«Shein Haul!!!!»  Μία πλέον πολύ συνηθισμένη φράση που ακούγεται στα social media και προτρέπει τους χρήστες να παρακολουθήσουν την παρουσίαση των προϊόντων που αγόρασε κάποιος από τον κολοσσό του fast fashion στην Κίνα, Shein. H εταιρεία έχει συνεργαστεί με αμέτρητους influencers, μπλόγκερ μόδας και διαγωνιζόμενους σε ριάλιτι προκειμένου να παρουσιάσουν στο λογαριασμό τους βίντεο με τις παραλαβές που είχαν από παραγγελίες στη Shein.

@lillianclairee literally not even half of my package but I got tired of trying things on🥰 #shein #sheinhaul #haul #haulshein #tryonhaul #tryonhaulshein ♬ Gud – Monika Moni

To #sheinhaul είναι από τα πιο πολυχρησιμοποιημένα ειδικά στην πλατφόρμα του TikTok καθώς το μεγαλύτερο κοινό διαδικτυακών αγορών από το Shein είναι μικρής ηλικίας, παιδιά δηλαδή στην εφηβεία και νεαροί μέχρι τα 25. Με μια τεράστια γκάμα υπερβολικά φτηνών ειδών ένδυσης και με εξαιρετικά επιθετικό marketing στα social media, το διαδικτυακό κινέζικο κατάστημα Shein έχει ξεπεράσει κολοσσούς όπως η Nike και η Adidas ως η μάρκα ρούχων με τις περισσότερες αναζητήσεις στο Google και τα Zara και Macy’s στις διαδικτυακές πωλήσεις σύμφωνα με μια έκθεση που συντάχθηκε από το Money.co.uk.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, και μάλλον περνώντας εντελώς απαρατήρητη από άτομα άνω των 30 ετών, η εταιρεία έχει εξελιχθεί σε γίγαντα της διαδικτυακής βιομηχανίας ένδυσης αυξάνοντας τις πωλήσεις από 9.81 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020 σε 32.5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023.

Το επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργεί όπως η Amazon—μια τεράστια διαδικτυακή αγορά συγκεντρώνει περίπου 6.000 εργοστάσια ρούχων στην Κίνα με την ετικέτα της Shein, ενώ το λογισμικό εσωτερικής διαχείρισης συλλέγει σχεδόν άμεσα δεδομένα σχετικά με τα είδη που πωλούνται και πλέον αποτελεί την εφαρμογή μόδας με τις περισσότερες λήψεις, καθώς μόντο το 2023 κατέβηκε 238 εκατομμύρια φορές (ξεπερνώντας και την Amazon).

Ωστόσο, αρκετές αναφορές αποκαλύπτουν το συγκλονιστικό ιστορικό της εταιρείας για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένα περιβαλλοντικά μη βιώσιμο μοντέλο – που έρχεται κόντρα στην αστραφτερή εικόνα που παρουσιάζει στα κοινωνικά δίκτυα.

Περιβαλλοντικό αποτύπωμα

H Shein παράγει έναν εκπληκτικό αριθμό αντικειμένων σε καθημερινή βάση – ο κύριος λόγος για τον οποίο η εταιρεία έχει ένα μη βιώσιμο μοντέλο. Η διευθύνουσα σύμβουλος της Shein, Molly Miao, δήλωσε ότι κάθε προϊόν παράγεται μόνο σε μικρούς αριθμούς, μεταξύ 50-100 τεμαχίων την ημέρα, προτού γίνει δημοφιλές και στη συνέχεια παραχθεί μαζικά. Αλλά η υπερβολική χρήση πολυεστέρα από τους κατασκευαστές και η μεγάλη κατανάλωση πετρελαίου παράγει την ίδια ποσότητα CO2 με περίπου 180 σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, σύμφωνα με το Synthetics Anonymous 2.0, μια έκθεση που δημοσιεύτηκε για τη βιωσιμότητα της μόδας.

