Το κεφάλαιο «κέρασμα» έχει πάντα ενδιαφέρον, είναι μια από εκείνες τις ανθρώπινες συμπεριφορές που απηχούν κοινωνικά στερεότυπα, αλλά και φυσική ροπή προς το μοίρασμα. Είναι πάντα όμορφο να μας κερνάει κάποιος που συμπαθούμε ή αγαπάμε και εξίσου καλό να επιθυμούμε να τον κερνάμε κι εμείς.
Κάποτε, ο άνδρας ήταν επιφορτισμένος με το κέρασμα, μιας που η γυναίκα συνήθως δεν είχε δικούς της πόρους και δουλειά. Μέχρι σήμερα, το θέμα αναλύεται σε παρέες, σε ιντερνετικά πηγαδάκια και απασχολεί, διχάζει, πιθανώς φέρνει σε άβολη θέση. Ξεκίνησα μια δική μου παράδοση, κατά τύχη, όταν 16 ετών βγήκα το πρώτο μου ραντεβού με το αγόρι που έμελλε να είναι ο πρώτος έρωτας, η πρώτη αγάπη. Κέρασα εγώ τις παγωμένες σοκολάτες μας -τον εξέπληξα και μου άρεσε. Στην πορεία των κοινών μας στιγμων μες στα χρόνια, χάσαμε εκουσίως το μέτρημα, πολύ συχνά κερνούσε εκείνος ως ελαφρός μεγαλύτερος και επιφορτισμένος με το υποτιθέμενο βάρος του φύλου του ως προς αυτό το θέμα, αλλά κι εγώ δεν έχανα ευκαιρία να επενδύω σε εκείνον και στα ραντεβού μας το ταπεινό χαρτζηλίκι μου, αλλά και κάποια πρώτα ενήλικα μεροκάματα.
Η παράδοσή μου πήγε και δεν πήγε καλά μες στα χρόνια. Συνάντησα επίμονες αρνήσεις ιδίως από μεγαλύτερους άνδρες, αλλά και θερμές υποδοχές της γενναιοδωρίας μου, που ουδέποτε θεωρούσα γενναιοδωρία, αλλά αυτονόητη πράξη ανθρώπου που βγαίνει με άνθρωπο για ποτό. Σημειωτέον, γιατί θα σκάσω, before it was cool. Σήμερα, διαβάζω κείμενα στον διεθνή ιντερνετικό ωκεανό περί μισθολογικού χάσματος που δικαιολογεί, αν δεν επιβάλλει στον άντρα να κερνά. Κέρασμα, δηλαδή, ως μικρός φόρος για την ανισότητα στις πληρωμές των φύλων. Κάπου, ακόμα, έχω δει ότι για ένα ραντεβού μια γυναίκα πληρώνει αρκετά σε σχέση με την εικόνα της: την αποτρίχωση, το μανικιούρ, τα μαλλιά. Άρα, να πληρώσει ο άνδρας την σαλάτα αβοκάντο και τα τρία κοκτέιλ.
Το στομάχι μου ανακατεύεται με αυτούς τους συλλογισμούς, αλλά δεν θέλω να βγάλω παντελώς την ουρά μου απέξω. Επειδή, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, είθισται νέες γυναίκες να βγαίνουν/βγαίνουμε με μεγαλύτερους άνδρες, ένιωθα άνετα να μην βγάλω πορτοφόλι κι εγώ σε κάποιες περιπτώσεις ή, έστω, να επιλέξω εκείνες τις οποίες θα κεράσω -για άκρως πρακτικούς λόγους. Αυτό είχε να κάνει, λοιπόν, κυρίως με το ηλικιακό χάσμα. Μια φοιτήτρια 25 ετών σε σχέση με έναν εργαζόμενο 45ρη, καλό θα ήταν να μην αγχωθεί για το μπουκάλι κρασί και την ποικιλία ορεκτικών. Μπορεί κάλλιστα να αφήσει το πουρμπουάρ στους σερβιτόρους ή να κεράσει σφηνάκι στο μπαρ μετά.
Είναι αυτό που λέμε: «η κίνηση και η σκέψη μετράει». Και ναι, μετράει στ’ αλήθεια.
