιορισμούς, υποχρεώνει την ομάδα να μείνει ενωμένη και στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται συμμαχίες, σχέσεις στοργής, σχέσεις πίστης και αφοσίωσης.
Με το που τελειώνουν τα γυρίσματα είναι σαν να βγαίνεις ξανά έξω στον κόσμο. Εκεί όπου τα πράγματα είναι πλέον λιγότερο προβλέψιμα – εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να ασκείς επάνω τους τον ίδιο έλεγχο.
Είναι πολύ δύσκολο να ζεις μια ζωή μέσα στην αλήθεια. Η αλήθεια συχνά σκοτώνει. Μετά, και να θέλεις να ζεις μέσα στην αλήθεια, είναι πολύ δύσκολο πράγμα να την εκφράσεις, να εκφράσεις την αλήθεια μιας κατάστασης. Γι’ αυτό όταν βλέπουμε έναν πολύ όμορφο πίνακα ζωγραφικής, είναι σαν να βλέπουμε μέσα από αυτόν συμπυκνωμένη την αλήθεια ενός μεγάλου πνεύματος.
Ο Άρθουρ Πεν, γεννημένος το 1922 στη Φιλαδέλφεια, υπήρξε μια εμβληματική μορφή του αμερικανικού κινηματογράφου, με καριέρα που εκτείνονταν σε περισσότερες από πέντε δεκαετίες. Η πρώτη του ταινία, “Ο δραπέτης των 7 πολιτειών” (1958), αποτέλεσε μια ψυχολογική προσέγγιση της θρυλικής ιστορίας του Billy the Kid, με τον Πολ Νιούμαν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτή η ταινία, αν και αρχικά απέτυχε εμπορικά, κέρδισε αναγνώριση στην Ευρώπη και έθεσε τις βάσεις για την καριέρα του Πεν.
Το 1962, ο Πεν μεταφέρει στην οθόνη τη θεατρική επιτυχία “Το θαύμα της Άνι Σάλιβαν”, μια συγκινητική ιστορία που εξερευνά τη σχέση ανάμεσα στην Άννι Σάλιβαν και την τυφλή και κωφή Χέλεν Κέλερ, κερδίζοντας δύο Όσκαρ για τις πρωταγωνίστριες. Η συνεργασία του με τον Μάρλον Μπράντο το 1966 στην ταινία “Καταδίωξη” ενίσχυσε τη φήμη του ως σκηνοθέτη που εξερευνά τις σκοτεινές πτυχές της αμερικανικής κοινωνίας.
Η πιο εμβληματική του ταινία, “Μπόνι και Κλάιντ” (1967), άλλαξε τον τρόπο που οι ταινίες γκανγκστερών προσεγγίζονταν, συνδυάζοντας στοιχεία κωμωδίας και βίας με μια νέα αφήγηση. Ο Πεν συνέχισε να σκηνοθετεί σημαντικές ταινίες όπως το “Μεγάλο Aνθρωπάκι” (1970) και “Φυγάδες του Μιζούρι” (1976), καθιστώντας τον έναν από τους πιο επιδραστικούς σκηνοθέτες της εποχής του. Με την ικανότητά του να συνδυάζει την τέχνη με την κοινωνική κριτική, ο Άρθουρ Πεν άφησε μια διαρκή κληρονομιά στον κόσμο του κινηματογράφου.
Συμπαθούσα πάντα τις μειονότητες. Αλίμονο πάντως σε αυτούς που δεν μπορούν να καταλάβουν αυτό που σας λέω. Αν κάποια στιγμή κερδίζουμε στη ζωή μας λίγο περισσότερα χρήματα από τους άλλους, δεν είναι γιατί είμαστε πιο έξυπνοι. Είναι για να μπορούμε να καθίσουμε ένα μεγαλύτερο διάστημα χωρίς να κάνουμε τίποτε, χωρίς να δουλεύουμε. Παίρνουμε περισσότερα χρήματα για να έχουμε να ζούμε αξιοπρεπώς μη δουλεύοντας για ένα διάστημα.
Το είδος της δουλειάς που κάνουμε απαιτεί να καθόμαστε πού και πού. Δεν μπορούμε να παράγουμε σε αυτούς τους άγριους ρυθμούς. Κάνουμε μια πνευματική δουλειά και το πνεύμα είναι μια δεξαμενή που αδειάζει και θέλει γέμισμα. Εγώ πάντα την καλή μου αμοιβή την αντιμετώπιζα σαν το δικαίωμα που μου δίνει η δουλειά μου να αγοράσω λίγο ελεύθερο χρόνο. Το κέρδος του καλά αμειβόμενου και επιτυχημένου στη δουλειά του καλλιτέχνη πρέπει να μετατρέπεται πάντα σε χρόνο. Τίποτε δεν είναι πιο πολύτιμο σε αυτήν τη ζωή από τον χρόνο.
