Στις αρχές Ιανουαρίου ο ήλιος δεν ανατέλλει στο Κασγκάρ, στα δυτικά σύνορα της Κίνας πριν από τις 10 το πρωί. Αντίθετα στην ανατολική πλευρά του Αφγανιστάν πέρα από τα σύνορα ανατέλλει πριν από τις 7 το πρωί. Αυτή η διαφορά είναι το μεγαλύτερο άλμα ώρας που υπάρχει μεταξύ δύο χερσαίων συνόρων στον κόσμο. Με βάση τους γεωγραφικούς μεσημβρινούς, το Πεκίνο που βρίσκεται πάνω από 3.000 χιλιόμετρα ανατολικά θα έπρεπε να είναι περίπου δυόμισι ώρες μπροστά από το Κασγκάρ, ωστόσο όταν ιδρύθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας το 1949 κατάργησε τις πέντε προηγούμενες επίσημες ζώνες ώρας και έφερε όλους τους πολίτες της σε μία κοινή, τη «Ώρα Πεκίνου».
Η βάση για ένα παγκόσμιο σύστημα ζωνών ώρας τέθηκε στο Διεθνές Συνέδριο του Μεσημβρινού το 1884. Παρόλα αυτά χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες για να υιοθετηθεί σε όλο τον κόσμο. Χωρίς κάποιον διεθνή φορέα να επιβάλλει τις ζώνες, κάθε χώρα μπορεί να επιλέξει τη δική της. Υπάρχουν πρακτικοί και υγειονομικοί λόγοι για τους οποίους οι χώρες – ή οι επιμέρους περιοχές τους – θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τον ηλιακό χρόνο. Αυτός μπορεί να θεωρηθεί ως η «φυσική» ώρα ενός τόπου όταν το ρολόι δείχνει μεσημέρι τη στιγμή που ο ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό. Για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους όμως, όπως μπορούν να βεβαιώσουν οι κουρασμένοι κάτοικοι του Κασγκάρ ενδέχεται να επιλέξουν διαφορετικά.
Η χαρτογράφηση της ώρας ανατολής του ηλίου σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνει ότι οι ζώνες ώρας ακολουθούν τα εθνικά και μερικές φορές τα περιφερειακά σύνορα, ενώ παράλληλα διασχίζουν τους ωκεανούς.
Δεν είναι όλες οι αλλαγές ζώνης ώρας τόσο ακραίες όσο της Κίνας. Άλλες χώρες μπορεί απλώς να προσαρμόσουν την ώρα τους για να δηλώσουν την πολιτική τους ταυτότητα ή για να ενισχύσουν συμμαχίες και ανταγωνισμούς. Το 2023 έναν χρόνο αφότου απέκτησε τη σχετική εξουσία από τη Δανία, η Γροιλανδία μετέφερε τα ρολόγια της μία ώρα μπροστά, ώστε να εξασφαλίσει μεγαλύτερη επικάλυψη με το ωράριο εργασίας στην Ευρώπη. Μερικές απομακρυσμένες περιοχές αποκλίνουν από την κύρια ζώνη ώρας της επικράτειας. Στα βορειοδυτικά, η αμερικανικής διαχείρισης Διαστημική Βάση Pituffik, η οποία προηγουμένως ήταν μία ώρα πίσω από την υπόλοιπη επικράτεια είναι πλέον δύο ώρες πίσω.
Η Ισπανία συνεχίζει να χρησιμοποιεί την κεντροευρωπαϊκή ώρα, ενώ γεωγραφικά θα έπρεπε να είναι μία ώρα νωρίτερα. Ο στρατηγός Φρανθίσκο Φράνκο, ο τότε δικτάτορας της χώρας άλλαξε τη ζώνη ώρας της Ισπανίας το 1940 για να ευθυγραμμιστεί με τη ναζιστική Γερμανία. Τα ρολόγια δεν άλλαξαν ποτέ παρά την επαναφορά της Δημοκρατίας.