Δύο πράγματα που μου τη σπάνε σε σχέση με το κέρασμα και τους περί αυτό αποψάτους:
1. Κορίτσια με ισχυρές γνώμες περί φεμινισμού, ισότητας και ανεξαρτησίας της γυναίκας που βγαίνουν με εδραιωμένη απαίτηση να κεραστούν. (έλα στα συγκαλά σου, ρε φίλη)
Μα περισσότερο:
2. Αγόρια με ισχυρές γνώμες εναντίον του φεμινισμού και εκφορά σαχλαμαρών ότι αυτοί είναι τα θύματα, που θυμούνται να είναι φεμινιστές κατ΄επίφαση, απαιτώντας με σαρδόνιο στιλάκι κέρασμα από το κορίτσι ή σπλιτάροντας εμφαντικά τους λογαριασμούς στα δύο. (Άσε μας, ρε φίλε!)
Το κέρασμα είναι ίδιον των κοινωνικών ζώων που είμαστε. Και το έχει αποδείξει, με έναν τρόπο, και η επιστήμη. Πείραμα σε καπουτσίνους το 2008 (ουάου, αυτή ήταν η χρονολογία του πρώτου μου κεράσματος όπως σας γράφω πιο πάνω) έδειξε ότι τα ζώα προτιμούσαν να κερνούν φαγητό και σε φιλικά τους άτομα παρά να τρώνε μόνα τους. «Το γεγονός ότι οι καπουτσίνοι ως επί το πλείστον επέλεγαν την αλτρουιστική επιλογή πρέπει να σημαίνει ότι το να βλέπουν έναν άλλο πίθηκο να λαμβάνει φαγητό τους προσφέρει ικανοποίηση», δήλωσε ο Φρανς ντε Βάαλ, επικεφαλής των ερευνητών στο κέντρο πρωτευόντων θηλαστικών του Πανεπιστημίου Έμορι στην Ατλάντα. Στο πλαίσιο της έρευνας εξετάστηκαν ανά ζεύγη οκτώ ενήλικοι θηλυκοί καπουτσίνοι. Σε κάθε ζευγάρι, το ένα από τα ζώα μπορούσε να διαλέξει ανάμεσα σε δύο μάρκες -η μία αντιστοιχούσε σε ένα προσωπικό κέρασμα, ενώ η άλλη εξασφάλιζε το ίδιο κέρασμα και για τον άλλο πίθηκο. Όταν τα ζευγάρια αποτελούνταν από συγγενείς ή φίλους στην ομάδα, τα πειραματόζωα έτειναν να κερνούν τον παρτενέρ τους. Όταν όμως ο συνέταιρος στο παιχνίδι ήταν ξένος, ο πίθηκος που διάλεγε συνήθως προτιμούσε να ευχαριστήσει μόνο τον εαυτό του, γυρίζοντας μάλιστα την πλάτη στον άλλο.
Πάνω κάτω, αυτό δεν συμβαίνει και σε εμάς; Όταν βγαίνουμε με τον άνθρωπό μας, τον φίλο μας, τον καλό μας συνάδλεφο δεν έχουμε μια ροπή να του προσφέρουμε ευχαρίστηση κερνώντας τον κάτι; Φυσικά, ευχαριστιόμαστε κι εμείς οι ίδιοι. Είναι αλήθεια ότι η γενναιοδωρία δεν μπορεί πρακτικά να αναδειχθεί ως ψυχική αρετή αν δεν υφίσταται και το ανάλογο μπάτζετ, αλλά το κέρασμα δεν είναι ζήτημα οικονομικής άνεσης μόνο. Ένας κιμπάρης άνθρωπος με τον χαμηλότερο μισθό θα βρει τρόπο και ευκαιρία να κεράσει, αν θέλει, επιλέγοντας κάτι οικονομικό. Ένα τσίπουρο, μια σοκολάτα από το περίπτερο, ένας καφές στο χέρι. Κι από την άλλη, ξέρουμε ότι ο σφιχτοχέρης κι η τσιγκούνα, ας έχουν πολλά ψηφία στον τραπεζικό τους λογαριασμό, συχνά περιπέφτουν σε θλιβερές παραλείψεις, να μην προσφέρουν ούτε ένα μπουκαλάκι νερό.
