Την 1η Αυγούστου 1969, στις ΗΠΑ, εκατομμύρια συνδρομητές του TIME έλαβαν ένα τεύχος που έμελλε να μείνει στην ιστορία.
Ο Edward “Ted” Kennedy, o μικρότερος αδερφός του John F. Kennedy και γερουσιαστής από τη Μασαχουσέτη, βρισκόταν με ένα κολάρο στον αυχένα στο εξώφυλλο του περιοδικού, το οποίο είχε τίτλο «Η πανωλεθρία του Κένεντι: Ένα κορίτσι νεκρό, μια καριέρα σε κίνδυνο». Το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του TIME αφορούσε τα συγκλονιστικά γεγονότα που είχαν συμβεί δώδεκα ημέρες νωρίτερα, στις 18 Ιουλίου του 1969, όταν ο Ted Kennedy επιστρέφοντας από ένα πάρτι μαζί με την Mary Jo Kopechne, γραμματέα πολιτικών προσώπων και εργαζόμενη στην προεδρική εκστρατεία του αδερφού του Robert F. Kennedy, έπεσε με το αυτοκίνητο του από μια γέφυρα σε μια λίμνη στο Chappaquiddick Island. Εκείνος επέζησε, αλλά η Kopechne όχι, και η ανεξήγητη 9ωρη καθυστέρηση του T. Kennedy να ειδοποιήσει την αστυνομία δημιούργησε προβληματισμούς και έθεσε σε κίνδυνο την πολιτική του καριέρα.
Το πάρτι το είχε διοργανώσει ο ίδιος και ήταν ένας άτυπος φόρος τιμής στις “Boiler Room Girls”. Αυτός ο τίτλος είχε δοθεί στις 6 γυναίκες που είχαν ασχοληθεί με την προεδρική εκστρατεία του Robert F. Kennedy και αποτελούσαν σημαντικά μέλη της ομάδας που είχαν σχεδιάσει την πολιτική στρατηγική του. Τα ονόματά τους: Mary Ellen Lyons, Nance Lyons, Esther N. Newberg, Susan Tannenbaum, Rosemary “Crickett” Keough και η αδικοχαμένη Mary Jo Kopechne.
Το συγκεκριμένο περιστατικό στο Chappaquiddick, για το περιοδικό TIME, ήταν τόσο σκανδαλώδες που επισκίασε την προσσελήνωση του Apollo 11, που είχε γίνει δύο ημέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου του 1969. Για την σπουδαιότητα του «μεγάλου βήματος για την ανθρωπότητα», διά στόματος Neil Armstrong, το TIME έφτιαξε ένα 9σελιδο αφιέρωμα στο τεύχος αλλά δεν του αφιέρωσε το εξώφυλλο.
Ενώ λοιπόν εκείνο το ιστορικό -από όλες τις απόψεις- τεύχος του TIME είχε στις σελίδες του δύο πολύ σημαντικά θέματα, ένα σύντομο άρθρο στη νέα στήλη «Περιβάλλον», για ένα ποτάμι που έπιασε φωτιά στο Οχάιο, θα λάμβανε παγκόσμια αναγνώριση και θα οδηγούσε στην ανάδειξη ενός μεγάλου περιβαλλοντικού ζητήματος.
Την περίοδο που το πρόγραμμα της NASA επικεντρωνόταν στις προκλήσεις του διαστήματος, με επενδύσεις δισεκατομμυρίων, και τις ημέρες που ο Ted Kennedy προσπαθούσε να σώσει την πολιτική παρτίδα της οικογενείας του, εκείνη η πυρκαγιά στον ποταμό Καγιαχόγκα ανέδειξε τα προβλήματα, εδώ, στη Γη. Ήταν η σπίθα για να ανάψει η φλόγα του αμερικανικού περιβαλλοντικού κινήματος.
Ο ποταμός Καγιαχόγκα
Ο ποταμός Καγιαχόγκα, μήκους 136 χιλιομέτων, που σημαίνει «στραβό ποτάμι» στη γλώσσα των ιθαγενών Mohawk, λόγω της πορείας του σε σχήμα V, σχηματίστηκε πριν από 13.000 χρόνια από έναν από τους τελευταίους παγετώνες που υποχωρούσαν στις ΗΠΑ. Ο ποταμός ήταν πλούσιους σε ψάρια και φυτά, αποτελώντας πρωταρχικό πόρο για τους ιθαγενείς και την άγρια ζωή από το 200 π.Χ. Στη συνέχεια, τον 16ο αιώνα, Ευρωπαίοι έμποροι γούνας έφτασαν στην περιοχή και ίδρυσαν εμπορικούς σταθμούς. Τον επόμενο αιώνα οι άποικοι ίδρυσαν μόνιμες φάρμες και πόλεις κατά μήκος του ποταμού, με το Κλίβελαντ, που βρίσκεται εκεί όπου ο Καγιαχόγκα εκβάλλει στη λίμνη Erie, να είναι η μεγαλύτερη πόλη της κοιλάδας.
