Στην εποχή μας οι ειδήσεις δεν σταματούν να μας χτυπούν σαν καταιγίδα. Τις τελευταίες μέρες μόνο, ακούμε για αυξήσεις τιμών, απολύσεις, πολέμους που φουντώνουν, κυβερνήσεις που καταρρέουν, δολοφονίες πολιτικών προσώπων, drones που παραβιάζουν εναέριους χώρους, χτυπήματα σε αμάχους. Η τεχνολογία που υποσχόταν να κάνει τις ζωές μας πιο εύκολες μοιάζει να πολλαπλασιάζει την ένταση: από την Τεχνητή Νοημοσύνη που κάποιοι φοβούνται ότι μπορεί να μας ξεπεράσει μέχρι τα social media που βράζουν από θυμό και μισόλογα όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε σε μια διαρκή δίνη. Τα κινητά μας χτυπούν ασταμάτητα, ειδοποιήσεις που δεν είναι απλώς ήχοι, αλλά παλμοί μιας συλλογικής ανησυχίας. 

Είμαστε κουρασμένοι, είμαστε φοβισμένοι και ίσως το χειρότερο είμαστε μόνοι, πιο μόνοι από ποτέ. Οι κοινότητες διαλύονται, η αίσθηση του “μαζί” θρυμματίζεται και η μοναξιά γίνεται καθημερινότητα. 

Υπάρχει όμως ένας παράξενος μηχανισμός που λειτουργεί μέσα στις πιο σκοτεινές ώρες: η έμπνευση. Όχι εκείνη η ρομαντική που μοιάζει με φτερό που πέφτει από τον ουρανό, αλλά η άλλη η πιο σκληρή που γεννιέται μέσα από τον πόνο. Αυτή που μας δείχνει πως το ίδιο που μας πληγώνει, μπορεί και να μας γιατρέψει αν έχουμε το θάρρος να το κοιτάξουμε κατάματα. 

Η εποχή μας κουβαλά ένα παράδοξο. Μπορούμε να μιλήσουμε για τα πάντα δημόσια από τα πιο ιδιωτικά μέχρι τα πιο ακραία, αλλά υπάρχει ακόμα ένα ισχυρό ταμπού: η δυσκολία. Το να δυσκολεύεσαι θεωρείται αποτυχία. Το να λυγίζεις ισοδυναμεί με αδυναμία. Το να πενθείς, σχεδόν ντροπή. 

Όλη αυτή η “τοξική θετικότητα” μας ψιθυρίζει πως οφείλουμε πάντα να είμαστε χαμογελαστοί, ήρεμοι, ευγνώμονες, να έχουμε το σωστό mindset, να βλέπουμε τις βόμβες σαν “ευκαιρίες μάθησης”. Μα η αλήθεια είναι πιο απλή και πιο σκληρή: η ζωή είναι δύσκολη και ο πόνος δεν είναι αποτυχία χαρακτήρα. Είναι σημάδι ότι είμαστε ακόμη ζωντανοί, ότι τα μάτια μας βλέπουν και οι καρδιές μας νιώθουν. 

Ο Βουδισμός μιλά για τα δύο βέλη που τρυπούν τον άνθρωπο. Το πρώτο είναι το αναπόφευκτο: η αρρώστια, η απώλεια, η αδικία, η βία. Αυτό που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Το δεύτερο όμως, είναι εκείνο που καρφώνουμε εμείς οι ίδιοι πάνω μας: η ενοχή γιατί πονάμε, η ντροπή γιατί θυμώνουμε, η κριτική γιατί δεν “αντέχουμε”. 

Η αποφυγή του πρώτου βέλους μας καταστρέφει. Τα ναρκώνουμε όλα με περισπασμούς: οθόνες, δουλειά, θόρυβο, αλλά το πρώτο βέλος δεν εξαφανίζεται. Σαπίζει μέσα μας και τότε πονάμε περισσότερο. 

Η πρόκληση είναι άλλη: να σταθούμε απέναντί του. Να πούμε “ναι, αυτό είναι θλίψη”, “ναι, αυτό είναι φόβος” και να το ζήσουμε, να το διαχειριστούμε. Όχι για να βυθιστούμε, αλλά για να το κατανοήσουμε, γιατί έτσι, το δεύτερο βέλος (η ενοχή, η αντίσταση, η ντροπή) χάνει τη δύναμή του. 

Ο πόνος ισοδυναμεί με πληροφορία. Οι φιλόσοφοι και οι ψυχολόγοι το ξέρουν: τα συναισθήματα, ακόμη και τα πιο σκοτεινά είναι εργαλεία. Ο θυμός μπορεί να μας σπρώξει να σηκωθούμε απέναντι στην αδικία. Η θλίψη μας θυμίζει τι αγαπήσαμε. Ο φόβος μας δείχνει τι κινδυνεύει να χαθεί. 

Αν μείνουμε λίγο με αυτά τα συναισθήματα, αν τα κοιτάξουμε με ειλικρίνεια και τρυφερότητα τότε αρχίζουν να μεταμορφώνονται. Από αγκάθια γίνονται δείκτες. Από βάρος, γίνονται κατεύθυνση. Μας δείχνουν πού βρίσκεται το νόημα. 

Ένας άνθρωπος που επιβίωσε στρατόπεδα συγκέντρωσης έγραψε το πιο δυνατό μάθημα: εκείνοι που άντεξαν ήταν αυτοί που βρήκαν νόημα ακόμη και μέσα στην κόλαση. Ένας άνθρωπος να αγαπούν, μια ευθύνη να τιμήσουν, ένα όραμα για το μέλλον. 

Μπορεί να μοιάζουν μικρά όλα αυτά μπροστά στη θύελλα, αλλά είναι ακριβώς αυτά που ριζώνουν το νόημα μέσα στην καθημερινότητα και μας δίνουν αντοχή. Αυτό είναι το “δώρο” του πόνου: ότι μπορεί να μας δείξει τι μετράει, να μας ενώσει ξανά με την αγάπη, με την ελπίδα, με το αύριο. Η εποχή μας φαίνεται σαν μια απέραντη νύχτα, τότε το νόημα είναι το μικρό κερί που ανάβουμε μέσα μας για να μη χαθούμε. Για να θυμόμαστε ότι υπάρχουμε, για να θυμόμαστε ότι αξίζει να συνεχίσουμε. 

 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.