Έχεις προσέξει πως οι συναντήσεις με φίλους μοιάζουν όλο και περισσότερο σαν «ραντεβού ενημέρωσης ζωής»; Η λεγόμενη κουλτούρα του catch-up («catch-up culture») περιγράφει αυτόν τον μοντέρνο κύκλο όπου ανακεφαλαιώνουμε ό,τι συνέβη στη ζωή μας, αντί να ζούμε μαζί την εξέλιξη της και καταλήγουμε φίλοι που μιλούν για το παρελθόν, όχι για το παρόν. Ας ξεκινήσουμε με μια εικόνα: κλείνεις με φίλους να πάτε για φαγητό ή ποτό για να «catch up». Να τα πείτε, να ενημερώσετε ο ένας τον άλλον για ό,τι έγινε από την προηγούμενη φορά, αλλά τις περισσότερες φορές περνάει η ώρα και τελειώνει η συνάντηση σαν ένα rehearsed meeting, όχι σαν στιγμιότυπο κοινής ζωής. Αυτή είναι η καρδιά της «κουλτούρας του catch-up».

Τι είναι ακριβώς αυτή η κουλτούρα

Ο όρος «catch-up culture» αποδίδει την ιδέα στο ότι οι σχέσεις μας μετατρέπονται σε κύκλους όπου «ανακεφαλαιώνουμε τη ζωή μας» αντί να τη ζούμε μαζί. Η Michelle Elman, συγγραφέας του Bad Friend, το περιγράφει ως hamster wheel, δηλαδή σα να τρέχουμε συνεχώς να πούμε τι έγινε, χωρίς να εμπερικλείουμε το εδώ και το τώρα. Η συνήθεια αυτή συνδέεται με το ότι οι συναντήσεις γίνονται όλο και πιο προγραμματισμένες, καθώς οι ζωές μας είναι γεμάτες υποχρεώσεις, δουλειές, σχέσεις, κοινωνικές δεσμεύσεις και η φιλία καταλήγει να υπάγεται στο πρόγραμμα.

Στη φοιτητική περίοδο είναι εύκολο να «συμβιώνεις» με φίλους να κάνεις ατελείωτες συζητήσεις, διάλειμμα για καφέ, ξύπνημα με πρωινές κλήσεις για το βράδυ που πέρασε, στιγμές που μοιράζονται οι παρέες καθημερινά. Σήμερα, όμως, οι ώρες είναι πιο λίγες, ο χρόνος πιο πολυάσχολος, και οι σχέσεις καταλήγουν σε «ραντεβού catch-up». Καθώς λιγοστεύουν οι φυσικές ευκαιρίες συνάντησης, οι σχέσεις γίνονται συχνά «συντηρητικές» και κρατιούνται με μηνύματα, likes και όχι με κοινές εμπειρίες.

Οι λόγοι που έχουμε εγκλωβιστεί στη συγκεκριμένη λογική είναι διάφοροι, για παράδειγμα όλοι έχουμε περιορισμένο χρόνο, και η φιλία ανταγωνίζεται με τις δουλειές μας και τις προσωπικές μας ανάγκες. Η ανάγκη για ενημέρωση, το αίσθημα ότι «πρέπει να μάθω τι συνέβη» οδηγεί σε συζητήσεις που μοιάζουν με αναφορές έργου, όχι με συνομιλίες ανάμεσα σε ανθρώπους που αγαπιούνται. Η τεχνολογία και τα social media, μας κάνουν να πιστεύουμε ότι ξέρουμε ορισμένα πράγματα μέσω Instagram stories και posts, και αυτό δημιουργεί ψευδή αίσθηση «ενημέρωσης».

Το πρόβλημα όμως είναι όταν οι σχέσεις βασίζονται αποκλειστικά σε catch-up στιγμές, χάνεται το αίσθημα ότι οι φίλοι «συμβιώνουν» μαζί. Η ζωή μεταξύ των συναντήσεων είναι οι μικρές καθημερινές στιγμές που δεν μοιραζόμαστε. Αυτή η δυναμική μπορεί να «σταματήσει» τις φιλίες στον χρόνο του προηγούμενου catch-up, δηλαδή το σήμερα είναι εντός ορίων της τελευταίας ενημέρωσης, όχι ως εξέλιξη. Επιπλέον, υπάρχει το άγχος του να έχεις πράγματα να πεις κάθε φορά που συναντιέστε, λες και πρέπει να γεμίζετε κάποιο κενό ενημέρωσης και αυτό προσθέτει επιπλέον πίεση στη φιλία.

Μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτό το μοτίβο

Το σημαντικό είναι να αρχίσουμε να δημιουργήσουμε στιγμές, όχι μόνο συναντήσεις. Αντί για δείπνο να κάνουμε μία κοινή δραστηριότητα, όπως περπάτημα, αγορές, άθληση ή ακόμη μια κοινή εκδρομή. Είναι σημαντικό να μοιραστείς έστω και μικρά νέα καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, οι ψυχοθεραπευτές λένε να στέλνουμε φωνητικά μηνύματα, άρθρα, σκέψεις, εικόνες, ώστε να υπάρχει ροή σύνδεσης, όχι μια «έκρηξη» στο τέλος.

Μη θεωρείς ότι κάθε συνάντηση πρέπει να είναι μία εκτενής ενημέρωση του τι έχει γίνει τους τελευταίους μήνες. Μπορεί να είναι απλά μια στιγμή μαζί, χωρίς πίεση, επικεντρωθείτε στο παρόν τη κοίνη στιγμή, όχι μόνο το παρελθόν και μιλήστε για πράγματα που συμβαίνουν τώρα. Οι φίλοι μπορεί να βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία ζωής σε σχέσεις, καριέρες, τόπους κατοικίας. Η αποδοχή ότι δεν μπορούμε πάντα να «είμαστε παράλληλα» στην ίδια κατάσταση βοηθά να μειώσουμε τις προσδοκίες. Η κουλτούρα του catch-up δεν χρειάζεται να είναι μια καταδικασμένη κατάσταση. Αν αναγνωρίσουμε ότι η φιλία είναι περισσότερο ζήτημα καθημερινότητας παρά ενημέρωσης, μπορούμε να ανακτήσουμε το νόημα που χάνεται μεταξύ των συναντήσεων μας.

Η φιλία δεν πρέπει να είναι μόνο το «τι έγινε από την τελευταία φορά», ας προσπαθήσουμε την κάνουμε και «τι ζούμε μαζί από τώρα και πέρα». Οι πιο δυνατές συνδέσεις προκύπτουν όταν υπάρχει κοινό έδαφος εμπειριών, όχι μόνο κοινό θέμα συζήτησης στη συνάντηση.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.