Μπορεί να βρισκόμαστε μόλις στην πρώτη εβδομάδα του, το 2024 όμως αναμένεται κρίσιμο καθώς είναι η χρονιά με τις περισσότερες εκλογές σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Μέχρι το τέλος του έτους, η πολιτικοκοινωνική κατάσταση σε πολλές χώρες θα έχει αλλάξει, επηρεάζοντας εκ των πραγμάτων και τις ισορροπίες του διεθνούς συστήματος. Σύμφωνα με τον Economist, παγκοσμίως, περισσότεροι ψηφοφόροι από ποτέ στην ιστορία θα προσέλθουν στις κάλπες, καθώς τουλάχιστον 64 χώρες (συν την Ευρωπαϊκή Ένωση) —που αντιπροσωπεύουν περίπου το 49% του πληθυσμού στον κόσμο— πρόκειται να διεξαγάγουν εθνικές εκλογές.
Η παγκόσμια οικονομία κατρακυλά από το ένα σοκ στο άλλο καθώς δύο μεγάλοι πόλεμοι, ο επίμονος πληθωρισμός και το υψηλό κόστος δανεισμού εμποδίζουν την ανάκαμψη μετά την πανδημία. Η επόμενη πηγή αναταράξεων στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων είναι ένα έτος γεμάτο εκλογικές αναμετρήσεις.
Με τόσες ψηφοφορίες σε σημαντικούς διεθνείς δρώντες όπως οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ινδονησία, σε αυταρχικά κράτη όπως η Λευκορωσία, το Ιράν και η Ρωσία και οι στρατηγικοί σύμμαχοι Ταϊβάν και Ηνωμένο Βασίλειο, οι εκλογές εντός και εκτός των συνόρων της Ευρώπης έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν βαθιά τις ήδη εύθραυστες διεθνείς ισορροπίες. Πιθανές κυβερνητικές αλλαγές θα μπορούσαν να ανατρέψουν αποφασιστικά το γεωπολιτικό status quo, επηρεάζοντας τη δυτική υποστήριξη στην Ουκρανία, τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, τις εμπορικές σχέσεις και την παγκόσμια οικονομία.
«Θα μάθουμε αν η δημοκρατία θα ζήσει ή θα πεθάνει μέχρι το τέλος του 2024», δήλωσε η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Maria Ressa, ιδρύτρια του ερευνητικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Rappler στις Φιλιππίνες και συγγραφέας του βιβλίου «How to Stand Up to a Dictator».
Παγκόσμια ισορροπία σε μία λεπτή κλωστή
Οι δεύτερες εκλογές του 2024 είναι μια κούρσα υψηλού κινδύνου με περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις. Στις 13 Ιανουαρίου, οι ψηφοφόροι της Ταϊβάν θα επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις υποψηφίους: τον αντιπρόεδρο Lai Ching-te του κυβερνώντος Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος, τον Hou Yu-ih του Kuomintang και τον Ko Wen-je του Λαϊκού Κόμματος της Ταϊβάν ( αφού τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης απέτυχαν να σχηματίσουν συμμαχία).
Η Κίνα, σκληρά εχθρική προς την τρέχουσα κυβέρνηση, χαρακτήρισε την εκλογική αυτή αναμέτρηση επιλογή μεταξύ πολέμου και ειρήνης. Θεωρεί ότι η Ταϊβάν αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επικράτειάς της και πρόσφατα έχει κλιμακώσει τις στρατιωτικές απειλές της στην περιοχή. Τα εκλογικά αποτελέσματα κινδυνεύουν να πυροδοτήσουν εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Αν και οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι δεν υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, υποστηρίζουν τη δημοκρατία της και παρέχουν στο νησί στρατιωτική βοήθεια.
Στην Αφρική, οι εκλογές στη Σενεγάλη, τη Νότια Αφρική, το Μάλι και το Τσαντ θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την τροχιά των πολυμερών θεσμών σε ολόκληρη την ήπειρο. Στο Μεξικό τα αποτελέσματα των εκλογών θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συνεργασία στο εμπόριο και κρίσιμα ζητήματα ασφάλειας των συνόρων με τον βόρειο γείτονά του.
Κατ’ επίφαση Δημοκρατικές εκλογές
Οι πρώτες εκλογές του 2024, στο Μπαγκλαντές στις 7 Ιανουαρίου, απλώς θα εδραιώσουν το υπάρχον καθεστώς καθώς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επικαλούμενο απειλές προς τα μέλη του, αρνείται να διεκδικήσει τις εκλογές. Οι εκλογές στο Πακιστάν της 8ης Φεβρουαρίου είναι μάλλον τυπικές με τον πρώην πρωθυπουργό Imran Khan και βασικό αντίπαλο να βρίσκεται στη φυλακή από πέρυσι, όταν απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του από πολιτικούς αντιπάλους και τον ισχυρό στρατό. Και στο Ιράν, οι κυβερνώντες μουλάδες βρίσκονται σε διαδικασία αποκλεισμού χιλιάδων υποψηφίων στις εκλογές της 1ης Μαρτίου για το κοινοβούλιο των 290 εδρών.