Τελικά, η άνοδος των εργοστασίων και της μεγάλης κλίμακας ναυτιλίας κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης κατέστησε τον Cuyahoga δημοφιλή σημείο απόρριψης χημικών αποβλήτων. Όταν ο John D. Rockefeller ίδρυσε την Standard Oil Company, το 1870, και την ανέπτυξε σε ένα τεράστιο δίκτυο διυλιστηρίων με έδρα το Οχάιο, οι κάτοικοι αποκαλούσαν τον ποταμό Cuyahoga «ουράνιο τόξο με πολλά διαφορετικά χρώματα», χάρη στις ουσίες που έρεαν ελεύθερες σε αυτόν και είχαν ως βάση τους το πετρέλαιο. Η ρύπανση του ποταμού συμβόλιζε μια ακμάζουσα βιομηχανία, η οποία παράλληλα δημιουργούσε θέσεις εργασίας και οικονομική ευημερία στην πολιτεία. Ο δήμαρχος του Κλίβελαντ που είχε αντισταθεί σε αυτή την περιβαλλοντική καταστροφή και είχε μιλήσει ανοιχτά γι’ αυτήν, ήταν ο Rensselaer R. Herrick. «Είναι ένας ανοιχτός υπόνομος που περνάει από το κέντρο της πόλης», είχε πει κατά την διάρκεια της θητείας του (1879 – 1882).
Όταν ο ποταμός Καγιαχόγκα έπιασε φωτιά το πρωί της 22ας Ιουνίου 1969, λόγω μιας πετρελαιοκηλίδας, για τους κατοίκους του Κλίβελαντ δεν ήταν ένα πρωτόγνωρο γεγονός καθώς δεν ήταν η πρώτη φορά που θα συνέβαινε κάτι τέτοιο.
Ο ποταμός είχε πιάσει φωτιά το 1868, το 1883, το 1887, το 1912, το 1922, το 1936, το 1941, το 1948 και το 1952. Συνήθως, οι ζημίες κυμαίνονταν από μερικές χιλιάδες έως πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια για την περιοχή. Το 1912, ένας σπινθήρας από διερχόμενο πλοίο πυροδότησε την επιπλέουσα λάσπη κοντά στην αποβάθρα της Standard Oil, προκαλώντας αρκετές εκρήξεις και πυρκαγιές. Το 1922, μόλις η υπηρεσία ύδρευσης του Κλίβελαντ εξέτασε τον ποταμό και τη λίμνη Erie, λόγω παραπόνων ότι το πόσιμο νερό είχε γεύση καρβολικού οξέος, η ίδια αποβάθρα αποτέλεσε τη βάση μιας άλλης πυρκαγιάς.
Το 1952, μια πετρελαιοκηλίδα πάχους 5 εκατοστών και μήκους όσο ο ίδιος ο ποταμός, αναφλέχθηκε κοντά στο ναυπηγείο της Great Lakes Towing Company, τυλίγοντας στις φλόγες μια μεγάλη γέφυρα και τις εγκαταστάσεις της εταιρείας προκαλώντας ζημιές μεταξύ 500 χιλιάδων και 1,5 εκατομμυρίων δολαρίων -5,1 έως 15,3 εκατομμύρια σε σημερινά δολάρια.
H πυρκαγιά του 1969 που πυροδότησε το περιβαλλοντικό κίνημα
Ωστόσο, αυτά τα περιστατικά δεν προβλημάτισαν την βαριά βιομηχανία της περιοχής ούτε σταμάτησαν την περιβαλλοντική ρύπανση του ποταμού. Αυτοί που ρύπαιναν το Κλίβελαντ λειτουργούσαν σχεδόν ατιμώρητοι.
Το Time είχε γράψει για τον ποταμό Καγιαχόγκα: «Σοκολατί-καφέ, ελαιώδης, με φυσαλίδες από υπόγεια αέρια, στάζει αντί να ρέει». Η ποσότητα των εύφλεκτων υλικών στον ποταμό ήταν τόσο τεράστια που μια έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ελέγχου της Ρύπανσης των Υδάτων (Federal Water Pollution Control Administration) του 1968 διαπίστωσε ότι τμήματα του Καγιαχόγκα ήταν ουσιαστικά «νεκρά, με ελάχιστο οξυγόνο και καμία ορατή ζωή, ούτε καν χαμηλές μορφές, όπως οι βδέλλες και τα σκουλήκια λάσπης που συνήθως ευδοκιμούν στα απόβλητα». Την ίδια χρονιά, οι κάτοικοι του Κλίβελαντ ψήφισαν ένα πρόγραμμα ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων για να αρχίσει ο καθαρισμός του ποταμού και να βελτιωθεί το σύστημα αποχέτευσης για την αποτροπή περαιτέρω ρύπανσης.
