Καμιά φορά, μες στα αίματα πέφτει όποιος λέει άκριτα και ωμά την αλήθεια. Άλλωστε, δεν είναι όλα τα ψέματα το ίδιο. Και η αλήθεια, καμιά φορά είναι υπερεκτιμεμένη. Δεν σας προτρέπουμε να γίνετε ψεύτες αυτή τη στιγμή, απλώς ανοίγουμε λιγάκι την κουβέντα σε σχέση με την σοφία της επιλογής που μπορεί να έχει ένα ψέμα, κατά περίπτωση και όχι κατά συνήθεια. Καμιά φορά, ένα μικρό, αθώο ή λευκό ψέμα σώζει.
Σημειωτέον, η απόκρυψη της αλήθειας δεν ισοδυναμεί με ψέμα και δεν χρωστάμε σε κανέναν την ιστορία ολόκληρης της ζωής μας ή του παρελθόντος μας με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες. Είναι εντάξει να πεις μερικά ψέματα στις εξής πέντε περιπτώσεις:
1. Όταν δεν γνωρίζεις καλά τον άλλον
Η ειλικρίνεις δεν βοηθά πάντοτε μια τυπική σχέση, όπως αυτή που έχουμε το άτομο που μας φτιάχνει τον καφέ, ας πούμε. Τα σχόλιό σου, όσο κι αν έχει την πρόθεση να έχει ειλικρίνεια και αμεσότητα, θα παρεξηγηθεί κι ας κρύβει αλήθεια. Οπότε, σε αυτή την περίπτωση δεν σχολιάζεις καν, κι αν ερωτηθείς ας πούμε πώς σου φαίνεται μια νέα κουπ ή ένα καινούργιο τατουάζ περιττεύει να πεις ”χάλια είναι, δεν σε κολακεύει καθόλου”. Γιατί να πληγώσεις, σε τελική ανάλυση, ένα άτομο;
2. Όταν θέλεις να αποφύγεις κάποιον ανεπιθύμητο ή αισθάνεσαι απειλή/παρενόχληση
Τα κορίτσια ξέρουν: πόσες φορές έχουμε πει ότι είμαστε δεσμευμένες, απέναντι σε ένα επίμονο, άκομψο πέσιμο; Ή ακόμα, έχουμε κάνει ότι μιλάμε στο κινητό με κάποιον ενώ το έχουμε σε λειτουργία πτήσης, για να νιώσουμε ασφάλεια απέναντι σε κάποιον περίεργο οδηγό ταξί, ας πούμε; Αυτά τώρα, μεταξύ μας, δεν μετράνε καν για ψέματα. Αν θέλουμε να αποφύγουμε έναν γνωστό μας που επιμένει να κάτσουμε μαζί του για έναν γρήγορο καφέ, μπορούμε να σκαρφιστούμε μια δικαιολογία. Είναι θέμα επιβίωσης και κοινωνικής καθημερινότητας, από ένα σημείο και μετά, παιδιά…
3. Απέναντι στην αδιακρισία
Περνάς συνέντευξη για δουλειά και σε ρωτούν κάτι για το οποίο δεν επιθυμείς να απαντήσεις; Ο συνάδελφος σε ρωτά πόσο κάνει το καινούργιο σου αυτοκίνητο και πού βρήκες τα χρήματα; Ο φίλος του συντρόφου σου σε ρωτά αν έχεις απατήσει κάποιον στο παρελθόν; Τα παραδείγματα αναρίθμητα. Η σιωπή μας προς απάντησή τους και αν έχουμε τους λόγους μας να μην θέλουμε να χαλάσουμε τις καρδιές μας, ας πούμε ένα λευκό ψέμα.
4. Όταν η αλήθεια δεν χρησιμεύει πουθενά
Αν ο κολλητός σου είναι ενθουσιασμένος με το καινούργιο σπίτι που νοίκιασε στην Κυψέλη, περιττεύει η γνώμη μας σε σχέση με την γειτονιά που μπορεί να μη μας γεμίζει το μάτι. Την μέρα που η ξαδέρφη μας παντρεύεται είναι ακατάλληλο να εκφραστούμε αρνητικά για την επιλογή της. Πόσα άλλα αντίστοιχες περιπτώσεις μπορείτε να σκεφτείτε; Όλες αυτές εκείνες τις φορές που νιώθουμε ότι περισσότερο κακό θα κάνουμε αν πούμε την αλήθεια (μας), δεν είναι έγκλημα να πούμε ένα ψέμα της στιγμής για να διατηρηθεί σε ισορροπία η ψυχική υγεία όλων.
5. Για λόγους κοινωνικής ευγένειας
«Χαίρομαι που σε βλέπω! Είμαι μια χαρά. Να τα πούμε κάποια στιγμή». Αυτές οι ευγενικές φράσεις συνήθως δεν έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο, είναι όμως οι αναμενόμενες σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον και στις καθημερινές μας επαφές με ανθρώπους, όπως εξηγεί η κοινωνιολόγος MacDermott. «Αν δεν τις χρησιμοποιείς, κινδυνεύεις να βρεθείς σε αμηχανία-δεν γίνεσαι ειλικρινής».
Ας ομολογήσουμε ότι, καμιά φορά, τα ψέματα μάς αρέσουν περισσότερο από την αλήθεια. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ είπε κάποτε: «Ένας άνθρωπος προτιμά εκατό ψέματά από μία απλή αλήθεια», κι ακόμα, «Η αλήθεια κάνει τον διάβολο να κοκκινίζει». Αυτή η δήλωση ισχύει. Φαίνεται ότι εμείς οι άνθρωποι προτιμούμε να ακούμε ψέματα παρά την αλήθεια. Είναι ευρέως γνωστό ότι ένα καλό φάρμακο έχει πικρή γεύση και ότι τις ειλικρινείς συμβουλές μπορεί να είναι δύσκολο να τις καταπιείς. Η αλήθεια μπορεί να μην διαθέτει την ίδια ομορφιά με τα ψέματα και μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση το άτομο.
Στον έρωτα; Εκεί κι αν λέμε ψέματα-αυτά όμως πηγάζουν από τις καλές προθέσεις των συναισθημάτων μας που ξεχειλίζουν. Για το κομμάτι αυτό, ομνύουμε στον Φοίβο Δεληβοριά που τα είπε όλα με ένα του τραγούδι:
