Τα τελευταία 28 χρόνια, η Norma Romero, μαζί με άλλες συντοπίτισσές της περιμένουν καθημερινά στο πλάι των γραμμών του τραίνου με σακούλες με φαγητό και μπουκάλια νερού προκειμένου να τα δώσουν στους ανθρώπους που ταξιδεύουν στις οροφές των τραίνων από την Κεντρική Αμερική προς τα βόρεια σύνορα σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
Ένα βίντεο που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, και παρουσιάζει τις προσπάθειές τους να πετάξουν τις σακούλες με τις προμήθειες στους ανθρώπους πάνω στο τραίνο, έγινε γρήγορα viral. Η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά των γυναικών αυτών φαίνεται να άγγιξε τον κόσμο των Social Media που έσπευσε να το αναδημοσιεύσει σε όλες τις πλατφόρμες, με τις προβολές να αγγίζουν τα 17 εκατομμύρια.
i learned about las patronas today. they’re a group of mexican women who help feed central american migrants crossing the border. solidarity to these powerful women pic.twitter.com/UE3Y4Zchg7
— a (@crustpunked) February 19, 2023
Όλα ξεκίνησαν πριν από 28 χρόνια, όταν οι αδελφές Romero Vazquez, στέκονταν στο πλάι των γραμμών με τα ψώνια τους, περιμένοντας να τις διασχίσουν. Δεν ήξεραν ακόμα ότι το τραίνο που πλησίαζε θα τους άλλαζε τις ζωές.
«Είχαμε πάει να αγοράσουμε ψωμί και γάλα για πρωινό» αναφέρει η Norma Romero. «Καθώς το τραίνο περνούσε μπροστά μας, μία ομάδα ανθρώπων μας φώναξε: Μάνα, πεινάμε! Τότε άλλη μία ομάδα ανθρώπων φώναξε περνώντας το ίδιο πράγμα: Μητέρα, πεινάμε! Έτσι τους πετάξαμε τα γάλατα και τα ψωμιά που είχαμε».
Αυτή η απλή, ενστικτώδης πράξη καλοσύνης από τα νεαρά κορίτσια ενέπνευσε τη δημιουργία της ομάδας Las Patronas, ένα φιλανθρωπικό οργανισμό που έχει βοηθήσει δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες της Κεντρικής Αμερικής τις τελευταίες δεκαετίες και που έχει κερδίσει το πιο σημαντικό και υψηλού κύρους βραβείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Μεξικό.
Το χωριό τους La Patrona, από όπου έχει πάρει το όνομα της η οργάνωσής τους, βρίσκεται σε μία γωνιά της ανατολικής πολιτείας Veracruz, του Μεξικό. Πολύ συχνά, μετανάστες από τις Honduras, τη Guatemala, το El Salvador και τη Nicaragua ταξιδεύουν σε φορτηγά τραίνα, τα οποία περνούν από αυτό το χωριό δύο με τρεις φορές τη μέρα, καθισμένοι στις οροφές προκειμένου να φτάσουν βόρεια, στις ΗΠΑ.
«Πιστεύαμε ότι η μητέρα μας θα μας τιμωρήσει που δώσαμε το πρωινό της οικογένειας», αναφέρει στο BBC η Norma. Ωστόσο, η μητέρα τους, η εμβληματική Dona Leonidas, τους βοήθησε να καταστρώσουν ένα σχέδιο. «Αν αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται φαγητό, η οικογένειά μας θα πρέπει να μαγειρεύει καθημερινά περίπου 30 μερίδες ρύζι με φασόλια, ώστε να δίνει στους ανθρώπους που περνάνε σαν αστραπή πάνω στα τραίνα».
Αυτή η έμφυτη προσφορά, η αυτοματοποιημένη και αυθόρμητη κίνηση ανθρωπιάς των απλών κοριτσιών από ένα χωριό του Μεξικό, και της οικογένειάς τους, ήταν αρκετά για να ξεσηκώσουν ένα κύμα αλληλεγγύης απέναντι στους ανθρώπους που, ρισκάροντας τη ζωή τους, προσπαθούν να ξεφύγουν από την ένδεια και την εξαθλίωση.
