Τις προάλλες βρέθηκα σε ένα φιλικό σπίτι όπου οι 45άρηδες της παρέας άρχισαν να συζητάνε ήρεμα και απλά για τα τρέχοντα ζητήματα της επικαιρότητας, δηλαδή Ισραήλ-Παλαιστίνη και τα λοιπά.

Οι γνώμες διίσταντο ως προς την παλαιστινιακή κρίση: οι μέν θεωρούσαν ότι οι Παλαιστίνιοι έχουν δίκιο, αλλά η Χαμάς με τις ενέργειές της χάνει το όποιο δίκιο έχουν οι συμπατριώτες της, ενώ οι δε υπερασπίζονταν (όχι υπερβολικά σθεναρά είναι η αλήθεια, αλλά πάντως με κάποια σχετική ζέση, καθότι στην παρέα μας βρισκόταν και ένας Έλληνας με εβραϊκή καταγωγή και κανείς δεν ήθελε να κατηγορηθεί ως «αντισημίτης») το «δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα και την προάσπιση των εδαφών του».

Η παρακολούθηση της κουβέντας εκ μέρους μου ήταν αρκετά δύσκολη, καθώς – όπως συμβαίνει νομοτελειακά σε τέτοιες ιδεολογικά / θρησκειολογικά φορτισμένες συζητήσεις – οι συμμετέχοντες δεν έχουν στόχο να ακούσουν τι έχει να πει ο άλλος, αλλά το μέλημά τους είναι να πείσουν τους «αντιπάλους» ή «αντιδίκους» τους στην κουβέντα αυτή σχετικά με το ορθό και το σωστό των απόψεών τους.

Προϊούσης της συζήτησης, κατάλαβα ότι αυτό που έβλεπα να συμβαίνει μπροστά μου ήταν, εν πολλοίς, όλη η ιστορία του Παλαιστινιακού ζητήματος από το 1948 μέχρι σήμερα: κανείς δεν θέλει να ακούσει την έτερη πλευρά, να καταλάβει τις επιθυμίες και τα «θέλω» της και να προσπαθήσει να βρει «κοινό έδαφος» προκειμένου να καταλήξουν σε κάτι που αμφότερες οι πλευρές συμφωνούν.

Στην κουβέντα μας πάντως αυτή, οι δυο πλευρές συμφώνησαν πως η Χαμάς, αυτή η συμμορία εξτρεμιστών δολοφόνων, ευθύνεται για ό,τι συμβαίνει στη Γάζα, γιατί, όπως υποστήριξαν κάποιοι στην παρέα, είναι «Ισλαμιστές χειρότεροι από την ΙSIS».

Και αφού βγήκε έτσι απλά το «χαρτί» της θρησκείας και της θρησκευτικής πίστης, θεώρησα σκόπιμο να παρέμβω.

Αλλο Μουσουλμανισμός, άλλο Ισλάμ (δηλαδή Σουνίτες και Σιίτες), τούς είπα.

Υπάρχουν τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις δυο έννοιες. Η πρώτη είναι ένα δόγμα με ανθρώπους που, όπως τους έχω γνωρίσει εγώ, θα μπορούσαν μέχρι να είναι και κολλητοί μου και παρόλο που είμαι άθεος.

Η δεύτερη είναι η σκληροπυρηνική βερσιόν της πρώτης έννοιας: όλα υπερβολικά, όλα υπερδιογκωμένα, όλα ανεβασμένα όχι στο τετράγωνο, αλλά εις τον κύβο. Άλλωστε, «Ισλάμ» σημαίνει «υποταγμένος», οπότε καταλαβαίνετε που το πάει. Γενικά, μείνετε μακριά. Οι άνθρωποι είναι ψυχοπαθείς.

