Τα έχουμε πει και κάθε χρόνο πρέπει να τα ξαναλέμε και να τα ξαναγράφουμε. Η ίδια εικόνα. Ξανά και ξανά. Η Ελλάδα καίγεται. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Καμένα βουνά, κάτοικοι που πρέπει να αφήσουν τα σπίτια τους, βραδινές εκκενώσεις, πυρκαγιές που τις έφεραν οι άνεμοι και που «δεν μπορούσε κανείς να προβλέψει». Λες και ζούμε την ίδια ταινία χωρίς σενάριο, σε έναν φαύλο κύκλο που παίζει στο “repeat” κάθε καλοκαίρι.

Ο κρατικός μηχανισμός αποδεικνύεται ξανά τραγικά ανεπαρκής, αδύναμος να προστατεύσει ούτε καν τα στοιχειώδη: τα δάση μας, τις περιουσίες των ανθρώπων, την ίδια την ψυχική τους ηρεμία. Η πολιτεία εμφανίζεται πάντοτε μετά, αλλά ποτέ πριν. Και όταν εμφανίζεται, το μόνο που έχει να επιδείξει είναι μηνύματα εκκένωσης από το 112, μια γλώσσα πανικού που βαφτίστηκε στρατηγική. Καμία προετοιμασία. Καμία ουσιαστική πρόληψη. Καμία λογοδοσία.

Το πρόβλημα δεν είναι οι φλόγες είναι η συλλογική μας ανοχή απέναντι σε ένα κράτος που εδώ και δεκαετίες δεν έχει καν καταφέρει να βάλει τάξη στα αυτονόητα: προληπτικό καθαρισμό, διαχείριση δασών, επιτήρηση με τεχνολογία, ενιαία στρατηγική. Αντί γι’ αυτά, μετράμε εναέρια μέσα την ώρα της φωτιάς, ψάχνοντας να δείξουμε ότι «κάτι κάνουμε», ενώ οι άνθρωποι στα χωριά παρακαλούν να μην γυρίσει ο άνεμος.

Ναι, οι εθελοντές σώζουν ζωές, οι θεσμοί όμως καίνε την ελπίδα. Οι πολίτες σηκώνουν κουβάδες, αλλά αυτοί που πληρώνονται για να προβλέπουν, κρύβονται πίσω από δηλώσεις επικινδυνότητας και από το «δεν ήταν προβλέψιμο». Και κάθε φορά το ίδιο αφήγημα: τα δύσβατα σημεία, οι ισχυροί άνεμοι, οι εμπρηστές. Ναι, οι καιρικές συνθήκες αλλάζουν, αλλά το ερώτημα παραμένει: Ποια είναι η προετοιμασία μας; Πού είναι τα σχέδια πρόληψης; Πού είναι η δασική πολιτική, πού η εκπαίδευση, πού η τεχνογνωσία που καμία κυβέρνηση δεν είχε το κουράγιο να θέσει σε επίπεδα προτεραιότητας;

Οι πυροσβέστες, οι εθελοντές, οι κάτοικοι των περιοχών μάχονται με αυταπάρνηση. Αλλά η Πολιτεία μοιάζει να πατάει μόνο το κουμπί του 112 και να θεωρεί ότι κάλυψε το χρέος της.

Τελικά, μπορεί να καίγεται η μισή χώρα, αλλά μην ανησυχείτε: έχουμε θαλάσσια πάρκα στο Ιόνιο και νομική προσωπικότητα για τη Μονή του Σινά. Οι κάτοικοι που βλέπουν τα σπίτια τους να γίνονται στάχτη, ας παρηγορηθούν με την κατάργηση της προμήθειας στα ΑΤΜ. Και όσοι πνίγονται από τον καπνό, να θυμούνται πως το κράτος θα είναι δίπλα τους, πιθανότατα με PowerPoint (από πειρατική έκδοση). Γιατί όταν καίγονται δάση, το πιο σημαντικό είναι να ανακοινώσεις 2.000 κατοικίες για το 2027. Κι όταν χάνονται περιουσίες, είναι πάντα παρήγορο να ξέρεις πως σε 15 αιώνες επιτέλους λύθηκε το πρόβλημα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης. Αλίμονο…

Η φωτιά μπορεί να καίει τα πάντα, αλλά η επικοινωνία θριαμβεύει. Γιατί η Ελλάδα μπορεί να φλέγεται, αλλά το brand του κράτους δικαίου παραμένει αλώβητο. Άλλωστε, όπως κάθε καλοκαίρι, «τα χειρότερα αποφεύχθηκαν», εκτός από το ότι κάηκαν τα πάντα. Αλλά μικρό το κακό: το 112 λειτούργησε τέλεια.

