Το τρένο της Τεχνητής Νοημοσύνης τρέχει με χίλια, και δεν κάνει στάσεις. Κάθε μέρα, βλέπεις τοστιέρες, πλυντήρια και ηλεκτρικές σκούπες να αποκτούν “έξυπνο εγκέφαλο”, για λόγους που ούτε οι κατασκευαστές δεν μπορούν να εξηγήσουν (κι ας τις μισούν οι καταναλωτές, φωναχτά). Η ΑΙ παίζει τον ρόλο του τέλειου φίλου για ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας: τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν τις παραισθήσεις τους με στιλ και φωνητικές εντολές.
Στον κόσμο των φοιτητών, όταν δεν χρησιμοποιούν την ΤΝ για να περάσουν μαθήματα με αντιγραφή επιπέδου hacker, παραπονιούνται πως η ίδια τεχνολογία έχει καταστήσει τα πτυχία τους άχρηστα… Πόσο ειρωνικό, έτσι; Και την ίδια στιγμή, εταιρείες όπως η Nvidia, η Microsoft, η Apple, η Amazon, η Meta και η Alphabet κάνουν λουτρό με μετρητά, καθώς οι μετοχές τους πιάνουν ιστορικά υψηλά.
Η ΑΙ έχει ήδη απλώσει τα ρομποτικά της πλοκάμια παντού, και (αν ένας οικονομολόγος που παίζει να ‘ναι ο μόνος νηφάλιος στο δωμάτιο έχει δίκιο) όλο αυτό το πάρτι μπορεί να καταρρεύσει σύντομα με τον θόρυβο που κάνει μια τοστιέρα όταν καεί. “Έξυπνο”, έτσι;
…Με άλλα λόγια, έχουμε μπει φουλ στην “ας τα ποντάρουμε όλα στα ρομπότ” φάση του όψιμου καπιταλισμού, εκεί όπου η αποτίμηση ξεπερνά την αξία, και οι λέξεις-κλειδιά αξίζουν περισσότερο απ’ τους ισολογισμούς. Η ειρωνεία; Την ώρα που οι CEO της Silicon Valley μιλάνε με ποιητικές υπερβολές για την «εκδημοκρατικοποίηση της γνώσης μέσω AI», ρίχνουν δισεκατομμύρια σε black-box μοντέλα που έχουν εκπαιδευτεί σε δεδομένα καμωμένα από κείμενα άλλων, απλήρωτα, αζήτητα και μερικές φορές φανταστικά. Η αγορά, μεθυσμένη από σπέκουλα και καυσαέρια GPU, δεν φαίνεται να νοιάζεται… Μέχρι να νοιαστεί.
Και οι επενδυτές; Κρατούν τα χαρτοφυλάκιά τους όπως κρατάς τη μπάρα σε τρενάκι λούνα παρκ που το ‘στησαν κάτι πρακτικάριοι, το πλήρωσαν κάτι άσχετα funds, και το διαχειρίζεται ένα LLM που νομίζει ότι ο Πλάτωνας ήταν σύμβουλος του blockchain. Τι όμορφα! Γιατί, αν κρίνουμε απ’ την Ιστορία, ίσως να μη βλέπουμε τη γέννηση της νέας βιομηχανικής επανάστασης. Ίσως απλώς να ζούμε τη νέα μεγάλη αυταπάτη.
Βέβαια, υπάρχουν και κάποιοι που ανησυχούν. Ο Torsten Slok, επικεφαλής οικονομολόγος στην Apollo Global Management, είναι ένας από αυτούς φαίνεται να ανησυχούν. Έστω και λίγο. Προειδοποιεί για ένα επικείμενο σκάσιμο «φούσκας», που θυμίζει έντονα την όχι και τόσο μακρινή κατάρρευση των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι κορυφαίες εταιρείες του σημερινού S&P 500 είναι (χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη) πιο υπερτιμημένες από όσο ήταν οι dot-com πριν την έκρηξη. Στην καρδιά της ανησυχίας του βρίσκεται ο επικίνδυνα υψηλός λόγος τιμής προς κέρδη (P/E ratio) αυτών των εταιρειών. Οι δείκτες αυτοί, θεωρητικά, δείχνουν πόσο αξίζει μια μετοχή σε σχέση με τα πραγματικά κέρδη της εταιρείας. Αυτή τη στιγμή, οι δείκτες P/E της ελίτ της ΤΝ ανεβαίνουν σταθερά, ραγδαία και εκρηκτικά. Και το χειρότερο είναι πως είναι ήδη ψηλότεροι απ’ ό,τι ήταν στην κορύφωση της dot-com υστερίας.
