Τα τελευταία τραγικά γεγονότα έχουν φέρει στην επικαιρότητα του πολιτικού λόγου και των τηλεοπτικών παραθύρων την έννοια της πολιτικής ευθύνης. Έχω κουραστεί να ακούω για πολιτική ευθύνη, για αντικειμενική πολιτική ευθύνη και στο πλαίσιο πάντα που μας αναλογεί. Η πολιτική ευθύνη έχει γίνει μπαλάκι επικοινωνιολόγων που τρέχουν να συγκρίνουν ποιος την ανέλαβε καλύτερα και πως.

H πολιτική ευθύνη είναι απόλυτα συνυφασμένη με την δημοκρατική αρχή. Δεν νοείται η λειτουργία οποιουδήποτε δημοκρατικού συστήματος χωρίς ανάληψη ή καταλογισμό πολιτικής ευθύνης. Όσο ισχυρότεροι είναι οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί και η κοινωνία πολιτών, τόσο πιο αυτονόητη η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης. H συνείδηση ευθύνης για οτιδήποτε συμβαίνει στη χώρα είναι θεμελιώδης προϋπόθεση της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Διαφορετικά μια κυβέρνηση δεν κυβερνά, αλλά βρίσκεται απλώς στην εξουσία.

Στις μέρες μας ωστόσο η πολιτική ευθύνη δε φαίνεται να έχει κανένα ουσιαστικό νόημα και πρακτικό αντίκρισμα. Δεν οδηγεί σε άμεσες και ορατές πολιτικές συνέπειες. Θα οδηγούσε αν μετασχηματιζόταν σε εκλογική ευθύνη. Να καταγραφεί δηλαδή στο κοινωνικό σύνολο, στην κοινή γνώμη και να επηρεάσει τις αποφάσεις του στις εκλογικές αναμετρήσεις. Να δημιουργήσει δηλαδή τα αντανακλαστικά που θα «τιμωρήσουν», θα δημιουργήσουν πολιτικές συνέπειες σε όποιον είναι υπόλογος, τοποθετώντας τη διαδικασία αυτή του πολιτικού καταλογισμού σε ένα σύστημα απτό και συγκροτημένο που θα έχει συνέπειες.

Σε ένα σύστημα όμως που η αντικειμενικότητα των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) είναι αμφιλεγόμενη και η χειραγώγηση της κοινής γνώμης μέσω κοινωνικών δικτύων, (είναι πολλές οι περιπτώσεις επηρεασμού εκλογικών αναμετρήσεων ακόμα και με οργανωμένες ομάδες παραπληροφόρησης) με προπαγάνδα, εξωραϊσμό καταστάσεων και απόκρυψη στοιχείων είναι καθημερινότητα, τότε η ουσία της πολιτικής ευθύνης χάνεται. Όταν το εκλογικό σώμα μπαίνει σε μία δημαγωγική δύνη, πολιορκείται καθημερινά από ΜΜΕ που έχουν ως χρηματοδότη το σύστημα και δυσκολεύεται να διακρίνει την αλήθεια από την προπαγάνδα, τότε ναι, η πολιτική ευθύνη αποτελεί αερολογία επικοινωνιακή, που έχει στόχο τον κατευνασμό του θυμού και την ηθική αποκατάσταση του προβλήματος ώστε να καμφθούν οι αντιδράσεις και να αποσβεστεί το πολιτικό κόστος. Θα μου πεις, αν το εκλογικό σώμα είχε την απαραίτητη κριτική σκέψη και παιδεία να φιλτράρει τις πληροφορίες, δε θα χειραγωγείτο. Όταν όμως το ίδιο σύστημα είναι υπεύθυνο για την υποβάθμιση της εκπαίδευσης και της παιδείας, τότε είναι δεδομένο ότι τα θεμέλια είναι σαθρά και το μέλλον δυσοίωνο.

Η «καραμελοποίηση» της πολιτικής ευθύνης, δυστυχώς φαλκιδεύει την ουσία της και τη σημασία της για το δημοκρατικό πολίτευμα. Μας δημιουργεί την αίσθησή, ότι η ανάληψη της έχει ένα ρητορικό, ηθικό και θεωρητικό χαρακτήρα. Ότι αποτελεί μία υπεκφυγή, ειδικά όταν βλέπεις αυτόν που την έχει αναλάβει να ξαναβάζει άμεσα υποψηφιότητα στις επικείμενες εκλογές. Ειδικά όταν ξέρεις ότι όσοι την κουνούν σαν παντιέρα είναι καρεκλοκένταυροι και ενδιαφέρονται μόνο για την παραμονή τους στο πολιτικό αξίωμα χωρίς να έχουν όραμα για τη βελτίωση (ή και δημιουργία) του κοινωνικού κράτους και της καθημερινότητάς μας.

Η πολιτική ευθύνη λοιδορείται. Και μαζί της λοιδορείται ο πολίτης και η νοημοσύνη μας.