Κάποιοι πηγαίνουν στη Σουηδία για τα βραβεία Νόμπελ, άλλοι για το ABBA Museum ή τα fika breaks με κανέλα. Όμως οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως ένα ταξίδι εκεί μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα κι από φάρμακο για το στρες. Η Σουηδία δεν είναι απλώς προορισμός είναι στάση ζωής που θεραπεύει. Κάπου ανάμεσα στις λίστες, στα emails που δεν τελειώνουν ποτέ και στα deadlines που καταφτάνουν πιο γρήγορα κι από τα notifications του κινητού, υπάρχει μια μικρή, ψυχρή, αλλά μαγικά ήρεμη χώρα που μοιάζει να έχει βρει το φάρμακο για όλα αυτά, η Σουηδία.

Κι όχι, δεν μιλάμε μόνο για τα meatballs του IKEA ή για τα ατελείωτα καφέ με κανέλα. Μιλάμε για έναν ολόκληρο τρόπο ζωής που έχει αρχίσει να προτείνεται στην κυριολεξία ως «νέα συνταγή γιατρού». Όχι χάπι, όχι supplement, όχι detox, το μόνο που χρειάζεται είναι ένα ταξίδι στη Σουηδία.

Το σουηδικό «fika» είναι ένα διάλειμμα που θεραπεύει

Αν ρωτήσεις έναν Σουηδό ποιο είναι το μυστικό της ψυχικής του ισορροπίας, θα σου πει μία λέξη: fika. Δεν μεταφράζεται εύκολα, γιατί δεν είναι απλώς «καφές με φίλους». Είναι ένα τελετουργικό διάλειμμα. Ένα reset μέσα στη μέρα, όπου αφήνεις τα πάντα, παίρνεις ένα φλιτζάνι καφέ (ή τσάι), ένα γλυκό, και απλώς υπάρχεις. Οι ψυχολόγοι πλέον το αναγνωρίζουν ότι η έννοια του fika λειτουργεί σαν μικρή πράξη mindfulness. Δεν χρειάζεται app, δεν χρειάζεται καθοδηγούμενο διαλογισμό, απλώς 10 λεπτά παύσης με συνείδηση και παρέα. Σε μια εποχή που το burnout θεωρείται σχεδόν status symbol, οι Σουηδοί κάνουν το αντίθετο. Παίρνουν τον καφέ τους στα σοβαρά, γιατί ξέρουν πως το μυαλό χρειάζεται μικρές στιγμές ηρεμίας για να αναπνεύσει.

Η φύση ως βασική θεραπεία

Η Σουηδία είναι κατά 69% καλυμμένη από δάση. Και αυτό δεν είναι απλώς ένα fun fact για τουριστικά φυλλάδια, είναι ένας τρόπος ζωής. Εκεί, υπάρχει η έννοια του «friluftsliv», που σημαίνει ζωή στην ύπαιθρο και δεν είναι χόμπι, είναι φιλοσοφία. Σύμφωνα με έρευνες του Karolinska Institutet (ναι, του ίδιου που δίνει το Νόμπελ Ιατρικής), η επαφή με τη φύση μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, αυξάνει τη συγκέντρωση και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου.

Οι γιατροί στη Σουηδία, μάλιστα, έχουν αρχίσει να συνταγογραφούν χρόνο στη φύση αντί για Xanax, γράφουν «30 λεπτά περίπατο στο δάσος». Και οι ασθενείς το τηρούν, γιατί δεν είναι αγγαρεία, είναι ευχαρίστηση.