Ο ενθουσιασμός γύρω από την ΤΝ έχει πυροδοτήσει μια κούρσα εξοπλισμών, με εταιρείες να ρίχνουν δεκάδες δισεκατομμύρια σε data centers, GPUs και ανθρώπινο δυναμικό. Η Nvidia κρατά σχεδόν μόνη της τον δείκτη S&P 500 στα ύψη. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η DeepSeek, ένα κινεζικό AI startup, παρουσίασε πρόσφατα ένα chatbot που είχε αντίστοιχη απόδοση με δυτικές τεχνολογίες, αλλά σε πολύ χαμηλότερο κόστος, προκαλώντας πανικό και μαζικές πωλήσεις στη χρηματαγορά.
Είναι λοιπόν ένας ξέφρενος αγώνας προς ένα τέρμα που κανείς δεν μπήκε στον κόπο να χαράξει. Χωρίς σαφές τέλος, πέρα από το γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι (όντως) θα αντικατασταθούν από κάτι που δεν κοιμάται, δεν διαμαρτύρεται και δεν ζητά αύξηση. Δεν υπάρχει καμιά ηρωική στιγμή τύπου “πατήσαμε στη Σελήνη” για να θυμόμαστε. Απλά κάποιες θολές αναμνήσεις πώς όλα ξεκίνησαν από κάποιες .ai εφαρμογές. Και σήμερα, τι υπάρχει πίσω από όλο αυτό; Μόνο μια χούφτα εταιρείες που ρίχνουν δισεκατομμύρια σε υποσχέσεις θολές σαν startup pitch από το 2011, ελπίζοντας πως η μαγική λέξη “ΑΙ” θα μετατραπεί σε χρυσάφι.
Κι αν δεν πιάσει; Αν όλα αυτά τα μοντέλα, τα data centers και οι προφήτες της Silicon Valley αποδειχθούν τελικά μια φούσκα με ακριβό λειτουργικό; Τότε ίσως το πρόβλημα δεν θα είναι απλώς οικονομικό. Απλά, μπορεί να μην υπάρχει κανείς να τραβήξει το καλώδιο.
Αλλά μην ανησυχείτε. Η αγορά ξέρει τι κάνει. Συνήθως…
➪Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
Το τρένο της Τεχνητής Νοημοσύνης τρέχει με χίλια, και δεν κάνει στάσεις. Κάθε μέρα, βλέπεις τοστιέρες, πλυντήρια και ηλεκτρικές σκούπες να αποκτούν “έξυπνο εγκέφαλο”, για λόγους που ούτε οι κατασκευαστές δεν μπορούν να εξηγήσουν (κι ας τις μισούν οι καταναλωτές, φωναχτά). Η ΑΙ παίζει τον ρόλο του τέλειου φίλου για ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας: τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν τις παραισθήσεις τους με στιλ και φωνητικές εντολές.
Στον κόσμο των φοιτητών, όταν δεν χρησιμοποιούν την ΤΝ για να περάσουν μαθήματα με αντιγραφή επιπέδου hacker, παραπονιούνται πως η ίδια τεχνολογία έχει καταστήσει τα πτυχία τους άχρηστα… Πόσο ειρωνικό, έτσι; Και την ίδια στιγμή, εταιρείες όπως η Nvidia, η Microsoft, η Apple, η Amazon, η Meta και η Alphabet κάνουν λουτρό με μετρητά, καθώς οι μετοχές τους πιάνουν ιστορικά υψηλά.
Η ΑΙ έχει ήδη απλώσει τα ρομποτικά της πλοκάμια παντού, και (αν ένας οικονομολόγος που παίζει να ‘ναι ο μόνος νηφάλιος στο δωμάτιο έχει δίκιο) όλο αυτό το πάρτι μπορεί να καταρρεύσει σύντομα με τον θόρυβο που κάνει μια τοστιέρα όταν καεί. “Έξυπνο”, έτσι;
…Με άλλα λόγια, έχουμε μπει φουλ στην “ας τα ποντάρουμε όλα στα ρομπότ” φάση του όψιμου καπιταλισμού, εκεί όπου η αποτίμηση ξεπερνά την αξία, και οι λέξεις-κλειδιά αξίζουν περισσότερο απ’ τους ισολογισμούς. Η ειρωνεία; Την ώρα που οι CEO της Silicon Valley μιλάνε με ποιητικές υπερβολές για την «εκδημοκρατικοποίηση της γνώσης μέσω AI», ρίχνουν δισεκατομμύρια σε black-box μοντέλα που έχουν εκπαιδευτεί σε δεδομένα καμωμένα από κείμενα άλλων, απλήρωτα, αζήτητα και μερικές φορές φανταστικά. Η αγορά, μεθυσμένη από σπέκουλα και καυσαέρια GPU, δεν φαίνεται να νοιάζεται… Μέχρι να νοιαστεί.