Εκατοντάδες εκατομμύρια Ινδοί θα πάνε στις κάλπες στις γενικές εκλογές του Απριλίου που αναμένεται να δώσουν στον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι μια τρίτη θητεία στην εξουσία. Ο Ινδουιστής εθνικιστής ηγέτης έχει ένα σημαντικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και θα φτάσει στην προεκλογική εκστρατεία του 2024 μετά από τρεις σημαντικές νίκες του κόμματός του στις πολιτειακές εκλογές τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με το τι θα σήμαινε μια τρίτη θητεία για τη δημοκρατία στην Ινδία εν μέσω εκτεταμένης καταστολής της ελευθερίας του Τύπου και αυξανόμενης κριτικής για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα κατά της μειονοτικής μουσουλμανικής κοινότητας της χώρας.
Στις 14 Φεβρουαρίου, η Ινδονησία θα φιλοξενήσει τις μεγαλύτερες μονοήμερες εκλογές στον κόσμο, με περισσότερους από 250.000 υποψηφίους να ανταγωνίζονται για 20.000 αξιώματα στα εθνικά, επαρχιακά και περιφερειακά κοινοβούλια. Ο επί δύο θητείες πρόεδρος της χώρας, Joko Widodo, δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής το 2024. Αλλά ο ολοένα και πιο αυταρχικός ηγέτης, υπονομεύοντας τις δημοκρατικές διαδικασίες και αποδυναμώνοντας την εθνική επιτροπή κατά της διαφθοράς, χρησιμοποιεί την κρατική εξουσία για να στηρίξει έναν διάδοχο του, τον Prabowo Subianto , ο οποίος έχει ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υποστηρίζει τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας.
Ο τίτλος των πιο υποκριτικών εκλογών του 2024 πρέπει να πάει στη Ρωσία, με τη Λευκορωσία να είναι πιθανώς δεύτερη. Οι Ρώσοι θα προσέλθουν στις κάλπες στις 17 Μαρτίου για να ψηφίσουν στις προεδρικές εκλογές που πιθανότατα θα δουν τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να παρατείνει την εικοσαετή κυριαρχία του στη χώρα. Ο Πούτιν κυβερνά τη Ρωσία από τις αρχές του αιώνα – κερδίζοντας τέσσερις προεδρικές θητείες με ένα σύντομο διάλειμμα ως πρωθυπουργός. Ο 71χρονος έχει καταλύσει μεθοδικά κάθε μορφή αντιπολίτευσης τα τελευταία χρόνια καθώς έχει φυλακίσει, εξορίσει ή εξολοθρεύσει αντικρεμλινικά στοιχεία. Ο πιο αξιόλογος αντίπαλός του, ο Αλεξέι Ναβάλνι, εκτίει αυτήν την περίοδο ποινή φυλάκισης 19 ετών σε μια σωφρονιστική αποικία βόρεια της Αρκτικής, κάτι που καθιστά την προσπάθειά του για μια πέμπτη προεδρική θητεία να είναι περισσότερο αυτοκρατορική στέψη παρά αναμέτρηση.
Αμερικανικές εκλογές 2024
Οι 60ές προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο και πιο πολυσυζητημένο πολιτικό γεγονός του 2024 . Καθώς ο κατάλογος των διεθνών κρίσεων μεγαλώνει, οι εσωτερικές μάχες στο Κογκρέσο για τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής ενισχύουν τους φόβους για τις μελλοντικές αμερικανικές δεσμεύσεις και την αναταραχή του γεωπολιτικού status quo ενώ η υποψηφιότητα του Donald Trump υπονομεύει την αμερικανική δημοκρατία.
Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς χρησιμοποιείται από τους Ρεπουμπλικάνους – υποστηρικτές του Trump , για να περιορίσουν την στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουκρανία. Οι Ρεπουμπλικάνοι επικρίνουν τον Πρόεδρο Biden για την απόφασή του να συναντήσει τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη σύνοδο κορυφής της APEC των κρατών της Ασίας και του Ειρηνικού στην Καλιφόρνια τον Νοέμβριο. Η απειλή του Donald Trump να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, εάν επανεκλεγεί, κινδυνεύει να δυναμιτίσει με περαιτέρω αστάθεια ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο παγκόσμιος ρόλος της Αμερικής έχει εδραιωθεί και ενισχυθεί από τη δύναμη της δικής της δημοκρατίας, επομένως οι εκλογές στις ΗΠΑ δημιουργούν και ένα πιο υπαρξιακό πρόβλημα και για το ίδιο το πολίτευμα καθιστώντας τες πιο κρίσιμες από ποτέ. Οι κανόνες και οι θεσμοί που αποτελούν τα δομικά στοιχεία της δημοκρατίας αμφισβητούνται από μια τραμπική μειοψηφία. Ο πιο θεμελιώδης από αυτούς τους κανόνες είναι η αποδοχή μιας ειρηνικής μετάβασης της εξουσίας μετά από ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Αλλά σήμερα, πολλά μέλη των Ρεπουμπλικανών προσυπογράφουν μια εκδοχή του λεγόμενου «Μεγάλου Ψέματος» που εισήγαγε ο Trump και συνεχίζουν να θεωρούν τις προεδρικές εκλογές του 2020 ως παράνομες. Το γεγονός ότι τα κρατικά δικαστήρια επιβεβαίωσαν τα εκλογικά αποτελέσματα μετά από πολλές νομικές αμφισβητήσεις δεν έχει σημασία.
Η τραμπική ρητορική που απειλεί την ίδια την αμερικανική δημοκρατική υπόσταση, φαίνεται να έχει δημιουργήσει μία σημαντική υποστηρικτική βάση που τον ακολουθεί πιστά τον Trump παρά τη βίαιη και φανατική ρητορική που δεσμεύεται δημόσια ότι θα συλλάβει δημοσιογράφους, θα διώξει τους αντιπάλους και θα επιφέρει «δικτατορία» εάν ανακτήσει την πιο ισχυρή προεδρία του κόσμου. Εκατομμύρια Αμερικανοί πιστεύουν σήμερα ότι ο Joe Biden όντως έκλεψε την προεδρία. Πιστεύουν μια σειρά από αποδεδειγμένα ψέματα και η πίστη τους σε αυτά τα ψέματα κλονίζει την πίστη τους στους δημοκρατικούς θεσμούς και, κατ’ επέκταση, διακινδυνεύει την ίδια την ύπαρξη της αμερικανικής δημοκρατίας.
Εκλογές στην Ευρώπη
Η Ευρώπη θα δει εκλογές το 2024 στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Κροατία και τη Φινλανδία, καθώς και για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο. Ο διάχυτος φόβος είναι ότι θα ενισχύσουν σημαντικά τα εθνικιστικά-λαϊκιστικά, αντιμεταναστευτικά, ξενοφοβικά κόμματα της ακροδεξιάς, κάτι που άλλωστε παρατηρήθηκε πρόσφατα και στην Ιταλία, την Ολλανδία και τη Σλοβακία.
Οι δεύτερες μεγαλύτερες εκλογές στον κόσμο θα γίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου περίπου 400 εκατομμύρια ψηφοφόροι σε 27 χώρες θα εκλέξουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου. Αναμένεται να είναι από τις πιο αμφιλεγόμενες στην ιστορία λόγω της ανόδου της ακροδεξιάς σε πολλά κράτη μέλη. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα ψηφίσουν για την ανανέωση του θεσμικού οργάνου της ΕΕ των 720 μελών, στο οποίο κυριαρχεί επί του παρόντος το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ). Οι εκλογές του 2024 είναι οι πρώτες κάλπες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τότε που το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε επίσημα από το μπλοκ στις 31 Ιανουαρίου 2020, μετά την ψηφοφορία για το Brexit.
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνήθως συνοδεύονται από χαμηλή προσέλευση ψηφοφόρων. Όμως τα εκλογικά ζητήματα που διακυβεύονται είναι κρίσιμα για το μέλλον της ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, του πληθωρισμού, της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία και της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.
Μπορεί τελικά η δημοκρατία να επιβιώσει;
Ερώτηση οξύμωρη καθώς για να επιβιώσει κάτι σημαίνει ότι υπάρχει, ότι είναι ζωντανό. Η ιστορική αυτή συγκυρία των πολλαπλών εκλογών έρχεται τη στιγμή που οι κλασικές μορφές φιλελεύθερης δημοκρατίας δέχονται υπαρξιακή επίθεση από αυταρχικά καθεστώτα και δικτάτορες όπως ο Κινέζος Xi Jinping και ο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας, ακροδεξιά εθνικιστικά-λαϊκιστικά κόμματα όπως το Fidesz στην Ουγγαρία παρελαύνουν στη Γηραιά Ήπειρο και στρατιωτικοί πραξικοπηματίες και ακραίοι ισλαμιστές μαχητές από τη Βενεζουέλα μέχρι το Τσαντ υπονομεύουν τη δημοκρατία και καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η παγκόσμια ελευθερία μειώθηκε για 17η συνεχή χρονιά το 2022, καθώς 35 χώρες υπέστησαν επιδείνωση των πολιτικών τους δικαιωμάτων και των πολιτικών τους ελευθεριών, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Freedom House. «Ο επιθετικός πόλεμος της Μόσχας οδήγησε σε καταστροφικές φρικαλεότητες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ουκρανία. Νέα πραξικοπήματα και άλλες προσπάθειες υπονόμευσης της αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης αποσταθεροποίησαν την Μπουρκίνα Φάσο, την Τυνησία, το Περού και τη Βραζιλία… Η συνεχιζόμενη καταστολή συνέχισε να μειώνει τις βασικές ελευθερίες στη Γουινέα και να περιορίζει αυτές στην Τουρκία, τη Μιανμάρ και την Ταϊλάνδη, μεταξύ άλλων».
Η αρχή της ελευθερίας του λόγου, απαραίτητη για την πλήρη λειτουργία της δημοκρατίας, δέχεται επίσης επίθεση, υποστήριξε ο αγωνιστής των δικαιωμάτων Jacob Mchangama στο περιοδικό Foreign Policy. «Ακόμη και οι ανοιχτές δημοκρατίες έχουν επιβάλει περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση μιας σειράς απειλών, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους, της παραπληροφόρησης, του εξτρεμισμού και της δημόσιας αναστάτωσης», έγραψε, επικαλούμενος την αυξημένη νομοθεσία της ΕΕ στο διαδίκτυο και τον περιορισμό των φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων.
«Η ψήφος είναι ένα καταπίστευμα πιο ευαίσθητο από κάθε άλλο», έγραψε ο Κουβανέζος ποιητής του 19ου αιώνα José Marti σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας του., «γιατί δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα του ψηφοφόρου, αλλά και τη ζωή, την τιμή και το μέλλον του.»
Στον 21ο αιώνα, τέτοιες ρομαντικές ιδέες δημοκρατίας πνέουν τα λοίσθια. Οι τελευταίες παγκόσμιες εκθέσεις δείχνουν ότι η δημοκρατία συρρικνώνεται σε κάθε περιοχή του κόσμου. Για 6 συνεχόμενα χρόνια, περισσότερες χώρες έχουν βιώσει καθαρή πτώση στις δημοκρατικές διαδικασίες παρά καθαρές βελτιώσεις. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ευρεία απογοήτευση από τη δημοκρατία μεταξύ των νέων του πλανήτη που απέχουν από τις εκλογικές διαδικασίες και φαίνονται να μην ασχολούνται με τις πολιτικές διαδικασίες εν γένει.
Η έκπτωση των ιδεολογιών, η κατάλυση των αξιών και η κατάρρευση των οικονομικών και πολιτικών συστημάτων έχουν δημιουργήσει ρωγμές και έχουν διαβάλει την πίστη μας στην αλλαγή, στο όραμα και την κοινωνική εξέλιξη. Έρευνες δείχνουν ότι η δυσαρέσκεια με τη σημερινή λειτουργία της δημοκρατίας είναι ένα συναίσθημα κοινό σε όλα τα έθνη της Δύσης – εννοώντας, κυρίως, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη – παρόλο που βλέπουν τους εαυτούς τους ως την πατρίδα της δημοκρατίας.
Tο πρόβλημα δεν είναι η ίδια η δημοκρατία. Είναι ο τρόπος που εφαρμόζεται και εξασκείται. Η υπερκατανάλωση, η αφθονία, η τεχνολογική επανάσταση χωρίς την ενίσχυση της παιδείας και της κριτικής σκέψης δεν γεννούν εμπνευσμένους ηγέτες, αλλά διαχειριστές και τεχνοκράτες, που προσπαθούν να προσφέρουν αυτό που ζητάει η αγορά και οι πολυεθνικές. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos στις δυτικές χώρες βρήκε μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα σημερινά δημοκρατικά συστήματα ευνοούν τους πλούσιους και ισχυρούς και αγνοούν όλους τους άλλους.
Εάν το ζητούμενο της δημοκρατίας είναι να λύσει τα προβλήματά μας, τότε οι εθνικές εκλογές – των διαφόρων τύπων που κατακλύζουν το ημερολόγιο του 2024 -μοιάζουν μάταιες προσπάθειες να κερδηθεί ένας ήδη χαμένος αγώνας. Και το 2024 μπορεί να χρησιμεύσει ως η αρχή μιας παγκόσμιας αναζήτησης νέων εργαλείων δημοκρατικής λήψης αποφάσεων που ίσως μας δώσουν περισσότερη δύναμη να κυβερνάμε με διαφάνειας τις τοπικές μας κοινότητες και τον κόσμο μας.
Μπορεί να βρισκόμαστε μόλις στην πρώτη εβδομάδα του, το 2024 όμως αναμένεται κρίσιμο καθώς είναι η χρονιά με τις περισσότερες εκλογές σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Μέχρι το τέλος του έτους, η πολιτικοκοινωνική κατάσταση σε πολλές χώρες θα έχει αλλάξει, επηρεάζοντας εκ των πραγμάτων και τις ισορροπίες του διεθνούς συστήματος. Σύμφωνα με τον Economist, παγκοσμίως, περισσότεροι ψηφοφόροι από ποτέ στην ιστορία θα προσέλθουν στις κάλπες, καθώς τουλάχιστον 64 χώρες (συν την Ευρωπαϊκή Ένωση) —που αντιπροσωπεύουν περίπου το 49% του πληθυσμού στον κόσμο— πρόκειται να διεξαγάγουν εθνικές εκλογές.
Η παγκόσμια οικονομία κατρακυλά από το ένα σοκ στο άλλο καθώς δύο μεγάλοι πόλεμοι, ο επίμονος πληθωρισμός και το υψηλό κόστος δανεισμού εμποδίζουν την ανάκαμψη μετά την πανδημία. Η επόμενη πηγή αναταράξεων στην εποχή των πολλαπλών κρίσεων είναι ένα έτος γεμάτο εκλογικές αναμετρήσεις.
Με τόσες ψηφοφορίες σε σημαντικούς διεθνείς δρώντες όπως οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ινδονησία, σε αυταρχικά κράτη όπως η Λευκορωσία, το Ιράν και η Ρωσία και οι στρατηγικοί σύμμαχοι Ταϊβάν και Ηνωμένο Βασίλειο, οι εκλογές εντός και εκτός των συνόρων της Ευρώπης έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν βαθιά τις ήδη εύθραυστες διεθνείς ισορροπίες. Πιθανές κυβερνητικές αλλαγές θα μπορούσαν να ανατρέψουν αποφασιστικά το γεωπολιτικό status quo, επηρεάζοντας τη δυτική υποστήριξη στην Ουκρανία, τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, τις εμπορικές σχέσεις και την παγκόσμια οικονομία.
«Θα μάθουμε αν η δημοκρατία θα ζήσει ή θα πεθάνει μέχρι το τέλος του 2024», δήλωσε η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης Maria Ressa, ιδρύτρια του ερευνητικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Rappler στις Φιλιππίνες και συγγραφέας του βιβλίου «How to Stand Up to a Dictator».
Παγκόσμια ισορροπία σε μία λεπτή κλωστή
Οι δεύτερες εκλογές του 2024 είναι μια κούρσα υψηλού κινδύνου με περιφερειακές και παγκόσμιες επιπτώσεις. Στις 13 Ιανουαρίου, οι ψηφοφόροι της Ταϊβάν θα επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις υποψηφίους: τον αντιπρόεδρο Lai Ching-te του κυβερνώντος Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος, τον Hou Yu-ih του Kuomintang και τον Ko Wen-je του Λαϊκού Κόμματος της Ταϊβάν ( αφού τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης απέτυχαν να σχηματίσουν συμμαχία).
Η Κίνα, σκληρά εχθρική προς την τρέχουσα κυβέρνηση, χαρακτήρισε την εκλογική αυτή αναμέτρηση επιλογή μεταξύ πολέμου και ειρήνης. Θεωρεί ότι η Ταϊβάν αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της επικράτειάς της και πρόσφατα έχει κλιμακώσει τις στρατιωτικές απειλές της στην περιοχή. Τα εκλογικά αποτελέσματα κινδυνεύουν να πυροδοτήσουν εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Αν και οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι δεν υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν, υποστηρίζουν τη δημοκρατία της και παρέχουν στο νησί στρατιωτική βοήθεια.
Στην Αφρική, οι εκλογές στη Σενεγάλη, τη Νότια Αφρική, το Μάλι και το Τσαντ θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την τροχιά των πολυμερών θεσμών σε ολόκληρη την ήπειρο. Στο Μεξικό τα αποτελέσματα των εκλογών θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη συνεργασία στο εμπόριο και κρίσιμα ζητήματα ασφάλειας των συνόρων με τον βόρειο γείτονά του.
Κατ’ επίφαση Δημοκρατικές εκλογές
Οι πρώτες εκλογές του 2024, στο Μπαγκλαντές στις 7 Ιανουαρίου, απλώς θα εδραιώσουν το υπάρχον καθεστώς καθώς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επικαλούμενο απειλές προς τα μέλη του, αρνείται να διεκδικήσει τις εκλογές. Οι εκλογές στο Πακιστάν της 8ης Φεβρουαρίου είναι μάλλον τυπικές με τον πρώην πρωθυπουργό Imran Khan και βασικό αντίπαλο να βρίσκεται στη φυλακή από πέρυσι, όταν απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του από πολιτικούς αντιπάλους και τον ισχυρό στρατό. Και στο Ιράν, οι κυβερνώντες μουλάδες βρίσκονται σε διαδικασία αποκλεισμού χιλιάδων υποψηφίων στις εκλογές της 1ης Μαρτίου για το κοινοβούλιο των 290 εδρών.
Εκατοντάδες εκατομμύρια Ινδοί θα πάνε στις κάλπες στις γενικές εκλογές του Απριλίου που αναμένεται να δώσουν στον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι μια τρίτη θητεία στην εξουσία. Ο Ινδουιστής εθνικιστής ηγέτης έχει ένα σημαντικό προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και θα φτάσει στην προεκλογική εκστρατεία του 2024 μετά από τρεις σημαντικές νίκες του κόμματός του στις πολιτειακές εκλογές τον Δεκέμβριο. Ωστόσο, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με το τι θα σήμαινε μια τρίτη θητεία για τη δημοκρατία στην Ινδία εν μέσω εκτεταμένης καταστολής της ελευθερίας του Τύπου και αυξανόμενης κριτικής για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα κατά της μειονοτικής μουσουλμανικής κοινότητας της χώρας.
Στις 14 Φεβρουαρίου, η Ινδονησία θα φιλοξενήσει τις μεγαλύτερες μονοήμερες εκλογές στον κόσμο, με περισσότερους από 250.000 υποψηφίους να ανταγωνίζονται για 20.000 αξιώματα στα εθνικά, επαρχιακά και περιφερειακά κοινοβούλια. Ο επί δύο θητείες πρόεδρος της χώρας, Joko Widodo, δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής το 2024. Αλλά ο ολοένα και πιο αυταρχικός ηγέτης, υπονομεύοντας τις δημοκρατικές διαδικασίες και αποδυναμώνοντας την εθνική επιτροπή κατά της διαφθοράς, χρησιμοποιεί την κρατική εξουσία για να στηρίξει έναν διάδοχο του, τον Prabowo Subianto , ο οποίος έχει ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υποστηρίζει τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας.
Ο τίτλος των πιο υποκριτικών εκλογών του 2024 πρέπει να πάει στη Ρωσία, με τη Λευκορωσία να είναι πιθανώς δεύτερη. Οι Ρώσοι θα προσέλθουν στις κάλπες στις 17 Μαρτίου για να ψηφίσουν στις προεδρικές εκλογές που πιθανότατα θα δουν τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να παρατείνει την εικοσαετή κυριαρχία του στη χώρα. Ο Πούτιν κυβερνά τη Ρωσία από τις αρχές του αιώνα – κερδίζοντας τέσσερις προεδρικές θητείες με ένα σύντομο διάλειμμα ως πρωθυπουργός. Ο 71χρονος έχει καταλύσει μεθοδικά κάθε μορφή αντιπολίτευσης τα τελευταία χρόνια καθώς έχει φυλακίσει, εξορίσει ή εξολοθρεύσει αντικρεμλινικά στοιχεία. Ο πιο αξιόλογος αντίπαλός του, ο Αλεξέι Ναβάλνι, εκτίει αυτήν την περίοδο ποινή φυλάκισης 19 ετών σε μια σωφρονιστική αποικία βόρεια της Αρκτικής, κάτι που καθιστά την προσπάθειά του για μια πέμπτη προεδρική θητεία να είναι περισσότερο αυτοκρατορική στέψη παρά αναμέτρηση.
Αμερικανικές εκλογές 2024
Οι 60ές προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο και πιο πολυσυζητημένο πολιτικό γεγονός του 2024 . Καθώς ο κατάλογος των διεθνών κρίσεων μεγαλώνει, οι εσωτερικές μάχες στο Κογκρέσο για τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής ενισχύουν τους φόβους για τις μελλοντικές αμερικανικές δεσμεύσεις και την αναταραχή του γεωπολιτικού status quo ενώ η υποψηφιότητα του Donald Trump υπονομεύει την αμερικανική δημοκρατία.
Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς χρησιμοποιείται από τους Ρεπουμπλικάνους – υποστηρικτές του Trump , για να περιορίσουν την στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουκρανία. Οι Ρεπουμπλικάνοι επικρίνουν τον Πρόεδρο Biden για την απόφασή του να συναντήσει τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη σύνοδο κορυφής της APEC των κρατών της Ασίας και του Ειρηνικού στην Καλιφόρνια τον Νοέμβριο. Η απειλή του Donald Trump να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, εάν επανεκλεγεί, κινδυνεύει να δυναμιτίσει με περαιτέρω αστάθεια ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο παγκόσμιος ρόλος της Αμερικής έχει εδραιωθεί και ενισχυθεί από τη δύναμη της δικής της δημοκρατίας, επομένως οι εκλογές στις ΗΠΑ δημιουργούν και ένα πιο υπαρξιακό πρόβλημα και για το ίδιο το πολίτευμα καθιστώντας τες πιο κρίσιμες από ποτέ. Οι κανόνες και οι θεσμοί που αποτελούν τα δομικά στοιχεία της δημοκρατίας αμφισβητούνται από μια τραμπική μειοψηφία. Ο πιο θεμελιώδης από αυτούς τους κανόνες είναι η αποδοχή μιας ειρηνικής μετάβασης της εξουσίας μετά από ελεύθερες και δίκαιες εκλογές. Αλλά σήμερα, πολλά μέλη των Ρεπουμπλικανών προσυπογράφουν μια εκδοχή του λεγόμενου «Μεγάλου Ψέματος» που εισήγαγε ο Trump και συνεχίζουν να θεωρούν τις προεδρικές εκλογές του 2020 ως παράνομες. Το γεγονός ότι τα κρατικά δικαστήρια επιβεβαίωσαν τα εκλογικά αποτελέσματα μετά από πολλές νομικές αμφισβητήσεις δεν έχει σημασία.
Η τραμπική ρητορική που απειλεί την ίδια την αμερικανική δημοκρατική υπόσταση, φαίνεται να έχει δημιουργήσει μία σημαντική υποστηρικτική βάση που τον ακολουθεί πιστά τον Trump παρά τη βίαιη και φανατική ρητορική που δεσμεύεται δημόσια ότι θα συλλάβει δημοσιογράφους, θα διώξει τους αντιπάλους και θα επιφέρει «δικτατορία» εάν ανακτήσει την πιο ισχυρή προεδρία του κόσμου. Εκατομμύρια Αμερικανοί πιστεύουν σήμερα ότι ο Joe Biden όντως έκλεψε την προεδρία. Πιστεύουν μια σειρά από αποδεδειγμένα ψέματα και η πίστη τους σε αυτά τα ψέματα κλονίζει την πίστη τους στους δημοκρατικούς θεσμούς και, κατ’ επέκταση, διακινδυνεύει την ίδια την ύπαρξη της αμερικανικής δημοκρατίας.
Εκλογές στην Ευρώπη
Η Ευρώπη θα δει εκλογές το 2024 στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Κροατία και τη Φινλανδία, καθώς και για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο. Ο διάχυτος φόβος είναι ότι θα ενισχύσουν σημαντικά τα εθνικιστικά-λαϊκιστικά, αντιμεταναστευτικά, ξενοφοβικά κόμματα της ακροδεξιάς, κάτι που άλλωστε παρατηρήθηκε πρόσφατα και στην Ιταλία, την Ολλανδία και τη Σλοβακία.
Οι δεύτερες μεγαλύτερες εκλογές στον κόσμο θα γίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου περίπου 400 εκατομμύρια ψηφοφόροι σε 27 χώρες θα εκλέξουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου. Αναμένεται να είναι από τις πιο αμφιλεγόμενες στην ιστορία λόγω της ανόδου της ακροδεξιάς σε πολλά κράτη μέλη. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα ψηφίσουν για την ανανέωση του θεσμικού οργάνου της ΕΕ των 720 μελών, στο οποίο κυριαρχεί επί του παρόντος το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ). Οι εκλογές του 2024 είναι οι πρώτες κάλπες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τότε που το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε επίσημα από το μπλοκ στις 31 Ιανουαρίου 2020, μετά την ψηφοφορία για το Brexit.
Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνήθως συνοδεύονται από χαμηλή προσέλευση ψηφοφόρων. Όμως τα εκλογικά ζητήματα που διακυβεύονται είναι κρίσιμα για το μέλλον της ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, του πληθωρισμού, της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία και της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.
Μπορεί τελικά η δημοκρατία να επιβιώσει;
Ερώτηση οξύμωρη καθώς για να επιβιώσει κάτι σημαίνει ότι υπάρχει, ότι είναι ζωντανό. Η ιστορική αυτή συγκυρία των πολλαπλών εκλογών έρχεται τη στιγμή που οι κλασικές μορφές φιλελεύθερης δημοκρατίας δέχονται υπαρξιακή επίθεση από αυταρχικά καθεστώτα και δικτάτορες όπως ο Κινέζος Xi Jinping και ο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας, ακροδεξιά εθνικιστικά-λαϊκιστικά κόμματα όπως το Fidesz στην Ουγγαρία παρελαύνουν στη Γηραιά Ήπειρο και στρατιωτικοί πραξικοπηματίες και ακραίοι ισλαμιστές μαχητές από τη Βενεζουέλα μέχρι το Τσαντ υπονομεύουν τη δημοκρατία και καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η παγκόσμια ελευθερία μειώθηκε για 17η συνεχή χρονιά το 2022, καθώς 35 χώρες υπέστησαν επιδείνωση των πολιτικών τους δικαιωμάτων και των πολιτικών τους ελευθεριών, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Freedom House. «Ο επιθετικός πόλεμος της Μόσχας οδήγησε σε καταστροφικές φρικαλεότητες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ουκρανία. Νέα πραξικοπήματα και άλλες προσπάθειες υπονόμευσης της αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης αποσταθεροποίησαν την Μπουρκίνα Φάσο, την Τυνησία, το Περού και τη Βραζιλία… Η συνεχιζόμενη καταστολή συνέχισε να μειώνει τις βασικές ελευθερίες στη Γουινέα και να περιορίζει αυτές στην Τουρκία, τη Μιανμάρ και την Ταϊλάνδη, μεταξύ άλλων».
