Οι γάτες είναι ιδιαίτερα ζώα, με αυτόνομο χαρακτήρα και προσωπικότητα. Ανεξάρτητες και δυναμικές, μπορεί να μην εκδηλώνονται με την ίδια εκφραστικότητα με τα σκυλιά, όταν όμως σε εμπιστευτούν ο δεσμός που δημιουργείται είναι μοναδικός. Και ο δεσμός αυτός δεν έχει όρια.

Οι γάτες δεν μπορούν να κρίνουν τους ανθρώπους για τα λάθη τους. Αδιαφορούν για την εμφάνιση, τον αριθμό των τατουάζ, τα ρούχα, τη σκληρή εικόνα κάποιου.

Και αυτό ακριβώς κάνει τη σχέση μεταξύ των φυλακισμένων ανδρών στο Pendleton Correctional Facility, μια κρατική φυλακή υψίστης ασφαλείας έξω από την Indianapolis, και των γατών που ζουν εκεί, τόσο ξεχωριστή.

Για έξι ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, ορισμένοι κρατούμενοι λαμβάνουν απεριόριστη αγάπη από τις περισσότερες από 20 γάτες που ζουν στη φυλακή ως μέρος του προγράμματος FORWARD (Felines and Offenders Rehabilitation with Affection, Reformation and Dedication). Σε αντάλλαγμα για φροντίδα και ένα μέρος για να μείνουν πριν υιοθετηθούν, οι γάτες στο Pendleton προσφέρουν στους κρατούμενους απαράμιλλη, μη επικριτική στοργή. Το πρόγραμμα αποτελεί μια καινοτόμο πρωτοβουλία που στοχεύει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της συμπεριφοράς των κρατουμένων μέσω της παρουσίας και φροντίδας γατών.

Το FORWARD που έχει ξεκινήσει από το 2015, φέρνει γάτες από καταφύγια ζώων σε φυλακές, όπου οι κρατούμενοι αναλαμβάνουν τη φροντίδα τους. Η διαμονή των γατών στις φυλακές διαρκεί για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, και οι κρατούμενοι συμμετέχουν στην καθημερινή φροντίδα τους, όπως το τάισμα, τον καθαρισμό και τη φροντίδα της υγείας τους. Ο στόχος είναι να καλλιεργηθούν η ενσυναίσθηση, η υπευθυνότητα και οι κοινωνικές δεξιότητες των κρατουμένων μέσω της αλληλεπίδρασης με τα ζώα.

Παρόμοια προγράμματα εφαρμόζονται σε διάφορα σωφρονιστικά ιδρύματα παγκοσμίως,  επιδιώκοντας να προσφέρει στους κρατουμένους μια αίσθηση ευθύνης, αγάπης και αφοσίωσης, συμβάλλοντας στεν επανένταξή τους.

Σε συνεργασία με την Animal Protection League of Indiana, το πρόγραμμα απομακρύνει τις γάτες από ένα παραδοσιακό καταφύγιο και τις τοποθετεί στο «καταφύγιο γάτας» της φυλακής, ένα ο δωμάτιο με ξύλινους στύλους, κατασκευές αναρρίχησης και γωνίες για να κρύβονται.
Οι συμμετέχοντες κρατούμενοι λαμβάνουν κατάλληλη εκπαίδευση για τη φροντίδα των ζώων και παρακολουθούνται από ειδικούς ψυχολόγους και προσωπικό. Οι γάτες επιλέγονται προσεκτικά για να ταιριάζουν με το περιβάλλον των φυλακών και να μην δημιουργούν προβλήματα συμπεριφοράς.

«Οι παραβάτες κερδίζουν πραγματικά πολλά από αυτό», είπε στο Indy Star η Michelle Rains, διοικητική βοηθός στο Pendleton που έχει δουλέψει στο πρόγραμμα. «Από τη στιγμή που δένεσαι με τα ζώα, δεν σε κρίνουν. Αυτές οι γάτες βασίζονται στους παραβάτες».

