Η εμβληματική τραγωδία του Ευριπίδη «Εκάβη» σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη και νέα μετάφραση της Ελένης Βαρόπουλου θα παρουσιαστεί στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στις 11 και 12 Αυγούστου. Το πένθος είναι κεντρικός πυρήνας του έργου, στο οποίο ζωντανοί και νεκροί βρίσκονται σε μία διαρκή συνομιλία. Η Εκάβη του πένθους γίνεται η Εκάβη της εκδίκησης, ανοίγοντας μια τολμηρή διαλεκτική με το σήμερα.
Η Ελένη Κοκκίδου υποδύεται τον ρόλο συνώνυμου του θρήνου, την Εκάβη, με τον θίασο να συμπληρώνουν μία εξαιρετική ομάδα ηθοποιών: ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, η Μαρίνα Καλογήρου, ο Θανάσης Κουρλαμπάς, ο Ερρίκος Μηλιάρης, η Ηλεάνα Μπάλλα, ο Άκης Σακελλαρίου και ο Αλέκος Συσσοβίτης. Η συζήτηση μας με τον Άκη Σακελλαρίου μπορεί να ξεκίνησε με την παράσταση, αλλά κατέληξε στη θάλασσα. Λίγο το καλοκαίρι, λίγο η ζέστη και πολύ περισσότερο μας οδήγησε η ποιητική ματιά του, όταν την αντικρίζει και βρίσκεται μέσα σε αυτή με την μάσκα του.
Ο ηθοποιός με συνάντησε ένα από αυτά τα απογεύματα που πιστεύεις ότι η ζέστη μπορεί να καίει και τα σωθικά σου, στα εξωτικά Εξάρχεια. Ήρθε κατευθείαν από το Λαύριο, αφου πρώτα πρόλαβε να ανακαλύψει τον βυθό του. Εντάξει, δεν θα κρύψω ότι ζήλεψα λιγάκι.
Ο Άκης Σακελλαρίου ξεκίνησε από τα έδρανα της Νομικής, αλλά πολύ σύντομα ακολούθησε τον δρόμο της υποκριτικής. Με σπουδές στην Ελλάδα και την Αμερική, ο ηθοποιός απαριθμεί δεκάδες συμμετοχές σε τηλεοπτικές σειρές, θεατρικές παραστάσεις και ταινίες. Ωστόσο, ο ίδιος φαντάζεται τον εαυτό του σε μία βάρκα και σύντομα με δίπλωμα ταχύπλοου.
– Ποια είναι Εκάβη στα δικά σου μάτια;
Η Εκαβη είναι μία μάνα απέναντι από τη Μυτιλήνη, πιο συγκεκριμένα απέναντι από τη Σκάλα Συκαμιάς που ετοιμάζεται να αφήσει τη χώρα της και να έρθει στην Ελλάδα. Πάνω που ετοιμάζεται, χάνει τα δύο της παιδιά. Αυτή είναι μία πολύ απλή περιγραφή. Από την άλλη, είναι μία σύγχρονη γυναίκα, η οποία θέλει να εκδικηθεί αυτόν που ευθύνεται για τον θάνατο των παιδιών της.
– Ποια είναι στο σήμερα η Εκάβη ή οι Εκάβες στην ελληνική πραγματικότητα;
Νομίζω ότι αν εξαιρέσεις τον δυτικό κόσμο, όλες οι εξ’ ανατολών προερχόμενες γυναίκες έχουν στοιχεία της Εκάβης. Όχι, ότι στον δυτικό κόσμο δεν υπάρχουν Εκάβες, αλλά είναι διαφορετικό. Το μοντέλο της γυναίκας που υφίσταται τα πάνδεινα και στο τέλος γίνεται μία Μήδεια, δεν το συναντάμε τόσο έυκολα στον δυτικό κόσμο. Είναι πιο πολύ “μοντέλο” της Ανατολής ή Αφρικής, και αυτό ισχύει.
