Ένα μεγάλο μέρος της Gen Z σήμερα διανύει τη δεκαετία μεταξύ των 20 και των 30, η οποία θεωρείται ως μια από τις πιο δημιουργικές και ανέμελες στιγμές της ζωής μας, σωστά; Ναι, έτσι θα έπρεπε να είναι. Πρόκειται για ένα μεταβατικό στάδιο στο οποίο ανακαλύπτεις τη ζωή μόνος σου πια, χωρίς να κάποια καθοδήγηση. Δοκιμάζεις και δοκιμάζεσαι και προσπαθείς να απαντήσεις στο καίριο ερώτημα «τι στο καλό θέλω να κάνω;».

Αυτό το ερώτημα φαίνεται να βασανίζει τους Quaranteens ή OnlineSchoolteens όπως ονομάζονται όσοι γεννήθηκαν από το 1996 μέχρι και τους πρώτους μήνες του 2010, οι οποίοι ανεβάζουν βίντεο στο TikTok θέλοντας να μοιραστούν τους προβληματισμούς και τις σκέψεις τους γύρω από τη ζωή, με τα υπόλοιπα αντίστοιχης ηλικίας μέλη να λένε στο σχόλια ότι είναι πολύ δύσκολο να είσαι 20 κάτι σήμερα. Και τους συναισθάνομαι απόλυτα.

Οι περισσότεροι από εμάς της Gen Z, γιατί κι εγώ σε αυτή τη γενιά ανήκω, δεν έχουμε περάσει ιδιαίτερα καλά μέχρι στιγμής. Για να μην παρεξηγηθώ, σε καμία περίπτωση δεν θέλω να μας συγκρίνω με καμία γενιά: ούτε με τους Millenials που βγήκαν στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ούτε με τη γενιά X που είδε τους μισθούς της να μειώνονται αντί να αυξάνονται και φυσικά ούτε τους (baby) Boomers που έζησαν Χούντα και την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το ‘74.

Όσοι γεννήθηκαν από το 1996 μέχρι και το 2000 μάλλον είναι λίγο πιο τυχεροί από τους υπόλοιπους της Gen Z, γιατί τουλάχιστον έχουν μνήμες από τους Ολυμπιακούς, το Euro και τη Eurovision, δηλαδή τα πιο ένδοξα χρόνια της Ελλάδας της τελευταίας 20ετίας.

Μετά άρχισε η κατάρρευση: οικονομική κρίση, πανδημία, ακρίβεια με super bonus τη κλιματική κρίση, για την οποία δε φταίει η χώρα μας, αλλά είναι αναγκαίο να μπει στην εξίσωση για να αντιληφθούμε ότι όλα τα βιώματά της μέχρι στιγμής έχουν στιγματιστεί από κρίσεις, όπως και συνεχίζεται να συμβαίνει. Είναι η πρώτη γενιά που δεν μπορεί να “πιάσει” ακριβώς το αστείο πίσω από την viral φράση «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου. Ένα μεγάλο ποσοστό δεν είδε ποτέ αυτά τα λεφτά και όσοι από αυτούς τα είδαν (μέσω των γονιών τους) το πιθανό είναι να μην αντιλαμβάνονταν σε τόσο μικρή ηλικία την αξία των χρημάτων και ότι χάρη σε αυτά είχαν μέχρι τότε μία ζωή χωρίς ιδιαίτερες στερήσεις.

Αρκετοί από την Gen Z ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους εν μέσω καραντίνας, ενώ οι υπόλοιποι της ίδια γενιάς έδιναν Πανελλαδικές ή προετοιμάζονταν γι’ αυτές. Δύο από τα πιο ανέμελα χρόνια της ζωής μας τα περάσαμε εντός των τειχών του σπιτιού ενώ μετά έπρεπε αμέσως να βγούμε (ξανά) στην αγορά εργασίας. Το μεταπτυχιακό στη δικιά μας γενιά θα έρθει αργότερα, όταν θα έχουμε καταφέρει να μαζέψουμε το απαιτούμενο ποσό για τα δίδακτρα και φυσικά όταν θα έχουμε ανακαλύψει τι θέλουμε τελικά να κάνουμε.

Κεφάλαιο εργασία

Ο εργασιακός στίβος κατάφερε να μας ενηλικιώσει, αν όχι να μας γεράσει, απότομα. Το να βρεις δουλειά στο αντικείμενό σου είναι ανέκδοτο και αν βρεις οι πιθανότητες να βρεις ένα τοξικό περιβάλλον είναι πολλές. Έχουμε γράψει πολλές φορές για τοξικούς χώρους εργασίας στο Olafaq και δυστυχώς στην Ελλάδα δεν είναι λίγοι. Με αυτούς λοιπόν έπρεπε να έρθουμε αντιμέτωποι από τη διαδικασία της συνέντευξης κιόλας στην οποία αρκετά συνηθισμένες φράσεις είναι:

– είμαστε μία οικογένεια, μτφρ. θα σου πιούμε το αίμα κάνοντας ψυχολογικό πόλεμο
– μισά ένσημα και θα τα βρούμε στην πορεία, μτφρ. ίσως να μη στα βάλω ούτε και αυτά
– τα δώρα επιστρέφονται
– μερικές φορές ίσως χρειαστεί να καθίσουμε περισσότερο, μτφρ. τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα θα κάνετε απλήρωτες υπερωρίες.