Τότε, όμως, το ποτάμι έπιασε πάλι φωτιά. Τουλάχιστον, σε σύγκριση με τις προηγούμενες πυρκαγιές, η νέα πυρκαγιά του 1969 ήταν μικρότερης έκτασης. Κάποιες φλόγες έφτασαν σε ύψος πέντε ορόφων, αλλά οι πυροσβέστες την έθεσαν υπό έλεγχο σε μόλις 20 λεπτά, και είχε ως αποτέλεσμα απώλειες ύψους 50 χιλιάδων δολαρίων. Η πυρκαγιά περιορίστηκε τόσο γρήγορα που ο Τύπος δεν πρόλαβε να βγάλει φωτογραφίες, γι’ αυτό και η εικόνα που χρησιμοποιήθηκε στο άρθρο του TIME, το 1969, ήταν από την πολύ καταστροφική πυρκαγιά του 1952.
Τα εκατομμύρια των αναγνωστών που διάβασαν το TIME για να πληροφορηθούν για το σκάνδαλο στο Chappaquiddick και την προσγείωση στο φεγγάρι, διάβασαν και το ρεπορτάζ για την πυρκαγιά στον ποταμό Καγιαχόγκα και αυτό ανατροφοδότησε την ανησυχία της κοινής γνώμης για θέματα περιβαλλοντικής καταστροφής, κυρίως, στις ΗΠΑ.
Η επόμενη μέρα
Ο τότε δήμαρχος του Κλίβελαντ, Carl Strokes, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στην όχθη του Καγιαχόγκα μία ημέρα μετά την πυρκαγιά, υποστηρίζοντας πολιτικές που θα προστάτευαν τα νερά του ποταμού και τους ανθρώπους που ζούσαν γύρω από αυτά. Αυτός και ο αδελφός του, Louis Stokes, βουλευτής που εκπροσωπούσε την αριστερή περιφέρεια της περιοχής του Cleveland, άσκησαν πιέσεις στο Κογκρέσο για τη ρύθμιση των ρυπογόνων βιομηχανιών της περιοχής. Σε συνδυασμό με την δημοσιότητα που δόθηκε στο θέμα μέσω του TIME και το περιβαλλοντικό κίνημα στις ΗΠΑ που βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο, η φωτιά στον Καγιαχόγκα ώθησε τους νομοθέτες να περάσουν τον νόμο Clean Air Act of 1970, που αφορούσε την αέρα, και τον νόμο Clean Water Act of 1972, για το νερό.
Ο πρόεδρος Richard Nixon, το 1970, δημιούργησε την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (Environmental Protection Agency/EPA), ένα σώμα σε επίπεδο υπουργικού συμβουλίου που επιβλέπει τους κανονισμούς για τη ρύπανση, μεταξύ πολλών άλλων αρμοδιοτήτων.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της πρώτης «Ημέρας της Γης», στις 22 Απριλίου 1970, ο πρόεδρος του Cleveland State University Harold, Harold Leroy Enarson, ηγήθηκε μιας πορείας χιλίων φοιτητών για να διεκδικήσουν ένα καθαρότερο μέλλον για τον Καγιαχόγκα. Σήμερα, ο ποταμός, δεν είναι πλέον χώρος απόρριψης απορριμμάτων όπως τότε, αλλά ένα μέρος όπου μπορεί ο κόσμος να ψαρέψει, να κάνουν καγιάκ και άλλες δραστηριότητες. Επίσης, έχουν καταργηθεί κάποια απαρχαιωμένα φράγματα και έτσι έχουν βελτιωθεί τα επίπεδα οξυγόνου και η ροή των ψαριών, ενώ έχουν επιστρέψει στην περιοχή αετοί και άλλα είδη άγριας ζωής.
Αν και το θέμα της περιβαλλοντικής ρύπανσης απασχολούσε τους κατοίκους του Κλίβελαντ, χρειάστηκαν δύο άσχετα γεγονότα με την πυρκαγιά στον ποταμό για να αναδείξουν το γεγονός και να δημιουργήσουν προβληματισμούς γύρω από θέματα που αφορούν το κλίμα -αργότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο.