Αντίθετα το 2015 η Βόρεια Κορέα σηματοδότησε την 70ή επέτειο από την απελευθέρωση της Κορέας από την ιαπωνική κατοχή, υιοθετώντας τη «Ώρα της Πιονγιάνγκ», η οποία ήταν 30 λεπτά πίσω από τη ζώνη ώρας που μοιραζόταν προηγουμένως με τη Νότια Κορέα. (Τρία χρόνια αργότερα, ωστόσο, αναίρεσε την αλλαγή, με το σκεπτικό ότι επρόκειτο για μια χειρονομία συμφιλίωσης με τη Νότια Κορέα).
Ακόμα και η θερινή ώρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει την αντίθεση μεταξύ περιοχών. Όταν η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) απέκτησε μερικό έλεγχο της Δυτικής Όχθης και της Γάζας το 1993, υιοθέτησε διαφορετικό πρόγραμμα θερινής ώρας από το Ισραήλ. Και όταν η Χαμάς ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Γάζας το 2007, επέλεξε να αλλάξει τα ρολόγια σε διαφορετική ημερομηνία από τη Δυτική Όχθη.
Οι περισσότερες χώρες χρειάζονται μόνο μία ζώνη ώρας. Όμως σε μεγαλύτερες χώρες οι κυβερνήσεις έχουν επιλογές. Κάποιες, όπως η Κίνα επιβάλλουν μία ενιαία ώρα για όλους στο όνομα της ενότητας· το 2024 το Καζακστάν συγχώνευσε τις δύο ζώνες ώρας του σε μία, ώστε να «εξαλείψει τα χρονικά εμπόδια» μεταξύ των κατοίκων του. Στην επαρχία Σιντζιάνγκ, στη δυτική Κίνα, πολλοί από τον τοπικό πληθυσμό των Ουιγούρων προτιμούν να χρησιμοποιούν τη «Ώρα Σιντζιάνγκ». Αυτή η ανεπίσημη ζώνη ώρας που είναι πιο κοντά στη φυσική ηλιακή ώρα βρίσκεται δύο ώρες πίσω από την επίσημη «Ώρα Πεκίνου». Οι τοπικοί Χαν Κινέζοι, η κυρίαρχη εθνοτική ομάδα της χώρας είναι πιο πιθανό να ακολουθούν την επίσημη ώρα. Όσοι συναναστρέφονται άτομα διαφορετικών εθνοτικών ομάδων πρέπει να θυμούνται ποια ώρα ισχύει για κάθε ραντεβού.
Στη Ρωσία, η πληθώρα των ζωνών ώρας αποτελεί πηγή περηφάνειας. Το 2009 ο τότε πρόεδρος, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, δήλωσε ότι οι 11 ζώνες της Ρωσίας θεωρούνταν «ένα ζωντανό σύμβολο του μεγαλείου της χώρας μας». Παρ’ όλα αυτά υποστήριξε ότι για λόγους αποδοτικότητας ο αριθμός των ζωνών θα έπρεπε να μειωθεί. Το 2010 η Ρωσία μείωσε τις ζώνες ώρας της σε εννέα. Όμως λόγω του τεράστιου εδάφους και του βόρειου γεωγραφικού πλάτους της χώρας, οι αποκλίσεις από την ηλιακή ώρα έγιναν ιδιαίτερα αντιδημοφιλείς, οδηγώντας σε διαμαρτυρίες στην Άπω Ανατολή. Το 2014 η Ρωσία επέστρεψε στις 11 ζώνες ώρας, αν και με ελαφρώς διαφορετικά όρια.