Μέσω του προγράμματος 5 ετών, ορισμένοι έγκλειστοι άνδρες πληρώνονται με 20 σεντς την ώρα για να περνούν τις μέρες τους φροντίζοντας εγκαταλελειμμένες και κακοποιημένες γάτες, προετοιμάζοντάς τις για υιοθεσία. Ή, όπως θα πουν κάποιοι τρόφιμοι, έχουν πλέον κάποιο λόγο, έναν σκοπό για να σηκωθούν το πρωί.

«Αισθάνομαι ότι έχουμε ήδη πάρει αρκετά από την κοινωνία», είπε ο Anthony LaRussa, ένας από τους κρατούμενους που είναι υπεύθυνοι για τη φροντίδα των γατών. «Οτιδήποτε και αν έχουμε κάνει, κρινόμαστε γι’ αυτό. Με το να έρθουμε σε ένα πρόγραμμα όπως αυτό, μπορούμε να ανταποδώσουμε, και όχι μόνο για εμάς, αλλά για τα ζώα».

Οι κρατούμενοι που συμμετέχουν στο πρόγραμμα έχουν αναφέρει σημαντική βελτίωση στη συναισθηματική τους κατάσταση και την προσαρμογή τους στο περιβάλλον της φυλακής. Πολλοί από αυτούς έχουν παρατηρήσει ότι η φροντίδα των γατών τούς έχει βοηθήσει να επαναπροσδιορίσουν τον εαυτό τους, ενώ τα ποσοστά υποτροπής είναι χαμηλότερα σε σχέση με όσους δεν συμμετείχαν σε αντίστοιχα προγράμματα.

Τα προγράμματα κατοικίδιων στη φυλακή ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980 ως ένας τρόπος για να μειωθεί η υποτροπή ή ο ρυθμός με τον οποίο οι αποφυλακισμένοι κρατούμενοι επαναλαμβάνουν τα αδικήματα. Τα προγράμματα ξεκίνησαν με κύρια εστίαση στους σκύλους, αλλά έκτοτε έχουν εξελιχθεί σε γάτες και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και άλογα.

Η Monica Solinas-Saunders, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα της οποίας η έρευνα επικεντρώνεται στη φυλάκιση και την αποκατάσταση των παραβατών, είπε ότι αυτού του είδους τα προγράμματα έχουν δείξει σημαντικές βελτιώσεις στα ποσοστά υποτροπής –– και στις ήπιες δεξιότητες των κρατουμένων ή στα προσωπικά χαρακτηριστικά που βοηθούν τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους.

«Τα στοιχεία από την έρευνα δείχνουν ότι αυτά τα προγράμματα για κατοικίδια έχουν πραγματικά φανταστική επίδραση στην αυξημένη προσωπική ευθύνη για τους παραβάτες», είπε ο Solinas-Saunders «Αυξάνει την αυτοεκτίμηση και την αυτοαποτελεσματικότητα. Αυξάνει επίσης την ενσυναίσθηση, κάτι που πραγματικά εκτιμούμε αυτές τις μέρες, όσον αφορά την κατανόηση του πόνου του άλλου».

Πέρα από αυτό, τα προγράμματα κατοικίδιων ζώων είχαν ως αποτέλεσμα να βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων παραβατών και άλλων έγκλειστων ατόμων, και μεταξύ των παραβατών και του προσωπικού και των φυλάκων –– που είναι ακριβώς το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα των προγραμμάτων που στοχεύουν στην αποκατάσταση.

Μελέτες για προγράμματα κατοικίδιων στη φυλακή έδειξαν επίσης αυξημένη συναισθηματική νοημοσύνη και δεξιότητες αντιμετώπισης, όπως είπε, καθώς και βελτιωμένη εργασιακή ηθική και απασχολησιμότητα, που βελτιώνουν τις πιθανότητες ετοιμότητας για δουλειά και είναι κρίσιμοι παράγοντες για την επιτυχή επανένταξη στην κοινωνία και τη μείωση της υποτροπής. Η συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα μπορεί επίσης να μειώσει τη βίαιη συμπεριφορά εντός των φυλακών, καθώς η φροντίδα των ζώων προάγει την ηρεμία και τον αυτοέλεγχο. 

