Έχουμε εποχές που οι πολιτισμικές αλλαγές συμβαίνουν με πάταγο, με συνθήματα, με διαδηλώσεις, με μανιφέστο και υπάρχουν κι άλλες πιο αθόρυβες, σχεδόν υπόγειες. Εκείνες που δεν σκάνε σαν πυροτέχνημα αλλά διαβρώνουν σιγά-σιγά το έδαφος, αλλάζοντας το σχήμα του χωρίς καν να το καταλάβουμε. Κάτι τέτοιο συμβαίνει σήμερα σε μια απρόσμενη γωνιά της πολιτισμικής σκηνής: στον κόσμο των ραντεβού της αμερικανικής Δεξιάς. 

Ο όρος “womanosphere” ακούγεται σαν αστείο λογοπαίγνιο και κάπως είναι. Δανείζεται το ύφος της περιβόητης manosphere (εκείνου του σύμπαντος των ανδρών influencers που προβάλλουν μια υπερ-αρρενωπή εκδοχή της ζωής) και το μετατρέπει σε ένα γυναικείο αφήγημα. Μόνο που δεν πρόκειται απλώς για ένα hashtag ή ένα meme. Είναι ένα πολιτισμικό ρεύμα που αναδύεται, φτιάχνοντας ένα νέο λεξιλόγιο γύρω από την αγάπη, τον ρόλο των φύλων και τη θέση της γυναίκας μέσα σε έναν συντηρητικό κόσμο που αλλάζει ακόμα κι αν δεν το ομολογεί. 

Στην καρδιά του βρίσκεται μια 19χρονη από τη Φλόριντα: η Anya Lacey. Δημιουργός περιεχομένου στο OnlyFans, δηλωμένα συντηρητική με ένα εκατομμύριο ακόλουθους και ένα όνειρο που φαντάζει σχεδόν παλιομοδίτικο, να βρει σύζυγο, να κάνει οικογένεια, να ζήσει σ’ ένα ράντσο με τρία παιδιά. Μόνο που το όνειρό της δεν το ψάχνει με τον παραδοσιακό τρόπο. Δημιούργησε το dateanya.com, έναν ιστότοπο που λειτουργεί ταυτόχρονα ως προσωπικό site γνωριμιών και ως “οδηγός σχέσεων” για συντηρητικούς singles. 

Το μότο του: “America-First Dating”. Οι “αδιαπραγμάτευτες αξίες” του: ασφαλή σύνορα, παραδοσιακή οικογένεια, πίστη. Οι οδηγίες του: εκείνος να οδηγήσει το ραντεβού, εκείνη τη συζήτηση. Η αποκλειστικότητα να προηγείται της οικειότητας. Είναι ένας κόσμος που φαντάζει ξεκάθαρος, σφιχτός, παλιομοδίτικος και όμως μιλά απευθείας σε ένα ακροατήριο που ψάχνει ακριβώς αυτό: ένα σύμπαν χωρίς τις “πολυπλοκότητες” της σύγχρονης κουλτούρας των σχέσεων. 

«Ο συντηρητισμός ταυτιζόταν πάντα με τους άντρες και την αρσενική ενέργεια», λέει η Lacey. «Αλλά τώρα πολλές γυναίκες βγαίνουν μπροστά». Και έχει δίκιο. Η womanosphere δεν είναι μια μεμονωμένη φωνή. Είναι ένα δίκτυο από influencers, podcasters και content creators, από θρησκευόμενες moderates μέχρι σκληροπυρηνικές MAGA υποστηρίκτριες που αναδιαμορφώνουν την κουβέντα γύρω από την αγάπη, το φλερτ και τον ρόλο της γυναίκας στον κόσμο των συντηρητικών. 

Η αφήγηση τους είναι απλή, σχεδόν μανιχαϊστική: η κοινωνία “δηλητηριάστηκε” από τον φεμινισμό και την κουλτούρα των dating apps. Οι γυναίκες απομακρύνθηκαν από την “πραγματική τους φύση”, κυνηγώντας καριέρες και ανεξαρτησία μόνο και μόνο για να βρεθούν όπως λένε μόνες και δυστυχισμένες στα τριάντα τους. Η λύση; Επιστροφή στα “παλιά”. Γάμος, παιδιά, άντρας-προστάτης, γυναίκα-νοικοκυρά. Όχι σαν αναγκαστικός ρόλος, όπως τον παρουσιάζουν αλλά σαν συνειδητή επιλογή. 

Κάποτε οι γυναίκες αυτού του αφηγήματος έμεναν σιωπηλές. Σήμερα έχουν βήμα και αυτό το βήμα λέγεται TikTok. Στα βίντεό της η Lacey μπορεί να εναλλάσσεται από αστεία με σεξουαλικό υπαινιγμό σε δηλώσεις αγάπης για τη Βίβλο και τα φλοράλ φορέματα, χωρίς καμία αντίφαση. Η αντίφαση είναι δική μας, όχι δική της. Για εκείνη μπορείς να είσαι παραδοσιακή και ταυτόχρονα influencer, σεξουαλικά ενεργή και ταυτόχρονα υπέρ της οικογένειας. 

