Ο διάλογος είναι έντονος το τελευταίο διάστημα, σχετικά με την ασφάλεια των επιβατών στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ή μάλλον πρέπει να διορθώσω, για τον ενδεχόμενο κίνδυνο στον οποίο βρίσκονται, κάνοντας τις μετακινήσεις τους με αυτά. Η φράση “από τύχη ζούμε”, επιβεβαιώνεται κάθε μέρα όλο και περισσότερο. Μόνο το 2023, έχουν καταγραφεί περιστατικά φωτιάς, σύγκρουση, κατάρρευση οροφής και αποκόλληση πόρτας σε λεωφορεία. Η ασφάλεια, όμως, δεν περιλαμβάνει μόνο λειτουργικά θέματα. Η ασφάλεια κλωνίζεται πολύ συχνά από τους ίδιους τους επιβάτες και παράλληλα από κάποιους οδηγούς. “Τις πταίει;”, όλοι και όλα είναι η απάντηση.

Φανταστείτε να είστε σε ένα λεωφορείο, που ξαφνικά παίρνει φωτιά, ή σε κάποιο που έχει πλημμυρήσει, ή σε κάποια από τα παραπάνω περιστατικά, όμως, θα ξαναμπαίνατε; “Δεν έχουμε άλλη επιλογή“, σας ακούω να λέτε. Το αυτοκίνητο μέσα στην πόλη είναι δύσχρηστο, αν όχι απαγορεύτικο, λαμβάνοτας υπόψιν τον δακτύλιο και τις ανύπαρκτες θέσεις στάθμευσης. Ταυτόχρονα, οι χιλιομετρικές αποστάσεις είναι μεγάλες, με ελάχιστους να έχουν το κουράγιο και τον χρόνο να τις περπατήσουν, οπότε οι επιλογές λιγοστεύουν, βασικά είναι δύο ή μηχανή ή Μ.Μ.Μ. Πριν δύο χρόνια είχαν βγει στο φως της δημοσιότητας κάποια στοιχεία με λεωφορεία που εκτελούσαν δρομολόγια με 2.000.000 χιλιόμετρα στους δρόμους της Αθήνας. Οι εργαζόμενοι έχουν καταγγείλει επανειλλημένα την παλαιότητα των οχημάτων και την έλλειψη ανταλλακτικών, χωρίς όμως να βλέπουμε κάποια αλλαγή μέσα στα χρόνια, αν κρίνουμε και από τις αναφλέξεις σε κινητήρες, που έγιναν και φέτος. Ταυτόχρονα, πώς γίνεται λόγος για πράσινο αποτύπωμα στους δρόμους της Αθήνας, ενώ κυκλοφόρουν καθημερινά τέτοια ρυπογόνα οχήματα; Μήπως είναι λίγο ειρωνικό;

Πριν λίγες μέρες ο Δημήτρης Γουρτής, μέλος της Επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας Εργαζομένων της ΣΤΑΣΥ και οδηγό συρμών του ΜΕΤΡΟ για περισσότερα από 20 χρόνια τόνισε ότι: «Δεν γίνεται συντήρηση ούτε καν στους συρμούς, κυρίως της Γραμμής 1, αλλά και στο μετρό, ενώ πρέπει να γίνεται προληπτικά κάθε κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα. Χαλάει κάτι, “μένει” και τότε ξεκινάμε να δούμε τι έχει. Και επειδή δεν υπάρχουν ανταλλακτικά, ξηλώνουμε από ένα άλλο τρένο. Έχουμε καταγγελίες από εργαζομένους ότι βάζουν ανταλλακτικά imitation. Ενα ζήτημα που είχε τεθεί κάποτε ήταν ότι τα τακάκια των φρένων δεν ήταν τα εγκεκριμένα και αυτό ξέρετε τι σημαίνει; Τριακόσιοι τόνοι του τρένου με 70 χιλιόμετρα – απλά δεν σταματάει». Συνεχίζοντας προειδοποίησε για τις δραματικές καταστάσεις που θα εκτυληχθούν, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα: «Μέσα στο τούνελ δεν υπάρχουν πινακίδες εξόδου κινδύνου. Αν γίνει σεισμός, πυρκαγιά ή οτιδήποτε, δεν θα μείνει κανείς ζωντανός. Κάθε τρένο, γεμάτο, έχει 1.200 άτομα. Αν βρεθούν 3 τρένα, μιλάμε για 5.000 κόσμο. Καταλαβαίνετε την τάξη μεγέθους. Αυτό που έγινε στα Τέμπη θα ωχριά μπροστά σε μια τέτοια κατάσταση. Οι επιβάτες θα ποδοπατηθούν μέσα σε έναν σωλήνα σκοτεινό, δεν θα ξέρουν πού να πάνε». Στα 20 χρόνια που ο ίδιος εργάζεται, μόνο μία φορά έχουν δει τις εξόδους κινδύνου, ενώ το προσωπικό δεν έχει επανεκπαιδευθεί.

Προσωπικά, νιώθω τρομερή ανασφάλεια και άγχος όποτε μπαίνω σε κάποιο μέσο, κάθε φορά που κάποια πόρτα του μετρό κολλάει και δεν κλείνει, από πίσω ελλοχεύει μία κρίση πανικού που με κοιτάει κατάματα, μέσα στην ψυχή και του παλμούς να ανεβαίνουν κατακόρυφα. Αυτό δεν είναι, όμως, το μοναδικό που μου προκαλεί άγχος, είναι και οι ίδιοι οι επιβάτες. Αυτοί οι επιβάτες που μπαίνουν μέσα σε οποιοδήποτε μέσο και δεν δείχνουν κανέναν σεβασμό. Ο ένας με το σακίδιο στην πλάτη, που νομίζεις ότι θα σου έρθει σαν σφαλιάρα στο πρόσωπο, ο άλλος που στηρίζεται με την πλάτη του στον στύλο, ενώ οι υπόλοιποι πέφτουμε ο ένας πάνω στον άλλον, επειδή δεν έχουμε χώρο για να στηριχτούμε πουθενά, ο παράλλος που καπνίζει (σε τρόλεϊ το έχω δει με τα μάτια μου, αλλά υπάρχουν και σχετικά βίντεο στο διαδίκτυο) ή τρώει πιτόγυρο, είναι μόνο μερικά παραδείγματα. Η έλλειψη παιδείας είναι γύρω μας, είναι πλάι μας, μας φωνάζει ότι πρέπει να αλλάξουμε. 