Η λίστα μπορεί να συνεχιστεί για πολύ, όμως δεν χρειάζεται. Οι περισσότεροι από εμάς θεωρώ ότι ξέρουμε τι συμβαίνει εκεί έξω εργασιακά.

Με τα εργασιακά δικαιώματα να καταπατώνται, με τον μισθό να μην καλύπτει ούτε τις βασικές ανάγκες, τη ψυχολογική πίεση να είναι αφόρητη και σε κάποιες περιπτώσεις η ψυχολογική κακοποίηση να σε καταρρακώνει, αποστραγγίζεται κάθε ίχνος ανεμελιάς μέσα σου.

Καλώς ήρθες στον πραγματικό κόσμο που διαπράττεται μία γενοκτονία, στον κόσμο της έμφυλης βίας, στον κόσμο των Τεμπών, στον κόσμο με ένα υπό διάλυση σύστημα υγείας. Σε αυτόν τον κόσμο ενηλικιώνεται η Gen Z της Ελλάδας.

Για την Gen Z, η κανονικότητα είναι μία διαρκής κατάσταση ρευστότητας σε όλους τους τομείς. Έτσι μεγάλωσε. Δεν έχει βιώσει μία κανονική ζωή. Μία ζωή χωρίς φόβο, ελλείψεις και άγχος για την επόμενη ημέρα (και ώρα).

Αν και έχει διαβάσει για το κράτος πρόνοιας και δικαίου στα σχολικά βιβλία, δεν μπορεί να το αναγνωρίσει γύρω της.

Ενώ λοιπόν ένας Gen Z μεγαλώνει σε έναν κόσμο υπό κατάρρευση, παράλληλα πρέπει να βρει τι θέλει να κάνει στη ζωή του. Τέλειο; Όχι και τόσο. Ειδικά αν σκεφτούμε ότι έχουμε και έναν άλλο εχθρό που πρέπει να διαχειριστούμε: την υπερπληροφόρηση. Ας μην ξεχνάμε ότι νέοι 17-25 ετών είναι οι πρώτοι που δεν μεγάλωσαν μαζί με το ίντερνετ, αλλά μέσα στο ίντερνετ. Γεμάτο ευκαιρίες και νέες προοπτικές, δεν είναι ο καλύτερος σύμμαχος όταν προσπαθείς να καταλάβεις τι είναι αυτό που σε γεμίζει ή ποια είναι η κλίση σου. Ειδικά σήμερα που αρκετοί κάνουν το χόμπι τους επάγγελμα. Οι επιλογές είναι αμέτρητες, αλλά ο χρόνος λίγος. Χάος!

Μία πολιτικά φορτισμένη γενιά

Παρόλα αυτά η Gen Z δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια. Αντιστέκεται στις κοινωνικές αδικίες, την ανισότητα και τα έμφυλα ζητήματα κατεβαίνοντας σε πορείες, αλλάζει τον τρόπο ζωής της για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και βάζει τους δικούς της όρους στο εργασιακό τοπίο.

Σύμφωνα με την έρευνα του ETERON, μπορεί να μην εκπληρώνει τις προδιαγραφές για να χαρακτηριστεί πολιτική γενιά, αλλά έχει στοιχεία που την κάνουν πολιτικά φορτισμένη, όπως αυτά που αναφέραμε.

Όπως αναφέρει η ίδια έρευνα είναι μια γενιά που καλείται καθημερινά να δώσει απαντήσεις σε διλήμματα. Όμως, επειδή βαδίζει από κρίση σε κρίση, τα διλήμματα αυτά είναι πιο έντονα και σχηματίζουν ένα τοπίο που είναι περισσότερο πολωμένο. Απέναντι σε αυτή τη διχοτομική συνθήκη, η Gen Ζ καλείται να σχηματίσει έναν πιο καθαρό εαυτό. Ο εαυτός στη Gen Ζ διαμορφώνεται πια από μια πολυσημία που ενσωματώνει αμφισημίες (πότε το ένα και πότε το άλλο) αλλά και εναντιοσημίες (το ένα ενάντια στο άλλο). Αυτή η ριζοσπαστικά ενδεχομενική ταυτότητα δεν πρέπει να προσληφθεί ως πρόβλημα αλλά ως πλούτος.

Επειδή όσοι βρίσκονται στα 20 κάτι τους αυτή τη στιγμή, θα συνεχίζουν να βιώνουν τη ρευστότητα ως κανονικότητα -όπως όλα δείχνουν- αν θέλουν να δουν πράγματι αλλαγές πρέπει να συνεχίσουν να δρουν και να υψώνουν τη φωνή τους σε κάθε αδικία.

Δυστυχώς, τη δεκαετία 20 με 30 δεν θα τη σφραγίσουν με ξεγνοιασιά και ανεμελιά. Οι βραδινές έξοδοι θα είναι λιγότεροι, όπως και τα ταξίδια, το Netflix θα συνεχίζει να παίρνει φωτιά, αλλά η κινητικότητα της Gen Z ίσως τελικά φέρει καλύτερες μέρες και για την ίδια και για τις επόμενες γενιές.