Για χρόνια μας έλεγαν ότι «τα χρήματα δε φέρνουν την ευτυχία». Αλλά μία πρόσφατη επιστημονική συζήτηση ανατρέπει το κλισέ και φαίνεται πως, τελικά, τα χρήματα μπορούν να αυξήσουν την ευτυχία και μάλιστα χωρίς να υπάρχει ένα ξεκάθαρο σημείο όπου το όφελος τους σταματά. Τι σημαίνει λοιπόν αυτό για εμάς και πόσο μπορούν τα χρήματα πραγματικά να μας κάνουν πιο χαρούμενους ή μήπως απλώς τα διαχειριζόμαστε λάθος και για αυτό δεν βλέπουμε φως;

Money can be happiness: Και να η απαντήση στο γιατί

Για δεκαετίες ακούγαμε δύο σχολές σκέψης η μία έλεγε ότι «Τα χρήματα δε φέρνουν ευτυχία, καλύπτουν μόνο τις βασικές ανάγκες», η δεύτερη ισχυριζόταν πώς «Όσο περισσότερα χρήματα έχεις, τόσο καλύτερα». Η αλήθεια αποδεικνύεται πιο σύνθετη, αλλά και πιο ενθαρρυντική για όποιον ονειρεύεται μεγαλύτερη οικονομική σταθερότητα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα χρήματα μπορούν να ενισχύσουν το επίπεδο ευτυχίας σε κάθε στάδιο εισοδήματος, ακόμα και σε πολύ υψηλά επίπεδα. Δεν υπάρχει ξεκάθαρο «ταβάνι», ένα σημείο δηλαδή όπου το παραπάνω εισόδημα χάνει εντελώς την ικανότητα να βελτιώνει την καλύτερη δυνατή ζωή για εμάς.

Και πριν πεις «άρα αν δεν είμαι εκατομμυριούχος δεν θα είμαι χαρούμενος;» η απάντηση είναι όχι, δεν είναι αυτό το συμπέρασμα. Τα χρήματα δεν είναι το μόνο συστατικό της ευτυχίας. Είναι όμως ένας παράγοντας που επηρεάζει πολλά άλλα όπως η ασφάλεια, η ελευθερία επιλογών, η άνεση, η δυνατότητα να ζεις εμπειρίες και ο χρόνος. Τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία αλλά την «ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου και να κάνεις ότι θες χωρίς οικονομικούς περιορισμούς».

Τα χρήματα μπορούν να συμβάλλουν στην ευτυχία, γιατί μειώνουν το άγχος της επιβίωσης. Υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του «έχω να πληρώσω το νοίκι» και του «αν θέλω μπορώ να φύγω για ένα τριήμερο». Η απαλλαγή από το άγχος των οικονομικών δυσκολιών ανεβάζει αυτόματα τη συνολική ευημερία και σε βοηθάει να είσαι πιο ήρεμος.Η οικονομική άνεση δημιουργεί την αίσθηση ελέγχου, γιατί όταν μπορείς να πάρεις αποφάσεις για τη ζωή σου χωρίς να σκέφτεσαι συνεχώς το κόστος, νιώθεις ελεύθερος. Και η ελευθερία είναι ένας από τους πιο ισχυρούς πυλώνες της ψυχικής υγείας κάθε ανθρώπου. Με έναν τρόπο τα χρήματα αγοράζουν χρόνο, δηλαδή το πιο πολύτιμο νόμισμα του κόσμου.

Από το να πληρώσεις για ένα πιο κοντινό σπίτι στη δουλειά μέχρι το να αποφύγεις τις ουρές με μια υπηρεσία, τα χρήματα μπορούν να σου επιστρέψουν λεπτά, ώρες, ημέρες που θα μπορούσες να ξοδέψεις σε κάτι πιο ουσιαστικό. Σίγουρα τα λεφτά είναι το μέσο για να ανοίξουν πόρτες σε εμπειρίες και σε μέρη. Δε χρειάζεσαι εκατομμύρια για να ζήσεις χαρές, αλλά η οικονομική άνεση επιτρέπει την πρόσβαση σε ταξίδια, χόμπι, μαθήματα, δραστηριότητες και πράγματα που γεμίζουν τη ζωή και δίνουν νόημα.Οι οικονομικές διαφωνίες είναι από τις πρώτες αιτίες έντασης σε οικογένειες και σχέσεις, η οικονομική σταθερότητα λοιπόν μπορεί να λειτουργήσει σαν «μαξιλάρι» ηρεμίας και να εξασθενίσει τις συγκρούσεις ή να της προλάβει πριν καν δημιουργηθούν.

