Για να καταλάβει κανείς πώς βλέπουν τα πανεπιστήμια της Ivy League τον εαυτό τους, αρκεί να ρίξει μια ματιά στις διαφημιστικές τους καμπάνιες. Ξεφυλλίζοντας τις άρτια επιμελημένες φωτογραφίες με τους γελαστούς φοιτητές σε πανέμορφους κήπους, αναδύεται μια εικόνα καταφυγίων για προσωπική ανάπτυξη και πνευματική εξερεύνηση. Η πλατιά μάζα του κόσμου όμως έχει διαφορετική εντύπωση. Αρκετοί βλέπουν φαντάσματα ανεξέλεγκτων ακροαριστερών πολιτικών και συνεχόμενων διαμαρτυριών ενάντια στον πόλεμο στη Γάζα. Από τα τέλη του 2023 οι πρόεδροι τεσσάρων πανεπιστημίων της Ivy League παραιτήθηκαν, κατηγορούμενοι από πολιτικούς και αποφοίτους για υπερβολική συμπάθεια προς την τελευταία εικόνα.
Καμία από αυτές τις απόψεις δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα στα πανεπιστήμια της Ivy League σήμερα. Ένα καλύτερο παράδειγμα έλαβε χώρα στο Whitney Museum στη Νέα Υόρκη. Τον Σεπτέμβριο η επενδυτική εταιρεία D.E. Shaw φιλοξένησε εκεί 800 φοιτητές για να κοινωνικοποιηθούν σε ένα ιδιαίτερο περιβάλλον. Ο στόχος της εκδήλωσης ήταν να προσανατολίσουν τους νεαρούς φοιτητές προς μία συγκεκριμένη αντίληψη της επιτυχίας.
Στη δεκαετία του 1970, μόλις ένας στους είκοσι αποφοίτους του Χάρβαρντ έμπαινε κατευθείαν στην αγορά εργασίας κι έβρισκε δουλειά σε τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά ή η συμβουλευτική. Στη δεκαετία του 1980, αυτός ο αριθμός ανέβηκε σε έναν στους πέντε και στη δεκαετία του 1990 σε έναν στους τέσσερις. Αυτό ίσως να μην προκαλεί έκπληξη δεδομένου ότι εκείνες ήταν εποχές ακμής για τη Wall Street. Το 2024, το 50% των αποφοίτων του Χάρβαρντ που εισήλθαν στην αγορά εργασίας επέλεξε τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά, η συμβουλευτική ή η τεχνολογία.
Η επιλογή και η ζωή στην πανεπιστημιούπολη μοιάζει με ταχεία διαδρομή προς τον εταιρικό κόσμο. Την ίδια περίοδο με την εκδήλωση της D.E. Shaw στο Whitney, το Χάρβαρντ διοργάνωσε μια έκθεση δραστηριοτήτων για τους πρωτοετείς φοιτητές. Εκατοντάδες σύλλογοι παρουσίασαν τις δράσεις τους. Τίποτα δε γίνεται τυχαία, στόχος ήταν να παρατηρηθεί η ιεραρχία. Ανάμεσα στους πιο περιζήτητους συλλόγους ήταν οι επαγγελματικοί όμιλοι που σχετίζονται με τη συμβουλευτική, τις επενδύσεις και παρόμοιους τομείς.
«Τους έλκει η αποκλειστικότητα, όπως οι πυγολαμπίδες έλκονται από το φως», λέει χαρακτηριστικά ένας φοιτητής στο τέταρτο έτος του που διευθύνει έναν τέτοιο σύλλογο. Όσοι ανήκουν στον σύλλογό ευελπιστούν ότι θα αποκτήσουν επαφές σε επενδυτικές τράπεζες όπως η Goldman Sachs και επενδυτικά κεφάλαια όπως η Citadel. «Έχουμε αποφοίτους σε όλα τα μεγάλα ονόματα».
Επομένως έχουμε να κάνουμε με μία ευρύτερη διαδικασία προσαρμογής, που σιγά-σιγά μεταμορφώνει τις ανιδιοτελείς φιλοδοξίες πολλών φοιτητών να κάνουν τη διαφορά σε ένα πλάνο για να εξασφαλίσουν μια πρακτική σε συμβουλευτική εταιρεία. Δεν ήταν πάντα έτσι. Πριν από 20 χρόνια υποστηρίζει η επικεφαλής του γραφείου καριέρας του Χάρβαρντ, οι καλοκαιρινές πρακτικές (συνήθως μετά το τρίτο έτος) εξασφαλίζονταν μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, ακόμη και σε ανταγωνιστικούς τομείς όπως οι επενδυτικές τράπεζες. Σήμερα οι διαδικασίες πρόσληψης για πρακτική σε τράπεζες ξεκινούν δύο χρόνια νωρίτερα. Μερικοί φοιτητές έχουν ήδη σχέδια για το καλοκαίρι του 2026. «Είναι πραγματικά λυπηρό», αλλά δεν είναι κάτι που μπορούμε να σταματήσουμε». Οι φοιτητές στις Ivy League αισθάνονται την πίεση. Στο Γιέιλ, ορισμένοι φοιτητές του δεύτερου έτους διεκδικούν πρακτικές στον τομέα της τεχνολογίας, που κανονικά προορίζονται για τελειόφοιτους δηλώνοντας ότι θα αποφοιτήσουν νωρίτερα.
Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα τι ακριβώς πρέπει να είναι ένα πανεπιστήμιο στην εποχή μας. Αυτού του τύπου τα ακαδημαϊκά ιδρύματα υπάρχουν στη φαντασία ως μέρη όπου οι φοιτητές αναζητούν την κλίση τους—είτε αυτή είναι να γίνουν θεατρικοί συγγραφείς, ερευνητές κατά του καρκίνου ή κάτι άλλο. Φυσικά κάποιοι θα καταλήξουν και τραπεζίτες της Wall Street (ορισμένοι γνωρίζουν από νωρίς ότι το κοστούμι τους ταιριάζει). Έχουμε περάσει όμως στο άλλο άκρο και η εταιρική στρατολόγηση έχει γίνει κυρίαρχο χαρακτηριστικό που διαμορφώνει τη ζωή στην πανεπιστημιούπολη από τη στιγμή που οι φοιτητές εισέρχονται σε αυτήν. Αυτή η ατμόσφαιρα “καριερίστικης” νοοτροπίας μπορεί να αποθαρρύνει φοιτητές. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία τους στο πανεπιστήμιο καθορίζεται πλέον από αυτήν την στρατολόγηση.
Ακόμα και οι διαμαρτυρίες κατά του πολέμου στη Γάζα δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη “στρατολόγηση”. Φοιτητές που ζητούν από τα πανεπιστήμια να αποσύρουν επενδύσεις από εταιρείες που σχετίζονται με τον πόλεμο μπορεί να φαίνονται ότι έρχονται σε σύγκρουση με τους πιο συγκρατημένους υποψήφιους. Κάποιοι διαδηλωτές καλύπτουν τα πρόσωπά τους με μάσκες, ώστε να μην διαρρεύσουν ενοχοποιητικές φωτογραφίες στα χέρια μελλοντικών εργοδοτών. (Ορισμένοι επικριτές των διαδηλώσεων όπως ο Μπιλ Άκμαν, διευθυντής επενδυτικού ταμείου έχουν παροτρύνει τους εργοδότες να μην προσλαμβάνουν διαδηλωτές).
Άλλα δεδομένα δείχνουν πως φοιτητές που αποφοιτούν από κορυφαία πανεπιστήμια σε περιόδους υψηλής ανεργίας ξεκινούν περισσότερες επιχειρήσεις. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες από τον μέσο όρο να επιβιώσουν, να λάβουν χρηματοδότηση από επενδυτικά κεφάλαια και να εξαγοραστούν. Αυτή η δυναμική διαδικασία όμως απαιτεί «ρίσκο».
Αυτή η πίεση βαραίνει τους φοιτητές. Αλλά είναι αρκετά νέοι για να αλλάξουν γνώμη. Ένας ασκούμενος σε εταιρεία επενδυτικών κεφαλαίων στη Silicon Valley σήμερα, δεν είναι απαραίτητο ότι θα γίνει “tech bro” αύριο.
Το 2011, η Μαρίνα Κίγκαν, φοιτήτρια στο Γιέιλ έγραψε ένα άρθρο όπου θρηνούσε για το χαμένο δυναμικό των συμμαθητών της που σκόπευαν να δουλέψουν ως τραπεζίτες ή σύμβουλοι. Δυστυχώς η Κίγκαν πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα λίγες μέρες μετά την αποφοίτησή της. Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο συντάκτης του άρθρου κοίταξε τα προφίλ LinkedIn των ανθρώπων που ανέφερε. Σήμερα καθένας από αυτούς εργάζεται στον τομέα που η ίδια ήλπιζε ότι θα κατέληγαν. Οι φιλόδοξοι φοιτητές μπορεί να βρουν την αληθινή τους κλίση—ακόμη κι αν δεν είναι απαραίτητα η δουλειά στη συμβουλευτική που εξασφάλισαν στο Χάρβαρντ.