Μήπως όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με ΟΛΕΣ τις θρησκείες και τα δόγματα;

Ο Ιουδαϊσμός είναι μια χαρά θρησκεία. Αλλά όλοι αυτοί οι υπερορθόδοξοι Εβραίοι (ξέρετε, αυτοί με τα κοτσιδάκια) που αποτελούν εδώ και χρόνια το λόμπι του Ισραηλινού πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου είναι αυτοί που τσιγκλίζουν τον (ούτως ή άλλως ακροδεξιό και κρυφο-φασίστα) Νετανιάχου να κάνει ό,τι κάνει στον παλαιστινιακό λαό. Γενικά, μείνετε μακριά. Οι άνθρωποι είναι ψυχοπαθείς.

Αμ ο Χριστιανισμός; Εχετε γνωρίσει, φαντάζομαι, αυτό που λέμε «καλούς και τίμιους Χριστιανούς». Όπως και εγώ.

Αντίστοιχα όμως, έχετε γνωρίσει και τους παπάδες που βιάζουν αγοράκια κάθε Κυριακή στο Κατηχητικό, τους παπάδες που κλέβουν από το παγκάρι και από το ποίμνιό τους για να αγοράσουν Μερσεντές για πάρτη τους και τους παπάδες που βγαίνουν μπροστά, κλείνοντας δρόμους και λεωφόρους, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τις νέες ταυτότητες. Γενικά, μείνετε μακριά. Οι άνθρωποι είναι ψυχοπαθείς.

Ξέρετε τι κοινό έχουν και οι τρεις αυτές κατηγορίες ψυχοπαθών;

Ότι έτσι και τους πεις κάτι αρνητικό για την θρησκεία τους, παίρνουν αμέσως μια passive-aggressive στάση του στυλ «να σέβεσαι την πίστη του άλλου».

Και όταν τους ρωτάς «οκ, να την σεβαστώ. Θα μου πεις τον λόγο όμως που πρέπει να το κάνω αυτό;», πετάνε χαρταετό που λέμε.

Δεν ξέρουν το πώς και το γιατί.

Δεν έχουν κανένα απολύτως επιχείρημα.

Μούγγα στη στρούγκα.

Η πίστη δεν αποτελεί κριτήριο σεβασμού

Μια ορισμένη ποσότητα «θρησκευτικότητας» είναι αναπόφευκτη και αναγκαία σε κάθε κοινωνία, επομένως και μια έστω ελάχιστη θρησκευτική ανοχή είναι απαραίτητο συστατικό κάθε σύγχρονης πλουραλιστικής κοινωνίας.

Η ανεξιθρησκία επίσης είναι κατοχυρωμένη τόσο από τον ΟΗΕ, όσο και από τα Συντάγματα των περισσότερων εθνών της υφηλίου – συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία ωστόσο, δυστυχώς, αποτελείται και από πολλούς παράλογους Έλληνες.

Έλληνες οι οποίοι, όταν πάνε στο εξωτερικό και ζουν στην ελληνική διασπορά, ΑΠΑΙΤΟΥΝ το χτίσιμο μιας ορθόδοξης εκκλησίας προκειμένου να τηρούν, ως οφείλουν, τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, ενώ αντίθετα, όταν έρχονται στην Ελλάδα άλλοι μουσουλμάνοι πολίτες, αρνούνται πεισματικά ή βάζουν διαρκώς εμπόδια στο να προχωρήσουν (ως οφείλουν) στο χτίσιμο ενός ισλαμικού τεμένους, προκειμένου και εκείνοι με την σειρά τους να τηρούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Είμαστε λίγο περίεργοι εμείς οι Ελληνες. Ή, έστω, κάποιοι από εμάς.

Κάποιοι που, όταν πάνε στο εξωτερικό, φωνάζουν δυνατά «να σέβεσαι την πίστη του άλλου», αλλά το ξεχνάνε όταν κάποιος αλλόθρησκος έρχεται στην χώρα τους.

Και εδώ ξεκινάει το όλο πρόβλημα με τον περιβόητο «σεβασμό στην πίστη του άλλου».

