Η εκπαίδευση και η πληροφόρηση σχετικά με την ισότητα των φύλων και τα ίσα δικαιώματα στον αθλητισμό έχουν αυξηθεί σημαντικά. Πληθώρα οργανώσεων και κυβερνήσεων προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ισότητα των φύλων, με ίσα δικαιώματα, ίση αμοιβή, ίσες ευκαιρίες και την ίση αναγνώριση, όχι μόνο για τις αθλήτριες, αλλά και για τις γυναίκες γενικότερα .

Σίγουρα η αθλητική βιομηχανία κάνει βήματα προς ένα ίσο μέλλον. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη δρόμος που πρέπει να διανυθεί. Ο αθλητισμός αποτλεί αντανάκλαση της κοινωνίας, επομένως η διαφορά στην ίση αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών συνεχίζεταιε στον αθλητισμό, όπως και σε άλλα επαγγέλματα.

Mουντιάλ γυναικών και ανισότητα επάθλων

Το τουρνουά του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γυναικών 2023 ξεκίνησε πριν λίγες μέρες με υψηλές προσδοκίες και έναν προϋπολογισμό από τις μεταδόσεις που υπολογίζεται σε σχεδόν 200 εκατομμύρια δολάρια. 

Πρόκειται για ένα σπουδαίο αθλητικό γεγονός που θα προσφέρει τρομερά έσοδα στο παγκόσμιο κυβερνητικό όργανο του αθλήματος, τη Διεθνή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA) — αλλά όχι σις γυναίκες αθλήτριες σε πολλές χώρες, που ακόμα και σήμερα πρέπει να παλέψουν ακόμη και για να μπουν σε έναν αγωνιστικό χώρο. Και αν το κάνουν, αντιμετωπίζουν άνισες και άδικες αμοιβές, λιγότερς ευκαιρίες απειλές και παρενόχληση.

Οι αθλήτριες στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών του 2023 κερδίζουν κατά μέσο όρο μόλις 25 λεπτά για κάθε δολάριο που κέρδισαν οι άνδρες στο Παγκόσμιο Κύπελλο πέρυσι, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση του CNN.

Ωστόσο, αυτή είναι μια βελτίωση: την τελευταία φορά, το 2019, ήταν λιγότερο από 8 σεντς ανά δολάριο, σύμφωνα με στοιχεία που παρέχονται από την FIFA και την παγκόσμια ένωση παικτών FIFPRO.

Ο πρόεδρος της FIFA, Gianni Infantino, υποσχέθηκε τον Ιούνιο ότι κάθε παίκτρια στο τουρνουά θα έπαιρνε τουλάχιστον 30.000 δολάρια—αναγνωρίζοντας σιωπηρά την άνιση κατανομή μισθών στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών στο παρελθόν. Αλλά τώρα ο Infantino αρνείται ακόμη και αυτή την ασήμαντη εγγύηση – λέγοντας στη συνέντευξη Τύπου που άνοιξε τους αγώνες ότι το πώς και το αν θα πληρώσουν τις γυναίκες παίκτριες θα εξαρτηθεί από τις εθνικές ομοσπονδίες ποδοσφαίρου.

Αυτό είναι συγκλονιστικό αλλά δεν προκαλεί έκπληξη λαμβάνοντας υπόψη το θλιβερό ρεκόρ της FIFA στην αποτυχία να εξισώσει τα χρηματικά έπαθλα στο τουρνουά και τα ζητήματα παροχών και ασφαλείας στις γυναίκες αθλήτριες. 

Το συνολικό χρηματικό έπαθλο που απονεμήθηκε από τη FIFA για το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών 2019 – το οποίο έφτασε τους 1,12 δισεκατομμύρια θεατές παγκοσμίως και έσπασε τα ρεκόρ τηλεθέασης στις ΗΠΑ με 25,4 εκατομμύρια θεατές – ήταν 30 εκατομμύρια δολάρια.  Μετά από σημαντική παγκόσμια πίεση, το φετινό χρηματικό έπαθλο θα αυξηθεί στα 110 εκατομμύρια δολάρια — πολύ κάτω από τα 400 εκατομμύρια δολάρια που δίνεται στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ανδρών του 2018 ή τα 440 εκατομμύρια δολάρια που απονεμήθηκαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ανδρών του 2022.