– Η παράσταση έχει το στοιχείο της απώλειας. Για εσένα τι σημαίνει πένθος και απώλεια, εκτός από τον ίδιο τον θάνατο;
Νομίζω ότι πένθος είναι η απομάκρυνση, δεν είναι τόσο η απώλεια, είναι η διαδικασία του πένθους που έχει μεγάλη σημασία. Απώλειες υφιστάμεθα όλοι. Η διαδικασία του πένθους, όμως, έχει διαφοροποιηθεί, έχει απλοποιηθεί με αποτέλεσμα να έχει χαθεί. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Σε αυτές τις τραγωδίες μιλάμε για το πένθος, για τη διαδικασία του πως θα αποδεχθείς όλη αυτή την απώλεια. Νομίζω ότι έχουμε απομακρυνθεί πάρα πολύ από αυτό, γιατί πολύ απλά θεωρούμε τους εαυτούς μας αιωνόβιους. Εγώ, επειδή πριν από τέσσερα χρόνια έφτασα στο χείλος, αποζητάω πια τέτοιου είδους θέματα, τέτοιες διαδικασίες, Γι’ αυτό πια δεν μπορώ να αποδεχθώ τον ξαφνικό θάνατο. Αυτό που λέμε στο ποδόσφαιρο “ξαφνικό θάνατο”, όποιος βάλει το γκολ, τελείωσε. Όταν το βίωσα, τρελάθηκα. Το πένθος το οφείλουμε στην ύπαρξή μας. Στον δυτικό κόσμο, επειδή έχουμε επιμηκύνει τα όρια της ζωής και έχουμε απομακρυνθεί από αυτό που ονομάζουμε “απώλεια”, δεν έχουμε και τόσο μεγάλη “ανάγκη” τη διαδικασία του πένθους, ενώ δεν είναι έτσι. Το κουβαλάμε πολύ αυτό. Πολλές φορές, στη διαδικασία αυτή αρκείσαι σε ένα κομμάτι ρούχου, που μπορεί να σε βοηθήσει σε αυτή τη διαδικασία. Οι περισσότεροι ναυαγοί από τους πρόσφυγες που χάνονται στη Μεσόγειο, προσπαθούν μέσα από το DNA να βρουν σε ποιον ανήκει, τι. Όταν το βρίσκουν, μπορεί να ολοκληρωθεί μία αρχέγονη διαδικασία, αυτή της ταφής. Είναι μία διαδικασία ολοκλήρωσης του κύκλου. Εμένα η Εκάβη με εκδικείται, γιατί πέταξα στο πέλαγος τον τελευταίο της γιο. Οπότε δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι δεν τον έθαψε. Αυτός ο κύκλος είναι πολύ σημαντικός και τότε και τώρα.
– Είπες ότι βρέθηκες στο χείλος, λόγω του προβλήματος υγείας, πριν από αυτό πώς ήσουν και ήθελες να αλλάξεις μετά αυτό;
Ήμουν όπως είμαι σήμερα, πιεσμένος και προσπαθούσα να πετύχω πράγματα στην καθημερινότητα, όλο αυτό το κυνήγι που λέμε. Όταν διαπίστωσα ότι όλα αυτά είναι μία μεγάλη μπαρούφα, γιατί είναι πολύ ευμετάβλητα τα πράγματα γύρω μας, είπα “εντάξει, τώρα χαλαρώνουμε”.
– Εσύ για ποιο πράγμα πενθείς, ζώντας στην Ελλάδα του 2023;
Πενθώ την καταστροφή της φύσης, την υπερκατανάλωση. Η φύση είναι μία μορφή ποίησης. Όταν είσαι εναρμονισμένος με την φύση -δεν λέω να πάμε να απομονωθούμε, γιατί κι αυτό έχει τα αρνητικά του- αλλά όταν έχεις μία τέτοια ισορροπία με τη φύση, αυτόματα το κομμάτι της ποίησης βγαίνει μπροστά. Ο βυθός της θάλασσας είναι ποίηση, η σιωπή της θάλασσας, επίσης.