Και οι επενδυτές; Κρατούν τα χαρτοφυλάκιά τους όπως κρατάς τη μπάρα σε τρενάκι λούνα παρκ που το ‘στησαν κάτι πρακτικάριοι, το πλήρωσαν κάτι άσχετα funds, και το διαχειρίζεται ένα LLM που νομίζει ότι ο Πλάτωνας ήταν σύμβουλος του blockchain. Τι όμορφα! Γιατί, αν κρίνουμε απ’ την Ιστορία, ίσως να μη βλέπουμε τη γέννηση της νέας βιομηχανικής επανάστασης. Ίσως απλώς να ζούμε τη νέα μεγάλη αυταπάτη.
Βέβαια, υπάρχουν και κάποιοι που ανησυχούν. Ο Torsten Slok, επικεφαλής οικονομολόγος στην Apollo Global Management, είναι ένας από αυτούς φαίνεται να ανησυχούν. Έστω και λίγο. Προειδοποιεί για ένα επικείμενο σκάσιμο «φούσκας», που θυμίζει έντονα την όχι και τόσο μακρινή κατάρρευση των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι κορυφαίες εταιρείες του σημερινού S&P 500 είναι (χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη) πιο υπερτιμημένες από όσο ήταν οι dot-com πριν την έκρηξη. Στην καρδιά της ανησυχίας του βρίσκεται ο επικίνδυνα υψηλός λόγος τιμής προς κέρδη (P/E ratio) αυτών των εταιρειών. Οι δείκτες αυτοί, θεωρητικά, δείχνουν πόσο αξίζει μια μετοχή σε σχέση με τα πραγματικά κέρδη της εταιρείας. Αυτή τη στιγμή, οι δείκτες P/E της ελίτ της ΤΝ ανεβαίνουν σταθερά, ραγδαία και εκρηκτικά. Και το χειρότερο είναι πως είναι ήδη ψηλότεροι απ’ ό,τι ήταν στην κορύφωση της dot-com υστερίας.
Ο ενθουσιασμός γύρω από την ΤΝ έχει πυροδοτήσει μια κούρσα εξοπλισμών, με εταιρείες να ρίχνουν δεκάδες δισεκατομμύρια σε data centers, GPUs και ανθρώπινο δυναμικό. Η Nvidia κρατά σχεδόν μόνη της τον δείκτη S&P 500 στα ύψη. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η DeepSeek, ένα κινεζικό AI startup, παρουσίασε πρόσφατα ένα chatbot που είχε αντίστοιχη απόδοση με δυτικές τεχνολογίες, αλλά σε πολύ χαμηλότερο κόστος, προκαλώντας πανικό και μαζικές πωλήσεις στη χρηματαγορά.
Είναι λοιπόν ένας ξέφρενος αγώνας προς ένα τέρμα που κανείς δεν μπήκε στον κόπο να χαράξει. Χωρίς σαφές τέλος, πέρα από το γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι (όντως) θα αντικατασταθούν από κάτι που δεν κοιμάται, δεν διαμαρτύρεται και δεν ζητά αύξηση. Δεν υπάρχει καμιά ηρωική στιγμή τύπου “πατήσαμε στη Σελήνη” για να θυμόμαστε. Απλά κάποιες θολές αναμνήσεις πώς όλα ξεκίνησαν από κάποιες .ai εφαρμογές. Και σήμερα, τι υπάρχει πίσω από όλο αυτό; Μόνο μια χούφτα εταιρείες που ρίχνουν δισεκατομμύρια σε υποσχέσεις θολές σαν startup pitch από το 2011, ελπίζοντας πως η μαγική λέξη “ΑΙ” θα μετατραπεί σε χρυσάφι.
Κι αν δεν πιάσει; Αν όλα αυτά τα μοντέλα, τα data centers και οι προφήτες της Silicon Valley αποδειχθούν τελικά μια φούσκα με ακριβό λειτουργικό; Τότε ίσως το πρόβλημα δεν θα είναι απλώς οικονομικό. Απλά, μπορεί να μην υπάρχει κανείς να τραβήξει το καλώδιο.
Αλλά μην ανησυχείτε. Η αγορά ξέρει τι κάνει. Συνήθως…
➪Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Inst