Για αρχή να πούμε το αυτονόητο: ΚΑΜΙΑ μα ΚΑΜΙΑ μεγάλη θρησκεία δεν είναι διατεθειμένη να σεβαστεί την διπλανή της, ειδικά αν είναι μεγάλη όσο και αυτή.

Πάντα θα τίθεται μια διαρκής μανούρα «εμείς είμαστε καλύτεροι από εσας» και «ο δικός μου Θεός είναι καλύτερος από τον δικό σου», σαν έφηβα αγοράκια που πάνε να μετρήσουν τα πουλιά τους στις ντουζιέρες, να δουν ποιος την έχει μεγαλύτερη.

Σεβασμός στον άνθρωπο, όχι στην πίστη και τις ιδέες του

Ας πούμε ότι συναντώ τον Ηλία Κασιδιάρη. Και μου αρχίζει την παπαρολογία του περί «ανώτερου έθνους», εθνικοσοσιαλισμού, «να ξεφορτωθούμε τους μετανάστες» και τις λοιπές αρλούμπες του.

Εκείνη την στιγμή τι πρέπει να κάνω; Να «σεβαστώ την πίστη του»;

Γιατί πίστη του Κασιδιάρη είναι αυτή, ακόμη και αν δεν είναι θρησκευτική, αλλά πολιτική.

Και είτε θρησκευτική, είτε πολιτική, αμφότερες ενώνονται με το στοιχείο του φανατισμού.

Πρέπει να σεβαστώ τον κάθε Κασιδιάρη και τον κάθε Μιχαλολιάκο επειδή «έχουν μια πίστη σε κάτι»;

Ούτως ή αλλως η πίστη ως έννοια πρέπει να είναι ένα από τα πιο υπερεκτιμημένα πράγματα όλων των εποχών.

Σιγά το σαοβαρό πνευματικό κατόρθωμα δηλαδή.

Εγώ πιστεύω π.χ. ότι ο Κασιδιάρης είναι μαλάκας. Σιγά την πολλή σκέψη που κατανάλωσα.

Πρέπει να σεβαστώ τον κάθε Κασιδιάρη και τον κάθε Μιχαλολιάκο για την πίστη που επιδεικνύουν απέναντι στα ιδεώδη τους – μια πίστη που υποστηρίζουν με μια παροιμιώδη θρησκευτική μισαλλοδοξία στο πλαίσιο του μανιχαϊσμού που προαναφέραμε, δηλαδή «εμείς οι καθαροί και εσείς οι βρώμικοι και ρυπαροί»;

Ή μήπως, λέω εγώ, θα έπρεπε να τους φτύσω στα μονίμως ξινισμένα μούτρα τους, προκειμένου να τους δείξω ότι δεν σέβομαι ούτε δράμι από την όποια «πίστη» και «ιδεολογία» τους.

Για ποιό λόγο να σέβομαι a priori μια οποιαδήποτε πίστη, δόγμα ή ιδέα;

Θα σεβαστώ – σε πρώτο επίπεδο και σε καθαρά face value – τον άνθρωπο που έχω απέναντί μου.

By default. Γιατί έτσι έμαθα. Να σέβομαι τους γύρω μου. Και να τους ακούω.

Αλλά να σεβαστώ a priori όλα όσα μου πούνε; Χωρίς να το αξιολογήσω μέσα μου;

Χωρίς να κρίνω το κατά πόσο ο άλλος απέναντί μου θεωρώ ότι μου λέει αρλούμπες και μαλακίες;

Ότι, στο κάτω κάτω, αυτά που μου αραδιάζει, δεν μου ταιριάζουν;

Ότι απέχουν πόρρω από τα προσωπικά μου ιδεολογικά πιστεύω;

Για ποιο λόγο να το σεβαστώ αυτό;

Θα τον ακούσω, ως οφείλω δείχνοντάς του ανθρώπινο σεβασμό, αλλά όταν ακούσω αυτά που έχει να μου πει, τότε και μόνο θα αποφασίσω το κατά πόσο «θα σεβαστώ την πίστη του άλλου».