– Σήμερα πώς μας καθορίζει ο πόλεμος; Θεωρείς ότι τον αντιμετωπίζουμε με κυνισμό;
Όχι, καθόλου κυνικά δεν τον αντιμετωπίζουμε. Είμαστε η μοναδική γενιά που κοντεύουμε σχεδόν 80 χρόνια χωρίς πόλεμο. Δεν είναι λίγο. Δεν έχει ξαναγίνει, 80 χρόνια απόλεμοι, ποτέ. Είμαι από αυτούς που τα βλέπουν θετικά τα πράγματα ότι είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι προστατευτήκαμε, οι αξίες του δυτικού κόσμου μας προστατεύουν. Είμαστε πια πολλές γενιές που δεν έχουμε βιώσει τον πόλεμο. Οι παππούδες μας περάσανε από πόλεμο, εμείς είμαστε εκτός. Αλίμονο αν δεν το βλέπουμε αυτό. Προχωράει καλά το σύστημα εδώ, κατά τη γνώμη μου. Σε σχέση με τον πόλεμο της Ουκρανίας, πιστεύω ότι 1,5 χρόνο μετά δεν ίδρωσε το αυτί μας. Για να μην ξεχνάμε τι είναι πόλεμος…
– Γι’ αυτό ανέφερα πριν την λέξη κυνισμός, γιατί υπάρχει η αίσθηση ότι ξεχνάμε ως λαός. Κι εμείς είχαμε περάσει πριν λίγα χρόνια πόλεμο, σε σχέση με την ιστορία εννοώ λίγα.
Ναι, προφανώς. Για σκέψου, όμως, που πριν λίγα χρόνια υπήρχαν εμφύλιοι και Χούντα. Νομίζω ότι έχουμε φτάσει σε ένα επίπεδο που μας απασχολεί μόνο το σαρκίο μας, δυστυχώς. Είναι από τα καλά και τα κακά του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού.
– Εσένα τι σε ενοχλεί περισσότερο γύρω σου; Ζώντας και δουλεύοντας στην Αθήνα.
Με θλίβει όλο αυτό το κυνήγι του “φαίνεσθαι” που βλέπουμε στα social media, όπως είναι το Instagram και το Facebook. Μπορεί να φαίνεται σαν μία προέκταση του “είναι”, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα καινοφανές ναρκισσιστικό κυνήγι του εαυτού μας.
– Υπάρχουν απωθημένα προσωπικά ή επαγγελματικά ή κάποιο ταξίδι;
Ταξίδι, ναι! Θα ήθελα να πάω Γροιλανδία, να έκανα ένα τέτοιο μεγάλο ταξίδι. Το χειμώνα επειδή Δευτέρα και Τρίτη δεν παίζουμε, κάνουμε συχνά με τον φίλο μου, τον (Κωνσταντίνο) Ασπιώτη, ολιγοήμερα ταξίδια. Πάμε Δευτέρα και γυρίζουμε Τετάρτη πρωί. Ρώμη, Μιλάνο, Νάπολη, Μπολόνια και γύρω γύρω. Πριν λίγους μήνες είχα κάνει ένα ωραίο ταξίδι στην Ιρλανδία, που το ευχαριστήθηκα και αυτό πολύ!
– Ποιες είναι οι επιρροές που σε έχουν διαμορφώσει; Δάσκαλοι, συγγραφείς, οτιδήποτε μπορεί να ήταν σημείο αναφοράς για εσένα.