Εκτός από τη δουλειά, υπάρχει και η ζωή. Η οικογένειά μας, η γυναίκα μας, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας. Για να είσαι ευτυχής με τη ζωή σου πρέπει να της διαθέσεις χρόνο. Και η οικογένεια μου ευτυχώς είναι αρκετά μεγάλη για να μου τρώει και αυτή κάμποσο χρόνο. Οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους μας για να ανθήσουν θέλουν φροντίδα και η φροντίδα θέλει χρόνο.
Τη στιγμή που διαβάζεις ένα θεατρικό δεν διαβάζεις την περιγραφή ενός χαρακτήρα, αλλά τα λόγια που λέει ένας ήρωας στο έργο. Τα λόγια αυτά έρχεται μετά ο ηθοποιός που υποδύεται τον συγκεκριμένο ήρωα και τα κάνει δικά του, τα ντύνεται… Ένα κοστούμι σε μια βιτρίνα έχει μια αντικειμενική αξία. Όταν το φορέσει ένας άνθρωπος, χωρίς να χάσει την αντικειμενική του αξία, πέρνει και μια άλλη διάσταση, την υποκειμενική διάσταση του ανθρώπου που το φοράει.
Το κολύμπι στο άγνωστο είναι κουραστικό και απαιτεί μύηση. Οι άνθρωποι όλο τον υπόλοιπο καιρό απέχουν από αυτή την αναζήτηση. Η αναζήτηση πρέπει να μας γίνει τρόπος ζωής για να μας οδηγήσει στην αλήθεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως προτιμούμε να ζούμε χωρίς να λέμε την αλήθεια.
Όλοι οι άνθρωποι, νομίζω, νιώθουμε την ανάγκη να ξέρουμε ότι κάπου υπάρχει, κάπου κρύβεται η αλήθεια. Αυτό είναι μια ισορροπία για μας. Είναι ένας θεός που μας φωτίζει τον δρόμο η αλήθεια. Αν κάπου δεν είναι έστω και κρυμμένη αλήθεια, δεν θα ξέραμε που να πάμε, προς τα πού να τραβήξουμε. Σίγουρα δεν είναι εύκολο να βρεις την αλήθεια. Μερικές φορές γίνεται αυταπάτη, σου ξεφεύγει μέσα από τα χέρια σου, αλλά είναι σημαντικό να ξέρεις τουλάχιστον ότι υπάρχει και ότι κάποιοι ιδιοφυείς άνθρωποι μπορούν να σε βοηθήσουν να την ανακαλύψεις.
Όπως και όπου κι αν γεννηθούμε, κάποια στιγμή αρχίζει η φαντασία μας να δουλεύει και σαν παιδιά ζούμε πλέον με αυτήν παρά με όσα βλέπουμε γύρω μας. Για ένα παιδί που δεν νιώθει ευτυχισμένο ή πονάει ψυχικά, η φαντασία είναι ίσως το καλύτερο μέρος όπου μπορεί να κρυφτεί – να ζητήσει καταφύγιο.
Το ταλέντο είναι απλά το κλειδί για να ανοίξεις την πόρτα. Το τι θα κάνεις μετά μέσα στο σπίτι δεν έχει να κάνει με το ταλέντο. Βγαίνεις έξω στον δρόμο και βλέπεις ανθρώπους να ζουν και να δουλεύουμε ό,τι υπάρχει γύρω τους, με ό,τι είναι χειροπιαστό. Και βλέπεις και άλλους οι οποίοι ζουν με αυτά που τους προμηθεύει η φαντασία τους. Αυτή είναι μια βασική διαφορά του ταλαντούχου από τον κοινό άνθρωπο.
Μου αρέσει να υπάρχω και να δημιουργώ ανάμεσα σε κόσμο. Πέρα απ´ αυτά που σας έλεγα πριν περί αναρχίας, το να κάνεις μια ταινία είναι λίγο πολύ κοινοβιακή κατάσταση, με την έννοια ότι λειτουργείς κλειστά και τα πάντα βασίζονται στη συνεργασία. Είναι μια κατάσταση που έχει τους δικούς της περιορισμούς, υποχρεώνει την ομάδα να μείνει ενωμένη και στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται συμμαχίες, σχέσεις στοργής, σχέσεις πίστης και αφοσίωσης.
Με το που τελειώνουν τα γυρίσματα είναι σαν να βγαίνεις ξανά έξω στον κόσμο. Εκεί όπου τα πράγματα είναι πλέον λιγότερο προβλέψιμα – εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να ασκείς επάνω τους τον ίδιο έλεγχο.
Είναι πολύ δύσκολο να ζεις μια ζωή μέσα στην αλήθεια. Η αλήθεια συχνά σκοτώνει. Μετά, και να θέλεις να ζεις μέσα στην αλήθεια, είναι πολύ δύσκολο πράγμα να την εκφράσεις, να εκφράσεις την αλήθεια μιας κατάστασης. Γι’ αυτό όταν βλέπουμε έναν πολύ όμορφο πίνακα ζωγραφικής, είναι σαν να βλέπουμε μέσα από αυτόν συμπυκνωμένη την αλήθεια ενός μεγάλου πνεύματος.