Ως αποτέλεσμα, η εταιρεία αφήνει περίπου 6,3 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως στα ίχνη της – αριθμός που πέφτει πολύ κάτω από τον στόχο του 45% για μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα έως το 2030, τον οποίο ο ΟΗΕ είπε ότι είναι απαραίτητο για να εφαρμόσουν οι εταιρείες μόδας ώστε να συμβάλλουν στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Σε γενικές γραμμές, η βιομηχανία της μόδας είναι υπεύθυνη για την απελευθέρωση άνω του 10 % των εκπομπών άνθρακα. Πολλές μάρκες που έχουν υπογράψει τη Χάρτα της Βιομηχανίας Μόδας για τη Δράση για το Κλίμα -την εμβληματική πρωτοβουλία του κλάδου για το κλίμα με επικεφαλής τον ΟΗΕ- έχουν δεσμευτεί είτε να μειώσουν κατά το ήμισυ τις εκπομπές έως το τέλος της δεκαετίας είτε να θέσουν στόχους μείωσης που βασίζονται στην επιστήμη.

Καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Η μεγαλύτερη όμως διαμάχη σχετικά με τη Shein είναι οι καταγγελίες και αναφορές για τη μεταχείριση των εργαζομένων της εταιρείας, που δουλεύουν κάτω από ακατάλληλες συνθήκες σε απομακρυσμένα κινεζικά εργοστάσια.

Μια έρευνα του 2022 από το Wired  αρχικά εξιστόρησε πως το επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μικρά, άτυπα εργοστάσια στην Κίνα, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι συχνά κακές. Ένα ντοκιμαντέρ από το κανάλι 4 του Ηνωμένου Βασιλείου διαπίστωσε ότι οι υπάλληλοι της Shein εργάζονταν σε βάρδιες 75 ωρών σχεδόν χωρίς ρεπό. Στη συνέχεια, ο ελβετικός οργανισμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων Public Eye δημοσίευσε μια άλλη λεπτομερή έκθεση τον Νοέμβριο που κατηγόρησε τον Shein για παραβίαση της κινεζικής εργατικής νομοθεσίας . Η ομάδα προσέλαβε ανεξάρτητους Κινέζους ερευνητές για να παρακολουθήσουν τη διαδικασία κατασκευής και συσκευασίας της Shein στην Κίνα και την Ευρώπη και διαπίστωσε ότι πολλοί λειτουργούσαν άτυπα εργοστάσια που είχαν δημιουργηθεί κρυφά σε πολυκατοικίες.

Τα μπικίνι των 11 δολαρίων και τα κροπ μπλουζάκια των 7 δολαρίων της Shein κατασκευάζονταν από άτομα που εργάζονταν σε μη ασφαλείς χώρους, χωρίς πρωτόκολλα ασφαλείας, όπως παράθυρα και εξόδους κινδύνου. Πολλοί εργάζονταν επίσης χωρίς συμβάσεις ή απαιτήσεις κατώτατου μισθού, επιτρέποντας έτσι στην εταιρεία να μην πληρώνει σωστά τους υπαλλήλους της. Το ντοκιμαντέρ του Channel4, “Inside The Shein Machine”, έστειλε μυστικές κάμερες σε εργάτες εργοστασίων που αναγκάστηκαν να κάνουν βάρδιες 17 ωρών ράβοντας υφάσματα για να κάνουν πραγματικότητα τα εφήμερα όνειρα των εφήβων. Σε ένα εργοστάσιο, έβγαζαν έναν ημερήσιο βασικό μισθό 20 $, ο οποίος στη συνέχεια θα δεσμευόταν με 14 $ εάν κάποια ρούχα είχαν λάθη.

Χρηματιστήριο και Shein

Τις τελευταίες μέρες έχει τεθεί έντονο ζήτημα σχετικά με την εισαγωγή της εταιρείας στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, ο κολοσσός λιανικής Shein κατέθεσε αίτηση για αρχική δημόσια προσφορά (IPO) στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Η κίνηση αυτή ακολουθεί την ανεπιτυχή προσπάθεια της εταιρείας να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης τον περασμένο Νοέμβριο. Νωρίτερα μάλιστα τον Ιούνιο, ο Μάρκο Ρούμπιο, κορυφαίος Ρεπουμπλικανός στην Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας των ΗΠΑ και σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ, έγραψε στον Καγκελάριο του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέρεμι Χαντ προειδοποιώντας τον για “σοβαρές ηθικές ανησυχίες” και τους “βαθούς δεσμούς του Σέιν με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας”.