Η μαγεία του “lagom”: ούτε πολύ, ούτε λίγο

Αν το ελληνικό «μέτρον άριστον» είχε βόρεια εκδοχή, θα λεγόταν lagom. Είναι η σουηδική λέξη που σημαίνει «όσο χρειάζεται». Ούτε υπερβολή, ούτε στέρηση, ούτε να δουλεύεις 12 ώρες τη μέρα, ούτε να τα παρατάς. Ούτε να τρως σαλάτα για πάντα, ούτε να καταβροχθίζεις delivery κάθε βράδυ. Το lagom διαπερνά τα πάντα, τη δουλειά, τις σχέσεις, τη διατροφή, το design, ακόμα και τον τρόπο που πίνουν καφέ. Είναι ένας τρόπος να ζεις πιο ήσυχα, χωρίς να νιώθεις συνεχώς πως πρέπει να κάνεις κάτι παραπάνω για να είσαι αρκετός. Και εδώ είναι που το ταξίδι στη Σουηδία μετατρέπεται από τουριστική επιλογή σε ψυχοθεραπευτική εμπειρία.

Σπίτια σαν αγκαλιές με design που σε ηρεμεί

Περπατάς μέσα σε ένα σουηδικό σπίτι και νιώθεις σαν να μπήκες μέσα σε Pinterest board, αλλά με ψυχή. Ξύλο, φως, ουδέτερα χρώματα, πρακτικότητα. Το σουηδικό design δεν είναι minimal επειδή είναι μόδα, αλλά επειδή σε ηρεμεί. Υπάρχει μελέτη του Lund University που δείχνει ότι οι άνθρωποι που ζουν σε περιβάλλοντα με φυσικό φως και καθαρές γραμμές έχουν χαμηλότερα επίπεδα στρες. Δεν είναι τυχαίο ότι η Σουηδία έχει κάνει το hygge (την έννοια της άνεσης και θαλπωρής) παγκόσμιο trend. Είναι το είδος της απλότητας που δεν σε κάνει να νιώθεις φτωχός, σε κάνει να νιώθεις αρκετός.

Ο καιρός δεν είναι «κατάρα», είναι κάλεσμα

«Μα έχει κρύο, σκοτάδι και βρέχει συνεχώς!» θα πει κάποιος. Και όμως, αυτό είναι το μυστικό της γοητείας της. Οι Σουηδοί δεν πολεμούν τον καιρό, προσαρμόζονται. Φοράνε το σωστό πανωφόρι, ανάβουν ένα κερί, πίνουν ζεστό glögg (κρασί με μπαχαρικά) και συνεχίζουν. Αυτό που για εμάς είναι «depression weather», για εκείνους είναι ευκαιρία για αργό ρυθμό ζωής. Ένα ρυθμό που το σώμα και το μυαλό χρειάζονται απελπισμένα.

Και οι σχέσεις; Είναι πιο αληθινές από ποτέ

Η Σουηδία δεν είναι η χώρα του small talk. Οι άνθρωποι εκεί δεν μιλούν για να γεμίσουν τη σιωπή, μιλούν όταν έχουν κάτι να πουν. Και ίσως αυτό να είναι το πιο θεραπευτικό μάθημα απ’ όλα. Ότι δεν χρειάζεται να είσαι alert συνέχεια. Όταν ο ρυθμός πέφτει, όταν δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα, τότε αρχίζεις να συνδέεσαι, πραγματικά, με τον εαυτό σου και με τους άλλους.

Γιατί «συνταγή γιατρού»;

Επειδή το ταξίδι στη Σουηδία δεν είναι απόδραση, είναι επανεκκίνηση. Δεν σε εντυπωσιάζει με υπερβολές, σε θεραπεύει με ηρεμία. Είναι το αντίθετο του city break με 12.000 βήματα τη μέρα και 45 stories στο Instagram. Είναι η στιγμή που θυμάσαι πώς είναι να αναπνέεις χωρίς να κοιτάς το ρολόι.

Ίσως, λοιπόν η επόμενη φορά που θα νιώσεις πως «τα έχεις παίξει», να μην χρειαστείς καμία νέα βιταμίνη ή self-help βιβλίο. Ίσως, να χρειάζεσαι απλώς μια βόλτα στη Στοκχόλμη, έναν καφέ στο χέρι, και έναν άγνωστο που θα σου χαμογελάσει σιωπηλά μέσα στο κρύο. Γιατί, τελικά, αυτό είναι η Σουηδία, η ησυχία που γιατρεύει. Παραδέξου το έχεις αρχίσει να ψάχνεις για εισιτήρια.

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.