Σήμερα, η κουζίνα των Las Patronas, μοιάζει περισσότερο με ένα μικρό εργοστάσιο που παράγει δεκάδες μερίδες από αυτό το βασικό γεύμα, – ρύζι, φασόλια και ένα πακέτο από 8 καλαμποκένιες τορτίγιες. Ολόκληρη η κοινότητα της περιοχής συμβάλλει πλέον και βοηθάει σε μία κοινή προσπάθεια που ταΐζει καθημερινά εκατοντάδες άτομα που περνούν κρεμασμένα πάνω στα τραίνα, κυνηγώντας το όνειρο μιας καλύτερης ζωής.
«Ποτέ δεν περιμέναμε ότι θα έπαιρνε τέτοιες διαστάσεις», αναφέρει η Guadalupe Gonzalez, η νύφη της Norma. «Είναι μάλλον επειδή ήρθε από το πουθενά, από το λίγο που ο καθένας μπορεί να δώσει».
Είναι επίσης και επειδή τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει αναγκαίο. Η βία και η φτώχεια που μαστίζουν τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, έχουν φτάσει σε ακραία επίπεδα και καθημερινά εξαναγκάζουν πολλούς ανθρώπους να μεταναστεύσουν καθώς η κατάσταση στην πατρίδα τους δεν είναι πια βιώσιμη. Έτσι σκαρφαλώνουν στα τραίνα φορτηγά, γνωστά ως La Bestia, που σημαίνει Το Τέρας και διασχίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα στην οροφή σαν μια απέλπιδα προσπάθεια αναζήτησης μίας καλύτερης ζωής.
«Για κάθε νεαρό άντρα ή γυναίκα που ταξιδεύει, υπάρχει μία μητέρα που πονά πίσω και όταν βλέπουμε αυτά τα αγόρια, σκεφτόμαστε τα δικά μας», είπε η Norma.
Το BBC, βρήκε στην πόλη Tierrablanca, του Μεξικό – από όπου ξεκινάνε τα εμπορευματικά τραίνα- τον Ricardo από τις Honduras και τον Oscar από το El Salvador, που αναμένουν την αναχώρηση του επόμενου τραίνου, ώστε να καταφέρουν να επανενωθούν με την οικογένειά τους στις ΗΠΑ, από όπου και πρόσφατα απελάθηκαν.
«Πρόκειται για ένα πολύ επικίνδυνο ταξίδι». Η πολιτεία Veracruz την οποία διασχίζουν τα τραίνα, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας σκληρής διαμάχης μεταξύ δύο αντίπαλων καρτέλ ναρκωτικών, τους Zetas και τους Gulf Cartel. «Αν έχεις πάνω σου χρήματα, στα κλέβουν και αρπάζουν οτιδήποτε μπορεί να έχεις», αναφέρει ο Oscar. «Σε απαγάγουν και επιδίδονται σε εμπόριο οργάνων και ανθρώπων». Εκτός από τα καρτέλ και τους gangsters, το ίδιο το ταξίδι μπορεί να αποβεί ολέθριο. «Το να ταξιδεύεις στην οροφή του τραίνου είναι πολύ επικίνδυνο. Πριν λίγες μέρες ένα μικρό κορίτσι έπεσε και κόπηκε στα δύο», αναφέρει ο Oscar.
Γνωρίζουν όμως ότι ένα φιλικό πρόσωπο τους περιμένει σε κάποιο σημείο των γραμμών είναι παρήγορο. «Τις γνωρίζουμε γιατί προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Προμήθειες όπως νερό και φαγητό, μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια μιας και συχνά δεν έχουμε χρήματα να πάρουμε φαγητό ή ακόμα και να βρούμε νερό» υπογραμμίζει ο Oscar.
Οι Patronas πήραν το όνομα τους όχι μόνο από το χωριό τους αλλά και από έναν θρησκευτικό συσχετισμό, καθώς στα ισπανικά, Patrona σημαίνει «προστάτης άγιος». Για αυτούς τους ανθρώπους, που γαντζωμένοι πάνω στα τραίνα θα αρπάξουν μία σακούλα σωτηρίας με βασικές προμήθειες -από μία γυναίκα που μπορεί να μην ξαναδούν ποτέ- το όνομα δε θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστό.
