Φαίνεται κάτι σχεδόν μαγικό στο να θυμάται κανείς το όνομα ενός ανθρώπου και ταυτόχρονα κάτι τόσο ανθρώπινο στο να το ξεχνά. Συναντάμε κάποιον για πρώτη φορά και οι πληροφορίες που μας κατακλύζουν είναι περισσότερες από ό,τι ο εγκέφαλος μπορεί να επεξεργαστεί: πρόσωπα, χαμόγελα, ντυσίματα, μυρωδιές, η φωνή του άλλου, η δική μας αμηχανία. Ξαφνικά όταν έρχεται η στιγμή να αναφέρουμε το όνομα, εκείνο δεν εμφανίζεται. Ήρθε η στιγμή που όλοι γνωρίζουμε: αυτό το λεπτό κενό, όταν το μυαλό έχει “αποθηκεύσει” το πρόσωπο αλλά ξέχασε να “επισημάνει” το όνομα. Και τι κάνουμε τότε; 

Η πρώτη αντίδραση των περισσότερων είναι η σιωπή, η ντροπή, η αμήχανη προσπάθεια να αποφύγουν το ζήτημα. «Θα γελάσει; Θα θυμάται εκείνος το δικό μου όνομα;» αναρωτιόμαστε. Ο Thomas Farley, ειδικός στην κοινωνική συμπεριφορά, τονίζει ότι όταν συναντάμε κάποιον για πρώτη φορά, το μυαλό μας είναι γεμάτο: «Αναρωτιόμαστε αν τον έχουμε ξαναδεί, σε ποιον μας θυμίζει, παρατηρούμε τα κοσμήματα ή τα ρούχα, το κούρεμα, την τσάντα. Την ίδια στιγμή προσπαθούμε να αφομοιώσουμε το όνομά του που συχνά χάνεται μέσα σε όλα αυτά». Είναι με άλλα λόγια ανθρώπινο να ξεχνάμε και η λύση δεν είναι να πανικοβαλλόμαστε ή να προσποιούμαστε ότι θυμόμαστε. Η λύση είναι να μιλήσουμε ανοιχτά. 

Μία απλή φράση όπως: «Συγγνώμη, δεν το άκουσα καλά. Μπορείς να μου το ξαναπείς;» είναι εξαιρετική αρχή. Η αμηχανία συχνά μας οδηγεί να νιώθουμε ότι παραβιάζουμε κάποιο κοινωνικό πρωτόκολλο, ότι ζητώντας το όνομα δείχνουμε αδυναμία. Όμως η πραγματικότητα είναι ακριβώς αντίθετη. Όλοι έχουμε ξεχάσει όνομα κάποιου. Η ευθεία ερώτηση όχι μόνο είναι ειλικρινής, αλλά δείχνει σεβασμό. «Είναι καλύτερο να ρωτήσετε, παρά να μαντεύετε ή να παραλείψετε το όνομα με τρόπο που μπορεί να φαίνεται περιφρονητικός». 

Άλλη στρατηγική είναι να δώσετε κάποιο πλαίσιο: «Ξέρεις, συναντηθήκαμε στο συνέδριο της προηγούμενης εβδομάδας απλώς μου διαφεύγει το όνομά σου.» Με αυτόν τον τρόπο, δείχνετε ότι θυμάστε το άτομο όχι μόνο το όνομά του και αποφεύγετε να φαίνεται σαν να μην το νοιάζεστε. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρετε το δικό σας όνομα σε περίπτωση που και ο άλλος το έχει ξεχάσει: «Εγώ είμαι η Μαρία, μήπως θυμάσαι;» Η ειλικρίνεια και η προθυμία να μοιραστείς την αλήθεια του ξεχασμένου ονόματος δημιουργούν σύνδεση αντί να απομακρύνουν. 