Για πρώτη φορά, περίπου 49 εκατομμύρια δολάρια από το χρηματικό έπαθλο ρεκόρ θα πήγαιναν απευθείας σε μεμονωμένες παίκτριες — τουλάχιστον 30.000 δολάρια σε κάθε παίκτρια για τη συμμετοχή και 270.000 δολάρια σε κάθε παίκτρια της νικήτριας ομάδας. Το υπόλοιπο του επάθλου θα μοιραστεί μεταξύ των συμμετεχουσών ομοσπονδιών, οι οποίες θα αποφασίσουν ποιο μερίδιο από αυτά τα χρήματα θα διαθέσουν σε ομάδες και παίκτες – αν θα υπάρξει καιι καθόλου.

Επιπλέον η FIFA χρηματοδοτεί κάθε εθνική ομάδα με μέσο όρο 1,5 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Δυστυχώς, αυτά τα χρήματα που προορίζονται για την οικοδόμηση του γυναικείου αθλητισμού πολύ συχνά καταναλώνονται από τις εθνικές ομοσπονδίες προτού φτάσουν στους παίκτες που τα κέρδισαν, κάτι που θα μπορούσε να αποφευθχεί με πιέσεις της  FIFA που αποτελεί τον κύριο χρηματοδότη του αθλήματος 

Υπάρχουν πολλά χρήματα για να εξασφαλιστεί οικονομική σταθερότητα στις αθλήτριες αν αναλογιστεί κανείς τα αναμενόμενα έσοδα 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον κύκλο του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2026. Είναι μόνο οι διακρίσεις λόγω φύλου που εμποδίζουν τη FIFA να εξισώσει τις αμοιβές στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών.

Μέλη πολλών εθνικών ομάδων δεν έχουν λάβει πληρωμές

Μια σημαντική πρόσφατη μελέτη της FIFPRO, της παγκόσμιας ένωσης επαγγελματιών ποδοσφαιριστών, αποκάλυψε ότι το 29% των γυναικών παικτών είπαν ότι δεν είχαν λάβει πληρωμές από τις εθνικές τους ομάδες για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων αναφέρεται συνήθως σε χρηματικούς όρους, μετρώντας πόσα κερδίζουν οι γυναίκες για κάθε δολάριο που κερδίζει ένας άνδρας. Αλλά για τους παίκτες, η ίση αμοιβή δεν περιλαμβάνει απλώς το κλείσιμο αυτού του χάσματος στους μισθούς που απολαμβάνουν οι άντρες ποδοσφαιριστές.

Η παροχή εγκαταστάσεων, άδειας μητρότητας, προγραμματισμού, παροχών σε ταξίδια (από το να έχουν μονόκλινο δωμάτιο, μέχρι χώρο και στήριξη για προπόνηση και φυσικοθεραπείες) και οτιδήποτε προϋποθέτει για μία αθλήτρια να αισθανθεί εξίσου επαγγελματίας με έναν άνδρα αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την απρόσκοπτη πορεία μιας αθλήτριας.  

Οι μητέρες των παικτών της εθνικής ομάδας γυναικών της Τζαμάικα έπρεπε να οργανώσουν μια καμπάνια crowdfunding για να καλύψουν τα έξοδα συμμετοχής στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών. Οι παίκτες της Reggae Girlz, Cheyna Matthews και Khadija “Bunny” Shaw δημοσίευσαν τη «μεγάλη απογοήτευσή τους με την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Τζαμάικα»σχετικά με τον «κατώτερο σχεδιασμό, τη μεταφορά, τη διαμονή, τις συνθήκες προπόνησης, τις αποζημιώσεις, την επικοινωνία, τη διατροφή και τους πόρους».

