Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος έχει σημαντικές και καταστροφικές επιπτώσεις στην ποιότητα της ανθρώπινης ζωής.  Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν βιώσει τα τελευταία χρόνια ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφικές πλημμύρες, φωτιές, τυφώνες και ακραίες θερμοκρασίες. Η έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κοπέρνικος και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, για τις κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη προειδοποιούν ότι η ήπειρος είναι αντιμέτωπη ολοένα και συχνότερα με κύματα ακραίας ζέστης, την οποία δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ο ανθρώπινος οργανισμός.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (C3S) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ιούνιος του 2024 ήταν παγκοσμίως θερμότερος από οποιοδήποτε άλλο Ιούνιο στο αρχείο δεδομένων, ενώ το σερί εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών θέτει το 2024 σε τροχιά να γίνει το θερμότερο καταγεγραμμένο έτος στον κόσμο.

Η υπερθέρμανση τροφοδοτεί ακραία καιρικά φαινόμενα και αυτό συμβαίνει με «εκπληκτική ταχύτητα», προειδοποιούν οι επιστήμονες. «Ο κόσμος αλλάζει γρήγορα και μας βλάπτει ήδη – αυτή είναι η ωμή διαπίστωση», δήλωσε ο καθηγητής Μάαρτεν βαν Άαλστ,  διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου για το Κλίμα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου Τα δεδομένα των μελετών αυτών αποδεικνύουν ότι η κλιματική κατάρρευση καταστρέφει ήδη οικονομίες και κοστίζει δεκάδες χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η συνεχιζόμενη άρνηση των κυβερνήσεων να δράσουν αποφασιστικά, θα αποδειχθεί καταστροφική για την ανθρωπότητα.

Η υπερθέρμανση έχει μετατρέψει ορισμένες περιοχές του κόσμου σε επίγεια κόλαση.

Καράτσι, Πακιστάν

Το Πακιστάν για παράδειγμα είναι ευάλωτο σε αυξημένες θερμοκρασίες, μεταβλητότητα των μουσώνων και ακραία καιρικά φαινόμενα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και σύμφωνα με έρευνα  υπάρχει φόβος ότι αυτό «σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο πληθυσμό και την οικονομική καταπόνηση» θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων του Καράτσι.

Με πληθυσμό άνω των 16 εκατομμυρίων ανθρώπων, το Καράτσι έχει βιώσει τις θανατηφόρες συνέπειες της υπερβολικής ζέστης τα τελευταία χρόνια και τώρα κατατάσσεται ως η 12η πιο επικίνδυνη πόλη στον κόσμο.
Οι προβλέψεις του ΟΗΕ δείχνουν ότι ο πληθυσμός του Καράτσι θα μπορούσε να αυξηθεί σε περισσότερα από 20 εκατομμύρια έως το 2030.

Το 2015, περισσότεροι από 1.200 κάτοικοι της πόλης πέθαναν ως αποτέλεσμα ενός καύσωνα με θερμοκρασίες που έφτασαν τους 49 βαθμούς. Στα ανατολικά της χώρας, η Λαχόρη κατατάσσεται ως η 15η πιο επικίνδυνη πόλη. Τον Ιούνιο, σε ορισμένες περιοχές της χώρας, οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 53 βαθμούς Κελσίου, ενώ στο Καράτσι, με υγρασία 76%, τα θερμόμετρα ξεπέρασαν τους 45. Λόγω της υπερβολικής ζέστης, 14 άτομα ηλικίας μεταξύ 25 και 45 ετών πέθαναν στην πόλη.

Λίμα, Περού

Η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από τις εκπομπές των οχημάτων συμβάλλει σημαντικά στο να είναι η πόλη μη βιώσιμη σε λίγα χρόνια. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο  ανακάλυψαν ότι εάν τηρούνταν οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων, το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού θα μπορούσε να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 4,7 χρόνια. Ο πληθυσμός της πόλης είναι ιδιαίτερα ευάλωτος ως αποτέλεσμα των προβλημάτων στέγασης και υποδομής κακής ποιότητας, σύμφωνα με την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (US AID).

αύξηση θερμοκρασίας κλιματική κρίση πόλεις
Ημερήσια αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας του αέρα στην επιφάνεια σε σχέση με τον μέσο όρο για το 1850-1900, την καθορισμένη προβιομηχανική περίοδο αναφοράς, για το 2023. Πηγή: ΕΡΑ5. C3S/ECMWF

Μία από τις μεγαλύτερες απειλές που προκύπτουν για τις πόλεις σε όλο τον κόσμο είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που προκαλείται από την διαστολή του νερού σε υψηλότερες θερμοκρασίες και το λιώσιμο των φύλλων πάγου στον βόρειο και νότιο πόλο.