Οι γονείς μου είχαν μία τέτοια επιρροή. Ο πατέρας μου αγαπούσε πολύ την ποίηση και ήταν πολύ συναισθηματικός, επεμβαίνοντας βέβαια ως φαλλοκράτης της εποχής στην μάνα μου, η οποία είχε μία πολύ ιδιαίτερη ευαισθησία. Σε κοινωνικό επίπεδο με διαμόρφωσαν τα δύο μου τα ξαδέρφια που ήταν πιο μεγάλοι και ο θείος μου. Κάθε καλοκαίρι πήγαινα και δούλευα στο χωριό μαζί τους μέχρι την εφηβεία μου. Ασχολούνταν με αγροτικές δουλειές, μαζεύαμε ροδάκινα, φασόλια και άλλες πρώτες ύλες. Αυτό εκ των υστέρων, κατάλαβα ότι με ισορρόπησε πάρα πολύ γιατί έχω μία αστική καταγωγή. Οι γονείς μου είναι και οι δύο γιατροί. Οπότε αυτή η συνθήκη με έφερε σε μία ισορροπία που αποδείχθηκε μεγαλώνοντας ότι ήταν σωτήρια για εμένα. Βρισκόμουν μαζί με άλλους ανθρώπους στην καρότσα, οδηγούσαν τρακτέρ, ήταν πράγματα τα οποία νομίζω ότι με καθόρισαν με κάποιον τρόπο. Το χωριό, βρίσκεται στην Κορυφή Ημαθίας, στην πεδιάδα του Αλιάκμονα. Είναι ένα χωριό έξω από το Γιδά της Αλεξάνδρειας. Σίγουρα με έχουν καθορίσει και κάποιοι καθηγητές, όπως η Στέλλα Άντλερ στην Αμερική, οι άνθρωποι του θεάτρου όπως ο Τερζόπουλος και η Πατεράκη, αλλά χαίρομαι πάρα πολύ που με διαμορφώνουν και οι συνάδελφοι κάθε φορά. Δηλαδή τώρα έχουμε έναν ωραίο θίασο με τον Θανάση Κουρλαμπά, την Μαρίνα Καλογήρου, τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη και έχουμε κολλήσει πολύ. Γενικά, αφήνομαι και όπου με βγάλει. Κι αν δεν με βγάλει πουθενά, δεν πειράζει μια χαρά είμαι.
– Κουράγιο και ελπίδα από που παίρνεις;
Από τους φίλους μου. Από τους ανθρώπους που με αγαπάνε, την οικογένειά μου. Από τους γιατρούς (γέλια!).
– Υπάρχει κάποια εικόνα στην καθημερινότητά σου που να σου δημιουργεί το αίσθημα της ελπίδας;
Ναι, φυσικά υπάρχει. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι δεν θέλω απλά να τη βλέπω, αλλά να τη ζω, ως βίωμα. Να τη ξεκοκαλίζω. Η ποίηση είναι ωραία με τις εικόνες της, θέλω όμως να είμαι εκεί και να δουλεύουν όλες οι αισθήσεις. Η όσφρηση, η ακοή, η αφή, όλα αυτά και φυσικά να εξοστρακίζονται στον ψυχικό κόσμο. Μάλλον έχω το στοιχείο του χειμάρρου…
– Ποια ήταν μία τέτοια εικόνα, που βίωσες τελευταία;
Σήμερα, ήταν που είχα πάει για μπάνιο στη θάλασσα και ήμουν με τις ώρες και κολυμπούσα με τη μάσκα. Είχε αυτή την απόλυτη ησυχία, που ακούς την αναπνοή σου, που το νιώθω φορώντας τη μάσκα και τον αναπνευστήρα. Όλο αυτό το κομμάτι που βλέπεις, σκέφτεσαι και φαντάζεσαι όλα αυτά που λέμε τώρα, τι είναι ποίηση, τι σε κάνει να συγκινείσαι και να φεύγεις από την καθημερινότητα. Αυτά σκεφτόμουν και μετά είδα ένα σαλάχι μικρό και δίπλα του ήταν δύο γλωσσίτσες, και ήταν μάλλον και μία μικρή δράκαινα. Αυτό ήταν ένα σύμπλεγμα που μου τράβηξε το ενδιαφέρον, γιατί κάτι έκαναν οι γλώσσες και κατάφεραν να διώξουν το σαλάχι. Το θέμα είναι να είσαι ανοιχτός. Εγώ νιώθω αλλαγμένος.
– Έχεις ένοχες απολαύσεις;
Όχι, δεν έχω καμία. Ίσως καμία φορά να είναι με το αλκόολ, τη μπίρα, γιατί κάτι άλλο δεν πίνω. Άλλα κι όταν πιω ξαφνικά, νιώθω ότι με ενοχλεί, ότι με χαλάει. Είμαι τελείως φτερό στον άνεμο πια. Ή φτερό στον άνεμο ή πηγαίνω σαν το ρυάκι που μετά γίνεται χείμαρρος και μετά πάλι ρυάκι και ξαναγίνεται ποταμάκι που χύνεται στη θάλασσα.
– Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε δέκα χρόνια;
Σε μία βάρκα και να περιπλανιέμαι. Εννοείται και να βουτάω. Τώρα που ήμουν στο Λαύριο πήρα τηλέφωνο για να πάρω δίπλωμα ταχύπλοου. Θέλω να το κάνω και αυτό κάποια στιγμή. Αυτό με βλέπω να το κάνω και σε δύο χρόνια.
– Άρα η θάλασσα τι σημαίνει για εσένα;
Η θάλασσα με το υγρό στοιχείο, είναι αυτό που αποζητάω και μου αρέσει πολύ. Μπορεί να βρεθώ για μία ώρα και η βουτιά που θα κάνω να είναι ζωοποιός. Το υγρό στοιχείο είναι από μόνο του ζωοποιό, σε βαφτίζει κάθε φορά, σου φεύγουν όλα. Βουτάς και κατευθείαν ηρεμείς. Και τις έντονες στιγμές στη θάλασσα, μπροστά στα κύματα τις ευχαριστιέμαι. Όλο το κομμάτι της ζωής σου ξαφνικά γίνεται πιο απλό.
– Θα ήθελες φύγεις από την Αθήνα και να μετακομίσεις κάπου κοντά στη θάλασσα;
Καταρχάς στη Θεσσαλονίκη, μετά στη Σύρο και στην Πάρο. Κάπου που να έχει ένα νοσοκομείο (γέλια!). Πήγα προχθές στην Καλαμάτα και έπαθα πλάκα από το πόσο ωραία πόλη και το πόσο έχει αλλάξει. Καλώς ή κακώς αυτό το κομμάτι της δημιουργικότητας μας το δίνουν λίγοι χώροι. Παίξαμε με την “Εκάβη” στο Λαύριο, στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο που ήταν υπέροχο. Αυτός ο χώρος αν ήμασταν σε μία άλλη χώρα, θα δούλευε χειμώνα και καλοκαίρι. Εάν υπήρχε το κομμάτι της δημιουργικότητας στη Θεσσαλονίκη, θα έμενα εκεί, δεν θα έφευγα ποτέ. Ωστόσο κι εκεί έχει αρχίσει να αναπτύσσεται η δημιουργικότητα που θα εξελιχθεί μέσα στα επόμενα χρόνια πιστεύω.
Ταυτότητα παράστασης «Εκάβη»
του Ευριπίδη
Σκηνοθεσία Ιώ Βουλγαράκη
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
11 και 12 Αυγούστου στις 21:00
&
Καλοκαιρινή Περιοδεία σε όλη την Ελλάδα
Συντελέστες
Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου
Σκηνικά/Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Νίκος Γαλενιανός
Κίνηση: Χαρά Κότσαλη
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Φωτογραφία εξωφύλλου: Ηλίας Μπουργιώτης
Α’ Βοηθός σκηνοθέτιδας: Μάγια Κυριαζή
Β’ Βοηθός σκηνοθέτιδας: Ιωάννης Τσιπτσής
Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Δημοσθένης Κλιμένωφ
Παραγωγή: Θεατρική Διαδρομή
Εκτέλεση/Διεύθυνση Παραγωγής: Κώστας Μπάλλας
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Μαρίνα Καλογήρου, Θανάσης Κουρλαμπάς, Ερρίκος Μηλιάρης, Ηλεάνα Μπάλλα, Άκης Σακελλαρίου, Αλέκος Συσσοβίτης
Χορός: Ασημίνα Αναστασοπούλου, Άρτεμις Βαβάτσικα (μουσικός επί σκηνής), Ελισσάβετ Γιαννοπούλου, Μαρία Κωνσταντά, Ευσταθία Λαγιόκαπα, Λυγερή Μητροπούλου, Ειρήνη Μπούνταλη, Χρύσα Τουμανίδου, Αμαλία Τσεκούρα
Εισιτήρια για την Επίδαυρο και για την υπόλοιπη περιοδεία στο public.gr