Ο LaRussa, ο οποίος βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα για συνωμοσία για ληστεία – η οποία απέτυχε και τελείωσε με συνεργούς που δολοφόνησαν τέσσερα άτομα – συμμετέχει στο πρόγραμμα από το 2017, όταν ερωτεύτηκε μια 7χρονη γάτα με το όνομα Clover. Αυτός και η σύζυγός υιοθέτησαν έκτοτε την Clover που μένει στο σπίτι με τη γυναίκα του LaRussa.

Κάθε μέρα, ο LaRussa και οι συγκρατούμενοί του ξεκινούν το πρωί τους στις 7 π.μ. Αναφέρονται στο καταφύγιο για τις γάτες, όπου οι γάτες ανυπομονούν να ανοίξει η πόρτα για να παίξουν μαζί τους. «Ξέρουν ότι αυτές οι γάτες εξαρτώνται από αυτούς σε καθημερινή βάση», είπε η Christina Conyers, διοικητική βοηθός του προγράμματος. «Είναι ο άνθρωπος τους. Τους χρειάζονται.». Οι φροντιστές περνούν τις μέρες τους καθαρίζοντας το καταφύγιο για γάτες, αλλάζοντας κουτιά απορριμμάτων και ταΐζοντας και δίνοντας νερό στις γάτες. Τα πάντα εκτός από την ιατρική περίθαλψη είναι στην αρμοδιότητα των κρατουμένων –– το κόψιμο των νυχιών, το βούρτσισμα των μαλλιών και το καθάρισμα των αυτιών είναι όλα από τις καθημερινές τους υποχρεώσεις.

Η δουλειά, αν και πίσω από τους τοίχους της φυλακής, είναι μια δουλειά πλήρους απασχόλησης. «Πιστεύω ότι με άλλαξε πολύ», είπε η LaRussa «Έχω εξελιχθεί, έστω και από τον λίγο καιρό που είμαι εδώ μέχρι τώρα. Είμαστε όλοι έγκλειστοι. Είτε είσαι εγωιστής είτε όχι, μαθαίνεις να νοιάζεσαι για κάτι άλλο εκτός από τον εαυτό σου. Τώρα, όλα γυρίζουν γύρω από τις γάτες και τις προσπάθειές μας να τις βοηθήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». Οι γάτες με τη βοήθεια των κρατούμενων κοινωνικοποιούνται και προετοιμάζονται για να υιοθετηθούν από οικογένειες.

Ο Tori Kypreos, ο επόπτης προγράμματος στο Pendleton Correctional Facility, έχει παρακολουθήσει κρατούμενους μέσα στο πρόγραμμα και τους βλέπει να εξελίσσονται. «Τους διδάσκει την ευθύνη», είπε ο Kypreos «Τους διδάσκει ότι υπάρχουν άλλα πράγματα που είναι σημαντικά από αυτά που πιστεύουν ότι είναι σημαντικά. Οι γάτες βασίζονται σε αυτούς πάρα πολύ, επομένως είναι πολύ σημαντικό να βλέπουμε ότι είναι αφοσιωμένοι στο να έρχονται καθημερινά για να βοηθήσουν και να φροντίσουν αυτές τις γάτες,».

Οι γάτες και οι τρόφιμοι, και οι δύο περιορισμένοι από τοίχους φυλακών και με ταραγμένο παρελθόν, βοηθούν ο ένας τον άλλον μέρα με τη μέρα.

«Μου δίνει ένα σκοπό να σηκώνομαι κάθε πρωί», είπε ο Joseph Coleman,, ένας φροντιστής γατών που βρίσκεται στη φυλακή για ανθρωποκτονία. «Αυτές οι γάτες χρειάζονται κάποιον όπως εγώ τις χρειάζομαι. Τους χρειάζομαι όπως και αυτοί εμένα. Είναι πραγματικά δώρο του Θεού. Όταν είμαι εδώ μέσα με τις γάτες, δεν σκέφτομαι εκεί έξω».

Καθένα από τα εμπλεκόμενα άτομα, από τους διαχειριστές μέχρι τους παραβάτες, είπε ότι θα ήθελε το ευρύ κοινό να ήξερε ότι οι γάτες ήταν προς υιοθεσία. Όλοι θα ήθελαν να δουν μια γάτα να συναντά την «παντοτινή οικογένειά της».

 

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News