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού (ή 790 εκατομμύρια άνθρωποι) ζει στην ακτογραμμή. Πολλές από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου έχουν εξελιχθεί κατά μήκος των ακτών του κόσμου. Ιστορικά, αυτές οι παράκτιες πόλεις έχουν ευημερήσει λόγω της ευκολίας του εμπορίου. Αυτοί οι οικονομικοί κόμβοι είναι επίσης μερικές από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις που θέτουν σε κίνδυνο εκατομμύρια κατοίκους. Υπολογίζεται ότι τα 2/3 των πόλεων με πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους βρίσκονται σε απειλούμενες παράκτιες περιοχές.

Η διάβρωση των ακτών είναι μια σημαντική απειλή χωρίς καν να ληφθούν υπόψη οι αυξημένες επιπτώσεις φυσικών καταστροφών όπως οι τυφώνες ή οι παλίρροιες. Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις θα αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο κατακλυσμικό γεγονός πριν βυθιστούν οριστικά πλήρως. Υπάρχουν πολλές πυκνοκατοικημένες πόλεις όπως η Βομβάη, η Σαγκάη, η Νέα Υόρκη και το Μαϊάμι σε κίνδυνο. Ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών είναι εξαιρετικά άνισος, με τέσσερα στα πέντε άτομα που επηρεάζονται να ζουν στην Ασία.

Τζακάρτα, Ινδονησία

Με πληθυσμό 10 εκατομμυρίων, η Τζακάρτα θεωρείται από ορισμένους ως «η πιο γρήγορα βυθιζόμενη πόλη στον κόσμο» και προβλέπεται ότι θα είναι «εντελώς υποβρύχια μέχρι το 2050». Τον Δεκέμβριο του 2021 η Τζαρκάρτα βυθίστηκε ξανά με τμήματα της πρωτεύουσας 2,7 μέτρα (9 πόδια) κάτω από το νερό.

Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη

Ο περίφημος τουριστικός προορισμός βυθίζεται σταδιακά, ενώ βρίσκεται μόλις 1.5 εκατοστό πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Στην πραγματικότητα, βυθίζεται πολύ γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη πόλη στην κόσμο, με ετήσιο ρυθμό 2 με 3 εκατοστά, και θα είναι η πρώτη που θα βιώσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Χτισμένη πάνω σε πυκνό αλλά μαλακό αργιλώδες χώμα, η Ταϊλανδική πρωτεύουσα είναι επιρρεπής στις πλημμύρες. Σε έκθεση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Guardian, επιστήμονες ανέφεραν ότι μέχρι το 2030, οι παράκτιες περιοχές Tha Kham και Samut Prakan, καθώς και το διεθνές αεροδρόμιο Suvarnabhumi, θα βυθιστούν κάτω από το νερό. Οι συχνές ισχυρές βροχοπτώσεις, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η άντληση των υπόγειων υδάτων έχουν ισχυρές επιπτώσεις στο αβέβαιο μέλλον της πόλης παρ’ όλες τις προσπάθειες ισχυροποίησης των δομών της. Σε μία χώρα με χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι πλημμύρες προκαλούν ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα επισιτιστικής κρίσης καταστρέφοντας υποδομές και βάζοντας τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε κίνδυνο.

Χο Τσι Μίνχ, Βιετνάμ

Πολλά σημεία της πόλης που βρίσκονται στο Δέλτα του ποταμού Μεκόνγκ απειλούνται από τροπικές καταιγίδες και πλημμύρες, Η γόνιμη κοιλάδα που μέχρι τώρα δίνει ζωή στην πόλη φαίνεται να αποτελεί και το μεγαλύτερο της μειονέκτημα. Επιστήμονες προβλέπουν ότι είναι πολύ πιθανό η πλειοψηφία των περιοχών γύρω από τον ποταμό, σύντομα να μην είναι βιώσιμες λόγω των φυσικών καταστροφών και μέχρι το 2030 να βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας.

Σαγκάη, Κίνα

Όταν πρόκειται για πλημμύρες, η παράκτια πόλη της Σαγκάης είναι μια από τις πιο ευάλωτες στον κόσμο. Τώρα ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου, το πρώην ψαροχώρι συνορεύει με τον ποταμό Yangtze στα βόρεια και διαιρείται στη μέση από τον ποταμό Huangpu. ο δήμος περιλαμβάνει πολλά νησιά, δύο μεγάλες ακτογραμμές, ναυτιλιακά λιμάνια και μίλια από κανάλια, ποτάμια και πλωτές οδούς.

Το 2012, μια έκθεση από μια ομάδα Βρετανών και Ολλανδών επιστημόνων ανακήρυξε τη Σαγκάη την πιο ευάλωτη μεγάλη πόλη στον κόσμο σε σοβαρές πλημμύρες, με βάση παράγοντες όπως ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κοντά στην ακτογραμμή, ο χρόνος που απαιτείται για την ανάκαμψη από τις πλημμύρες και τα μέτρα για την αποφυγή πλημμυρικών υδάτων. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Climate Central, 17,5 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να εκτοπιστούν από την άνοδο των υδάτων εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 3 βαθμούς Κελσίου.

Πολλές πόλεις όμως και στην Ευρώπη αλλά και στην Αμερική απειλούνται να βρεθούν κάτω από το νερό εξαιτίας της κλιματικής κρίσης.