Η επιβολή μιας ζώνης ώρας αποτελεί έναν εύκολο τρόπο για να δείξει κάποιος ποιος έχει τον έλεγχο. Οι περιοχές της Ουκρανίας που καταλήφθηκαν από τη Ρωσία μετά την εισβολή του 2022 μεταφέρθηκαν στη Μόσχα ώρα. Η Κριμαία ακολουθεί τη Μόσχα ώρα από τότε που η Ρωσία κατέλαβε τη χερσόνησο το 2014.
Σε μια εποχή όπου κάθε ψηφιακή συναλλαγή και επικοινωνία φέρει χρονική σήμανση, οι αλλαγές στις ζώνες ώρας πρέπει να μεταδίδονται σε υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα στις επηρεαζόμενες περιοχές. Οι ενημερώσεις καταγράφονται στη «tz database», μια βάση δεδομένων που διαχειρίζεται μια ομάδα εθελοντών, παρακολουθώντας κυβερνητικές ανακοινώσεις και δημοσιογραφικές αναφορές. Σε αυτήν βασίζονται εταιρείες τηλεπικοινωνιών και τεχνολογίας. Ωστόσο οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν τεχνικά προβλήματα. Οι χρήστες προϊόντων της Apple στη Ρωσία παραπονέθηκαν όταν οι αλλαγές της ζώνης ώρας της δεκαετίας του 2010 δεν εμφανίστηκαν σε όλες τις συσκευές. Οι κάτοικοι της Μόσχας κατέληξαν να ρυθμίζουν τα τηλέφωνά τους στην ώρα του Αζερμπαϊτζάν ή της Αρμενίας.
Οι μεγαλύτερες αναταραχές προκαλούνται από κυβερνήσεις που αλλάζουν τις ημερομηνίες της θερινής ώρας (DST) την τελευταία στιγμή. Η καθυστερημένη απόφαση του Λιβάνου το 2023 να αναβάλει την έναρξη της θερινής ώρας προκάλεσε χάος. Η αλλαγή είχε σκοπό να βοηθήσει τους μουσουλμάνους που τηρούσαν τη νηστεία του Ραμαζανιού, η οποία βασίζεται στο σεληνιακό ημερολόγιο, ώστε να μην καθυστερούν το γεύμα του Ιφτάρ. Όμως η συμμόρφωση από κρατικούς θεσμούς, θρησκευτικές οργανώσεις και τεχνολογικές εταιρείες διέφερε· η Google και η Apple εμφάνιζαν διαφορετικές ώρες.
Στο Μαρόκο, η συνεχής εναλλαγή μεταξύ του Ραμαζανιού και της θερινής ώρας οδήγησε την κυβέρνηση να αλλάζει τα ρολόγια έως και τέσσερις φορές τον χρόνο. Πλέον η χώρα έχει υιοθετήσει μόνιμα τη θερινή ώρα, εκτός από το Ραμαζάνι, όταν η ώρα γυρίζει πίσω κατά μία ώρα.
Ορισμένες χώρες έχουν κουραστεί από τις αλλαγές της ώρας ή την απόκλιση της ώρας από τους φυσικούς κύκλους του ήλιου. Το Μεξικό προχώρησε ένα βήμα παραπέρα από το Μαρόκο και κατήργησε εντελώς τη θερινή ώρα το 2022, αν και μια σειρά πόλεων κατά μήκος των βόρειων συνόρων προτίμησαν να παραμείνουν συγχρονισμένες με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό που είναι απλό και φυσικό μπορεί να υπερισχύσει άλλων παραμέτρων. Το 2021 μια δεκαετία μετά την ανεξαρτησία του από το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν μετέφερε τα ρολόγια του μία ώρα πίσω, παρόλο που οι μεγαλύτεροι εμπορικοί του εταίροι παρέμειναν στην Ώρα Ανατολικής Αφρικής. Όμως όπως ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση μερικές φορές απλώς θέλεις να ρυθμίσεις την ώρα σου σύμφωνα με την «πραγματική σου τοποθεσία στον πλανήτη».
*Με στοιχεία από τον Εconomist.