Το κέρασμα είναι κοινωνικότητα, υγεία, ομορφιά. Ούτε επίδειξη πλούτου (πρέπει να) είναι, ούτε απόπειρα ελέγχου του ανθρώπου που κερνάμε σε άλλα επίπεδα. Πολλοί άντρες το χρησιμοποιούν κατ’ αυτόν τον δεύτερο τρόπο: σε κέρασα, σε έκανα, σε φρόντισα, τώρα θα πάρω αυτό που θέλω από εσένα. Από την άλλη, με μια ειλικρινή θέληση να σκεφτώ καθαρά, δεν μπορώ να βρω βαθιά λογική στο να βγαίνω (ως γυναίκα ή ως άντρας, δεν έχει σημασία) σε ακριβά δείπνα, εξόδους πολυτελείς, ωραίες θέες και λοιπά κυριλίκια και, στην συνέχεια, να δηλώνω απουσία ερωτικού ενδιαφέροντος. Είναι απλώς αγενές και εγωπαθέστατο το να βγαίνω επανειλημμένα με άτομο που έχει σαφές ερωτικό ενδιαφέρον και νομιμοποιείται πλήρως να το δείξει και με φροντίδες ή/και σπατάλες στο πρόσωπό μου, αλλά να βγαίνω μόνο για τις απολαύσεις αυτές καθ’ αυτές. Κανείς δεν είναι σωστό να αξιώνει να κάνει σεξ μαζί μας, επειδή μας κερνάει σούσι και σαμπάνιες, αλλά μεταξύ μας τώρα, δεν είμαστε και πολύ εντάξει αν χρησιμοποιούμε ακριβώς αυτό το επιχείρημα για να τρώμε σούσι και να πίνουμε σαμπάνιες τζάμπα.
Ως προς το κέρασμα μεταξύ φίλων και παρεών, πάντα είναι ασφαλές και ικανό να μας σώσει από τυχόν παρεξηγήσεις, το να πληρώνει ο καθένας τα δικά του. Αν πήραμε αύξηση ή μάθαμε ότι η γυναίκα μας είναι έγκυος και θέλουμε να γιορτάσουμε, ας κεράσουμε. Αν κερνάμε συχνά, έχουμε δεν έχουμε οικονομική επιφάνεια, να δούμε ποιοι φίλοι βγαίνουν μαζί μας μόνο γι’ αυτό τον λόγο. Δεν κάνουμε κάτι για αντάλλαγμα, αλλά καμιά φορά τα ίδια τα δικά μας χρήματα ή οι καλές προθέσεις μπορούν να θολώσουν τα νερά της κοινωνικής μας ζωής. Έχει σημασία να ξέρουμε ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται δίπλα μας, το κάνουν επειδή μας εκτιμούν και μας γουστάρουν, όχι επειδή απολαμβάνουν τις περιποιήσεις μας-που κι αυτό ανθρώπινο είναι, λογικό και το παθαίνουμε όλοι, ας το ομολογήσουμε.
Από την άλλη, ας κερνάμε, ρε γαμώτο. Όχι με το στανιό, όχι επειδή νιώθουμε υποχρεωμένοι, αλλά επειδή μας πάει έτσι η καρδιά μας, επειδή το νιώσαμε, χωρίς να σκεφτούμε και πολύ. Δεν μιλάμε για εκατοστάρικα και χιλιάρικα. Έναν καφέ, μωρέ, ένα κουλούρι. Ένα σουβλάκι. Μπορούμε ακόμα, δεν τελείωσαν όλα, δεν κατέρρευσε το σύμπαν. Μην σκεφτόμαστε αν έχουμε μήτρα ή όρχεις προτού κεράσουμε. Μην σκεφτούμε αν εκείνος που κερνάμε μας έχει κεράσει ή όχι ποτέ. Μην αναρωτηθούμε αν αξίζει να το κάνουμε.
Αν μας βασανίζουν όλα αυτά, ας το αφήσουμε καλύτερα το κερασματάκι. Να μην το απαιτούμε κιόλας όμως, ναι; Σαν καλά παιδάκια (κοριτσάκια κι αγοράκια) να βγαίνουμε από το σπιτάκι έχοντας έστω 5, 10 ευρώ μαζί. Την αξιοπρέπειά μας. Ό, τι κι αν συμβεί.