Η αρχή της ελευθερίας του λόγου, απαραίτητη για την πλήρη λειτουργία της δημοκρατίας, δέχεται επίσης επίθεση, υποστήριξε ο αγωνιστής των δικαιωμάτων Jacob Mchangama στο περιοδικό Foreign Policy. «Ακόμη και οι ανοιχτές δημοκρατίες έχουν επιβάλει περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση μιας σειράς απειλών, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους, της παραπληροφόρησης, του εξτρεμισμού και της δημόσιας αναστάτωσης», έγραψε, επικαλούμενος την αυξημένη νομοθεσία της ΕΕ στο διαδίκτυο και τον περιορισμό των φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων.
«Η ψήφος είναι ένα καταπίστευμα πιο ευαίσθητο από κάθε άλλο», έγραψε ο Κουβανέζος ποιητής του 19ου αιώνα José Marti σύμβολο του αγώνα για την ανεξαρτησία της πατρίδας του., «γιατί δεν αφορά μόνο τα συμφέροντα του ψηφοφόρου, αλλά και τη ζωή, την τιμή και το μέλλον του.»
Στον 21ο αιώνα, τέτοιες ρομαντικές ιδέες δημοκρατίας πνέουν τα λοίσθια. Οι τελευταίες παγκόσμιες εκθέσεις δείχνουν ότι η δημοκρατία συρρικνώνεται σε κάθε περιοχή του κόσμου. Για 6 συνεχόμενα χρόνια, περισσότερες χώρες έχουν βιώσει καθαρή πτώση στις δημοκρατικές διαδικασίες παρά καθαρές βελτιώσεις. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ευρεία απογοήτευση από τη δημοκρατία μεταξύ των νέων του πλανήτη που απέχουν από τις εκλογικές διαδικασίες και φαίνονται να μην ασχολούνται με τις πολιτικές διαδικασίες εν γένει.
Η έκπτωση των ιδεολογιών, η κατάλυση των αξιών και η κατάρρευση των οικονομικών και πολιτικών συστημάτων έχουν δημιουργήσει ρωγμές και έχουν διαβάλει την πίστη μας στην αλλαγή, στο όραμα και την κοινωνική εξέλιξη. Έρευνες δείχνουν ότι η δυσαρέσκεια με τη σημερινή λειτουργία της δημοκρατίας είναι ένα συναίσθημα κοινό σε όλα τα έθνη της Δύσης – εννοώντας, κυρίως, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη – παρόλο που βλέπουν τους εαυτούς τους ως την πατρίδα της δημοκρατίας.
Tο πρόβλημα δεν είναι η ίδια η δημοκρατία. Είναι ο τρόπος που εφαρμόζεται και εξασκείται. Η υπερκατανάλωση, η αφθονία, η τεχνολογική επανάσταση χωρίς την ενίσχυση της παιδείας και της κριτικής σκέψης δεν γεννούν εμπνευσμένους ηγέτες, αλλά διαχειριστές και τεχνοκράτες, που προσπαθούν να προσφέρουν αυτό που ζητάει η αγορά και οι πολυεθνικές. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Ipsos στις δυτικές χώρες βρήκε μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα σημερινά δημοκρατικά συστήματα ευνοούν τους πλούσιους και ισχυρούς και αγνοούν όλους τους άλλους.
Εάν το ζητούμενο της δημοκρατίας είναι να λύσει τα προβλήματά μας, τότε οι εθνικές εκλογές – των διαφόρων τύπων που κατακλύζουν το ημερολόγιο του 2024 -μοιάζουν μάταιες προσπάθειες να κερδηθεί ένας ήδη χαμένος αγώνας. Και το 2024 μπορεί να χρησιμεύσει ως η αρχή μιας παγκόσμιας αναζήτησης νέων εργαλείων δημοκρατικής λήψης αποφάσεων που ίσως μας δώσουν περισσότερη δύναμη να κυβερνάμε με διαφάνειας τις τοπικές μας κοινότητες και τον κόσμο μας.
