“Ο έρωτας
Το καράβι του
Κι η αμεριμνησία των μελτεμιών του
Κι ο φλόκος της ελπίδας του
Στον πιο ελαφρό κυματισμό του ένα νησί λικνίζει
Τον ερχομό“.

Οδυσσέας Ελύτης

Ο ποιητής του Αιγαίου δεν θα μπορούσε να μην εξυνμήσει τον αέρα του καλοκαιριού. Οι βορειοανατολικοί άνεμοι που επικρατούν στο Αιγαίο Πέλαγος είναι συνυφασμένοι με την παραμονή μας στα νησιά καθώς έρχονται να μας λυτρώσουν σωματικά και ψυχικά από τις ζέστες του αστικού καλοκαιριού.

Τα αλμυρίκια θροΐζουν στο πέρασμά τους και ο ζεστός ιδρώτας στο μέτωπο από τον καύσωνα στεγνώνει. Τα μελτέμια είναι ο ετήσιος ψίθυρος της θάλασσας, έρχονται σαν την ποίηση της φύσης, σαν ένα απαλό χάδι, σαν πνοή που δροσίζει τα ζεστά μεσημέρια, χαρίζει ανάσα στις καυτές πέτρες, αναζωογονεί και εξαγνίζει.

Ο Ησίοδος για πρώτη φορά τον 8ο αιώνα πΧ. παρατήρησε και κατέγραψε την περιοδικότητα αυτών των ανέμων τους καλοκαιρινούς μήνες στους οποίους έδωσε το όνομα “ετησίαι”. Ο Αριστοτέλης, (384-322 π. Χ.) γράφει στο βιβλίο του “Μετεωρολογικά” (395α): «Ορισμένοι από τους ανέμους που επικρατούν τον χειμώνα, όπως οι νότιοι, και οι άνεμοι του καλοκαιριού που ονομάζονται “Ετησίαι” (Μελτέμια), είναι ένα μίγμα από βοριάδες και ζεφύρους.

Το μελτέμι είναι περιοδικό μετεωρολογικό φαινόμενο, σταθερά επαναλαμβανόμενο κάθε καλοκαίρι στον γεωγραφικό χώρο του Αιγαίου. Δημιουργείται λόγω της διαφοράς πίεσης μεταξύ ενός υψηλού βαρομετρικού πεδίου που αναπτύσσεται στα Βαλκάνια και ενός χαμηλού βαρομετρικού πεδίου που βρίσκεται στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Αυτή η διαφορά πίεσης οδηγεί στη δημιουργία ισχυρών ανέμων που φυσούν από το βορρά προς το νότο.

«Τ’ αέρι της θάλασσας», όπως το έλεγε ο Σεφέρης, δεν όμως είναι απλώς ένα φυσικό φαινόμενο, αλλά μια υπόσχεση δροσιάς και ελπίδας. Είναι η φωνή της φύσης που έρχεται λυτρωτικά να μας εξαγνίσει από την τοξικότητα της πόλης και της ρουτίνας. Μας καλεί να αφήσουμε πίσω μας τα βάρη της ζωής και να αναζητήσουμε την ηρεμία στην απεραντοσύνη του γαλάζιου.

Εμφανίζονται κυρίως από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο, με την έντασή τους να κορυφώνεται τον Αύγουστο, την περίοδο που οι περισσότεροι κάνουμε break από την καθημερινότητά μας. Η καλοκαιρινή ραστώνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το δροσερό αεράκι του Αιγαίου. Που κάνει το βρεγμένο από τη θάλασσα κορμί να ανατριχιάζει και να αναζητήσει καταφύγιο στον ήλιο και στην πετσέτα. Για πολλούς ο Σεπτέμβρης είναι μία νέα αρχή και όχι τυχαία. Με το αλάτι και την άμμο κολλημένα στο σώμα μας, και τα μελτέμια στην κορύφωσή τους, σκεφτόμαστε τι θα κάνουμε τους επόμενους μήνες της ζωής μας, τους πιο παραγωγικούς. Η ατζέντα φρεσκάρεται και η καθημερινότητα ορίζεται τότε, στο τέλος του καλοκαιριού που το μυαλό είναι πιο καθαρό. Το θαλασσινό αγέρι έχει φροντίσει να μας εξαγνίσει από σκοτούρες και τοξικότητες.

Η σχέση του ανθρώπου με τον χρόνο είναι βιωματική, καθορίζεται δηλαδή από τις εργασίες κάθε εποχής του έτους, πάντα στο πλαίσιο της αλληλεπίδρασης της κοινωνίας με το φυσικό περιβάλλον και το κλίμα. Οι άνεμοι, όπως λοιπόν και τα μελτέμια, παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος, αλλά και στην καθημερινή ζωή, στην εργασία, στα ταξίδια, στην αναψυχή, στις διακοπές και στη ψυχοσύνθεσή μας.

Άμμος, θρόισμα δέντρων και απεραντοσύνη γαλάζιου έρχονται να μας γεμίσουν νοσταλγία, με σκέψεις και εικόνες από εκείνα τα μεσημέρια των παιδικών μας χρόνων, που καθόμασταν στις αυλές με τους παπούδες, με μια φλούδα καρπούζι στο χέρι και ατενίζαμε το γαλάζιο με τα λευκά πανιά να φουσκώνουν στο βάθος, σημάδι πως ο άνεμος έφερνε μαζί του την υπόσχεση της δροσιάς.

Τα μελτέμια τότε δεν ήταν απλώς άνεμοι, αλλά σύντροφοι πιστοί, που μας έπαιρναν μαζί τους στις εξορμήσεις, μετέφεραν τις ανησυχίες μας και τη γλυκιά αίσθηση του πρώτου καλοκαιρινού σκιρτίσματος.

Σαν αέρινη πνοή, περνούσαν ανάμεσα από τα δέντρα, στροβιλίζοντας τα φύλλα και χαρίζοντας μια αίσθηση ελευθερίας. Κάθε φύσημά τους ήταν σαν ένα κάλεσμα για παιχνίδι, μια πρόσκληση να τρέξουμε ξυπόλητοι στα χωμάτινα μονοπάτια, αφήνοντας πίσω μας τα πάντα.

Πλέον, οι μνήμες αυτές, έρχονται με κάθε μελτέμι του καλοκαιριού. Αέρας εξαγνιστικός, καθαρός, που φέρνει μαζί του τη μυρωδιά της αλμύρας και του πεύκου. Και καθώς περνούσε, άφηνε στο πέρασμά του μια αίσθηση λύτρωσης, σαν να απομάκρυνε ό,τι βαρύ και σκοτεινό υπήρχε στην ψυχή.

Τα μελτέμια παραμένουν τα ίδια, πιστά και λυτρωτικά, υπενθυμίζοντάς μας πως η φύση έχει πάντα τον τρόπο της να μας εξαγνίζει, να μας ανανεώνει, και να μας φέρνει πίσω στις ρίζες μας, εκεί όπου τα πάντα είναι απλά και αληθινά.