Όχι φίλοι, η Ελλάδα δεν καίγεται μόνο από τη φωτιά. Καίγεται από την αβελτηρία, την ατιμωρησία και την πολιτική κοντόφθαλμης επιβίωσης. Κάθε δέντρο που πέφτει είναι κι ένας δείκτης της δικής μας ήττας. Κι όσο ο κρατικός μηχανισμός συνεχίζει να είναι αυτός που έρχεται μετά, όχι πριν, το τέλος θα γράφεται κάθε χρόνο πιο πρόωρα και πιο βίαια. Και μέχρι πότε θα παριστάνουμε τους αιφνιδιασμένους; Μέχρι πότε θα καίγεται ο τόπος για να ζεσταθούν λίγο και τα δελτία ειδήσεων;

Γιατί τα δάση μας μένουν απροστάτευτα; Γιατί δεν έχει προχωρήσει ο ενιαίος δασικός χάρτης; Γιατί τα έργα πρόληψης κολλάνε στη γραφειοκρατία ή, χειρότερα, δεν θεωρούνται «επενδύσεις» που αξίζει να χρηματοδοτηθούν; Γιατί η Πυροσβεστική λειτουργεί με εξαντλημένο προσωπικό και γερασμένο εξοπλισμό, ενώ τα πελατειακά φέουδα ανανεώνονται κάθε τετραετία με φρεσκάδα και κυνισμό;

Είναι εξοργιστικό να βλέπεις την κοινωνία να συντρίβεται κάθε φορά και την πολιτεία να στέκεται παρατηρητής. Να βλέπεις εθελοντές, απλούς πολίτες, να ρισκάρουν τη ζωή τους επειδή το κράτος “δεν πρόλαβε” να καθαρίσει ξερόχορτα. Και την ίδια στιγμή, υπουργοί να εμφανίζονται στα τηλεοπτικά πάνελ μιλώντας για «πρωτόγνωρες συνθήκες» και «πολλαπλά μέτωπα», σαν να είναι εκπρόσωποι κάποιας φυσικής καταστροφής και όχι οι ίδιοι υπεύθυνοι. Δεν μπορεί να φταίει μόνο ο άνεμος. Φταίνε και όσοι επέλεξαν να βολεύονται με επικοινωνιακές ασπιρίνες αντί για δομικές λύσεις. Φταίνε και όσοι θεωρούν τη φύση παράπλευρη απώλεια μιας ευημερίας που χτίζεται πάνω σε τσιμέντο και αυθαίρετα. Φταίνε και όσοι νομοθετούν για να νομιμοποιούν τα καμένα, κι όχι για να τα προστατεύουν.

Η Ελλάδα δεν χρειάζεται άλλες εκκενώσεις. Χρειάζεται σχέδιο, φροντίδα, αξιοκρατία, συνέπεια. Και κυρίως: πολιτική βούληση να σπάσει τον φαύλο κύκλο της θεσμικής απραξίας. Μπορεί να τα έχει; Δεν μπορεί κάθε καλοκαίρι να είμαστε έρμαια της τύχης και κάθε Σεπτέμβρη να γράφουμε απολογισμούς σαν να πρόκειται για θεομηνία. Γιατί αυτό δεν είναι πλέον μια φυσική καταστροφή. Είναι θερινή πολιτική.

Και όταν μια χώρα καίγεται κάθε χρόνο με το ίδιο σενάριο, τότε αυτό δεν μπορεί να λέγεται κάθε φορά τραγωδία, είναι μια κανονικότητα του ελληνικού καλοκαιριού. Μόνο που η κανονικότητα αυτή είναι εγκληματική.

Και του χρόνου, λοιπόν. Με νέα φωτιά. Νέο μήνυμα. Νέα πάρκα. Και νέα καμένη μνήμη… και γη.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.