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Khadija Bunny Shaw (@bun_bun10)

Η εθνική ομάδα γυναικών της Νιγηρίας, οι Super Falcons, δημοσιοποιεί εδώ και χρόνια την κατάφωρη κλοπή μισθών και απείλησε να μποϊκοτάρει τον πρώτο της αγώνα στο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Στη Νότια Αφρική, οι γυναίκες παίκτριες της εθνικής Banyana Banyana αμείβονται με το 1/10 των ανδρών. Θέλοντας να κοινοποιήσουν το ζήτημα και να εκφράσουν τον θυμό τους με την Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου της Νότιας Αφρικής για τις αμοιβές, την προετοιμασία και την προπόνηση, ολόκληρη η ομάδα αποσύρθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας από τον τελικό αγώνα προθέρμανσης πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών.

Η Αυστραλία συνδιοργανώνει το φετινό τουρνουά με τη γειτονική Νέα Ζηλανδία. Μέλη της Matildas, της εθνικής γυναικείας ομάδας ποδοσφαίρου της Αυστραλίας, ανταποκρίθηκαν σε αυτή τη δομική ανισότητα καλώντας τη FIFA σε ένα δυναμικό βίντεο που καταδικάζει τη μεροληπτική διαφορά στις αμοιβές μεταξύ των φύλων παγκοσμίως ενώ χρειάστηκε να απεργήσουν για να απαιτήσουν ίσες αμοιβές και χρηματικά έπαθλα για τουρνουά όπως η εθνική ομάδα ανδρών της Αυστραλίας, οι Socceroos.

Μέχρι στιγμής, επτά εθνικές ομάδες γυναικών έχουν αγωνιστεί και έχουν πετύχει κάποια εκδοχή της ισότητας των αμοιβών. Αλλά για τις περισσότερες από τις 736 γυναίκες στις 32 διαγωνιζόμενες ομάδες, οι καθημερινές συνθήκες εργασίας δεν παραμένουν καθόλου ίδιες με τις εθνικές ομάδες των ανδρών.

Συνολικά, 150 κορυφαίες γυναίκες παίκτριες της εθνικής ομάδας υπέγραψαν επιστολή προς τη FIFA ζητώντας ίσες αμοιβές και συνθήκες τουρνουά.Γυναίκες που έχουν φτάσει στο απόγειο του αθλήματός τους, των επιδόσεών τους και της καριέρας τους εξαρτώνται από τη από τη FIFA για να εξασφαλίσουν τις αμοιβές που έχουν κερδίσει, κάτι που μαρτυρά  τη δυσλειτουργία της FIFA που εξαπατά και ξεχωρίζει το γυναικείο φύλο και την αξία του. 

Η FIFA έχει τα κεφάλαια για να δημιουργήσει ισότητα αμοιβών, αλλά όχι την πολιτική βούληση. Αντίθετα, στο τένις, οι γυναίκες παίκτριες αγωνίστηκαν και κέρδισαν ίσες αμοιβές στο US Open το 1973 — πριν από μισό αιώνα.

Η ανισότητα πληρωμών δεν παρατηρείται μόνο στη FIFA

Μία από τις πιο γνωστές και συνεχιζόμενες συζητήσεις, ακόμη και σήμερα, είναι οι μισθοί του γυναικείου NBA και των ομολόγων τους στο NBA. Είναι γνωστό ότι οι περισσότερες επαγγελματίες αθλήτριες μπάσκετ, προκειμένου να έχουν βιώσιμο εισόδημα παίζοντας μπάσκετ, πρέπει να αγωνιστούν σε πολλά διαφορετικά πρωταθλήματα.

Αυτό δημιουργεί μια ακραία σωματική απαίτηση στους αθλητές επειδή δεν έχουν εκτός σεζόν καθώς παίζουν στην Ευρώπη, τη Ρωσία, την Κίνα και την Αυστραλία για να τα βγάλουν πέρα. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι οι παίκτες του WNBA δεν ζητούν τα εισοδήματα πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που λαμβάνουν οι ομολόγους τους στο NBA, αλλά ζητούν ποσοστό ιδίων κεφαλαίων 

Το 2019 ήταν μια καθοριστική χρονιά στο ποδόσφαιρο για τη συζήτηση, καθώς το κοινό έδειξε την υποστήριξή του για την ισότητα των φύλων στον αθλητισμόι. Αφού η Εθνική Ομάδα Ποδοσφαίρου Γυναικών των ΗΠΑ (USWNT) κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο το πλήθος φώναξε « Ισος μισθός!».  