Και στο κάτω κάτω της γραφής, γιατι πρέπει ρε φίλε να σεβαστώ εγώ την πίστη σου και να μην σεβαστείς εσύ την δική μου – δηλαδή την απλή λογική, το λογικό και αυτονόητο;

Γιατί να σεβαστώ εγώ την πίστη σου, ενώ εσύ προσβάλλεις καθημερινά κατάφωρα την δική μου νοημοσύνη με όλα αυτά που μου λες, είτε για έγκυες που γκαστρώθηκαν από ένα λουλούδι, είτε για έναν 33χρονο που είχε 12 άτομα κολλητούς (κανείς μας δεν είχε 12 κολλητούς στα 33 του. Το πολύ 1 ή 2 είχε), είτε για έναν παππούλη που οδηγάει έλκυθρα με ταράνδους στον ουρανό;

Το συμπέρασμά μου είναι ότι, όχι, δεν είναι αναγκαίο, ούτε απαραίτητο να σεβόμαστε την οιαδήποτε «πίστη» του άλλου.

Αρκεί ο απλός σεβασμός στον οποιονδήποτε «άλλον».

Πώς χάνεται ο σεβασμός

Πάντα χάνω λίγο, έστω απειροελάχιστο από τον σεβασμό μου όταν οι άνθρωποι μού λένε τα θρησκευτικά τους πιστεύω -σόρυ, δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Με κάνει να αμφισβητώ λίγο την κριτική τους σκέψη και, γενικά, την ευφυΐα τους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τους αποκαλώ ηλίθιους κατάμουτρα ή ότι είμαι αγενής μαζί τους -απλά τους εκτιμώ κατά τι λιγότερο.

Και, ενδεχομένως, και να συμπάσχω και λίγο μαζί τους, ως προς το ότι πολλοί άνθρωποι εκεί έξω είναι όντως πιο αδύναμοι και επιζητούν ένα μαξιλαράκι ανακούφισης στο πρόσωπο ένος γενειοφόρου παππούλη στον ουρανό προκειμένου να ακουμπήσουν το κεφάλι τους.

Αυτό σημαίνει ότι θα τούς μειώνουμε γι’ αυτό που εμείς θεωρούμε ως «αδυναμία»;

Ασφαλώς όχι. Σεβόμαστε τους ανθρώπους (που το αξίζουν) ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, αλλά δεν σεβόμαστε τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, επειδή οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, είτε το καταλαβαίνουν και οι ίδιοι, είτε όχι, δεν σέβονται τις δικές μας.

Η εσκεμμένη άγνοια και ανθρώπινη ανοησία που ενθαρρύνει τον μισογυνισμό, την ομοφοβία και τη νοοτροπία «εμείς εναντίον τους» δεν αξίζει κανένα σεβασμό, τελεία και παύλα.

Επίσης, όταν λέμε ότι «δεν σεβόμαστε την πίστη του άλλου», δεν τους λέμε ότι ΟΙ ΙΔΙΟΙ είναι μαλάκες επειδή πιστεύουν σε κάτι.

Τους λέμε ότι ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ είναι μαλακίες. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στα δυο.

Σέβομαι τους ανθρώπους εξ ορισμού και by default. Οι ιδέες όμως, σε αντίθεση με τον ίδιο τον άνθρωπο, πρέπει και ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να κερδίσουν το σεβασμό του καθενός από εμάς.

Και οι θρησκείες είναι ιδέες. Άρα δεν κερδίζουν τον σεβασμό μου εξ’ ορισμού.

Και στην τελική, αν δεν μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να τραβήξουν μια νοητή γραμμή ανάμεσα σε αυτά που κριτικάρω ως προς στον ίδιο τους τον εαυτό και ως προς στη θρησκεία τους, δεν τούς φταίω εγώ σε τίποτα.