*Με στοιχεία από το Economist.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Για να καταλάβει κανείς πώς βλέπουν τα πανεπιστήμια της Ivy League τον εαυτό τους, αρκεί να ρίξει μια ματιά στις διαφημιστικές τους καμπάνιες. Ξεφυλλίζοντας τις άρτια επιμελημένες φωτογραφίες με τους γελαστούς φοιτητές σε πανέμορφους κήπους, αναδύεται μια εικόνα καταφυγίων για προσωπική ανάπτυξη και πνευματική εξερεύνηση. Η πλατιά μάζα του κόσμου όμως έχει διαφορετική εντύπωση. Αρκετοί βλέπουν φαντάσματα ανεξέλεγκτων ακροαριστερών πολιτικών και συνεχόμενων διαμαρτυριών ενάντια στον πόλεμο στη Γάζα. Από τα τέλη του 2023 οι πρόεδροι τεσσάρων πανεπιστημίων της Ivy League παραιτήθηκαν, κατηγορούμενοι από πολιτικούς και αποφοίτους για υπερβολική συμπάθεια προς την τελευταία εικόνα.
Καμία από αυτές τις απόψεις δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα στα πανεπιστήμια της Ivy League σήμερα. Ένα καλύτερο παράδειγμα έλαβε χώρα στο Whitney Museum στη Νέα Υόρκη. Τον Σεπτέμβριο η επενδυτική εταιρεία D.E. Shaw φιλοξένησε εκεί 800 φοιτητές για να κοινωνικοποιηθούν σε ένα ιδιαίτερο περιβάλλον. Ο στόχος της εκδήλωσης ήταν να προσανατολίσουν τους νεαρούς φοιτητές προς μία συγκεκριμένη αντίληψη της επιτυχίας.
Στη δεκαετία του 1970, μόλις ένας στους είκοσι αποφοίτους του Χάρβαρντ έμπαινε κατευθείαν στην αγορά εργασίας κι έβρισκε δουλειά σε τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά ή η συμβουλευτική. Στη δεκαετία του 1980, αυτός ο αριθμός ανέβηκε σε έναν στους πέντε και στη δεκαετία του 1990 σε έναν στους τέσσερις. Αυτό ίσως να μην προκαλεί έκπληξη δεδομένου ότι εκείνες ήταν εποχές ακμής για τη Wall Street. Το 2024, το 50% των αποφοίτων του Χάρβαρντ που εισήλθαν στην αγορά εργασίας επέλεξε τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά, η συμβουλευτική ή η τεχνολογία.
Η επιλογή και η ζωή στην πανεπιστημιούπολη μοιάζει με ταχεία διαδρομή προς τον εταιρικό κόσμο. Την ίδια περίοδο με την εκδήλωση της D.E. Shaw στο Whitney, το Χάρβαρντ διοργάνωσε μια έκθεση δραστηριοτήτων για τους πρωτοετείς φοιτητές. Εκατοντάδες σύλλογοι παρουσίασαν τις δράσεις τους. Τίποτα δε γίνεται τυχαία, στόχος ήταν να παρατηρηθεί η ιεραρχία. Ανάμεσα στους πιο περιζήτητους συλλόγους ήταν οι επαγγελματικοί όμιλοι που σχετίζονται με τη συμβουλευτική, τις επενδύσεις και παρόμοιους τομείς.
«Τους έλκει η αποκλειστικότητα, όπως οι πυγολαμπίδες έλκονται από το φως», λέει χαρακτηριστικά ένας φοιτητής στο τέταρτο έτος του που διευθύνει έναν τέτοιο σύλλογο. Όσοι ανήκουν στον σύλλογό ευελπιστούν ότι θα αποκτήσουν επαφές σε επενδυτικές τράπεζες όπως η Goldman Sachs και επενδυτικά κεφάλαια όπως η Citadel. «Έχουμε αποφοίτους σε όλα τα μεγάλα ονόματα».
Επομένως έχουμε να κάνουμε με μία ευρύτερη διαδικασία προσαρμογής, που σιγά-σιγά μεταμορφώνει τις ανιδιοτελείς φιλοδοξίες πολλών φοιτητών να κάνουν τη διαφορά σε ένα πλάνο για να εξασφαλίσουν μια πρακτική σε συμβουλευτική εταιρεία. Δεν ήταν πάντα έτσι. Πριν από 20 χρόνια υποστηρίζει η επικεφαλής του γραφείου καριέρας του Χάρβαρντ, οι καλοκαιρινές πρακτικές (συνήθως μετά το τρίτο έτος) εξασφαλίζονταν μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, ακόμη και σε ανταγωνιστικούς τομείς όπως οι επενδυτικές τράπεζες. Σήμερα οι διαδικασίες πρόσληψης για πρακτική σε τράπεζες ξεκινούν δύο χρόνια νωρίτερα. Μερικοί φοιτητές έχουν ήδη σχέδια για το καλοκαίρι του 2026. «Είναι πραγματικά λυπηρό», αλλά δεν είναι κάτι που μπορούμε να σταματήσουμε». Οι φοιτητές στις Ivy League αισθάνονται την πίεση. Στο Γιέιλ, ορισμένοι φοιτητές του δεύτερου έτους διεκδικούν πρακτικές στον τομέα της τεχνολογίας, που κανονικά προορίζονται για τελειόφοιτους δηλώνοντας ότι θα αποφοιτήσουν νωρίτερα.
Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα τι ακριβώς πρέπει να είναι ένα πανεπιστήμιο στην εποχή μας. Αυτού του τύπου τα ακαδημαϊκά ιδρύματα υπάρχουν στη φαντασία ως μέρη όπου οι φοιτητές αναζητούν την κλίση τους—είτε αυτή είναι να γίνουν θεατρικοί συγγραφείς, ερευνητές κατά του καρκίνου ή κάτι άλλο. Φυσικά κάποιοι θα καταλήξουν και τραπεζίτες της Wall Street (ορισμένοι γνωρίζουν από νωρίς ότι το κοστούμι τους ταιριάζει). Έχουμε περάσει όμως στο άλλο άκρο και η εταιρική στρατολόγηση έχει γίνει κυρίαρχο χαρακτηριστικό που διαμορφώνει τη ζωή στην πανεπιστημιούπολη από τη στιγμή που οι φοιτητές εισέρχονται σε αυτήν. Αυτή η ατμόσφαιρα “καριερίστικης” νοοτροπίας μπορεί να αποθαρρύνει φοιτητές. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία τους στο πανεπιστήμιο καθορίζεται πλέον από αυτήν την στρατολόγηση.
Ακόμα και οι διαμαρτυρίες κατά του πολέμου στη Γάζα δεν μπορούν να ξεφύγουν από τη “στρατολόγηση”. Φοιτητές που ζητούν από τα πανεπιστήμια να αποσύρουν επενδύσεις από εταιρείες που σχετίζονται με τον πόλεμο μπορεί να φαίνονται ότι έρχονται σε σύγκρουση με τους πιο συγκρατημένους υποψήφιους. Κάποιοι διαδηλωτές καλύπτουν τα πρόσωπά τους με μάσκες, ώστε να μην διαρρεύσουν ενοχοποιητικές φωτογραφίες στα χέρια μελλοντικών εργοδοτών. (Ορισμένοι επικριτές των διαδηλώσεων όπως ο Μπιλ Άκμαν, διευθυντής επενδυτικού ταμείου έχουν παροτρύνει τους εργοδότες να μην προσλαμβάνουν διαδηλωτές).
Άλλα δεδομένα δείχνουν πως φοιτητές που αποφοιτούν από κορυφαία πανεπιστήμια σε περιόδους υψηλής ανεργίας ξεκινούν περισσότερες επιχειρήσεις. Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες από τον μέσο όρο να επιβιώσουν, να λάβουν χρηματοδότηση από επενδυτικά κεφάλαια και να εξαγοραστούν. Αυτή η δυναμική διαδικασία όμως απαιτεί «ρίσκο».
Αυτή η πίεση βαραίνει τους φοιτητές. Αλλά είναι αρκετά νέοι για να αλλάξουν γνώμη. Ένας ασκούμενος σε εταιρεία επενδυτικών κεφαλαίων στη Silicon Valley σήμερα, δεν είναι απαραίτητο ότι θα γίνει “tech bro” αύριο.
Το 2011, η Μαρίνα Κίγκαν, φοιτήτρια στο Γιέιλ έγραψε ένα άρθρο όπου θρηνούσε για το χαμένο δυναμικό των συμμαθητών της που σκόπευαν να δουλέψουν ως τραπεζίτες ή σύμβουλοι. Δυστυχώς η Κίγκαν πέθανε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα λίγες μέρες μετά την αποφοίτησή της. Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο συντάκτης του άρθρου κοίταξε τα προφίλ LinkedIn των ανθρώπων που ανέφερε. Σήμερα καθένας από αυτούς εργάζεται στον τομέα που η ίδια ήλπιζε ότι θα κατέληγαν. Οι φιλόδοξοι φοιτητές μπορεί να βρουν την αληθινή τους κλίση—ακόμη κι αν δεν είναι απαραίτητα η δουλειά στη συμβουλευτική που εξασφάλισαν στο Χάρβαρντ.
*Με στοιχεία από το Economist.