Η Debra Lea, μια άλλη φωνή της womanosphere το συνοψίζει απλά: «Η δημοφιλία της μονογαμίας, του γάμου και της οικογένειας ξεπερνά πλέον τον στενό συντηρητικό κύκλο. Οι άνθρωποι κουράστηκαν από το dating χωρίς νόημα». Δεν έχει άδικο. Οι αριθμοί δείχνουν ότι οι Αμερικανοί κάνουν λιγότερο σεξ από ποτέ, οι γάμοι μειώνονται, η κόπωση από τα dating apps είναι πραγματική. 

Μέσα σε αυτό το κενό, η womanosphere υπόσχεται “σταθερότητα”. Μια επιστροφή σε έναν κόσμο όπου «οι άνδρες είναι άνδρες και οι γυναίκες γυναίκες», όπως το διατυπώνει η Lea. Ή αλλιώ, μια απλοποίηση της ανθρώπινης σχέσης ακριβώς τη στιγμή που η κοινωνία γίνεται όλο και πιο σύνθετη. Υπάρχει όμως και μια ειρωνεία. Οι ίδιες γυναίκες που προβάλλουν την επιστροφή στην παράδοση, το κάνουν μέσα από τις πιο σύγχρονες μορφές επικοινωνίας: TikTok, OnlyFans, Instagram. Είναι influencers, με ψηφιακά κοινά εκατομμυρίων. Κηρύττουν τον “παραδοσιακό ρόλο της γυναίκας” την ίδια στιγμή που τον επαναπροσδιορίζουν με τρόπο σχεδόν εργαλειακό, όχι από τον πάγκο της κουζίνας, αλλά από το smartphone τους. 

Η Lacey δηλώνει έτοιμη να εγκατασταθεί σε ένα ράντσο με έναν άντρα και τρία παιδιά. Μέχρι τότε όμως ζει από τα έσοδα του OnlyFans, με περιεχόμενο που περιλαμβάνει τόσο solo όσο και σκηνές με έναν σταθερό παρτενέρ. «Η παράδοση εξελίσσεται», λέει με άνεση. «Τότε μπορούσες να ζήσεις με έναν μισθό. Τώρα αυτό δεν γίνεται. Κάνω αυτή τη θυσία σήμερα για να φτιάξω το αύριο». 

Το μήνυμά της δεν είναι τυχαίο. Αν κάτι καθορίζει τη womanosphere είναι αυτή η συνύπαρξη αντιθέσεων: τεχνολογία και νοσταλγία, ελευθερία και “παραδοσιακές αξίες”, ριζική ατομικότητα και ρομαντικός συντηρητισμός. Είναι ένας συντηρητισμός με φίλτρα Instagram, ένας παραδοσιακός ρόλος φτιαγμένος για την εποχή των influencers. 

Φυσικά αυτό δεν γίνεται χωρίς αντιφάσεις. Από τη μία διακηρύσσεται ότι «ο άντρας είναι ο αρχηγός του σπιτιού», από την άλλη η γυναίκα είναι αυτή που διαμορφώνει την αφήγηση, δημιουργεί το περιεχόμενο, αποκτά δύναμη και οπαδούς. Είναι η φωνή που καθοδηγεί την κοινότητα. Μια παράδοση που στηρίζεται σε influencer culture παύει να είναι “παλιά” και γίνεται κάτι νέο ίσως και πιο επικίνδυνο, γιατί κρύβει την ιδεολογική της σκληρότητα μέσα σε ωραία φωτισμένα stories. 

Η πολιτική δεν είναι στο παρασκήνιο αυτής της ιστορίας, είναι στο επίκεντρο. Για πολλούς νέους συντηρητικούς η πολιτική είναι πλέον καθοριστικός παράγοντας επιλογής συντρόφου. Η ερώτηση “τι ψηφίζεις” έρχεται πριν από την ερώτηση “τι αγαπάς”. Η ταυτότητα προηγείται της οικειότητας. 

Η womanosphere είναι ένα σύμπτωμα. Μια αντίδραση στην κουλτούρα των απεριόριστων επιλογών, των εφαρμογών και των ραντεβού χωρίς νόημα. Μια προσπάθεια να αναστηλωθεί ένα παλιό σενάριο ζωής μέσα από τα πιο σύγχρονα εργαλεία και όσο κι αν κάποιοι τη θεωρούν γραφική, η δυναμική της δείχνει κάτι βαθύτερο: η πολιτισμική μάχη για το ποιος ορίζει την αγάπη, το φύλο και την οικογένεια δεν έχει τελειώσει. Μόλις ξεκινά. Η παράδοση επιστρέφει, αλλά αυτή τη φορά δεν φοράει ποδιά. Φοράει ring light. 

*Mε στοιχεία από το Wired 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.