Άμστερνταμ, Ολλανδία

Μεγάλο μέρος της Ολλανδίας βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Για πάνω από έναν αιώνα, η όμορφη αυτή πόλη έχει κρατηθεί στην επιφάνεια με τη βοήθεια φραγμάτων που προστατεύουν την πόλη από τις πλημμύρες, Μεγάλες ιστορικέ πλημμύρες έχουν προκαλέσει τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, κοπαδιών και άλλων ζώων και έχουν βυθίσει αμέτρητα σπίτια, αμάξια, και άλλες υποδομές. Η πόλη έχει αναστηλωθεί πολλές φορές και παρόλες τις καινοτόμες τεχνολογίες τα φράγματα και τα αναχώματα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δυσχεραίνουν της προσπάθειες των ειδικών να κρατήσουν την πόλη πάνω από την επιφάνεια του νερού.

Βενετία, Ιταλία

Η περίφημη ιταλική πόλη με τους εκατομμύρια τουρίστες τα γραφικά κανάλια και το πασίγνωστο καρναβάλι βυθίζεται κατά 2χιλιοστά κάθε χρόνο, αντιμετωπίζοντας συχνές πλημμύρες λόγω της παλίρροιας. Το 2018, η πόλη των καναλιών είχε αντιμετωπίσει ισχυρές καταιγίδες που προκάλεσαν τη χειρότερη πλημμύρα όλων των δεκαετιών. Με την δημιουργία ενός αναχώματος να βρίσκεται ακόμα στα σκαριά, η ιταλική κυβέρνηση απαγόρευσε σε μεγάλα κρουαζιερόπλοια να περνούν από κοντά προκειμένου να προστατέψει όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά την πόλη.

Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

Σύμφωνα με έρευνα , το Μεγάλο Μήλο – του οποίου τα περισσότερα από 1 εκατομμύριο κτίρια ζυγίζουν σχεδόν 1,7 τρισεκατομμύρια λίβρες – φαίνεται βυθίζεται υπό το βάρος των υπέρογκων κτιρίων του, κατά περίπου 1 έως 2 χιλιοστά το χρόνο, «με ορισμένες περιοχές να υποχωρούν πολύ πιο γρήγορα».  Η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ έχει ήδη βιώσει αυτές τις σκληρές επιπτώσεις.
«Δύο πρόσφατοι τυφώνες προκάλεσαν θύματα και μεγάλες ζημιές στη Νέα Υόρκη. Το 2012, ο τυφώνας Sandy ώθησε το θαλασσινό νερό να εισέλθει στην πόλη, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις από τον τυφώνα Ida το 2021 κατέκλυσαν τα συστήματα αποχέτευσης λόγω της μεγάλης απορροής μέσα στην κυρίως πλακόστρωτη πόλη».

Το Μανχάταν κινδυνεύει ιδιαίτερα και υπάρχει ανησυχία τόσο για το Μπρούκλιν όσο και για το Κουίνς.

Μαϊάμι, ΗΠΑ

Η στάθμη της θάλασσας στο Μαϊάμι ανεβαίνει με τον πιο γρήγορο ρυθμό στον κόσμο, προκαλώντας πλημμύρες που μολύνουν το πόσιμο νερό και προκαλούν καταστροφές σε σημαντικές υποδομές της πόλης. Εκτός από τις προσπάθειες ανατροπής της κλιματικής αλλαγής το Μαϊάμι ίσως χρειαστεί να ενισχύσει τα θεμέλια ανυψώνοντας τις υποδομές πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Υπάρχει η πρόβλεψη ότι η ζεστή και ηλιόλουστη πόλη με τις περίφημες παραλίες μπορεί να πάψει να υπάρχει μέχρι το 2050. Το περιοδικό Business Insider παραθέτοντας έναν περιβαλλοντολόγο αναφέρει ότι « δεν υπάρχει κανένα σενάριο που να μπορεί να φανταστεί την ύπαρξη του Μαϊάμι στο τέλος του αιώνα»

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας αποτελεί μείζον θέμα ανησυχίας, αλλά σε αυτό προστίθεται η αύξηση των φυσικών καταστροφών που συνοδεύουν την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας. Οι ξηρασίες, οι πυρκαγιές, οι τυφώνες και οι τροπικές καταιγίδες αναμένεται να αυξηθούν όχι μόνο σε συχνότητα αλλά και σε ένταση.

Τα ζώα επηρεάζονται επίσης από την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας, καθώς οι φυσικοί χώροι διαβίωσης διαταράσσονται ή δεν είναι πλέον κατοικήσιμοι, γεγονός που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη βιοποικιλότητα και την ικανότητά τους να επιβιώνουν στους φυσικούς τους βιότοπους. Η εξαφάνιση των ζωικών ειδών στην πραγματικότητα βλάπτει περαιτέρω την εκταμίευση σπόρων φυτών, η οποία με τη σειρά της βλάπτει τη φυσική προσαρμογή του κλίματος.