Η παγίδα των χρημάτων

Με τα χρήματα και την ευτυχία υπάρχει ένα χαρακτηριστικό και αυτό είναι η σχέση που τα συνδέει, είναι θετική, αλλά όχι απεριόριστα συμβατή. Δηλαδή, τα χρήματα αυξάνουν την ευτυχία, αλλά όχι όλα τα χρήματα το ίδιο, η επίδραση που έχουν εξαρτάται από το πώς τα χρησιμοποιείς. Για παράδειγμα, κάποιος που βγάζει περισσότερα χρήματα μπορεί να νιώσει πιο χαρούμενος μόνο αν το επιπλέον εισόδημα του, του προσφέρει πράγματα που έχουν πραγματική αξία για εκείνον. Αν κυνηγάς το status, την επίδειξη ή την κοινωνική καταξίωση, τότε η ικανοποίηση εξαφανίζεται γρήγορα.

Η έρευνα μάλιστα δείχνει ότι δεν υπάρχει καθαρό ταβάνι στην επίδραση του εισοδήματος και στην ευτυχία, όμως υπάρχει ένα ταβάνι στην ουσία που μπορούν να σου δώσουν τα χρήματα αν δεν αλλάζει την καθημερινότητά σου με τρόπους που έχουν πραγματικό νόημα. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα χρήματα για να αυξήσεις την ευτυχία σου αρκεί να μάθεις να τα χρησιμοποιείς στρατηγικά. Με τα χρήματα αγόραζε εμπειρίες που να δημιουργούν αναμνήσεις, συνδέσεις, ιστορίες και όχι αντικείμενα. Διάλεξε έναν πιο άνετο χώρο μέχρι υπηρεσίες που βοηθούν στη μείωση του άγχους, οι μικρές επενδύσεις έχουν τεράστια συναισθηματική απόδοση.

Δώσε προτεραιότητα στον χρόνο σου που είναι το πιο σημαντικό πράγμα, που δεν γυρίζει πίσω και τον ξοδεύουμε αλόγιστα. Αν κάτι σου εξοικονομεί χρόνο, αξίζει περισσότερο από ό,τι νομίζεις και είναι μια καλή ιδέα να επενδύσεις σε αυτό. Ό,τι και να κάνεις, πάντα θα υπάρχει κάποιος με περισσότερα, τα λεφτά έχουν αξία όταν βελτιώνουν τη δική σου ζωή και τις δίκες σου ανάγκες, όχι όταν τη συγκρίνεις με το τι κάνουν ή έχουν οι άλλοι.

Για πολλά χρόνια η ιδέα ότι «τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία» λειτουργούσε ως μηχανισμός εξισορρόπησης και σαν μια υπενθύμιση ότι η ζωή δεν είναι μόνο καριέρα και εισόδημα. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η έλλειψη χρημάτων φέρνει ανασφάλεια, φόβο, πίεση, άγχος, εντάσεις και στεναχώρια.Η οικονομική σταθερότητα προσφέρει ευεξία, η οικονομική άνεση ελευθερία και αξιοπρέπεια. Δεν είναι επιφανειακό ή υλιστικό να αναγνωρίζουμε την αλήθεια και να παραδεχτούμε ότι ναι, τα χρήματα έχουν σημαντικό ρόλο στην ποιότητα ζωής και όχι γιατί φέρνουν με έναν μαγικό τρόπο την ευτυχία, αλλά γιατί χτίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορείς να τη ζήσεις.
Η απάντηση λοιπόν στο αν «τα χρήματα μπορούν να φέρουν την ευτυχία» είναι «ναι» αρκεί να τα χρησιμοποιήσεις με τρόπο που ευθυγραμμίζεται με τις αξίες και τα θέλω σου.

Δεν υπάρχει ένα σημείο όπου το χρήμα «παύει» να βελτιώνει την χαρά στη ζωή μας. Αλλά υπάρχει ένα σημείο όπου η ευτυχία δεν εξαρτάται πια από το πόσα βγάζεις, αλλά από το πώς ζεις, πώς σχετίζεσαι και πώς χρησιμοποιείς τα οικονομικά μέσα που διαθέτεις. Το χρήμα είναι εργαλείο, όχι ταυτότητα, είναι μία υλική δυνατότητα και όχι σκοπός ζωής να το αποκτήσεις. Και αν το διαχειριστείς σωστά, μπορεί να γίνει ένας πραγματικός σύμμαχος στην ευτυχία σου.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.