Το φαινόμενο Dunning-Kruger είναι μια υποτιθέμενη προκατάληψη στην ανθρώπινη σκέψη που μας οδηγεί να κρίνουμε εσφαλμένα τις ικανότητές μας σε αντίθεση με το πραγματικό επίπεδο δεξιοτήτων μας.

Πήρε το όνομά του από τους Αμερικανούς κοινωνικούς ψυχολόγους Ντέιβιντ Ντάνινγκ και Τζάστιν Κρούγκερ , οι οποίοι από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 διεξήγαγαν μια σειρά ερευνών σχετικά με την ικανότητά μας να αυτοαξιολογούμε την απόδοσή μας σε διάφορες εργασίες όπως ο λογικός συλλογισμός, η γραμματική, η συναισθηματική νοημοσύνη και το χιούμορ.

Τι σημαίνει το φαινόμενο Dunning-Kruger;

Σύμφωνα με τα αποτελέσματά τους, όλοι υπερεκτιμούμε την ικανότητά μας να επιτύχουμε σε συγκεκριμένες εργασίες όταν οι πραγματικές δεξιότητές μας σε αυτήν την εργασία είναι σχετικά χαμηλές και σε ορισμένες περιπτώσεις υποτιμούμε τις πιθανότητες επιτυχίας, όταν οι δεξιότητές μας είναι υψηλές.

Αυτή η τάση για υπερεκτίμηση, ανακάλυψαν ότι δεν πηγάζει από μια λανθασμένη εκτίμηση των ικανοτήτων των άλλων, αλλά λόγω έλλειψης διορατικότητας για τις δικές μας. Βελτιώνοντας την ικανότητά μας να κρίνουμε την ακρίβεια των πληροφοριών, μπορούμε να αξιολογήσουμε καλύτερα τις γνώσεις μας και να εκτιμήσουμε τις δικές μας ικανότητες πιο αξιόπιστα.

Πώς παρεξηγείται το φαινόμενο Dunning-Kruger;

Από την αυγή της δυτικής φιλοσοφίας, ένα από τα σημάδια της σοφίας ήταν η ταπεινοφροσύνη στη γνώση. Σύμφωνα με τα λόγια του Βρετανού φιλοσόφου του 20ου αιώνα, Μπέρτραντ Ράσελ, «η θεμελιώδης αιτία των προβλημάτων στον σύγχρονο κόσμο σήμερα είναι ότι οι ηλίθιοι είναι ανόητοι ενώ οι έξυπνοι είναι γεμάτοι αμφιβολίες».

Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το φαινόμενο Dunning-Kruger θα υιοθετηθεί τόσο εύκολα ως αντανάκλαση αυτής της πανάρχαιας αλήθειας. Τα αποτελέσματα συχνά ερμηνεύονται ως γενικεύσεις της νοημοσύνης κατά μήκος μιας διαχωριστικής γραμμής – μεταξύ ενός έξυπνου και ενός λιγότερο ευφϋή ανθρώπου , θα λέγαμε.

Συχνά παρερμηνεύεται ως « υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτό του », ή ως γράφημα που απεικονίζει μια εμπιστοσύνη σε επίπεδο ειδικού μεταξύ των ανίκανων.

Αλλά οι έρευνες των Dunning και Kruger εφαρμόζονται λιγότερο σε άτομα και περισσότερο σε διακριτά πεδία γνώσης και δεξιοτήτων. Είναι πιθανό όλοι να υπερεκτιμήσουμε την ικανότητά μας να ανακαλούμε ή να αναγνωρίζουμε πραγματικές πληροφορίες ή να ασκούμε μια δεξιότητα, καθώς η πραγματική απόδοσή μας είναι χαμηλότερη από αυτή που πιστεύουμε.

Η αιτία για αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η έλλειψη αυτογνωσίας ή αυτοαξιολόγησης. Οι άνθρωποι συχνά ξεχνούν να αυτοαξιολογηθούν, όπως στο πού βρίσκονται οι γνώσεις ή οι δεξιότητές τους σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Αυτή η έλλειψη αυτογνωσίας μπορεί να αποδοθεί στη μεταγνώση. Η μεταγνώση είναι η ικανότητα να αξιολογείς τις γνώσεις σου καθώς και τα κενά στη γνώση. Τα άτομα με λιγότερες δεξιότητες έχουν λιγότερη μεταγνωστική ικανότητα, η οποία είναι απαραίτητη για να προκληθεί συνειδητοποίηση της ανικανότητάς τους. Ωστόσο, τα άτομα με υψηλότερες ικανότητες έχουν μεγαλύτερη μεταγνωστική ικανότητα να κατανοούν τις δεξιότητές τους.

Μια άλλη αιτία, την οποία προτείνει ο Dunning, είναι η «διπλή επιβάρυνση» που σχετίζεται με λίγη εξειδίκευση σε έναν δεδομένο τομέα. Χωρίς εξειδίκευση, είναι δύσκολο να αποδώσεις καλά. Επίσης, είναι δύσκολο να γνωρίζεις ότι έχεις χαμηλή απόδοση εκτός και αν έχεις την τεχνογνωσία. Η ανειδίκευση και η έλλειψη γνώσεων, κάνει τους λιγότερο ικανούς να υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους, τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα ταλέντα κ.λπ.

Είναι δυνατόν το φαινόμενο Dunning-Kruger να μην είναι καν αληθινό;

Έρευνες σχετικά με τη μέθοδο που χρησιμοποίησαν οι Dunning και Kruger για την ανάλυση των δεδομένων τους έχουν εγείρει αμφιβολίες για την ισχύ του φαινομένου Dunning-Kruger.

Η παραγωγή δεξαμενών δεδομένων με εντελώς τυχαιοποιημένο τρόπο έδειξε ότι μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός στατιστικού τεχνουργήματος που ονομάζεται « παλίνδρομος προς το μέσο όρο » – μια φυσική συνέπεια της τυχαιότητας και της επαναλαμβανόμενης δειγματοληψίας.

Αυτό αφήνει άφθονο χώρο για συζήτηση σχετικά με τη φύση της αυτογνωσίας στη δική μας γνώση.

Το πιο σημαντικό λάθος που κάνουν οι άνθρωποι σχετικά με το φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ, σύμφωνα με τον Δρ Ντάνινγκ, έχει να κάνει με το ποιος πέφτει θύμα του. «Το αποτέλεσμα αφορά εμάς, όχι αυτούς», μου έγραψε. «Το μάθημα του αποτελέσματος ήταν πάντα για το πώς πρέπει να είμαστε ταπεινοί και προσεκτικοί με τον εαυτό μας». Το φαινόμενο Dunning-Kruger δεν αφορά ανόητους ανθρώπους. Αφορά κυρίως όλους μας όταν πρόκειται για πράγματα στα οποία δεν είμαστε πολύ ικανοί.

Ακόμα κι αν το φαινόμενο Dunning-Kruger αποδειχθεί ότι είναι μια πλήρης ψευδαίσθηση, η επιφύλαξη της αμφιβολίας ως προς τις ικανότητές μας είναι καλό να λαμβάνεται υπόψιν.

Πηγή: Science Alert