Το χιούμορ είναι άλλο ένα ισχυρό εργαλείο. Φράσεις σκόπιμα παιγνιώδεις και μετατρέπουν την αμήχανη στιγμή σε κοινό γέλιο. Ο Jeff Callahan, ειδικός επικοινωνίας εξηγεί ότι η φράση αυτή δείχνει αυτοπεποίθηση και ετοιμότητα να παραδεχτείτε την αδυναμία της δεδομένης χρονικής στιγμής. Το γέλιο χαλαρώνει την ατμόσφαιρα και ανοίγει δρόμο για ανθρώπινη σύνδεση. 

Ακόμη πιο άμεσες και ευθείες προσεγγίσεις είναι φράσεις όπως: «Πρέπει να ξέρω, πως σε λένε; Μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή». Ή «Θέλω να σε συστήσω σε έναν φίλο μου, αλλά μόλις ξέχασα το όνομά σουπροτιμώ να ρωτήσω παρά να μαντέψω!» Και οι δύο στρατηγικές γυρνούν την προσοχή από την αμηχανία στον άλλο, δείχνοντας ειλικρινές ενδιαφέρον. Η φράση: «Θυμήσου μου πως γράφεται το όνομά σου ξανά;» λειτουργεί καλά σε πιο επαγγελματικά ή καθημερινά πλαίσια, καθώς δίνει στον συνομιλητή την ευκαιρία να επαναλάβει το όνομά του χωρίς να νιώθει ότι τον υποδεικνύετε για το λάθος σας. 

Η χρήση αυτογνωσίας και χιούμορ μαζί είναι ίσως η πιο αποτελεσματική. Η Μελίσα Κλας προτείνει: «Μπορείτε να πείτε: “Κάνω εκείνο το πράγμα που το μυαλό μου έχει το πρόσωπό σου αποθηκευμένο, αλλά ξέχασε να το επισημάνει. Βοήθησέ με;”». Με έναν φωτεινό τόνο και ίσως ένα μικρό νεύμα ή χαμόγελο, μετατρέπετε την προσωπική σας αμηχανία σε ευκαιρία για σύνδεση. Δείχνετε ότι αναγνωρίζετε την κατάσταση, ότι έχετε χιούμορ και ότι δεν παρακαλάτε για συγχώρεση. 

Το βασικό μήνυμα είναι ότι όλοι ξεχνάμε ονόματα και αυτό δεν μειώνει ούτε εμάς ούτε τον άλλον. Η διαφορά βρίσκεται στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την κατάσταση. Η ειλικρίνεια, η χιουμοριστική προσέγγιση, η σύνδεση μέσω πλαισίου και η αναφορά του δικού μας ονόματος μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Είναι στιγμές που αντί να δημιουργούν αμηχανία γίνονται ευκαιρίες για γέλιο συνομιλία και ανθρώπινη σύνδεση. 

Μια απλή παραδοχή: «Ξέχασα το όνομά σου» δεν είναι αδυναμία. Αντίθετα είναι ένα μικρό σημάδι γενναιοδωρίας προς τον άλλον, μια πράξη ταπεινότητας και ευθύτητας. Δείχνει ότι το βλέμμα σας παραμένει στον άνθρωπο, όχι μόνο στη στιγμή ή στο όνομα. Κάθε φορά που ξεχνάμε ένα όνομα έχουμε την ευκαιρία να επανασυνδεθούμε με το άτομο με έναν πιο ανθρώπινο τρόπο, γεμάτο κατανόηση και χαμόγελο. 

Οι στιγμές αυτές δεν είναι ούτε ατυχείς ούτε ντροπιαστικές. Αποτελούν ένα κομμάτι της καθημερινής μας κοινωνικής ζωής, μια υπενθύμιση ότι η μνήμη είναι εργαλείο και αν τις διαχειριστούμε με ειλικρίνεια και χιούμορ τότε κάθε όνομα που ξεχάσαμε μπορεί να γίνει αφορμή για μια μικρή, αυθεντική στιγμή επικοινωνίας. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.