Μακριά από φανατισμούς πάσης φύσεως

Όλες οι μεγάλες, οργανωμένες, επίσημες θρησκείες σε όλο τον κόσμο είναι μυθολογίες. Δεν αντέχουν στη λογική, στον επιστημονικό έλεγχο ή ακόμη και στη στοιχειώδη κοινή λογική. Αντιφάσκουν με την πραγματικότητα. Είναι αποδεδειγμένα ψευδείς.

Οι θρησκείες και η θρησκευτική σκέψη / πίστη απαιτούν από τον οπαδό τους να είναι γενικά λιγότερο ικανός στην κριτική σκέψη και να δέχονται τα πάντα «όπως τους το λένε».

Η θρησκεία δεν είναι απλώς μια εξαιρετικά «ελαττωματική» θεωρητική υπόθεση για το πώς και γιατί ξεκίνησε το σύμπαν. Δεν είναι μια ακίνδυνη, ανόητη ιδέα στην οποία μπορείς να πιστεύεις αν σου αρέσει πραγματικά.

Οι θρησκείες είναι ένα αποτυχημένο κοινωνικό πείραμα.

Σε ατομικό επίπεδο, η θρησκευτική πίστη [όπως όλα τα «όπια του λαού», τζόγος, ναρκωτικά, αλκοόλ] ενδεχομένως, και αν δεν διαχειριστούν σωστά, να οδηγήσει τους ανθρώπους στην τρέλα και τους κάνει να ενεργούν ανήθικα. Τους κάνει να σπαταλούν τη ζωή τους απολογούμενοι διαρκώς για πράγματα που έκαναν ή δεν έκαναν και «αυτομαστιγώνοντας» τον εαυτό τους και όλους γύρω τους για πράγματα που δεν έχουν σημασία.

Τους εμποδίζει να σκέφτονται καθαρά για αυτά που έχουν σημασία και η διαρκής επίκληση στην προσευχή και στο «Θεέ μου, βοήθα με» (σε αντίθεση με το ορθότερο αρχαιοελληνικό «συν Αθηνά και χείρα κίνει», δηλαδή «μην τα περιμένεις όλα από το Θεό και κούνα κι εσύ λίγο τον κώλο σου»), «παραλύει» την ικανότητά τους να αλλάξουν τη ζωή τους ή το περιβάλλον τους προς το καλύτερο.

Η πίστη σε μια οποιαδήποτε μυθολογία ή μια λάθος ιδέα (όπως π.χ. τον φασισμό ή τον ρατσισμό) δεν σπαταλά μόνο τις δικές σας δυνατότητες. Σπαταλά τις δυνατότητες όλης της ανθρωπότητας.

Οι μεγάλες, πολύ ομάδες παράλογων και ψυχοπαθών ανθρώπων είναι η πιο επικίνδυνη δύναμη στον κόσμο. Αν η κοινή τους αυταπάτη βασίζεται στην παραδοχή ότι ο κόσμος μπορεί να χωριστεί με άκρως μανιχαϊστικό τρόπο σε «καλούς / κακούς» ή «δίκαιους / άδικους», τότε πάντα θα υπάρχουν και θα συμβαίνουν Ολοκαυτώματα, παλαιστινιακές κρίσεις και τζιχάντ.

Όχι, η «θεσμοθετημένη» θρησκευτική παραφροσύνη δεν αξίζει σεβασμό.

Αξίζει οίκτο και φόβο.

Η θεραπεία για την άγνοια είναι η γνώση. Η θεραπεία για τον παραλογισμό είναι η λογική.

Από την άλλη πλευρά, δυστυχώς πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα πιστεύουν πράγματα που δεν είναι αληθινά, ακόμη και όταν τους φέρεις μπροστά σε συντριπτικές αποδείξεις που καταρρίπτουν την πίστη τους, αλλά όταν το συλλογικό μυαλό της ανθρωπότητας δεν θα είναι δέσμιο πρωτόγονων μυθολογιών, θα μπορέσει επιτέλους να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του.