Οι κλοπές είναι ένα άλλο κεφάλαιο, που έχουμε συναντήσει έστω και μία φορά κατά τις μετακινήσεις μας. Πλεόν, με την καθημερινή τριβή, μπορείς να τους αναγνωρίσεις από τον τρόπο που κινούνται και να φυλάξεις καλύτερα τα ήδη φυλαγμένα και κλειδαμπαρωμένα αντικείμενα σου. Η τσάντα είναι καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής μπροστά σου, αλλά με το που τους δεις, ενεργοποιείς το σύστημα ασφαλείας, την παίρνεις με το χέρι αγκαλια, την σφίγγεις λιγάκι και ελπίζεις στο παρουσιολόγιο να κάνεις τσεκ σε όλα τα αντικείμενα. Πιο πολύ αναφέρομαι σε αυτούς που δεν τους καταλαβαίνεις, που κάνουν χειρουργική δουλεία, χωρίς να λείπουν από την λίστα και αυτοί που πέφτουν, δήθεν, καταλάθος πάνω σου για να αποσπάσουν κάποιο αντικείμενο. Οι τελευταίοι δουλεύουν είτε μόνοι είτε με κάποιον άλλον, ο οποίος  φεύγει με την πρώτη ευκαιρία, μαζί με ό,τι  αποσπαστεί από το εκάστοτε θύμα. Το χειρότερο απ’ όλα είναι η σεξουαλική παρενόχληση που μπορεί να συμβεί στα Μ.Μ.Μ., που δεν έχει συμβεί μόνο σε μένα, αλλά σε πολλές από εμάς. Μιλάω για αυτούς που σε στριμώχθουν στο διπλανό κάθισμα και σε ακουμπάνε “τυχαία”, αυτούς που κολλάνε πάνω σου, ενώ βρίσκονται σε στύση, αλλά και αυτούς χαϊδεύονται ή αυνανίζονται από μακριά ή και κοντά σε μία κοπέλα. Υπάρχει λύση;  Μία θα ήταν η εγκατάσταση καμερών σε όλα τα μέσα, αλλά αυτή είναι μία ουτοπική προτάση με την υπάρχουσα κατάσταση που επικρατεί. Η επόμενη, που ήδη εφαρμόζεται από πολλούς, είναι οι φωνές ως μέσο προστασίας και αποτροπής του δράστη να προβεί σε οποιαδήποτε πράξη που θα ζημίωνε ή θα έβλαπτε τους επιβάτες.

Σίγουρα, έχετε πάρει κάποιο τελευταίο δρομολόγιο λεωφορείου που ο οδηγός πατάει λίγο παραπάνω το γκάζι. Δεν θα πω ότι περνάει η ζωή μπροστά από τα μάτια σας, αλλά σίγουρα κρατιέστε πιο στιβαρά απ’ ότι συνήθως. Είναι αυτό που νιώθεις ότι αν πατηθεί λίγο απότομα το φρένο, είναι πολύ πιθανό να βρεθείς ξαφνικά στο πίσω μέρος του οχήματος. Εντάξει, υπάρχει μία υπερβολή στην προηγούμενη πρόταση, αλλά συνάδει και με την ταχύτητα του λεωφορείου. Η επικινδυνότητα, εκτός από τα ίδια τα οχήματα και τους επιβάτες, μπορεί να προέλθει και από τους ίδιους τους οδηγούς. Έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά που μιλάνε στο τηλέφωνο εν ώρα οδήγησης, με κίνδυνο να αποσπαστεί η προσοχή τους και να συμβεί κάποιο ατύχημα. Αμελητέο δεν είναι και το ποσοστό που καπνίζει ενάντια στους υπάρχοντες κανονισμούς, ενώ υπάρχουν μαρτυρίες για οδηγό που άφησε το τιμόνι για να πιάσει τον μπεγλέρι που είχε πέσει κάτω. Για τα συγκεκριμένα περιστατικά έχουν γίνει καταγγελίες, χωρίς, ωστόσο να έχει αλλάξει κάτι. Καθημερινά επαγγελματίες οδηγοί, έχουν αντιεπαγγελματική συμπεριφορά με κίνδυνο την πρόκληση κάποιου ατυχήματος, ενώ παράλληλα τίθεται σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα των επιβατών.

Με αεροπλάνα και βαπόρια, δεν μπορείς να μετακινηθείς στην Αθήνα, μόνο με τα αμάξια των φίλων των παλιών. Θα μπορούσες να απευθυνθείς σε ταξιτζή, βέβαια, και να σε πάει όπου θέλεις, για να μην πέρνας μαύρες πίκρες και ώρες. Μην ξεχνάς το τραμ το τελευταίο που μπορείς να πάρεις, ίσως και το τελευταίο λεωφορείο που προσφέρει δωρεάν αδρεναλίνη. Μπορείς να διαλέξεις όποιο μέσο θες, άλλωστε και τα Μ.Μ.Μ. για αυτό υπάρχουν, για να φτάνεις στον προορισμό σου…