«Η δουλεία των σκλάβων, τα καταστήματα με ιδρώτα και τα εμπορικά κόλπα είναι τα βρώμικα μυστικά πίσω από την επιτυχία της SHEIN», έγραψε ο κ. Rubio στην επιστολή του προς τον κ. Hunt. «Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια ιστορική παράδοση κατάργησης, από τον Wilberforce και τον Cowper μέχρι τον νόμο για τη σύγχρονη δουλεία στην εποχή μας. Πιστεύω ότι θα αντιμετωπίσετε αυτούς τους ισχυρισμούς κατά της SHEIN με τη μεγαλύτερη δυνατή σοβαρότητα, θα τις διερευνήσετε πλήρως και θα λάβετε τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των επενδυτών», πρόσθεσε.

Η επιστολή και η αμερικανική αντίδραση αναφέρεται στις έρευνες που αποκάλυψαν ότι τα ρούχα της Shein περιέχουν βαμβάκι που πιθανότατα προέρχεται από την Xinjiang, μια περιοχή διαβόητη για πρακτικές καταναγκαστικής εργασίας που αφορούν τον πληθυσμό των μουσουλμάνων Ουιγούρων. Το Κογκρέσο το 2021 ψήφισε νόμο περί πρόληψης της αναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων, αυξάνοντας τις κυρώσεις και τους εμπορικούς περιορισμούς. Ο νόμος απαγορεύει την εισαγωγή αγαθών από τη Xinjiang στις ΗΠΑ, με το τεκμήριο ότι αυτά είναι προϊόντα καταναγκαστικής εργασίας.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Uyghur Collective (@uyghurcollective)

Η Stop Uyghur Genocide, μια φιλανθρωπική οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζεται ότι οι μειονότητες Ουιγούρων χρησιμοποιούνται ως σύγχρονοι σκλάβοι σε ορισμένους από τους προμηθευτές βαμβακιού της Shein και έχει ξεκινήσει νομική εκστρατεία κατά της προγραμματισμένης εισαγωγής του κολοσσού στο χρηματιστήριο. Εκπροσωπούμενη από τη δικηγορική εταιρεία Leigh Day, η ομάδα εκστρατειών έστειλε επιστολή στην Αρχή Οικονομικής Συμπεριφοράς (FCA) για να υποστηρίξει ότι «κάθε προσπάθεια του Shein να εισαχθεί στο LSE θα πρέπει να απορριφθεί».

Την Τρίτη, η Διεθνής Αμνηστία του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι η πιθανή εισαγωγή της Shein στο Λονδίνο θα ήταν «σήμα ντροπής» για την αγορά του Λονδίνου λόγω των «αμφισβητούμενων» εργασιακών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων της εταιρείας fast-fashion και θα δημιουργούσε ένα ανησυχητικό προηγούμενο για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Αντιδρώντας στην πιθανή κυκλοφορία της εταιρείας εξαιρετικά γρήγορης ένδυσης μόδας SHEIN στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, ο Dominique Muller, Ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας που ειδικεύεται στη βιομηχανία ενδυμάτων, δήλωσε:

«Είναι βαθιά ανησυχητικό το γεγονός ότι μια εταιρεία με αμφισβητήσιμα εργασιακά πρότυπα και πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ένα μη βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο γρήγορης μόδας θα μπορούσε να αποκομίσει εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες μέσω πώλησης μετοχών και εισαγωγής στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Όπου πάει ο SHEIN, θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν και άλλοι. Οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου και το Χρηματιστήριο του Λονδίνου δεν θα πρέπει να διευκολύνουν την εισαγωγή της SHEIN στο χρηματιστήριο έως ότου συμφωνηθούν και εφαρμοστούν διαφανείς και δεσμευτικές διασφαλίσεις σχετικά με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού της και οποιεσδήποτε καταχρήσεις εντοπιστούν αποκατασταθούν πλήρως.»

«Η επιβράβευση των τρεχουσών μεθόδων της SHEIN μέσω εισχώρησής της στο Χτρηματιστήριο θα ήταν ένα σήμα ντροπής για το Χρηματιστήριο του Λονδίνου, τους τραπεζίτες που βοηθούν να το φέρουν στην αγορά και οποιονδήποτε επενδυτή πρόκειται να επωφεληθεί από αυτό. Θα ήταν ένα αποτρόπαιο παράδειγμα μιας διαδικασίας που προσφέρει στους πλούσιους συμπιέζοντας τους φτωχούς. Επικυρώνει την άποψη ότι είναι αποδεκτό να θεωρούνται οι εργαζόμενοι και τα δικαιώματά τους, τα προϊόντα της εταιρείας και το περιβάλλον ως αναλώσιμα – κάτι που μας επιζημιώνει όλους.