Ο κόσμος θα μπορούσε να βιώσει το πρώτο του έτος με αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από τους 2°C μέχρι το τέλος της δεκαετίας, προειδοποιούν για πρώτη φορά κορυφαίοι επιστήμονες του κλίματος.
Κάθε χρόνο ερευνητές από το Μετεωρολογικό Γραφείο του Ηνωμένου Βασιλείου (Met Office) — την εθνική μετεωρολογική υπηρεσία της χώρας — χρησιμοποιούν δεδομένα για το κλίμα και μοντέλα πρόβλεψης από ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να προβλέψουν τις παγκόσμιες κλιματικές αλλαγές για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Τα αποτελέσματά τους υποδεικνύουν ότι η μέση θερμοκρασία σε ένα μόνο έτος θα μπορούσε να ξεπεράσει τους 2°C έως το 2029, ένα γεγονός που θα αποτελούσε σημαντικό και ανησυχητικό ορόσημο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. «Αυτό ήταν ουσιαστικά αδύνατο πριν από λίγα χρόνια», δήλωσε ο Άνταμ Σκέιφ από το Met Office.
Η Συμφωνία του Παρισιού του 2015 στοχεύει στον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε αρκετά κάτω από τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, με έναν πρόσθετο στόχο να διατηρηθεί η αύξηση στους 1,5°C ή και χαμηλότερα. Αυτοί οι στόχοι θα χαθούν μόνο εάν η αύξηση της θερμοκρασίας διατηρηθεί για μερικές δεκαετίες.
Το περασμένο έτος ήταν το πρώτο που κατέγραψε θερμοκρασίες άνω του ορίου του 1,5°C, λόγω της αυξανόμενης εκπομπής ρύπων και ενός ισχυρού φαινομένου Ελ Νίνιο. Υπάρχει 86% πιθανότητα τουλάχιστον ένα από τα επόμενα πέντε έτη να υπερβεί το ίδιο όριο, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ετήσια έως Δεκαετή Κλιματική Ενημέρωση (Global Annual to Decadal Climate Update) που εκπονήθηκε για τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό του ΟΗΕ (WMO).
Παράλληλα, η ομάδα εκτιμά ότι υπάρχει 70% πιθανότητα η μέση υπερθέρμανση για όλη την περίοδο 2025-2029 να ξεπεράσει τους 1,5°C. Αυτό συγκρίνεται με πιθανότητα 47% που είχε δοθεί στην έκθεση του 2024 για την περίοδο 2024-2028. «Αυτές οι τελευταίες προβλέψεις δείχνουν ότι είμαστε πλέον πολύ κοντά στο να γίνουν τα έτη με 1,5°C κάτι το συνηθισμένο. Πρόκειται για συγκλονιστικά στατιστικά στοιχεία», τονίζει ο Σκέιφ.
Οι πιθανότητες να δούμε ένα έτος με αύξηση πάνω από 2°C παραμένουν πολύ χαμηλές, με την ομάδα του WMO/Met Office να εκτιμά την πιθανότητα στο 1%. «Είναι εξαιρετικά απίθανο, αλλά θα μπορούσε να συμβεί», δήλωσε ο Λίον Χέρμανσον του Met Office στην ίδια ενημέρωση. «Δεν είναι κάτι που θέλει να δει κανείς, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα που μας δείχνει η επιστήμη».
Για να ξεπεράσει η ετήσια μέση θερμοκρασία τους 2°C απαιτείται πιθανώς μια «τέλεια καταιγίδα» παραγόντων, είπε ο Σκέιφ. Αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ένα ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο που θα ενισχύσει τη θερμότητα από τον Ειρηνικό Ωκεανό, μαζί με μια θετική Αρκτική Ταλάντωση (Arctic Oscillation), η οποία αυξάνει τη θέρμανση στην ξηρά σε όλη την Ευρασία.
Για καλή μας τύχη οι πιθανότητες είναι προς το παρόν μικρές, η πιθανότητα να έχουμε ένα έτος με θερμοκρασία πάνω από 2°C αναμένεται να αυξηθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια, εκτός αν μειωθούν γρήγορα οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι παγκόσμιοι ηγέτες κι ειδικά αυτοί των ΗΠΑ και Κίνας δε δείχνουν διάθεση για συμμόρφωση.
Μόλις μια δεκαετία έχει περάσει από τότε που το Met Office και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) επιβεβαίωσαν για πρώτη φορά τη δυνατότητα να βιώσει ο κόσμος ένα έτος με υπερθέρμανση άνω του 1,5°C. Τώρα η ανθρωπότητα βρίσκεται κοντά στο να υπερβεί αυτό το όριο: η έκθεση εκτιμά ότι η μακροπρόθεσμη μέση θερμοκρασία είναι 1,44°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
«Όπου ήμασταν το 2015 με το 1,5°C, εκεί βρισκόμαστε τώρα με το 2°C», δήλωσε ο Χέρμανσον. «Αν τα πράγματα συνεχίσουν όπως είναι, η πιθανότητα αυτού θα αυξηθεί επίσης πολύ απότομα».
Ο Κρις Χιούιτ από τον WMO δήλωσε ότι εξακολουθεί να υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για να αποφευχθούν οι πιο επικίνδυνες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με τη ριζική μείωση των εκπομπών ώστε να συγκρατηθούν οι θερμοκρασίες όσο το δυνατόν πιο κοντά στο όριο του 1,5°C.
*Με στοιχεία από το New Scientist.