Η γυναικεία ομάδα παρουσίασε εξαιρετικά καλύτερη απόδοση από τις αντίστοιχες άντρικές, οι οποίες το 2018 δεν κατάφεραν να προκριθούν καν στο Παγκόσμιο Κύπελλο ανδρών. Ενώ οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη τριάδα σε κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών από το 1991 που ξεκίνησε το τουρνουά.

Όσον αφορά το χόκεϊ, η Εθνική Ομάδα Χόκεϋ Γυναικών των ΗΠΑ, πριν από το ιστορικό της χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της ΠιονγκΤσανγκ το 2018, αγωνιζόταν για ίση αμοιβή και μεταχείριση με αυτή της ανδρικής ομάδας. 

Στο Αυστραλιανό ποδόσφαιρο οι γυναίκες αθλήτριες προπονούνται και παίζουν τις ίδιες φορές την εβδομάδα με τους άντρες ομολόγους τους στην AFL. Παρόλα αυτά πληρώνονται το 20% αυτών που κέρδιζε ο μέσος άνδρας αθλητής ανά παιχνίδι, χωρίς να λαμβάνουν μισθό για προπόνηση, πράγμα που σημαίνει ότι όλες πρέπει να διατηρούν παράλληλα άλλες δουλειές, χώρια της προπόνησης και των αγώνων.  Ενώ οι άνδρες συνάδελφοί τους αμείβονται ως αθλητές πλήρους απασχόλησης.

(Παρόλο που το 2021, ο Μεγάλος Τελικός της AFLW έσπασε το ρεκόρ προσέλευσης με περισσότερους από 53.000 οπαδούς να μπαίνουν στο στάδιο για να παρακολουθήσουν. Ήταν επίσης το μεγαλύτερο κοινό για ένα γυναικείο αθλητικό γεγονός στην Αυστραλία, ποτέ)

Ενδιαφέρον παρακολούθησης και κάλυψη από τα ΜΜΕ

Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Purdue τον Μάρτιο του 2021, η κάλυψη του γυναικείου αθλητισμού στα μέσα ενημέρωσης έχει σχεδόν αλλάξει από τη δεκαετία του 1980. Η μελέτη διαπίστωσε ότι το 2019, η αθλητική κάλυψη των γυναικών ανήλθε μόνο στο 5,4% του χρόνου ομιλίας, σε σύγκριση με το 5% το 1989 και το 5,1% το 1993 – ένα πολύ μικρό ποσοστό αλλαγής.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών αντιπροσώπευε ένα τεράστιο κομμάτι αυτού του ποσοστού, καθώς πέφτει στο 3,5% όταν αφαιρέθηκε εκείνη τη χρονιά. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η κάλυψη των ψηφιακών μέσων είχε την ίδια διαφορά, παρά την έλλειψη χρονικών περιορισμών.

Υπάρχουν αρκετές συνέπειες για την έλλειψη κάλυψης στα γυναικεία αθλήματα, μία από τις οποίες είναι η προφανής έλλειψη δημοτικότητας/θέασης.

Στην ίδια μελέτη του Purdue, συζητείται η ποιότητα της κάλυψης, διαπιστώνοντας ότι η κάλυψη των γυναικών είναι «χαμηλότερη σε τεχνική ποιότητα και αξία παραγωγής» σε σύγκριση με την κάλυψη των ανδρών. Φυσικά, η συζήτηση είναι εάν η περισσότερη κάλυψη των μέσων έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο ενδιαφέρον για τα γυναικεία αθλήματα ή εάν προηγείται μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα γυναικεία αθλήματα, τότε θα υπάρχει μεγαλύτερη κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης.

Σύμφωνα με το GWI Sports, το 69% των ανδρών προτιμούν να παρακολουθούν αθλήματα μόνο για άνδρες, ενώ το 72% των γυναικών προτιμούν μικτά τουρνουά, αλλά υπάρχει μεγάλη έλλειψη ενδιαφέροντος για αθλήματα μόνο για γυναίκες τόσο από άνδρες όσο και από γυναίκες. Το 31% των ανδρών λέει ότι η ποιότητα και οι δεξιότητες σε ένα γυναικείο άθλημα δεν ταιριάζουν με εκείνες των ανδρών στο ίδιο άθλημα, ενώ μόνο το 15% των γυναικών πιστεύει ότι.

Χωρίς την ίδια κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, είναι δύσκολο να πούμε εάν το ενδιαφέρον για τα γυναικεία αθλήματα θα ήταν το ίδιο ή πιο κοντά στο ενδιαφέρον για τα ανδρικά αθλήματα, αλλά οι τάσεις δείχνουν ότι σίγουρα θα βοηθούσε. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δεν παρακολουθούσαν γυναικεία αθλήματα ήταν η έλλειψη κάλυψης.

Το Women’s Sports Foundation ανέφερε ότι μέχρι την ηλικία των 14 ετών, τα κορίτσια εγκαταλείπουν τον αθλητισμό με διπλάσιο ρυθμό από τα αγόρια. Υπήρχαν διάφοροι λόγοι για αυτήν την ανισότητα, όπως η έλλειψη ευκαιριών, οι ανησυχίες για την ασφάλεια, το κοινωνικό στίγμα και η πίεση για την επίτευξη ενός μη ρεαλιστικού προτύπου σώματος.

Η ίση κάλυψη των γυναικείων αθλητικών γεγονότων παίζει ρόλο και στην ενίσχυση των αθλητριών από χορηγούς. Είναι λογικό ότι ιδιωτικές εταιρείες θα ρίξουν χρήματα σε θρύλους των sports που είναι παγκόσμια αναγνωρίσιμοι για να διαφημίσουν το προϊόν τους.

Χωρίς μιντιακή κάλυψη, οι γυναίκες αθλήτριες, σπάνια γίνονται ινδάλματα και μέντορες καθώς παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό.

Αντί να αναδεικνύουν τις επιδόσεις και τα ταλέντα τους, τα μέσα αναδεικνύουν τους αναμενόμενους ρόλους φύλου, την οικογενειακή ζωή, την ηλικία και την εμφάνιση των γυναικών. Η μελέτη Purdue δείχνει ότι τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, οι αθλήτριες αντικειμενικοποιούνταν ή προκαλούσαν σεξουαλικά σχόλια και αστεία. Μέχρι τη δεκαετία του 2000, υπήρξε μια στροφή που παραμένει ακόμα τώρα, με επίκεντρο τις αθλήτριες ως σύζυγοι ή φίλες και μητέρες.

Πρόσφατα εταιρεία τηλεπικοινωνιών στη Γαλλία, έβγαλε μία διαφήμιση σχετικά με την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Γαλλίας. Παρουσίασε στιγμιότυπα από αγώνες της εθνικής ομάδας ανδρών, νίκες και γκολ που όμως μετά έδειξε ότι είχαν υποστεί επεξεργασία και στην πραγματικότητα ήταν η γυναικεία ομάδα, θέλοντας να υποστηρίξει, ότι για την εταιρεία η εθνική ομάδα είναι και η ομάδα γυναικών. 

«Όλοι πρέπει να παίξουν ρόλο σε αυτό το στάδιο στο ταξίδι του γυναικείου αθλητισμού για την ανάπτυξη της βιομηχανίας», δήλωσε ο Chris Hurst, διαχειριστής στο Women’s Sport Trust. «Μέχρι το 2030, η αξία του γυναικείου αθλητισμού θα μπορούσε να τριπλασιαστεί εάν όλοι στη βιομηχανία του αθλητισμού παίξουν κάποιο ρόλο».

ανισότητα, αθλητισμός
Πηγή: FIFPRO

Με πληροφορίες από: Human Rigths Watch, CNN, AP news ABC news, The New York Times,